• Nếu đây là lần đầu tiên bạn ghé thăm Trang nhà Chút lưu lại, xin bạn vui lòng hãy xem mục Những câu hỏi thường gặp - FAQ để tự tìm hiểu thêm. Nếu bạn muốn tham gia gởi bài viết cho Trang nhà, xin vui lòng Ghi danh làm Thành viên (miễn phí). Trong trường hợp nếu bạn đã là Thành viên và quên mật khẩu, hãy nhấn vào phía trên lấy mật khẩu để thiết lập lại. Để bắt đầu xem, chọn diễn đàn mà bạn muốn ghé thăm ở bên dưới.

Thông báo Quan trọng

Collapse
No announcement yet.

Trao duyên - tiếng thơ của Nguyễn Du - tiếng lòng của nàng Kiều

Collapse
X
 
  • Filter
  • Time
  • Show
Clear All
new posts

  • Trao duyên - tiếng thơ của Nguyễn Du - tiếng lòng của nàng Kiều

    Trao duyên - tiếng thơ của Nguyễn Du - tiếng lòng của nàng Kiều
    Hà Quang Năng

    Click image for larger version  Name:	hinhhainangkieu.jpg Views:	0 Size:	25.4 KB ID:	261910Đoạn trích Truyện Kiều này có nhan đề "Trao duyên" gồm 34 câu (từ câu 723 đến câu 756) được in trong sách giáo khoa môn Văn lớp 10. Đây là một trong những đoạn thơ mở đầu cuộc đời lưu lạc đau khổ của Thúy Kiều. Khi Vương Ông và Vương Quan bị bắt do có kẻ vu oan, Thúy Kiều phải bán mình cho Mã Giám Sinh để lấy tiền đút lót cho quan lại cứu cha và em. Đêm cuối cùng trước ngày ra đi theo Mã Giám Sinh, Thuý Kiều nhờ cậy Thúy Vân thay mình trả nghĩa, lấy Kim Trọng.

    Nhan đề đoạn trích là Trao duyên nhưng trớ trêu thay đây không phải là cảnh trao duyên thơ mộng của những đôi nam nữ mà ta thường gặp trong ca dao xưa. Có đọc mới hiểu được, "Trao duyên", ở đây là gửi duyên, gửi tình của mình cho người khác, nhờ người khác chắp nối mối tình dang dở của mình. Thúy Kiều trước phút dấn thân vào quãng đời lưu lạc, bán mình cứu cha, nghĩ mình không giữ trọn lời đính ước với người yêu, đã nhờ cậy em là Thúy Vân thay mình gắn bó với chàng Kim. Đoạn thơ không chỉ có chuyện trao duyên mà còn chất chứa bao tâm tư trĩu nặng của Thúy Kiều.

    Mở đầu đoạn thơ là 8 câu tâm sự của Thúy Kiều, về mối tình của mình với chàng Kim. Kể ra, với người xưa, một mối tình thiêng liêng như Thúy Kiều - Kim Trọng thường được giấu kín trong lòng ít khi người ta thổ lộ với người thứ ba. Vậy mà, ở đây, Thúy Kiều phải bộc lộ tất cả với Thúy Vân. Hơn thế nữa, nàng phải lạy em như lạy một ân nhân, một bậc bề trên, phải nói với em bằng những lời lẽ nhún nhường gần như van vỉ:

    Cậy em, em có chịu lời,
    Ngồi lên cho chị lạy rồi sẽ thưa.


    Không phải nhờ mà là cậy, chị nhờ em giúp chị với tất cả lòng tin của chị. Nhờ em nhưng cũng là gửi gắm vào em. Bao nhiêu tin tưởng bao nhiêu thiêng liêng đặt cả vào từ cậy ấy! Cũng không phải chỉ nói mà là thưa, kèm với lạy. Phải thiêng liêng đến mức nào mới có sự "thay bậc đổi ngôi" giữa hai chị em như thế. Nguyễn Du thật tài tình, như đọc thấu tất cả nỗi lòng nhân vật. Nỗi đau khổ vì không giữ trọn lời đính ước với chàng Kim đã buộc Thúy Kiều phải nói thật, nói hết với em, phải giãi bày tất cả. Bởi vì không có cách nào khác là phải nhờ em. Gánh tương tư đâu có nhẹ nhàng gì, thế mà vì mình giờ đây bỗng giữa đường đứt gánh, ai mà không đau khổ. Nhưng, gánh nặng vật chất thì san sẻ được, nhờ người khác giúp đỡ được, còn gánh tương tư mà nhờ người khác giúp đỡ cũng là điều hiếm thấy xưa nay. Vì vậy, Kiều mới phải cậy em, mới phải lạy, phải thưa, vì nàng hiểu nỗi khó khăn, sự tế nhị của gánh nặng này. Rõ ràng, Thúy Vân cũng phải hi sinh tình yêu của mình để giúp chị. Trong hoàn cảnh bi thương của mình, Thúy Kiều không chỉ trao duyên mà còn trao cả nỗi đau của mình cho em gái. Tuy nhiên, Thúy Vân vốn là cô gái vô tư, thơ ngây trong gia đình họ Vương lúc vạ gió tai bay, Thúy Kiều phải giành cho mình phần hi sinh lớn hơn; không chỉ hi sinh tình yêu mà hi sinh cả cuộc đời để cứu cha, cứu em.

    Trao duyên cho em nhưng nào đã dễ trút đi gánh nặng? Bao nhiêu kỉ niệm ngày xưa của mối tình đầu, kỉ niệm đẹp đẽ của một thời ào ạt trở về. Những kỉ vật thiêng liêng nàng vẫn giữ, minh chứng cho tình yêu của nàng với chàng Kim, dễ gì trong phút chốc lại phải trao sang tay người khác, cho dù người đó chính là em gái mình? Tình yêu đôi lứa vốn có chút ít ích kỉ bên trong, đó cũng là lẽ thường tình. Chiếc thoa với bức tờ mây, Phím đàn với mảnh hương nguyền... vốn là kỉ vật riêng của Thúy Kiều, kỉ vật ấy có ý nghĩa tượng trưng cho hạnh phúc của nàng. Bây giờ, những kỉ vật thiêng liêng ấy, nàng phải trao cho em, không còn là của riêng của nàng nữa mà đã trở thành của chung của cả ba người. Đau xót làm sao khi buộc phải cắt đứt tình riêng của mình ra thành của chung! Biết vậy nhưng Thúy Kiều cũng đã trao cho em với tất cả tấm lòng tin cậy của tình ruột thịt, với tất cả sự thiêng liêng của tình yêu với chàng Kim. Nàng thuyết phục em mới khéo làm sao:

    Ngày xuân em hãy còn dài,
    Xót tình máu mủ, thay lời nước non.
    Chị dù thịt nát xương mòn,
    Ngậm cười chín suối hãy còn thơm lây.



    Trên hết giữa chị với em là tình máu mủ; vì tình máu mủ ai nỡ chối nhau? Vì vậy, suốt từ đầu đến cuối đoạn thơ không hề thấy lời nói của Thúy Vân. Thúy Kiều như người đang dốc bầu tâm sự, nàng phải dốc cạn với em mới có thể thanh thản ra đi. Nàng tưởng tượng đến lúc mình đã chết, oan hồn trở về lẩn quất bên chàng Kim. Khi đó, âm dương cách biệt, chỉ có chén nước mới giải được mối oan tình. Lời tâm sự sao mà thương!

    Cuối đoạn thơ nàng tưởng như mình đang nói với người yêu. Nỗi lòng vẫn ngổn ngang tâm sự, vẫn còn trăm nghìn điều muốn nói với chàng, vẫn không làm sao kể cho xiết muôn vàn ái ân giữa nàng với chàng; không giữ được trọn lời thề nguyền với chàng, nàng đành gửi chàng trăm nghìn lạy. Nàng gọi Kim Trọng là tình quân, nàng xót xa cho duyên phận của mình tơ duyên ngắn ngủi, nàng tự coi mình là người phụ bạc. Thật đau khổ biết bao: trao duyên rồi, đã nhờ em trả nghĩa cho chàng Kim rồi mà nỗi buồn thương vẫn chất chứa trong lòng nàng Kiều. Phải chăng, một lần nữa Nguyễn Du đã thể hiện đúng quy luật tâm lí của con người: cái gì đong mà lắc thì vơi, nhưng: sầu đong càng lắc càng đầy là như thế! Tình duyên dẫu có cố tình dứt bỏ vẫn còn vương tơ lòng là như vậy. Cuối đoạn thơ, mặc dù Kiều đã giãi bày hết nỗi khổ tâm riêng của mình với em, đã nhờ em trả nghĩa cho Kim Trọng nhưng những đau khổ vì tình duyên tan vỡ trong tâm trí nàng vẫn không nguôi. Vẫn còn mang nặng nợ tình với Kim Trọng, vẫn biết mình phận bạc, Thúy Kiều vẫn phải thốt lên đau đớn:

    Ôi Kim Lang! Hỡi Kim Lang!
    Thôi thôi thiếp dã phụ chàng từ đây!

    Phải chăng đây là tiếng thơ kêu xé lòng mà sau này nhà thơ Tố Hữu đã nói thay bao người, bao thế hệ!

    Đoạn thơ, trừ những câu đầu tâm sự với Thúy Vân, trao duyên cho Thúy Vân, còn thực chất là đoạn độc thoại nội tâm của Thúy Kiều. Với nghệ thuật thể hiện tài tình, Nguyễn Du giúp người đọc nhìn thấu tâm trạng đau khổ của Thúy Kiều. Càng hiểu nàng bao nhiêu, ta càng thương nàng bấy nhiêu, cảm phục nàng bấy nhiêu. Bởi vì người ta có thể hi sinh mọi thứ vì tình yêu, còn nàng thì lại hi sinh tình yêu vì chữ hiếu. Điều đó chẳng đáng cảm phục lắm sao?
    Đã chỉnh sửa bởi hoangvu; 23-05-2020, 09:32 PM.
    Sống trên đời

    Similar Threads
  • #2

    Audio Kiều nhờ em đáp tình Kim Trọng

    Truyện Kiều
    Tác giả: Nguyễn Du
    Diễn đọc: Thu Hiền

    Đoạn Kiều nhờ em đáp tình Kim Trọng




    Việc nhà đã tạm thong dong,
    Tinh kỳ giục giã đã mong độ về.
    695./ Một mình nàng ngọn đèn khuya,
    Áo dầm giọt lệ, tóc se mái sầu.
    Phận dầu, dầu vậy cũng dầu,
    Xót lòng đeo đẳng bấy lâu một lời!
    Công trình kể biết mấy mươi.
    700./ Vì ta khăng khít, cho người dở dang.
    Thề hoa chưa ráo chén vàng,
    Lỗi thề thôi đã phụ phàng với hoa.
    Trời Liêu non nước bao xa.
    Nghĩ đâu rẽ cửa chia nhà tự tôi.
    705./ Biết bao duyên nợ thề bồi.
    Kiếp này thôi thế thì thôi còn gì.
    Tái sinh chưa dứt hương thề.
    Làm thân trâu ngựa đền nghì trúc mai.
    Nợ tình chưa trả cho ai,
    710./ Khối tình mang xuống tuyền đài chưa tan.
    Nỗi riêng riêng những bàn hoàn,
    Dầu chong trắng đĩa lệ tràn thấm khăn.
    Thúy Vân chợt tỉnh giấc xuân,
    Dưới đèn ghé đến ân cần hỏi han:
    715./ "Cơ trời dâu bể đa đoan,
    "Một nhà để chị riêng oan một mình,
    "Cớ chi ngồi nhẫn tàn canh?
    "Nỗi riêng còn mắc mối tình chi đây?"
    Rằng: "Lòng đương thổn thức đầy,
    720./ "Tơ duyên còn vướng mối này chưa xong.
    "Hở môi ra cũng thẹn thùng,
    "Để lòng thì phụ tấm lòng với ai.
    "Cậy em, em có chịu lời,
    "Ngồi lên cho chị lạy rồi sẽ thưa.
    725./ "Giữa đường đứt gánh tương tư,
    "Keo loan chắp mối tơ thừa mặc em.
    "Kể từ khi gặp chàng Kim,
    "Khi ngày quạt ước, khi đêm chén thề.
    "Sự đâu sóng gió bất kỳ,
    730./ "Hiếu tình khôn lẽ hai bề vẹn hai!
    "Ngày xuân em hãy còn dài,
    "Xót tình máu mủ, thay lời nước non.
    "Chị dù thịt nát xương mòn,
    "Ngậm cười chín suối hãy còn thơm lây.
    735./ "Chiếc thoa với bức tờ mây,
    "Duyên này thì giữ vật này của chung.
    "Dù em nên vợ nên chồng,
    "Xót người mệnh bạc, ắt lòng chẳng quên.
    "Mất người còn chút của tin,
    740./ "Phím đàn với mảnh hương nguyền ngày xưa.
    "Mai sao dù có bao giờ.
    "Đốt lò hương ấy, so tơ phím này.
    "Trông ra ngọn cỏ lá cây,
    "Thấy hiu hiu gió thì hay chị về.
    745./ "Hồn còn mang nặng lời thề,
    "Nát thân bồ liễu, đền nghì trúc mai;
    "Dạ đài cách mặt khuất lời,
    "Rảy xin chén nước cho người thác oan.
    "Bây giờ trâm gẫy gương tan,
    750./ "Kể làm sao xiết muôn vàn ái ân.
    "Trăm nghìn gửi lại tình quân,
    "Tơ duyên ngắn ngủi có ngần ấy thôi.
    "Phận sao phận bạc như vôi,
    "Đã đành nước chảy hoa trôi lỡ làng.
    755./ "Ôi Kim lang! Hỡi Kim lang!
    "Thôi thôi thiếp đã phụ chàng từ đây!"
    Cạn lời hồn ngất máu say,
    Một hơi lặng ngắt đôi tay lạnh đồng.
    Xuân Huyên chợt tỉnh giất nồng,
    760./ Một nhà tấp nập, kẻ trong người ngoài.
    Kẻ thang người thuốc bời bời,
    Mới dàu cơn vựng, chưa phai giọt hồng.
    Hỏi: "Sao ra sự lạ lùng?"
    Kiều càng nức nở nói không ra lời.
    765./ Nỗi nàng Vân mới rỉ tai:
    "Chiếc thoa này với tờ bồi ở đây…"
    "Này cha làm lỗi duyên mày,
    "Thôi thì nỗi ấy sau này đã em.
    "Vì ai rụng cải rơi kim,
    770./ "Để con bèo nổi mây chìm vì ai.
    "Lời con dặn lại một hai,
    "Dẫu mòn bia đá, dám sai tấc vàng."
    Lạy thôi, nàng mới rén chiềng:
    "Nhờ cha trả được nghĩa chàng cho xuôi.
    775./ "Sá chi thân phận tôi đòi,
    "Dẫu rằng xương trắng quê người quản đâu."



    Chú giải:

    694. Tinh kỳ: Người ta thường dùng chữ tinh kỳ để chỉ cái ngày thành hôn, vì theo hôn lễ xưa, người ta đón dâu vào buổi tối.
    697. Dầu: Cũng như nghĩa đành (dầu lòng, đành lòng).
    698. Một lời: Một lời thề nguyền. ý Kiều nói: Số phận ra sao cũng đành, nhưng chỉ đau lòng là trót đeo đẳng lời thề với Kim Trọng.
    703. Trời Liêu: Liêu Dương.
    707. Tái sinh: Một kiếp sống nữa, kiếp sau cũng như nói lai sinh
    Hương thề: Mảnh hương thề nguyền. Xem chú thích 517.
    708. Trâu ngựa: Theo thuyết luân hồi nhà Phật: Người nào kiếp này mắc nợ ai mà chưa trả được, thì kiếp sau phải hoá làm thân trâu ngựa nhà người ta để đền trả cho xong.
    Nghì: Tức là chữ "nghĩa" được đọc chệch ra.
    Trúc mai: Tình nghĩa bền chặt thân thiết như cây trúc, cây mai thường được trồng gần nhau.
    710. Khối tình: Tình sử: Xưa có một cô gái yêu một người lái buôn. Người lái buôn đi mãi chưa về, cô ta ốm tương tư mà chết. Khi hỏa táng, quả tim kết thành một khối rắn, đốt không cháy, đập không vỡ. Sau người lái buôn trở về, thương khóc, nước mắt nhỏ vào khối ấy liền tan ra thành huyết.
    Tuyền đài: Nơi ở dưới suối vàng, tức nơi ở của người chết.
    711. Bàn hoàn: ở đây có nghĩa là nghĩ quanh, nghĩ quẩn mãi không dứt.
    713. Giấc xuân: Giấc ngủ ngon lành.
    715. Cơ trời: Tức thiên cơ, máy trời.
    Dâu bể: Cũng như "bể dâu".
    Đa đoan: Nhiều mối nhiều việc.
    717. Nhẫn: Tiếng cổ, ngồi nhẫn là ngồi mãi suốt đêm.
    726. Keo loan: do chữ loan giao, tức thứ keo chế bằng máu chim loan. Tương truyền người xưa thường dùng để nối dây đàn và dây cung.
    Mối tơ thừa: Ví dây tơ tình với dây đàn, dây tơ tình bị đứt.
    732. Lời nước non: Lời thề nguyền chỉ non thề bể.
    734. Chín suối: Do chữ cửu tuyền, chỉ nơi suối vàng.
    735. Tờ mây: Tờ giấy vẽ mây, tức tờ giấy ghi lời thề nguyền của Kim, Kiều.
    740. Mảnh hương nguyền: Những mảnh gỗ thơm đã đốt dở trong cuộc thề nguyền của Kim, Kiều. Thời xưa, khi thề nguyền với nhau, người ta thường đốt hương.
    746. Bồ liễu: Một loại cây ưa mọc gần nước. Cây bồ liễu rụng lá sớm hơn hết các loài cây, vì cái thể chất yếu đuối đó nên trong văn cổ thường dùng để ví với người phụ nữ.
    747. Dạ đài: Đài đêm tối, nghĩa bóng là cõi chết.
    749. Trâm gẫy gương tan: Thơ Bạch Cư Dị, đời Đường: Bình trụy trâm chiết thị hà như, tự thiếp kim triêu dữ quân biệt. (Cái cảnh bình rơi trâm gãy là thế nào? Nó giống như cảnh biệt ly của thiếp với chàng buổi sáng nay). Đây dùng chỉ cuộc tình duyên tan vỡ.
    751. Tình quân: Người tình, cũng như tình lang.
    753. Phận bạc: Chính nghĩa là phận mỏng, tức bạc mệnh.
    754. Nước chảy hoa trôi: Hoa rụng xuống, nước trôi đi, nguyên chỉ cảnh xuân tàn, sau thường mượn để nói sự tàn tạ của đời người.
    759. Xuân huyên: Xuân đường, huyên đường, tức cha mẹ.
    762. Vựng: Cơn ngất, bất tỉnh nhân sự.
    Giọt hồng: Giọt nước mắt có máu, giọt lệ thảm.
    769. Ý nói tình duyên nửa chừng bị chia lìa, tan vỡ.
    772. Mòn bia đá: Chỉ một khoảng thời gian rất lâu.
    Tấc vàng: Tấc lòng bền vững như vàng.
    773. Chiềng: Trình, tiếng cổ.
    775. Tôi đòi: Kiều bán mình làm vợ lẽ, nàng tự xem như kẻ ăn người ở.
    Tôi yêu tiếng nước tôi

    Audio Truyện Kiều

    Comment

    Working...
    X
    Scroll To Top Scroll To Center Scroll To Bottom