DƯỚI GIÀN HOA GIẤY TÍM

[quynh dao]

DƯỚI GIÀN HOA GIẤY TÍM



Dưới giàn hoa giấy tím
Lần đầu anh hôn em
Lũ ve sầu lên tiếng
Mảnh trăng khuya bên thềm

Rồi thời gian qua mau
Anh theo học lên cao
Bỏ giàn hoa giấy tím
Với cuộc tình trăng sao

Từng lá thư viết về
Anh vẫn nhớ thôn quê
Nhớ giàn hoa giấy tím
Có em nghiêng tóc thề

Mỗi ngày một lần đến
Bên giàn hoa giấy xưa
Tiếng ve sầu nức nở
Nghe nỗi buồn vu vơ

Bây giờ mùa hạ về
Ôm một mảnh tình quê
Dưới giàn hoa giấy tím
Em hóa thành cây si

NGÔ BÍCH LAN

[quynh dao]

Xin lỗi mọi người , qd tưởng Ngô bích Lan là nhà thơ Nguyên sa trần bích lan chớ , qd thật là dốt , nhưng thơ <cô ấy> đọc cũng được hén

Tưởng Niệm Nhà Thơ Nguyên Sa Trần Bích Lan(1)
Hồ Kỳ Khương

** Bài viết nầy được đăng tải trên Diễn Đàn pongour.com cách đây khoảng 3 năm nhằm kỷ niệm mười năm ngày nhà thơ Nguyên Sa (1932-1998) qua đời, và được đăng tri lại trong Nguyệt San ĐỈNH SÓNG số 1, tháng 7/2011.

Tuổi thọ một người có thể tăng lên và cũng co thể giảm xuống khi đọc một áng thơ nào đó của một thi hào nào đó. Nguyên Sa là một trong những thi hào đó. Nguyên Sa, một tài năng đa dạng và phong phú với sức sáng tạo vô song, trỗi lên trong văn học như một hội tụ tuyệt vời của những loài ánh sáng hiếm hoi trong tư duy và sáng tác. Ông đến với văn học Việt Nam như một hoàng tử hào hoa rạng rỡ, mang theo những giá trị khó thỏa hiệp với bất kỳ dạng mô tả hay định nghĩa nào mà các nhà phê bình văn học có thể xử dụng để minh họa cái thiên tài thần thánh đó. Người ta yêu Nguyên Sa từ nhiều chiều không gian thăm thẳm, những chiều không gian của một trí thức thượng đẳng, hiện thân sức lấp lánh rạng ngời trên những cầu vồng ngũ sắc, những âm thanh vượt tần số đi đến từ những thiên hà xa xăm nhất của vũ trụ.

Có lần Nguyên Sa cho biết ông không thích nói đến triết học trong thơ. Nguyên Sa rất thực thà khiêm tốn khi phát biểu điều nầy. Vâng, Nguyên Sa không dựng thơ bằng triết; ông dựng thơ trên triết. Và điều nầy có lẽ chính Nguyên Sa cũng không ý thức được. Đôi khi con người cũng bị lừa dối bởi chính mình, bởi những bảo vật hiếm hoi vô giá có được trong hành trang trí thức của mình. Không có triết thì làm sao Nguyên Sa có thể gọi được những tinh tú về trong ánh mắt người tình và hình dung được Ngân Hà nước lụt?

Có phải tên người là âm thanh vô vọng
Nên mắt buồn le lói thoáng bơ vơ

Hay một đêm nao nước lụt Ngân Hà
Thượng đế đưa sao mang gửi về khóe mắt ? - (Đẹp)

Không có triết thì làm sao có được những liên kết thần kỳ như trong những câu thơ dưới đây?

Người dáng bước bơ vơ của bầu trời hải đảo
Tóc bồng bềnh trên nếp trán ưu tư - (Đẹp)

Không có triết thì làm sao có thể đi vào chiều thứ tư của những viên hồng ngọc ngời sáng trong bài thơ Đẹp được trích bên dưới.

Người về đâu giữa đàn khuya dìu dặt
Hơi thở thiên thần trong tóc ẩm hương xưa
Người đi về trời nắng hay mưa
Sao để sương gió trầm tư thêu thùa má ướt
Mắt dịu ngọt đúc từ rừng ngọc bích
Hay linh hồn trăm phiến đá chân tu
Sao người về mang trọn một mùa thu
Với mây trắng lênh đênh của những chiều nguyệt tận - (Đẹp)

Ánh sáng trong thơ Nguyên Sa không phải là loài ánh sáng vật lý xác định trong quang phổ. Màu sắc trong thơ Nguyên Sa không phải là màu sắc thiên nhiên xanh đỏ tím vàng xám bạc. Âm thanh trong thơ Nguyên Sa không phải là thứ âm thanh được mô tả bằng tần số vật lý. Những chuyển động trong thơ Nguyên Sa không phải là những chuyển động xác định bằng phương tốc hay cường độ toán học. Thơ Nguyên Sa không có những thứ đó; nhưng thơ ông có tất cả những thành tố lung linh cao vời đến từ những vũ trụ trừu tượng xa xăm không thuộc không gian ba chiều của con người. Đó là một không gian huyền ảo mênh mông đủ lạnh để diễn tả cái buốt giá của tâm hồn, đủ nóng để truyền đạt nỗi ấm áp trong tình yêu và đủ sức tàn phá để mang về giông bão.

Là gió trăm cây hay là cồn nước đọng
Người không cười mà hoa cỏ gói trong tay
Đường áo màu viền trắng cổ thơ ngây
Màu sắc thời gian người thu tròn giữa áo

Bóng nhỏ xa đi trên lá vàng cổ đạo
Bước chân chìm theo mỗi phím đàn khuya
Tay trần gian tôi đếm ngón so le
Đã có phút âu lo đường về dương thế - (Đẹp)

Thời gian trong thơ Nguyên Sa không phải là thời gian vật lý và cũng chẳng phải thời gian tâm lý. Thời gian đó không mang sử tính và cũng không thể minh định bằng những cột mốc niên đại. Thời gian đó không phải là một thực thể đơn độc mà là một thành tố của một tổng hợp bao la trừu tượng, trong đó, ngoài thời gian, còn có không gian, vũ trụ của những tinh tú và thiên hà, con người với những dự phóng và hoài niệm, quê hương của những dòng sông, những thành phố mang những địa danh đã mất, những thiên đường còn rơi lại trên những nấm bia phai, những giông bão của những ngày cô đơn, những cơn mưa trên thành phố nhỏ không đèn.

Người về đâu mà lầu đài hoang phế
Mang dáng người trên mỗi nấm bia phai
Trăm vạn đường mây xê dịch chân trời
Theo tiếng nhặt khoan của từng nhịp bước - (Đẹp)

...Có phải em về đêm nay
Trên con đường thời gian trắc trở
Để lòng anh đèn khuya cửa ngỏ
Ngọn đèn dầu lụi bấc mắt long lanh
- (Có phải em về đêm nay)

Nếu đó là mùa xuân, thì thời gian trong thơ Nguyên sa chính là những con suối trên đồng cỏ, là Cửu Long Giang chín lần cửa rộng.

Như sông Cửu Long về lòng biển cả
Vẫn tiếng sóng về nước chảy triền miên
Vẫn Cửu Long giang mở chín lần cửa rộng
Dòng sông dài dữ dội bản trường ca...

- (Bài hát Cửu Long)

Còn nếu đó là mùa thu hay mùa đông tàn tạ thì không gian và thời gian trong thơ Nguyên Sa chính là khung qui chiếu của những trầm tư thăm thẳm, trong đó điểm đến và điểm đi không còn phân ranh nữa, những hướng trình tâm hồn trải dài về mọi phía, điểm qui tụ, nếu có, chẳng qua chỉ là sự hiện hữu cô độc của nhà thơ trong thế giới âm u vàng vọt, tranh tối tranh sáng của những hoàng hôn xa lạ, những ban mai tải đầy sấm sét, những đêm khuya quờ quạng vây bủa bằng sợ hãi âu lo.

Thế kỷ chúng tôi chót buồn trong mắt
Dăm bảy nụ cười không đủ xóa ưu tư
Tay quờ quạng cầm tay vài tiếng hát
Lúc xòa ra chẳng có một âm thừa
Cửa địa ngục ở hai bên lồng ngực
Phải vác theo trăm tuổi đường dài
Nên có gửi cho ai vài giọng nói
Cũng nghe buồn da diết chạy trên môi
Hai mắt rỗng phải che bằng khói thuốc
Chúng tôi nằm run sợ cả chiêm bao
Mỗi buổi sáng mặt trời làm sấm sét
Nên nhìn đêm mở cửa chẳng đi vào
Năm ngón tay có bốn mùa trái đất
Chúng tôi cầm rơi mất một mùa xuân - (Bây giờ)

Với Nguyên Sa, mùa hạ đến như một hạnh phúc ngắn ngủi vội vàng, chưa kịp hưởng đã phải nghĩ đến một ngày thu sắp tới. Sức nắng chan hòa ngày hạ biến đâu mất trong thơ và chỉ còn sắc vàng vương cuối hạ. Hạnh phúc rồi sẽ bay xa để nhường chỗ cho những hoài niệm thổn thức úa màu?

Em đến với ta trong mùa vừa Hạ
Hai tâm hồn một ánh nắng vàng vương
Trong nồng ấm ta yêu em vội quá
Cao tuyền đài ánh sáng của tình thương
Nắng đến với đôi ta vừa cuối Hạ
Ta bàng hoàng trong mắt em rạo rực
Nắng chưa về sao áng đỏ bay xa ?
Thu sẽ đến, ôi tình em thổn thức...

Khi đọc thơ Nguyên Sa chắc không ít người tự hỏi nhà thơ ngồi ở đâu để có thể viết ra những dòng thơ trân châu ngọc bích đó. Có thể đó chỉ là khung cửa sổ của một căn phòng nhỏ nhìn ra căn vườn nhỏ nhưng đầy tinh tú ban đêm và không bị phát tán bởi ánh đèn đường. Đó cũng có thể là khung trời mà Lamartine đã ngồi để viết bài thơ l’Isolement:

Souvent sur la montagne, à l’ombre du vieux chêne,

Au coucher du soleil, tristement je m’assieds;

Và đó cũng có thể trên những đỉnh non cao như của Byron trong Manfred:

Ma joie était dans la solitude, pour respirer l’air difficile de la cime glacée des montagnes.

Bất luận ở đâu, vị trí dành cho Nguyên Sa trong văn học Việt Nam nói riêng và văn học thế giới nói chung thuộc một lãnh địa độc tôn mà người đời phải tri ân và ngưỡng mộ. Một số địa danh có gí trị thần thánh như Sài gòn, Hà Nội, đã có được may mắn lịch sử đi vào thơ Nguyên Sa trước năm 1975, như đi vào một bảo tàn viện thiêng liêng của những người Việt Nam xa xứ từ khi mất nước. Ngày nay, bên nầy bờ đại dương, khi đọc lại Áo Lụa Hà Đông, chẳng hạn, Sài gòn trở về với họ như một nấm bia phai thuộc một nền văn minh đã bị lịch sử xóa nhòa trong nước mắt. Còn chăng là nỗi ước mơ về vĩnh cửu được dắt díu theo với sự nghiệp thi ca bất diệt của nhà thơ Nguyên Sa Trần Bích Lan.

[quynh dao]

RỪNG LÁ THẤP DƯ THỊ DIỄM BUỒN
nguồn email



Viết cho phu quân tôi để tưởng nhớ

một đồng đội đã hy sinh trong đêm Giao Thừa

DTDB

Anh hát ca vang bài “Rừng Lá Thấp”

Lưng chừng đồi một tối mùa xuân

Gió thoảng, suối reo hòa khúc nhạc rừng

Cây lá xạc xào chim muông ca múa

Tiền đồn vắng nhưng tình xuân chan chứa

Không bánh chưng, không dưa hấu thịt kho

Không nhang trầm tuôn đợt khói thơm tho

Không kiều nữ áo dài hoa tươi thắm

Người lính chiến đón xuân ngày ngưng bắn

Cơm xấy khô cùng cá hộp, thịt lon

Nước lã thay trà trong chiếc bi-đông

Ca hát, truyện trò… suốt đêm không ngủ

Trời đêm xuân, sáng ngời muôn tinh tú

“… Giữa rừng già ta có biết gì đâu?...”

Giọng ngân nga chợt đứt quãng từng câu!

Tiếng súng nổ loạn cuồng, anh ngã sấp!

Anh đã hát dở dang bài “Rừng Lá Thấp”

Dòng máu tươi thấm ướp cỏ cây rừng

Để chiều chiều nhìn mây tím bâng khuâng

Tôi nghe vẳng giọng buồn buồn anh hát!..
..................................

[quynh dao]

rừng lá thấp

[Mayvienxu]

(Bài Rừng Lá Tháp do ca sĩ Nhựt Trường hát mới diễn tả hết nội tâm vì đây là bài hát tiếc thương 1 người bạn đã hi sinh ở Hàng Xanh-Sài Gòn hồi Tết Mậu Thân..Bài hát viết về Vũ Mạnh Hùng, một đại úy của binh chủng TQLC.)

Rừng lá xanh xanh cây phủ đường đi
Thành phố sau lưng ôm mộng ước gì
Tôi là người đi chinh chiến dài lâu
Nên mộng ước đầu tôi nghe đã chìm sâu.
Từ máy thu thanh cô nàng vừa ca:
"Trọn kiếp yêu anh lính khổ xa nhà"
Giữa rừng già vang tiếng hát thật cao
Nhưng giữa rừng già tôi có thấy gì đâu?
Sao không hát cho người giết giặc trên cầu
Khi bùn lầy còn pha sắc áo xanh
Trong khói súng xây thành
Mắt quầng thâm mất ngủ
Tàn đêm khói lửa,
Giờ chỉ còn hai tiếng "mến anh"
Sao không hát cho những người còn mải mê
Lá rừng che kín đường về phồn hoa
Sao không hát cho những bà mẹ hằng đêm nhớ con xa
Hay hát cho những người vừa nằm xuống chiều qua.
Rừng lá xanh xanh lối mòn chạy quanh.
Đời lính quen yêu gian khổ quân hành
Nghe từ ngày thơ tiếng súng triền miên
Đánh giặc lâu bền cho non nước bình yên
Lời hát xin gây rung động thật sâu
Đừng hát như chim giữa rừng lá sầu
Xin thật lòng qua câu hát đầu môi
Như lính giữa rừng yêu lá thấp mà thôi...
Tác giả: Trần Thiện Thanh

Tôi có đọc được ở đâu đó đoạn hồi ký của người bộ đội bắc Việt sau 4/1975 như sau :
"Tôi còn nhớ rõ một buổi trưa nắng chang chang của năm 78, 79 gì đó. Đang ngồi đợi trên xe buýt ở Lăng Cha Cả khởi hành đi Chợ Lớn thì tôi nghe có tiếng hát rất hay, nhưng vô cùng u uất: "Rừng lá xanh xanh cây phủ đường đi ... Thành phố sau lưng ..." Rồi bước lên xe là một thương binh VNCH trẻ khoảng 25,26 tuổi. Anh ta cụt một chân, trên cổ treo cây guitar vừa đàn hát vừa xin tiền. Anh ta mặc chiếc quần của Thủy Quân lục Chiến rằn sọc ngang, áo thun bạc phếch, trên đầu đội nón vải đi rừng của lính VNCH.
Dường như một số người trên xe biết và có cảm tình với anh ta nên có lẽ nói cho mọi người đều biết: "Ảnh là Thủy Quân Lục Chiến, bây giờ tội nghiệp lắm ..."
Người thương binh VNCH khẻ gật đầu như muốn chào mọi ngưòi nhưng vẫn hát.. Một bà cụ ngồi phía sau chạy lên dúi vào tay anh ta mấy cái bánh ú và hỏi: "Q. sáng giờ con ăn gì chưa?". Người thương binh ngưng hát trả lời: "Dạ, con ăn chút bánh mì rồi ngoại..." Thì ra bà cụ biết người thương binh này và vẫn thường giúp đỡ anh ta cho nên anh ta gọi bà cụ là ngoại. Đây cũng là cách gọi thân mật trong của người Nam.
\Lúc đó có nhiều người dúi tiền vào chiếc túi vải treo trước ngực người thương binh. Mỗi lần ai cho anh, anh đều nói :"Xin cảm ơn ông / bà". Dường như mọi người đều cho một ít như muốn nói "Tặng anh một chút để anh sống qua ngày ... Chúng tôi dù sao còn may mắn hơn anh ..."
Khi anh ta bước gần đến tôi, tôi nhìn gương mặt anh ta tôi có cảm tình ngay. Gương mặt sáng và thông minh. Anh tuy mất một chân nhưng rất rắn chắc. Tôi cũng lấy ít tiền dúi vào túi vải, anh ta nói :"Đa tạ ông". Tự dưng tôi cầm lấy tay anh ta và hỏi: "Anh bị thương năm nào?" Anh trả lời: "Dạ em bị thương năm 1972 đó ông Thầy ...."
Có lẽ anh ta nghĩ tôi là sĩ quan VNCH nên trả lời và gọi tôi "Ông Thầy". Lính VNCH thường gọi sĩ quan là "Ông Thầy".
Tôi nghe thế tôi rất xúc động vì tôi cũng bị thương năm 1972 ... có điều là chúng tôi .... khác chiến tuyến nhưng tôi lại được lính BĐQ VNCH cứu sống ...
Tôi vội nói: "Tôi cũng bị thương năm 72 ..."
Anh ta dường như không chú ý câu nói của tôi và như có người chia sẻ, anh ta khe khẽ kể tiếp: "Đơn vị Thủy Quân Lục Chiến của em chặn quân Bắc Việt tại bờ Nam sông Thạch Hãn vào tháng Tư năm 1972 ... tụi nó đông lắm, xe tăng, bộ binh của chúng đông nghẹt luôn ... Tiểu Đoàn 3 Sói Biển tụi em tuy chặn đứng chúng nhưng thiệt hại 50 % đó ông thầy ạ ... Em bị thương trận đó ... Bây giờ ... Khổ lắm ..."
Dường như nước mắt của cả tôi và anh ta đều giàn giụa ...
Anh ta khẽ gật đầu chào và quay đi ....
Anh bước xuống xe và tiếp tục lời hát : "... Sao không hát cho những bà mẹ từng đêm nhớ con xa ... Hay hát cho những người vừa nằm xuống chiều qua ... "
Bóng người thương binh TQLC dần lẫn vào đám đông những người buôn thúng bán bưng .... những đứa trẻ gầy gò bưng bình trà đá bán dạo tại bến xe ... Trời trưa nắng chang chang nhưng tôi nghe như mưa đổ trong lòng ... Cơn mưa khóc hận cho miền Nam hưng thịnh nhân bản ngày nào bây giờ đang sống dưới tay loài quỉ Đỏ ...
Và từ đó tôi không có dịp gặp lại ngưòi thương binh TQLC đó ... Không biết anh trôi dạt nơi nào ....
Anh bị thương năm 72, tôi cũng bị thuơng năm 72 ... Anh và tôi cùng được chữa trị bởi Quân Y Viện VNCH ... Không biết lúc đó tôi và anh có cùng Quân Y Viện không? Tôi lúc đó được nằm trên giường ... Anh có thể nằm ... dưới đất nhường chỗ cho tôi ...

- Tình cờ là bài hát viết về 1 người lính TQLC đã hy sinh, rồi lại 1 người thương binh TQLC khác cất lên sau 30/4/1975.

[quynh dao]

Bài thơ của Dư thi diễm Buồn nói về ngươi chồng ngày xuân đóng quân kg về ăn tết được , tiền đồn mùa xuân kg bánh không rươu , anh và bạn bè chỉ biết hát để vui xuân , anh đang hát bài rừng lá thấp thì bất ngờ ngã xuống vì trúng đạn :

“… Giữa rừng già ta có biết gì đâu?...”

Giọng ngân nga chợt đứt quãng từng câu!

Tiếng súng nổ loạn cuồng, anh ngã sấp!
Qd thấy bài thơ tâm sự của Dư thị Diễm Buồn qua email của ai đó gởi thấy tội nghiệp quá....