Tweet
NHÀ HIỀN TRIẾT HASAN.
Khi Hasan, một nhà hiền triết Hồi giáo, sắp qua đời, có người hỏi :"Thưa Hasan, ai là thầy của ngài?" Hasan đáp: "Những người thầy của ta nhiều vô kể. Nếu điểm lại tên
tuổi của các vị ấy hẳn sẽ mất hàng tháng, hàng năm, và như thế lại
quá trễ vì thời gian của ta còn rất ít. Nhưng ta có thể kể về ba người :
- Người đầu tiên là một tên trộm. Có một lần ta đi lạc trong sa mạc,khi ta tìm đến đượcmột khu làng thì trời đã rất khuya, mọi nhà đềuđi ngủ cả. Nhưng cuối cùng ta cũng tìm thấy một người, ông tađang khoét vách một căn nhà trong làng. Ta hỏi ông ta xem cóthể tá túc ở đâu, ông ta trả lời:"Khuya khoắt thế này thật khó tìmchỗ nghỉ chân, ông có thể đến ở chỗ tôi nếu ông không ngại ởchung với một tên trộm."
Người đàn ông ấy thật tuyệt vời. Ta đã nán lại đấy hẳn một tháng!Cứ mỗi đêm ông ta lại bảo: "Tôi đi làm đây. Ông ở nhà và cầu nguyện
cho tôi nhé!" Mỗi khi ông ta trở về ta đều hỏi: "Có trộm được gì không?" và ông ta đều đáp: "Hôm nay thì chưa, nhưng ngày mai tôi sẽ cố, có thểlắm chứ". Ta chưa bao giờ thấy ông ta trong tình trạng tuyệt vọng, ôngta luôn hạnh phúc.
Có lần ta đã suy ngẫm và suy ngẫm trong nhiều năm ròng để rồi khôngngộ ra được một chân lý nào. Ta đã rơi vào tình trạng tuyệt vọng, tuyệtvọng đến nỗi ta nghĩ mình phải chấm dứt tất cả những điều vô nghĩa này.Ngay sau đấy ta chợt nhớ đến tên trộm, kẻ hằng đêm vẫn quả quyết:
"Ngày mai tôi sẽ làm được, có thể lắm chứ!"
- Người thầy thứ hai là một con chó. Khi ta ra bờ sông uống nước,có một con chó xuất hiện. Nó cũng khát nước. Nhưng khi nhìn xuốngdòng sông, nó thấy cái bóng của mình nhưng lại tưởng đó là một conchó khác. Hoảng sợ, nó tru lên và bỏ chạy. Nhưng rồi khát quá nó bènquay trở lại. Cuối cùng, mặc nỗi sợ hãi trong lòng, nó nhảy xuống sông
và cái bóng biến mất. Ta hiểu đây là một thông điệp đã được gửi đếncho ta : con người phải biết chiến thắng nỗi sợ trong lòng bằng hành động.
- Người thầy cuối cùng là một đứa bé. Ta đến một thành phố nọ và thấymột đứa bé trên tay cầm một cây nến đã thắp sáng để đặt trong đền thờ.
Ta hỏi đứa bé: "Con tự thắp cây nến này phải không?"
Đứa bé đáp : "Thưa phải." Đoạn ta hỏi: "Lúc nãy nến chưa thắp sáng,nhưng chỉ một thoáng sau đã cháy sáng. Vậy con có biết ánh sáng từ đâuđến không?"
Đứa bé cười to, thổi phụt ngọn nến và nói:"Ngài thấyánh sáng đã biến mất, vậy ngài bảo ánh sáng đã đi đâu?"
Cái tôi ngạo nghễ của ta hoàn toàn sụp đổ, pho kiến thức kim cổ củata cũng sụp đổ theo. Lúc ấy ta nghiệm ra sự dốt nát của bản thân.
Và từ đó ta vất đi tất cả những tự hào về kiến thức của mình.Đúng là có thể nói ta không có một ai là thầy, nhưng điều này khôngcó nghĩa ta không phải là một học trò. Ta xem vạn vật là thầy.
Tinh thần học hỏi của ta luôn rộng mở hơn tất cả các người. Ta họchỏi từ tất cả mọi vật, từ cành cây ngọn cỏ đến đám mây trên trời kia.
Ta không có một người thầy vì ta có hàng triệu triệu người thầy màta đã học được mỗi khi có thể. Điều thiết yếu trong cuộc sống là luônlàm một học trò. Điều này có nghĩa là gì ? Nghĩa là có khả năng họchỏi, luôn sẵn sàng học để biết chấp nhận ý nghĩa của vạn vật.
ST
