Tweet
Đầu Xuân Nói Chuyện Quốc Hoa
Đầu Xuân Nói Chuyện Quốc Hoa
Quốc hoa là gì nhỉ? Hình như nhiều người cho đó là câu hỏi vớ vẫn, nhưng bình tâm tâm ngẫm xét lại xem: quốc hoa hơn loài hoa khác điểm gì. Quốc hoa không là thứ đua đòi danh tiếng, nó phải là loài hoa đi vào hồn dân tộc và gắn bó với sự thăng trầm của dân tộc. Trong dòng tư duy triết lý ẩn tàng trong quốc hoa bộc lộ ra dân tộc tính thuần chất của hầu hết mọi người cùng chung sống trên một mảnh đất được gọi là quốc gia.
Quốc hoa không thể gượng ép trao cho, nó hình thành từ trong tâm tư của người dân khi nhớ tưởng đến nó và nó phải là một biểu hiện tâm linh đặc thù của một dân tộc. Gía trị tâm linh đó không thể là dòng triết lý hay tín ngưỡng du nhập, càng không phải là tư tưởng riêng cho một nhóm người. Quốc hoa phải là loài hoa để mọi người không phân biệt tuổi tác, tín ngưỡng, địa vị xã hội cùng cảm nhận linh hồn của nó.
Gần đây có trào lưu phong hiệu quốc hoa quốc tửu. Một số đông bầu chọn hoa sen. Hoa sen là loài hoa cao quý, nhưng dòng tư tưởng đó du nhập từ Thiên Trúc qua nhiều ngã, trong đó không ít sự pha trộn dòng triết học Trung Hoa. Đành rằng sự du nhập đó đã trải qua nhiều thế hệ, ăn sâu vào lòng người, nhưng trong chừng mực nào đó gần như mặc nhiên coi là biểu tượng Phật giáo. Nên hay chăng gán ép người theo Cơ Đốc chấp nhận một quốc hoa mà trong đức tin của họ không hòa đồng được với những nét sâu xa thâm trầm mà hoa sen vốn có. Hay là vì tên gọi một loài quốc hoa khiến họ thành một bộ phận tách rời sống trong lòng một dân tộc. Linh hồn của một quốc hoa là để mọi người trong một dân tộc cùng hoài cảm như nhau: vậy hoa sen có nên là quốc hoa hay không? Chúng ta cứ suy tư mà tự trả lời.
Cũng có bài báo nêu cây lúa. Lúa ư! Đáng trân trọng lắm đấy chứ, nhưng xưa nay nào ai đã bẻ một nhánh lúa đòng đòng trưng trong nhà đâu mà gọi là hoa. Hơn nữa, dòng tư tưởng gắn với cây lúa không mang đậm triết lý sống. Vậy có nên chọn một loài cây có tâm linh thiếu nồng thắm như thế làm quốc hoa chăng?
Thế còn cây mai vàng. Ở đây nói đến loài mai vàng chưng tết, không nói đến loài mai mơ đặc nét Trung Hoa.
Có thể lắm chứ. Ngày xuân trong buổi họp mặt gia đình mà thiếu cây mai hình như không khí kém đi phần thiêng liêng của tinh thần gia tộc. Ai cũng cố tìm cho mình một canh mai vàng thật đẹp trong buổi đầu xuân, cầu mong một điều may mắn (mai trại là may) như một tâm nguyện của người dân xứ nghèo muôn đời lo chiến tranh loạn lạc. Cây mai hình như có một linh hồn, người Việt xa xứ thường cố tìm một cành mai để kỹ niệm ngày tết riêng của dân tộc mình thay vì nhánh đào đỏ thắm. Nhiều Việt Kiều lớn tuổi ngắm cành mai vàng qua ngày rụng từng cánh mà rưng rưng nước mắt nhớ về kỹ niệm ấu thơ, nhớ về quê hương. Cây mai vàng không được thêu dệt nhiều huyền thoại tâm linh chép thành sách như người Trung Hoa hay thêm thắt cho tín ngưỡng của mình, nhưng ngay chính nó có một thứ triết lý ‘vô ngôn’ chỉ những người vì hoàn cảnh xa quê cha đất tổ mới cảm được. Há thứ triết lý đó chẳng phải quá sức thâm trầm vượt ngoài ngữ nghĩa. Chỉ có trực tâm hoài cảm mới thấu được đạo lý “nguồn cội” của cành mai vàng vào đầu xuân nơi xứ lạnh.
Nếu cây đào còn mang dấu ấn của Trung Hoa, cây mai vàng hình như chỉ có ở Việt Nam đưa vào hàng hoa kiểng. Xứ Châu Phi không thiếu loài mai vàng nhưng họ có trân trọng như người Việt chúng ta đâu. Người Nhật đặc trưng với quốc hoa Anh Đào vì chính họ và chỉ riêng họ biết nâng niu loài hoa ấy. Cây mai vàng của chúng ta có nét thuần túy dân tộc riêng như Anh Đào, có một tâm linh huyền diệu như thế, sao không là quốc hoa?
Hoa Champa (hoa sứ) là quốc hoa của Chiêm Thành nhưng dân tộc này chẳng bao giờ gọi nó là quốc hoa. Chí sau này các nhà nghiên cứu mới nói thế. Chẳng qua vì loài hoa đó gắn với dân tộc Chăm như cành mai vàng gắn với người Việt. Cả hai đều là sự hòa quyện linh hồn vào dân tộc, cả hai không là thứ gượng ép áp đặt. Quốc hồn quốc túy là thứ tự sinh ra và tiệm biến trong lòng dân tộc, nó không vay mượn hay ‘chế biến’ mà thành. Hãy cho bất cứ người dân Việt nào khi ngắm quốc hoa đều thấy hồn mình trong đó và kiêu hãnh đó là loài hoa đặc thù của dân tộc mình. Đáng buồn nhất là một ngày nào đó có du khách nước ngoài bảo loài hoa X gì đó là quốc hoa của dân tộc Y từ hàng thế kỷ rồi, chứ không gượng ép được chọn hồi thế kỷ 21. Hoa mai vàng chưa có dân tộc nào chọn làm quốc hoa và chắc chắc chẳng có dân tộc nào gửi nhiều tâm khảm vào loài mai vàng bằng dân tộc Việt. Mai vàng là quốc hoa được chăng?
Chuyện quốc hoa dần sang quốc tửu! Tôi chẳng muốn nói có cần hay không cần chọn một loại quốc tửu, chỉ muốn nói khi nhấp ly quốc tửu đó tâm linh người Việt thế nào? Nào ai cùng tôi rót ba ly rượu nếp tiêu biểu ba miền: rượu làng Vân, rượu Bàu Đá, rượu Gò Đen. Ai sành rượu xin mời phân biệt đúng tên từng loại rượu. Có lẽ người có khả năng này chỉ đếm trên đầu ngón tay, nếu không muốn nói không có, thế thì lạm bàn quốc tửu có quá lời chăng? Cũng như ai nhấp thử một ly rượu đủ sức nói đúng cách chế biến men, phân biệt được lửa già lửa non, trái gió hay không trái gió khi nấu, … Có cao nhân như thế kẻ hèn này xin nâng chén tôn làm thầy. Tôi nói ý này chỉ với mục đích: hãy nghiên cứu cho kỹ rồi bàn về quốc tửu. E rằng rất nhiều kẻ huyên hoang cổ động quốc tửu này quốc tửu nọ nhưng thú thưởng rượu chẳng biết được bao nhiêu.
Đức Chính
ư.....
Comment