Thông báo Quan trọng

**CONHAKO** · 15-10-2011, 07:49 PM

Hồi ức của nhà thơ Tôn Nữ Hỷ Khương về Cha

Cuộc gặp gỡ giữa chúng tôi diễn ra tại nhà riêng của bà, nơi thi hữu, bạn bè thường nhắc đến với cái tên “Thùy Khương trang” (ghép tên hai vợ chồng bà), nằm khuất trong một con hẻm nhỏ, khá yên tĩnh trên đường Lê Văn Sỹ, quận 3, TP.HCM.

Có lẽ nên gọi phòng khách của gia chủ là phòng thơ. Bởi thơ nhiều vô kể. Thơ treo kín trên tường, thơ in trên lịch, thơ phun lên đĩa, thơ khắc lên đá, thơ tập đặt trên bàn. Chưa hết. Những lúc cao hứng, gia chủ còn cất giọng ngâm nga những bài thơ của thân phụ là nhà thơ Ưng Bình Thúc Giạ Thị, của thi hữu và của mình.

Trong suốt cuộc trò chuyện, nhà thơ nhắc nhiều đến cảnh cũ người xưa, bắt đầu từ dòng hồi ức về những ngày cuối đời của người cha quá cố:

... Năm 1961, cha tôi bệnh nặng. Tôi vào Sài Gòn, gấp rút in cho cha tôi một tập thơ Đời Thúc Giạ để người kịp nhìn thấy trước lúc nhắm mắt. Tiếc là nhà xuất bản in không kịp, một phần vì kỹ thuật in ấn hồi đó chưa được hiện đại như bây giờ. Sau khi người qua đời, tôi quay lại Sài Gòn làm việc tại dược phòng của một người bà con là dược sư Phạm Doãn Điềm (chị ruột bác sĩ Phạm Ngọc Thạch – bộ trưởng y tế đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa – PV), đồng thời hoàn tất việc xuất bản tập thơ cho cha tôi.

* Xuất thân “lá ngọc cành vàng”, không hiểu quận chúa Tôn Nữ Hỷ Khương đã xoay xở với công việc ở dược phòng như thế nào?

[COLOR=#333333]- Công việc ở dược phòng thực ra cũng chẳng có gì nặng nhọc. Nhiệm vụ chủ yếu của tôi là làm thủ quỹ. Mang trong mình dòng máu hoàng tộc nhưng từ thuở bé, tôi đã quen với sinh hoạt đạm bạc.

Cha tôi làm quan, phẩm hàm Lễ bộ Thượng thư trí sự nhưng xem chốn quan trường chỉ là :
“Hàng ghế dịch lên năm bảy tấc
Thẻ bài thêm lớn một vài ly”.

Cả đời sống thanh liêm nên khi cởi áo triều phục, trả lại thẻ bài lui về vui thú điền viên thì ông chẳng có gì thêm ngoài ngôi nhà ở thôn Vĩ Dạ. Cùng lứa với ông, nhiều người lúc về hưu thì có “ruộng thẳng cánh cò bay, phố xá từng dãy”. Những năm đói, chúng tôi cũng ăn cơm độn khoai, độn mì như nhiều gia đình nghèo khó khác.

Nhà thơ Tôn Nữ Hỷ Khương và phụ thân trước cửa ngõ “Chu Hương Viên” năm 1958 (ảnh do nhân vật cung cấp)

(Căn nhà của cha bà nằm ở thôn Tây Thượng, bên bờ sông Hương. Từ ngoài đường đi vào thấy trên cổng có ba chữ “Chu Hương Viên” và câu đối hai bên: “Khoái mã trường chu đông tây đắc lộ/ Hầu môn cự thất tả hữu vi lân”)

Sau này, cha tôi có vịnh một bài thơ để cảm ơn ngôi nhà. Thơ rằng:

“Đã mười mấy năm trời về hưu ở với ngươi

Nhờ ngươi chỗ thờ tự, nhờ ngươi chỗ nghỉ ngơi

Nhờ ngươi mới mạnh khỏe, nhờ ngươi mới thảnh thơi

Vợ đau nằm có chỗ, con ngồi học có nơi

Khi láng giềng qua lại, khi bạn hữu tới lui

Khi câu thơ chải chuốt, khi chén rượu đầy vơi

Tiếng chim reo trước ngõ, cụm hoa nở ngoài cươi

Yến Tạ hưu Tần sau nỏ biết

Cảm ơn ngươi phải vịnh đôi lời”.

* Được biết, ngôi nhà đó cũng chính là nơi lui tới thường xuyên của các thi sĩ trong Hương Bình Thi Xã mà phụ thân của bà là chủ soái. Số phận của địa chỉ văn hóa ấy bây giờ ra sao?

- Ngôi nhà đó vẫn còn, nhưng đã xuống cấp lắm. Năm 1985, tôi về thăm nhà, đưa bát nhang cha tôi lên chùa. Dịp đó, Mặt trận Tổ quốc TP. Huế mời tôi nói chuyện về ông cụ. Họ hứa sẽ có tiếng nói để bảo tồn địa chỉ văn hóa đó. Năm 1997, Hội Văn học Nghệ thuật và Hội Khoa học Thừa Thiên – Huế tổ chức kỷ niệm 120 năm ngày sinh của cha tôi trên sông Hương cũng có mời tôi về. Lãnh đạo TP. Huế hứa thêm một lần nữa rằng sẽ đưa ngôi nhà vào danh sách di tích văn hóa của Huế.

Sau đó, tôi còn có dịp gặp gỡ ông Nguyễn Văn Mễ, nguyên Chủ tịch Ủy ban Nhân dân TP. Huế tại nhà bà Điềm Phùng Thị. Ông Mễ nói “tôi rất thương, rất kính trọng cụ Thúc Giạ. Chị Hỷ Khương cứ yên tâm, trước sau chúng tôi cũng lấy cái nhà để làm nhà lưu niệm cho cụ”. Nghe vậy, tôi mừng lắm. Tôi về bàn với vợ chồng chị tôi, anh tôi thảo cái đơn xin hiến ngôi nhà cho nhà nước. Nhà nước muốn sử dụng vào mục đích gì cũng được, miễn là liên quan đến văn hóa. Đơn đã tới nơi từ lâu mà tôi chờ hoài không thấy hồi âm.

Đến giờ, hàng chục gia đình đã vào dựng nhà, sống trong khu vườn của gia đình tôi. Anh thấy không, sở dĩ bức hoành phi (hướng về phía bàn thờ gia tiên) bị nám khói là do người ta đun nấu trong nhà mình. Nhiều người khuyên nên sơn lại nhưng tôi không muốn. Nó là vật chứng cho một giai đoạn nhiều biến động. Mà thôi, chuyện đời như áng mây bay, càng nhắc càng buồn. Ngay cả thôn Vĩ Dạ cũng không giữ được, huống chi ngôi nhà của mình chỉ là một phần rất nhỏ trong quần thể thôn Vĩ.

* Thân phụ của bà là một danh nhân văn hóa ở Huế. Nối gót cha mình theo nghiệp thi phú nhưng xem ra cụ Thúc Giạ là một cái bóng quá lớn?

- Cha tôi là một cái bóng lớn đối với nhiều người, nhiều thế hệ, chứ đâu riêng gì mình. Được nép dưới bóng cụ là phước báu. Khi đang học năm thứ tư Trường Đồng Khánh, tôi bị bệnh nặng. Bác sĩ nói tôi không đủ sức khỏe để tiếp tục đến trường. Trong cái rủi lại có cái may. Nhờ vậy mà tôi lại có dịp gần gũi cha mình nhiều hơn. Những dịp thi hữu ghé chơi, cha tôi lại kêu tôi ngâm thơ của cha cho mọi người cùng nghe.
Với tôi, cha vừa là cha, vừa là thầy, vừa là tri kỷ :

Cha con ta là đôi tri kỷ

Chung bóng chung hình giữa nước non

(Thơ Ưng Bình Thúc Giạ Thị)

Nữ thi sĩ Mộng Tuyết nói rằng Hỷ Khương có phước khi được cha mình xem như tri kỷ. Cũng nhờ gần gũi ông cụ mà tôi giữ lại được hết di cảo của người. Tập Lộc Minh Đình Thi Thảo bằng chữ Hán của ông cụ cũng vừa xuất bản ở Mỹ.

* Liệu rằng còn điều gì bà mong ước mà Trời Phật chưa cho?

- Trời Phật cho đến đâu mình biết tới đó.

Biết đủ dầu không chi cũng đủ

Nên lui đã có dịp thời lui

(Thơ Ưng Bình Thúc Giạ Thị )

* Đến giờ, liệu còn điều gì khiến bà day dứt?

- Về phần mình thì kể như xong, chẳng còn gì phải tiếc nuối. Tuy nhiên, điều khiến tôi buồn là tập Ưng Bình Thúc Giạ Thị toàn tập (Nhà xuất bản Văn học ấn hành năm 2008 – PV) của ông cụ không được trọn vẹn, thiếu một bài trong di cảo chưa từng công bố. Nếu có điều kiện, tôi sẽ in lại tập thơ này.

[url="http://banmaihong.wordpress.com/2011/06/02/nha-th%C6%A1-ton-n%E1%BB%AF-h%E1%BB%B7-kh%C6%B0%C6%A1ng-con-g%E1%BA%B7p-nhau-thi-hay-c%E1%BB%A9-vui/"]Không tìm thấy trang này | Banmaihong's Blog

Thông báo Quan trọng

Danh nhân Ưng Bình Thúc Giạ Thị và những cống hiến cho văn hoá nước nhà

Danh nhân Ưng Bình Thúc Giạ Thị và những cống hiến cho văn hoá nước nhà

Similar Threads

Comment