Tiểu thuyết Một ngày cho trăm năm của nhà văn Nguyễn Bá Trình

[hoangvu]

Tiểu thuyết Một ngày cho trăm năm của nhà văn Nguyễn Bá Trình

Link" align="left" border="0" alt="" style="padding:7px;" />Tiểu thuyết Một ngày cho trăm năm của nhà văn Nguyễn Bá Trình được Công ty phát hành sách FAHASA giới thiệu "sách được bạn đọc yêu thích bình chọn” xếp vào danh mục Sách quốc văn- Văn học- tiểu thuyết Việt Nam tại Hội sách Tp HCM năm 2012. Vandanvieet.net trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc!

Lời giới thiệu của Nhà sách FAHASA:
Một ngày cho trăm năm là cuốn tiểu thuyết lãng mạn, lãng mạn từ chi tiết cho đến nội dung cốt truyện. Nhưng xen lẫn và góp phần vào đời sống lãng mạn ấy là những cảnh đời thực, những nhân vật thực của những con người thực.
Bối cảnh của tiểu thuyết là vào năm 1975, khi đất nước ta ở vào giai đoạn có nhiều biến động lịch sử. Những ngày tháng cuối cùng của cuộc chiến là những ngày tháng người dân đất nước vỡ òa trong cảm xúc: vui có, buồn có, hy vọng có mà lo lắng cũng nhiều. Lo lắng vì đất nước được thống nhất nhưng còn lắm những khó khăn: đói kém, bệnh tật, dân tình thì túng thiếu trăm bề. Nhưng vượt lên tất cả những hoang mang, nghi kị mà hoàn cảnh mang lại, mỗi nhân vật, mỗi con người trong tác phẩm Một ngày cho trăm năm đã tự quyết định cho mình hướng đi riêng và cũng tự nắm giữ vận mệnh của mình. Tình người ở đây không được biểu hiện trực tiếp mà được đặt trong sâu thẳm mỗi con người rồi dịu dàng toát ra và lan tỏa.

Cái ý vị của tác phẩm là đây, tính nhân đạo sâu xa của tác phẩm cũng là đây. Với lối viết nhẹ nhàng của một nhà văn và lối phân tích, lập luận logic chặt chẽ của một giáo viên dạy toán, tác giả Nguyễn Bá Trình đã đưa người đọc đến rất gần với những con người năm ấy và chạm vào tâm hồn họ. Tác phẩm Một ngày cho trăm năm của nhà giáo Nguyễn Bá Trình đã đi sâu vào tình yêu lãng mạn, viết về tình yêu lãng mạn nhưng cái đích sau cùng mà người đọc cảm nhận được là tình người, là tình yêu thương đồng loại, là niềm tin tha thiết trước cuộc đời và quê hương đất nước… Sách phát hành tại hệ thống Nhà sách FAHASA, mời các bạn đón đọc!

LỜI GIỚI THIỆU của Nhà văn Triệu Xuân
Đây là tiểu thuyết đầu tay của nhà văn trẻ NGUYỄN BÁ TRÌNH. Trẻ, hiểu theo nghĩa là mới viết. và là tác phẩm xuất bản đầu tiên. Tác giả là nhà giáo, dạy môn toán trường trung học phổ thong, đã nghỉ hưu. Là người chuyên viết tiểu thuyết, tôi trân trọng những chi tiết thực, bối cảnh thực, nội dung hiện thực của tác phẩm này.

Những năm đất nước mới hòa bình thống nhất, dân tình chìm đắm trong khó khăn thiếu thốn của thời bao cấp, cộng với những hành vi, động thái phi nhân do đối lập về chính kiến, khiến tâm thế con người luôn hoang mang, nghi kỵ, hốt hoảng; vậy mà tình người vẫn luôn ấm áp, tỏa sáng… Tác phẩm toát lên tấm lòng của tác giả tha thiết với đồng loại, với cuộc đời, với đất nước, quê hương…

Nhà văn Triệu Xuân

[bichlien101046]

Tiểu thuyết Một ngày cho trăm năm của nhà văn Nguyễn Bá Trình

Theo lời bạn của cô Xuân ở phòng giáo dục kể…

Trong một đợt xét lí lịch giáo viên cô Xuân không được xếp vào loại giáo viên lưu dụng theo chính sách. Hình như không có ai để nói chuyện, lâu ngày gặp lại người học trò cũ của chồng cô tâm sự: Đời sống giáo viên có khó khăn thật, nhưng cô rất mong được đi dạy. Vẫn biết nghề nào cũng tốt miễn là làm ăn lương thiện, nhưng với cô, nghề giáo là nghề cô yêu thích từ nhỏ. Tuấn biết không? Hồi mới học lớp một lớp hai cô đã tụ tập đám trẻ cạnh nhà lại tổ chức lớp học để mình làm cô giáo. Cô tập hát, tập múa cho chúng- Đánh khẽ vào đít các em thôi đừng làm chúng đau nghe con- Mẹ cô vẫn thường dặn cô như vậy khi thấy cô nhịp nhịp cây roi lên bàn. Nhưng kể từ lúc làm cô giáo cô chưa bao giờ to tiếng với những học sinh lỗi lầm của mình, đừng nói chi đến chuyện đánh vào mông chúng. Nghĩ, sao mình bị loại khỏi hàng ngũ giáo viên được nhỉ? Lý lịch của chồng thì ảnh hưởng gì đến tư cách đạo đức của cô phải không em? Mà lý lịch chồng cô có tì vết ở chỗ nào? Chỉ một lời vu khống vu vơ mà người ta trở thành kẻ có tội dễ dàng vậy sao? Học với thầy, Tuấn cũng biết đấy, thầy mà không trong thì còn ai sạch nữa không biết? Em thấy có ức không?

Giọng cô Xuân đã trở lại bình tĩnh:

- Nhưng em biết đấy, thầy Âm thay mặt chính quyền địa phương, về lập trường tư tưởng chính trị thì bàn thạch cũng không vững bằng, do vậy mà ý kiến của thầy Âm là kết luận cuối cùng của phiên họp. Bạn cô đã lặp lại nguyên văn lời thầy ấy:- Chúng ta đang tuyển chọn những cán bộ thay mặt Đảng làm công tác giáo dục. Đó là nhiệm vụ chính trị quan trọng, không thể để vợ một sĩ quan ngụy đảm nhận công việc giáo dục tuyên truyền đường lối, chính sách của Đảng cho con em chúng ta… Vậy đấy, em nghe cả chứ, kết luận cuối cùng là vậy đấy.

14 - Bệnh viện Thùy Dương mấy ngày mới giải phóng gặp rất nhiều khó khăn. Bệnh nhân đầy nghẹt không đủ giường, phải ra nằm dọc ngang theo các hành lang. Những người bị thương trong chiến tranh vết thương chưa được điều trị đúng mức đã nhiễm trùng ung thối. Những bệnh nhân đường ruột do ăn uống không hợp vệ sinh, ngộ độc thực phẩm từ những đồ hộp quá hạn… Thiếu đói quá người ta ăn đủ các thứ, dộng vào cho no là được. Chiến tranh đã qua rồi nhưng người bị thương và chết do bom đạn vẫn được tiếp tục chở tới bệnh viện: Do gõ đầu đạn để lấy nhôm, có người cuốc phải mìn lúc khai hoang vỡ hóa. Những tiếng nổ đinh óc những cụm khói đen ngòm vẫn chưa thực sự chấm dứt ở các vùng quê làng mạc.

Các trạm xá, các trung tâm y tế xã huyện gần như không còn khả năng hoạt động. Có hoạt động cũng không hiệu quả: thiếu thuốc men, thiếu nhân viên y tế… băng bông dùng cho người bệnh này xong, luộc lại dùng cho người bệnh khác, nước muối thay thuốc sát trùng…Tất nhiên đó là chuyện bình thường trong chiến tranh.

Khối lượng công việc nhiều, thời gian nghỉ ngơi ít, lại thêm chế độ ăn uống thiếu thốn, Hồng Liên rộc hẳn người. Chỉ còn một động lực để nàng còn trụ lại công tác tại bệnh viện đó là lương tâm người thầy thuốc. Bạn bè Hồng Liên một số, sau thời gian làm lại đâu được một tháng, đã lần lượt xin nghỉ, bỏ ra làm ăn tự do. Vậy mà Hồng Liên cũng bám trụ được tính đến nay đã ngót hai tháng. Thời gian này nàng không gặp lại Tuấn.

Đã lâu Tuấn không trở lại thăm nàng, Hồng Liên biết là anh chưa có tin gì về Nghi- Hể biết được gì là tôi báo cho Hồng Liên ngay- Tuấn đã hứa với nàng như thế lúc ra đi. Do vậy mà hai tháng qua nàng cứ thắc thỏm mong ngóng. Tuấn có quan hệ rộng, bạn bè đông, nhất là đám bạn của anh trong lính ngụy trước kia. Đó là điều khiến nàng hy vọng nhiều ở anh.

Không chỉ ngồi chờ, ở nhà nàng cũng nghe ngóng lùng sục tìm kiếm tin tức. Ở đâu nghe ai nói có tù binh mãn hạn cải tạo về, dù xa mấy nàng cũng lần mò tìm cho ra để hỏi thăm. Những cái tên Nghi trùng lặp đã bao lần làm nàng chới với trong tuyệt vọng. Một bận nghe có một tù binh thuộc Sư đoàn 23 mới mãn hạn cải tạo, lúc ấy là năm giờ vừa đi làm về, không kịp ăn cơm tối nàng tức tốc đạp xe đi. Đoạn đường quê lên dốc xuống hố đạp đến nơi đã chín giờ đêm, xa cũng ngót hai chục cây, thế mà người ta nói với nàng chỉ khoảng mười cây. Mấy chục cây số thì ăn thua gì, có điều là công của nàng hôm đó đã trở thành công cốc. Người tù binh này chẳng biết gì về chồng nàng cả. Cũng chẳng gì lạ vì Sư đoàn 23 đóng rải rác khắp các vùng rừng núi từ Dăklăktrở lên biên giới phía tây. Biết ở đâu có đồng đội của Nghi? Nhưng không vì thế mà Hồng Liên nản. Cuối cùng thì những tù binh cũng thổi được vào lòng nàng một chút hy vọng, không biết cái tin đó có phải là thứ ánh sáng cuối đường hầm hay chưa: có một trại cải tạo, hầu hết là lính của Sư đoàn 23, nằm ở vùng rừng núi giáp ranh hai tỉnh DakLak và Pleiku, có tên gọi là trại K15.

Hồng Liên càng mong Tuấn về, anh có thể giúp nàng biết thêm về trại K15 ấy trước khi nàng khăn gói đi.

Những ngày sau đó, K15, cái tên nghe xa lạ mà gần gũi, nghe dễ sợ mà thân thương.

Ở đâu đó, nó như vừa là địa ngục, vừa như thiên đàng trong tâm tưởng của nàng. Nếu đi tìm Nghi có khó như đức mục Kiền Liên đi tìm mẹ dưới mười tám tầng địa ngục thì nhất định nàng cũng không từ nan. Một kế hoạch đi tìm Nghi phôi thai trong đầu Hồng Liên. Nàng gắng đợi Tuấn, nhưng nghĩ không thể đợi lâu.

Lúc ấy là vào những ngày sắp đến mùa mưa ở tây nguyên, sau này Hồng Liên vẫn nhớ như vậy. Buổi trưa nàng đi làm ở bệnh viện về, từ ngõ nhìn vào, Hồng Liên đã thấy Tuấn ngồi với cu Lâm ngay chiếc bàn vuông đặt ở phòng trước. Nàng mừng như trẻ thấy mẹ đi chợ về bởi lòng nàng cứ chắc mẩm là Tuấn đã có tin về Nghi. Mới bước vào nhà Hồng Liên không chào Tuấn mà hỏi ngay:

- Tuấn có tin tức gì về anh Nghi chưa?

Nhận xét đầu tiên của Tuấn khi mới nhìn thấy Hồng Liên là nàng gầy và xanh đi nhiều. Anh đã nhận ra những dấu chân chim trên khóe mắt thâm quầng của nàng. Hai bên mép hai lằn gấp hiện rõ. Do khuôn mặt của Hồng Liên sấp bóng nên các nếp hằn trông càng đậm và sâu hơn. Tuấn xót xa đến nỗi anh không dám lắc đầu tỏ dấu là anh chưa có tin tức gì về Nghi. Anh thấy mình thật có lỗi với nàng.

Thấy Tuấn không nói gì cứ chăm nhìn mình, hình như anh ái ngại, làm Hồng Liên đâm hoảng. Nàng hỏi mà ánh mắt không rời khuôn mặt anh xem có phải Tuấn đang muốn giấu mình điều gì không:- Sao chú Tuấn, có tin gì hả?Đừng giấu, chú nói thực đi!- Hồng Liên ngồi xuống chiếc ghế cạnh cu Lâm, mặt nàng dại đi để mặc nước mắt lăn xuống má.

Tuấn biết sự lúng túng của mình lúc nãy đã làm Hồng Liên sinh nghi. Tuấn ân hận, anh nói:

- Xin lỗi, tôi đã làm Hồng Liên thất vọng. Quả thực thời gian qua tôi có đi hỏi thăm bạn bè đây đó, nhưng chưa có tin gì về Nghi cả. Ở nhà Hồng Liên đã có tin chưa?

- Thấy Tuấn có vẻ gì bối rối làm tôi hết hồn- Hồng Liên thở mạnh như trút được nỗi lo, nhưng nàng vẫn chưa yên tâm- Chú Tuấn có nói thực không đấy?

- Tôi lúng túng vì đã làm Hồng Liên thất vọng, chỉ có vậy thôi.

Hồng Liên cười héo hắt:- Dù có tin gì cũng phải chấp nhận thôi làm sao được!

Tuấn lại nhìn Hồng Liên, anh tự hỏi nàng có thể chịu đựng được tình trạng này trong bao lâu nữa!

Tuấn muốn kể cho nàng nghe một chuyện mà anh thấy là lạ, nhưng còn đắn đo không biết có nên kể không. Nếu câu chuyện không ăn nhập gì đến nàng, nghĩa là không phải chuyện có liên quan đến Nghi, thì quả thật anh là thằng lãng nhách! Nhưng cuối cùng anh cũng không thể giữ trong lòng được, rất có thể có liên quan đến chồng nàng, anh linh cảm vậy, liên quan cách nào thì anh không rõ.

- Có chuyện này tôi thấy hơi lạ Hồng Liên à!

Hồng Liên nhìn Tuấn không hỏi là chuyện gì nhưng có vẻ như muốn nghe.

- Tôi có người thầy cũ, ờ mà vợ chồng thầy Đính thì Hồng Liên biết rồi- Anh nhắc qua chuyện cũ ở sân trường Nguyễn Công Trứ một chút để Hồng Liên nhớ rồi nói- thầy đang bị giam ở một nơi có rất nhiều tù binh thuộc Sưđoàn23.

Sư đoàn 23! Lại Sưđoàn23! Mấy tiếng đó không còn làm Hồng Liên phấn chấn nữa. Dù sao thì nàng cũng không thể bỏ qua:

- Có gì Tuấn kể thử!

Tuấn cũng hơi ngạc nhiên trước thái độ không mấy vồn vã của Hồng Liên khi nghe anh nhắc đến Sư đoàn 23. Anh không biết hai tiếng ấy đã làm nàng thất vọng ê chề và mệt mỏi đến chừng nào trong hai tháng qua.

- Thầy Đính hiện đang bị giam ở trại cải tạo K15.

- Cái gì? Trại K15?

- Hồng Liên biết chỗ ấy à?

- Không. Tuấn kể tiếp đi!

- Khi cô Xuân lên thăm chồng trên đó, một người trong trại đã nhờ cô nhắn tin với người nhà…

Tuấn đọc lại nội dung ghi trên mảnh giấy vỏ bao thuốc Mai mà cô Xuân đem ra hỏi Tuấn hôm nọ cho Hồng Liên nghe.

- Trời ơi!- Hồng Liên chợt kêu lên thống thiết- Anh Đảm còn sống! Anh Đảm còn sống! Tờ giấy đâu rồi chú đưa cho tôi?

- Cô Xuân còn giữ tờ giấy đó- Tuấn nhìn Hồng Liên đang cơn xúc cảm mãnh liệt, sợ nàng có nhầm lẫn gì không? Anh nói – Nhưng cái tên…

- Chú không biết đấy, Đảm là tên trong giấy tờ đi lính của anh Nghi đó.

- Còn địa chỉ nhà? Trong tờ giấy ghi số nhà 25 kia mà.

Hồng Liên không trả lời Tuấn, nàng gục đầu xuống bàn hai vai rung lên nhè nhẹ. Tuấn thấy những giọt nước nhỏ ngay trên bàn chân nàng. Hồng Liên đang khóc. Anh không dám hỏi nữa, anh trân trọng những giọt nước mắt của nàng, những giọt nước mắt mà Hồng Liên từng khắc khoải chờ đợi gần như mấy thế kỷ qua! Bây giờ nó đang nhỏ xuống. Anh đã hiểu. Một chặp lâu Hồng Liên mới ngẩng lên đôi mắt đỏ hoe, nàng giải thích với Tuấn:

- Trước đây căn nhà này mang số 25, đầu tháng ba vừa rồi nó được đổi lại thành số 47 khi mở con hẻm đằng kia. Hồng Liên chưa kịp báo cho Nghi biết số nhà mới..

Thì ra vậy, điều linh cảm của anh thế mà đúng.

15 - Theo lời cô Xuân, trại K15 nằm giữa vùng rừng núi Dak Lak và Pleiku. Từ thị xã Pleiku vào sâu chừng ba mươi cây số đất đỏ người thăm nuôi phải đi xe thồ, sau đó lội đường rừng một đoạn mới đến trại. Có một trở ngại mà cô Xuân sợ Tuấn không để tâm, cô nhắc đi nhắc lại, là khi băng qua đoạn đường rừng phải bò qua một chiếc cầu khỉ dài đến năm mét, cũng không phải cầu khỉ nữa, chỉ là một thân cây khẳng khiu bắc qua suối không có tay vịn mà nước thì chảy xiết như thác- Phải coi chừng đấy- Cô dặn Tuấn- Có người quá run đã sẩy chân té xuống suối đấy.

- Vậy làm sao cô qua được?- Tuấn hỏi

- Ai đi thăm cũng phải nhờ mấy chú xe thồ cõng qua, họ đi quen rồi, chứ mình làm sao qua được em!

- Đường có yên không cô?

- Mấy ngày đầu xe thồ bị bọn trấn lột chặn đường- Giọng cô Xuân chợt nhỏ lại như sợ có ai nghe- Có một anh xe thồ bị đâm mấy nhát dao và bị cướp xe. May không chết- Cô le lưỡi rùng mình- Giọng cô lại to lên thoáng đãng như đã đến lúc vô sự- Nay thì hết rồi. Kể từ tháng trước bộ đội mở rộng khúc đường phía ngoài để cho xe vào tận nông trường cà phê thì đường sá từ đó yên ổn. Nghe nói ít tháng nữa cái cầu khỉ kia cũng được làm lại bằng cầu đúc cho xe qua.

- Vào trại rồi trở ra lại trong ngày có kịp không cô?

- Không đâu. Cô quên nói, cạnh chiếc cầu khỉ có một gia đình nông dân sống bằng nghề đốt than. Hai vợ chồng với một đứa con trai lớn rồi mà chưa có vợ. Nếu vào thăm buổi sáng lúc ra phải ngủ nhờ lại đó. Còn nếu vào buổi chiều, thì ngủ lại sáng mai đi tiếp. Gia đình ông bà này dễ chịu lắm. Lúc đi nhớ mang theo cái gì đó cho người ta, ở trên ấy xa chợ một tuần mới xuống chợ một lần. Tốt nhất nên mang biếu họ nước mắm hay một ít muối cũng được. Tình cảm thôi người ta không đòi hỏi gì đâu.

- Dạ em nhớ.

- Nói cô Hồng Liên đừng mang con nhỏ theo.

- Dạ chắc cô ấy muốn đem cháu Lâm vào thăm ba nó.

- Ừ cũng phải nhưng thấy đường sá vất vả quá cũng ngại. Cô ấy có ai bà con không? Nên có đàn ông đi theo thì hay.

- Dạ để em bàn lại với cô ấy.

***

Nghe Tuấn kể Hồng Liên phán một câu làm anh cũng hoảng:

- Nhằm nhò gì, vào hang cọp cũng chẳng sợ. Cậu Bật thì ở trong Long Khánh kia rồi có ai là đàn ông bà con nữa đâu? Người ta đi được mình đi được.

- Nghĩ cho kỹ vào trong rừng rồi lỡ có chuyện gì biết kêu ai?

- Không phải cô Xuân đã nói đường bữa nay yên rồi mà.

- Đúng, cô có nói vậy, nhưng giữa núi rừng hoang vu ai biết chuyện gì. Người ta đi chẳng qua cũng đi liều thôi, mình thận trọng vẫn hơn. Hay để tôi đưa hai mẹ con Hồng Liên đi cho an toàn?

Khi nghe chuyện anh xe thồ bị đâm Hồng Liên đã thấy ớn tận xương sống, nên nàng có thoáng nghĩ đến Tuấn nhưng lại thấy ngại. Tuấn đưa nàng vào thăm Nghi liệu có chuyện gì xảy ra không, Nghi sẽ nghĩ như thế nào?Điều này Hồng Liên đã áy náy từ lâu, nhất là đã có một thời gian dài Tuấn vẫn thường quấn quýt bên nàng. Khi ra tù Nghi mà biết được cũng thật khó giải thích cho cho anh ấy hiểu.

Thấy Hồng Liên làm thinh đắn đo, Tuấn cười:

- Đưa vợ người khác trèo đèo lặn suối đi thăm chồng chứ nào phải đưa nhau đi khách sạn đâu mà ngại.

Hồng Liên cười, nàng hơi đỏ mặt. Lần đầu Hồng Liên nghe Tuấn nói đùa với mình bạo như vậy.

***


(còn tiếp)

Nguồn: Một ngày cho trăm năm. Tiểu thuyết của Nguyễn Bá Trình. NXB Văn học. 8-2010.

Attention Required! | Cloudflare

[bichlien101046]

Khoảng sáu giờ ba mươi sáng, hai mẹ con Hồng Lên lên xe ở bến Thùy Dương. Hôm đó là ngày mười bốn âm lịch, ngày xấu bà Sáu cản không cho đi, nhưng Hồng Liên vẫn một mực- Không có ngày nào xấu hơn bằng những ngày con chưa có tin tức về anh ấy- Mười một giờ trưa xe đến bến Pleiku.

Vừa bước xuống, Hồng Liên đã thấy Tuấn đứng đợi mình ở đó. Theo kế hoạch anh mượn xe honda cuả người bạn đón hai mẹ con nàng ở đây rồi chở vào trại K15. Và tất nhiên họ phải ở trọ lại nhà bác gì đó cạnh chiếc cầu khỉ một đêm. Hôm trước Tuấn bàn nên ở lại thị xã Pleiku để sáng mai vào sớm, nhưng đời nào Hồng Liên chịu, nàng muốn đi đêm nữa kia.

Hồng Liên và cu Lâm ngồi sau xe, mặc dầu ngày qua có mưa nhưng hôm nay lại nắng gắt, bụi đất đỏ phủ một lớp dày lên áo quần hai mẹ con nàng. Chiếc honda 67 bỏ số một trườn lên các con dốc, nó rú lên khó nhọc làm nàng cũng thấy mình muốn đứt hơi. Qua những đoạn đường bằng, hai bên cây cối um tùm, vừa nói chuyện với Tuấn, Hồng Liên vừa nhìn vào những lùm cây. Câu chuyện anh xe thồ bị đâm Tuấn kể hôm trước khiến Hồng Liên cứ nơm nớp không yên. Nhìn vào chiếc gáy sạm nắng vững chãi như đúc bằng đồng hun của Tuấn mà đã một lần nàng có dịp ngắm nó thật kỹ trong chuyến đi trên chiếc Jeep lùn từ Nha Trang về, cùng mùi mồ hôi quen thuộc của anh, một cảm giác bình yên đươc che chở lại đến với nàng. Tuấn không đội mũ, tóc bám đầy bụi đỏ, trông anh càng dày dạn phong sương. Hồng Liên áp sát vào Tuấn, nếu không thì gió tạt và tiếng rú của chiếc 67 cà tàng sẽ át mất tiếng nói của nàng:

- Sao lúc đi Tuấn không đội mũ? Trong xách có chiếc cat két, dừng xe lấy mà đội- Hồng Liên phủi tay lên đầu Tuấn.

- Không cần đâu. Chắc mình đi cũng hơn nửa đường rồi đấy.

Chạy thêm một đoạn, Hồng Liên thấy mỏi ê cả lưng, nhiều lần nàng muốn trở nhưng cấn cu Lâm sợ con té, nàng đành ngồi yên. Nhưng giờ thì không thể nán thêm dù một phút:- Dừng xe trở lưng một chút đi chú Tuấn, mỏi hết chịu nổi.

Chờ xe qua đến đoạn đường bằng, Tuấn dừng xe dưới một tán cây tổ đĩa.

Hồng Liên lấy chai nước cho Tuấn và cu Lâm uống. Nàng lục xách lấy chiếc mũ đưa anh- Bụi lắm, Hồng Liên mua cho anh Nghi đấy.

Nhìn ra bìa rừng Hồng Liên thấy một con suối đổ xuống trắng xóa, xa xa như một dải khăn voan gió thổi bay vắt ngang sườn núi. Hồng Liên tính buột miệng khen nhưng nàng chợt nghĩ không biết đâu đó bên dưới cái vẻ tưởng chừng như thơ mộng kia Nghi đang chịu cảnh lao lí của kiếp tù tội, nàng thở ra im lặng.

- Cái gì trăng trắng bên đó vậy má- Cu Lâm hỏi

- Suối đấy con ạ.

- Con tưởng con diều giấy của đứa nào đứt dây rớt xuống.

- Trông vậy nhưng xa lắm cháu ạ- Tuấn giải thích- Nếu là con diều giấy bên đó thì cháu nhìn không thấy đâu.

- Cháu thấy có xa gì đâu.

Quả thật, nhìn thì thấy như không xa, nhưng đến được đó cũng mất cả ngày trời, Tuấn không biết phải giải thích sao cho nó rõ. Anh chỉ lắc đầu nói:

- Xa lắm!

- Cháu không tin. Tuấn lại lắc đầu cười bất lực

Chợt một đàn cò trắng bay qua và sà vào thung lũng.

- Thấy không- Tuấn nói to như chính anh cũng thấy thích thú, nhưng không phải, anh đã tìm ra cách giải thích cho cu Lâm- Những con cò lớn thế kia mà cháu trông bằng hạt nếp chứng tỏ nó xa biết ngần nào, thế mà con suối lại còn nằm tít phía sau đàn cò!

Cu Lâm cười, nó đã thỏa mãn cách giải thích của Tuấn.

(còn tiếp)

Nguồn: Một ngày cho trăm năm. Tiểu thuyết của Nguyễn Bá Trình. NXB Văn học. 8-2010.

www.trieuxuan.info

[bichlien101046]

04.09.2010 Nguyễn Bá Trình Một ngày cho trăm năm
Uống nước xong mấy người lại tiếp tục lên đường. Trước mắt họ lại một con dốc đất đỏ.

- Sao ở đây nhiều dốc vậy má- Cu Lâm lại hỏi.

Xuống hết dốc lại một đoạn đường bằng, xa xa Tuấn đã thấy một túp lều!

- Sắp đến chiếc cầu khỉ rồi- Tuấn quay lui nói với Hồng Liên.

Chiếc cầu khỉ không phải chỉ dài năm mét như cô Xuân kể, ít ra cũng sáu bảy mét. Một thân cây lớn bằng bắp vế khẳng khiu bắc qua con suối. Do người ta di lại nhiều nên lớp giác tróc hết, còn lại phần ròn bóng nhẫy như bôi mỡ. Chỉ nhìn thấy, gan bàn chân Hồng Liên đã nhức buốt đừng nói đến chuyện bước lên nó mà đi.

Dựng xe, Tuấn đến bên bờ suối nhìn xuống, cơn mưa thăm dò đầu mùa cách đây mấy hôm làm nước dâng cao và chảy xiết. Những mũi đá nhọn hoắt trồi lên cản dòng chảy làm tung bọt trắng xóa. Hồng Liên kéo con lại không cho đến gần bờ. Chỉ nghe tiếng suối gào nàng đã thấy hết vía. Cu Lâm tìm cách giằng tay khỏi mẹ xin đến gần bờ để xem.

- Không được, nguy hiểm lắm, con không thấy sợ sao?

- Chẳng sao đâu- Tuấn nói- Đểtôi vịn cho cháu đứng xem một lát. Nó phải biết suối như thế nào, hồi giờ chỉ biết qua qua sách vở- Anh nhìn chiếc cầu- Một ngày nào đó nó phải đi qua được chiếc cầu khỉnày nữa chứ.

Hồng Liên hoang mang, không biết phải tính sao. Trước khi ra đi nàng có nghe Tuấn kể về chiếc cầu này, nhưng không tưởng tượng ra nó dễ sợ đến như vậy. Hồng Liên nghĩ chắc nó cũng giống như mấy chiếc cầu khỉ bắc qua những con mương ở đồng An Hòa, cũng bằng những thân cây bắc qua hai bờ mương và nàng đã đi lại hàng trăm lần, đôi khi chạy trên những thân cây bóng mỡ. Nghe tiếng suối chảy ào ào nàng nhắm mắt không dám nhìn xuống. Bây giờ tính sao đây? Những người đàn bà đi thăm chồng con trong K15 họ làm sao qua? Có gan cùng mình nàng cũng không dám.

- Chú Tuấn có nghe nói mấy người thăm tù họ qua bằng cách nào không?

- Chỉ còn cách, nếu không đi được thì bò chứ biết làm sao!

- Bò?

- Ừ bò qua- Tuấn nhìn Hồng Liên cười và hỏi- Sao?

Hồng Liên lắc đầu, không biết ý nàng không tin lời Tuấn hay không dám bò qua.

Hiểu ý, Tuấn giải thích:

- Có một số bò qua được, còn lại phải nhờ mấy chú xe thồ cõng.

Nhờ mấy ông xe thồ cõng? Xe thồ đâu bây giờ! Hồng Liên nhìn sang Tuấn bắt gặp anh đang nhìn mình.

Đâu phải anh muốn vậy? Nhưng còn cách nào khác:

- Nếu Hồng Liên không dám bò thì để Tuấn cõng qua chứ biết sao?

Hồng Liên nhìn quanh, như muốn tránh cái nhìn của Tuấn mà cũng như muốn tìm nhờ ai đó. Thà để một ông xe thồ cõng qua. Nhưng tuyệt nhiên đường vắng vẻ.

Tại sao Tuấn biết rõ tình huống này mà không kể trước? Hồng Liên chợt bực mình và nàng đổ bực nhọc vào câu nói với Tuấn:

- Đợi coi có ông xe thồ nào qua nhờ cũng được.

Tuấn lại nhìn nàng, anh vẫn cười. Lần đầu Hồng Liên thấy bộ râu mép anh có cái vẻ lém lỉnh. Nàng có cách trả lời cho nụcười của anh:

- Khỏi phiền chú Tuấn, đợi một lát thế nào cũng có xe thồ qua đây.

- Tôi không đáng tin bằng một tay xe thồ sao?- Anh lại cười.

Nàng không nhìn Tuấn, Hồng Liên không muốn thấy nụ cười đắc thắng đang nở bên dưới hàng râu mép của anh. Có lẽ mình tưởng tượng ra thế thôi- Sao chú Tuấn không nói trước cho tôi biết chiếc cầu nguy hiểm như thếnày?

- Biết vậy thì Hồng Liên hủy bỏ cuộc đi chăng?Đời nào! Phải không? Nếu Hồng Liên không muốn tôi đưa qua thì tiếp tục đợi có sao đâu? Làm như ngày qua tôi mới đào ra con suối này không bằng- Hồng Liên bật cười nhìn Tuấn, nàng thấy anh chẳng lộ vẻ gì hờn giận trươc thái độ bực nhọc vô lí của mình. Thế nhưng Hồng Liên lại thấy Tuấn hình như đang thách đố mình khi nói:

- Bây giờ Hồng Liên vẫn còn thời gian để quyết định, hoặc đợi xe thồ hoặc trở lui kia mà!- Anh quay sang cu Lâm- Cháu thấy suối dễ sợ không?

- Dạ cháu thấy đẹp, không dễ sợ chút nào. Chú thấy dễ sợ không?

- Không, chú cũng thấy rất đẹp. Kìa kìa con cua đá thật lớn đang bò lên mỏm đá bên kia kìa, cháu thấy không?

Tuấn đâu có đào ra con suối này? Cách nói của Tuấn làm Hồng Liên thấy tức cười. Mà Tuấn cũng chỉ nghe cô Xuân kể lại, anh đã từng qua vùng rừng núi hoang vu này lần nào đâu? Tuấn nói phải thôi, dù biết, mình cũng không thể hủy chuyến đi. Giờ sao đây?Đợi xe thồ hay để Tuấn cõng qua? Ý nghĩ quàng tay lên cổ Tuấn, ngực nàng cọ xát lên lưng anh làm Hồng Liên nóng mặt.

Đang đắn đo, Hồng Liên thấy một người đàn ông phía bên kia cầu từ túp lều bước ra đang đi về phía cầu.

Người đàn ông bước qua cầu chậm rãi từng bước ung dung và vững chãi. Thân cây bóng nhẫy sáng lên dưới ánh nắng như đang bốc cháy.

- Hay quá! Như mấy người xiếc đi trên lửa! Hay quá! Hay quá!- Cu Lâm vỗ tay reo.

Bác đốt than đứng trước mặt Hồng Liên là người đàn ông đứng tuổi, hơi choắt. Bác nói giọng dân miệt biển Thùy Dương:

- Cô chú qua cầu không được à, xe thồ giờnày không ai vào nữa đâu, vậy để tôi cõng giúp qua- Người đàn ông nhìn sang Hồng Liên- Hàng ngày tôi vẫn đưa bà con qua đây tìm người thân. Tôi cõng giúp làm phước thôi không lấy tiền ai hết.

- Dạ cảm ơn bác- Tuấn nói- Nhờ bác cõng giúp hai mẹ con cô ấy sang, bác có tấm lòng vậy nhưng tụi cháu cũng sẽ gởi bác một ít tiền để bác nước nôi.

- Đã nói giúp thôi.

Hồng Liên nhìn người đàn ông tốt bụng, biết ông ở đây quen, nhưng thấy ông nhỏ con, bộ dạng cóm róm quả thật nàng không mấy tin tưởng. Nói sao để từ chối và nhờ Tuấn cõng mình đây?

Đọc được ý nghĩ trong ánh mắt Hồng Liên, anh nói với người đàn ông:

- Thôi được, nhờ bác cõng cháu nhỏ đây và cầm giúp cái xách, còn cô đây cháu cõng sang cũng được.

- Liệu có được không?- Người đàn ông hỏi- Nếu không, tôi cõng cho, không có gì phiền đâu.

- Dạ được.

- Không, cháu không chịu, để chú Tuấn cõng cháu!- Lâm kêu lên giẫy nẩy.

Sau khi đưa cu Lâm sang bên kia suối, Tuấn trở lại. Anh ngồi xổm quay lưng về phía nàng nói như ra lệnh:

- Đến đây!

Thấy Hồng Liên chần chờ, Tuấn giục:

- Lẹ lên!

Hồng Liên đứng trân trân không dám tựa vào người anh. Tuấn chủ động với tay qua vai tìm hai bàn tay nàng. Anh kéo sát nàng nằm sấp vào lưng mình và quàng hai cánh tay nàng vào cổ anh:

- Nằm im thế, đừng cựa quậy sẽ mất thăng bằng đấy.

Hồng Liên nhắm mắt úp đầu vào lưng Tuấn nhưng nàng vẫn cảm thấy nụ cười bên dưới hàng râu mép của anh.

Tuấn đứng thẳng người và bắt đầu bước. Hồng Liên nghe hơi thở anh hổn hển bên thái dương mình lẫn trong tiếng ù ù của gió. Thỉnh thoảng Tuấn đứng lại lắc lắc đầu như trâu hất ruồi. Anh không thể buông tay để gỡ những sợi tóc của nàng bị gió đánh đang quấn vào mắt vào mũi anh. Và mỗi lần như thế đôi bầu vú nàng lại cọ xát vào lưng anh. Hơi thở người đàn ông gấp gáp hơn bên tai khiến Hồng Liên không thể bứt ra khỏi cái cảm giác giống như khi nó cọ xát lên mình Nghi, những lúc vợ chồng ân ái. Không phải thế. Tuấn đang cõng mình chứ không phải Nghi. Mình đang đi qua một chiếc cầu ghê sợ lắm. Nghe không? Tiếng gào của con suối! Dễ sợ không? Những mỏm đá nhọn hoắt đang dựng lên như chông dưới vực kia! Hồng Liên cố hình dung ra những cảnh tượng khủng khiếp để xóa đi cái cảm giác kỳ cục đang có chiều hướng như muốn đốt cháy cơ thể nàng. Và bỗng nhiên gió ngừng thổi, tiếng thở bên tai nàng cũng tan biến, nàng nghe ngực mình nhẹ hẳn ra. Và nàng giật thót người như bị buông rơi tuột xuống vực thẳm. Sự khủng khiếp ấy làm mọi cảm giác trong nàng tan biến đâu hết:

- Qua suối rồi!- Nàng đã nhận ra giọng Tuấn.

Hồng Liên rơi từ lưng Tuấn xuống, ngồi bệt trên đất.

Bỗng nhiên nàng ôm mặt òa khóc như một đứa trẻ.

- Thôi mọi chuyệnổn cả rồi.

Hồng Liên nghe mơ hồ ai nói đâu đó.

16 - Tại trại K15, hai mẹ con Hồng Liên ngồi đợiở lán tiếp thân nhân. Anh bộ đội trẻ trực lán nhắn người vào tìm Nghi và nói với nàng:

- May cho chị, nếu lên chậm một hai ngày thì không gặp được người thân đâu, bắt đầu ngày mai họ đi lao động đột xuất, sáng đi, tối mới về.

Không gặp được thì ngủ lại, không có chỗ ngủ trong trại thì ngủ ngoài rừng. Đã đến được đây chẳng lẽ bỏ về sao? Hồng Liên nhủ thầm trong lòng như vậy. Từ chỗ hai mẹ con nàng ngồi nhìn qua bên kia suối, dưới chân núi, Hồng Liên thấy hai dãy nhà lá san sát nhau. Về phía bên trái có một cái lán và một chòi tranh cất biệt lập ở vị trí cao hơn, Hồng Liên đoán chừng đó là lán lãnh đạo. Khuôn viên trại nằm giữa một thung lũng hẹp, chung quanh núi rừng bao bọc. Những cánh rừng nhiệt đới bị sự tàn phá của chất độc da cam, đã làm cho khu rừng trụi lá từng mảng lớn. Hồng Liên thấy rõ những thân cây khẳng khiu mầu bạc trắng óng lên dưới ánh nắng ấm áp của buổi sáng. Tiếng chim gõ kiến gõ cốc cốc từng hồi dài từ bên kia rừng vọng lại như những hồi mõ. Thoang thoảng mùi ẩm mốc và mùi thơm ngai ngái của lá rừng, trong gió sớm mát mẻ của những ngày sắp vào mùa mưa làm Hồng Liên thấy dễ chịu. Ý nghĩ sắp được gặp Nghi cứ dậy lên trong lòng nàng một nỗi háo hức khôn tả.

Trại K15, có thể là địa ngục đối với Nghi, nhưng với Hồng Liên, không hiểu thiên đàng như thế nào nhưng nàng nghĩ, có lẽ hơn cả thiên đàng. Đây là vùng đất Hồng liên đã từng đi tìm cả ngày lẫn đêm, lúc tỉnh cũng như lúc mơ. Buổi trưa đứng bóng hay lúc nửa đêm, hễ nghe tin ở đâu có một tù binh thuộc Sưđoàn 23 cải tạo mới về, là nàng lập tức bươn bả tìm đến nơi hỏi thăm. Vùng đất này đây, trong giấc mơ Hồng Liên, có khi là một vùng sa mạc mà Nghi đã chết khô ở đó vì không có nước uống, có khi nó là một ốc đảo, Nghi đã chết trong một đợt sóng thần… Bây giờ nó đang ở trước mắt nàng đây và lát nữa nàng sẽ gặp được Nghi. Ôi hạnh phúc biết bao! Hồng Liên ôm cu Lâm vào lòng để chia sẻ hạnh phúc sang cho con, nàng nói:

- Cu Lâm ơi, ba sắp đến rồi.

Hồng Liên mắt không rời con đường mòn dẫn từ trại ra. Thời gian đang trở lại trạng thái như cái đêm nàng ở trong căn nhà bếp thầy hiệu trưởng, nhưng giờ nàng không mang tâm trạng khủng khiếp nữa. Chợt tim Hồng Liên đập mạnh: có bóng dáng một người mặc áo quần đen theo lối mòn chạy từ trong trại ra. Hồng Liên hơi thất vọng, bởi người này có vóc dáng thấp nhỏ. Nghi chồng nàng cao lớn dềnh dàng kia. Hồng Liên cứ khắc sâu trong óc mình hình dáng Nghi trong tấm hình chụp bên cạnh chiếc máy bay trực thăng Côbơra, anh thật to lớn và oai vệ. Người đàn ông vừa đi vừa chạy. Hình như anh ta vấp phải đá hay cái gì đó nên bị ngã. Đứng dậy và tiếp tục chạy. Nhảy băng qua suối, anh ta lại bị ngã. Tiếp tục đứng lên chạy về phía lán nơi Hồng Liên đang đứng. Cách lán chừng một trăm mét, Hồng Liên chợt kêu lên:

- Anh Nghi!

Nàng chạy bổ nhào về phía Nghi và ôm chầm lấy anh. Nước mắt đâu trong người nàng mà nhiều đến thế! Kể từ khi được tin quân chính phủở thị xã Buôn Mê Thuột bị đánh tan rã, Hồng Liên tưởng mình đã khóc hết nước mắt. Bây giờ thì nàng không khóc, Hồng Liên nghe nước mắt mình như đang chảy thành suối và nó đang trôi ra từ trong người nàng những tiếng khóc lẫn tiếng cười. Một chặp lâu sau Hồng Liên mới nói được thành tiếng:

- Anh gầy đi nhiều và nước da xấu lắm.

Nghi một tay quàng vai vợ một tay nách cu Lâm đi về phía lán. Hai người ngồi xuống chiếc băng dùng để tiếp thân nhân. Nói là chiếc băng, thực ra chỉ là một khúc cây tròn được kê lên hai tảng đá, bàn cũng là một tảng đá mặt bằng. Nghi ôm con vào lòng và hỏi vợ:

- Em khỏe không?Trông em cũng gầy lắm. Sức khỏe ông bà ngoại thế nào? Em có tin tức gì về ông bà nội của con không?

Hồng Liên chưa muốn trả lời chồng, nàng muốn hỏi về anh nhiều hơn, dù vậy nàng cũng trả lời anh. Hồng Liên kể lại trường hợp gặp Khâm ở Nha Trang:

- Em không chịu vượt biên. Anh còn ở đây em làm sao vượt biên cho được. Khi Khâm trở lại Cam Ranh thì tàu ông bà nội đã đi mất rồi- Hồng Liên hỏi chồng- Anh bị sốt rét dữ lắm phải không? Em có đem theo ba viên phăngsida, loại thuốc chống sốt rét mạnh lắm, uống hết liều là cắt cơn sốt thôi- Nàng nhìn khuôn mặt võ vàng của chồng, vuốt nhẹ lên khuôn mặt anh như người mẹ vuốt ve âu yếm đứa con trai xa lâu ngày và hỏi:

- Người ta có đánh đập, tra tấn anh không?

Nghi lắc đầu:

- Không có, chỉ tội cái sốt rét rừng. Trong này cũng có phát thuốc nhưng chủ yếu là kí ninh loại này đã quen thuốc, khó cắt được cơn. Trường hợp nặng đưa vào trạm xá mới có thuốc tốt.

- Có bị bỏ đói không?

- Tụi anh cũng có chế độ tù binh, tất nhiên làm sao mà no được. Tù binh có đi lao động trồng trọt, chăn nuôi để cải thiện thêm, nhưng cũng không đủ no.

- Lao động có cực nhọc lắm không anh?

- Tụi anh thích lao động hơn là ở nhà.

- Sao vậy?- Hồng Liên ngạc nhiên hỏi.

- Ra với trời với đất thoải mái hơn là ngồi bó gối trong trại. Công việc cũng chẳng có gì nặng nhọc lắm. Hơn nữa lao động trong rừng tụi anh tranh thủ bắt những con tắc kè, thức ăn tươi bổ dưỡng nhất của tụi anh đấy. Đứa nào bắt được một con là xé nhỏ mỗi thằng một miếng, ăn tươi. Lúc đầu thấy tanh tanh nhưng ăn quen thấy ngót ngót. Hai mẹ con em ở nhà lấy gì mà sống?

- Em đi làm ở bệnh viện, ngoài tiêu chuẩn em còn làm thêm, nói chung hai mẹ con em không thiếu đói đâu anh đừng lo.

- Đi làm ở bệnh viện? Vợ của sĩ quan ngụy mà được đi làm lại à?- Nghi ngạc nhiên hỏi Hồng Liên.

- Người ta không phân biệt đối xử như mình nghĩ đâu- Hồng Liên nói với chồng. Nàng kể lại sinh hoạt trên bệnh viện cho chồng nghe và không quên kể trường hợp của Hạnh, bởi Nghi cũng biết Hạnh. Mỗi lần về phép Nghi thường theo Hồng Liên lên chơi ở bệnh viện, nhất là những lúc gặp phiên nàng trực đêm.

(còn tiếp)

Nguồn: Một ngày cho trăm năm. Tiểu thuyết của Nguyễn Bá Trình. NXB Văn học. 8-2010.

www.trieuxuan.info

[bichlien101046]

08.09.2010 Nguyễn Bá Trình Một ngày cho trăm năm
Nghi xoa đầu vuốt vuốt mái tóc cháy nắng của con:

- Con có nhớ ba không?

- Dạ nhớ.

- Con có đi học mẫu giáo không?

- Dạ có.

Nghi hôn lên đầu con:

- Tóc con cháy nắng, con chơi rong lắm à? Các bạn có nói con là con của lính ngụy không? Các bạn có chơi với con không?

- Các bạn rất thích chơi với con- Cu Lâm trả lời ba.

Hồng Liên nhớ lại câu nói của Tuấn:- Đừng gieo cái định kiến sai lầm của người lớn vào đầu óc trẻ con, làm nó sau này khó hòa nhập vào cộng đồng. Đó là cái tội của người lớn đấy- Hồng Liên nói với chồng:

- Anh làm như con ở đâu mới đến không bằng, bạn bè nó từ trước đến giờ, đứa nào không là con của lính ngụy? Hơn nữa trẻ con thì chúng biết gì? Với người lớn cũng không có sự kỳ thị nào đâu anh đừng lo nghĩ.

Nghi nhìn vợ:

- Em tin vậy thật à? Trên bệnh viện người ta nói với em vậy chứ gì?- Nghi lắc đầu vẻ hoài nghi. Cu Lâm hỏi ba:

- Lúc nào ba mới được về?

- Cũng… chẳng biết nữa- Nghi trả lời con giọng trầm buồn, kéo dài đầy vẻ tuyệt vọng.

- Từ ngày vào trại đến giờ, anh thấy có ai được trả tự do không?

- Cũng nhiều, hồi mới bị bắt có nhiều người vào trại đâu vài ngày thì họđược thả ra, như thằng Tân, thằng Á nhóm anh bị bắt ba bốn ngày thì được thả, nhưng anh là sĩ quan, lại là sĩ quan không quân chắc khó về được.

Hồng Liên nhìn thấy mặt chồng vàng tái kết quả của những cơn sốt rét hành hạ, bao nhiêu vẻ tinh anh, hoạt bát hồi nào không lại chút gì trên khuôn mặt anh. Nàng thương chồng vô cùng. Hồng Liên sẵn sàng làm tất cả những gì để chồng sớm được tự do. Nhưng không thể. Hồng Liên biết rằng điều đó tùy thuộc vào Nghi, nàng nói với chồng:

- Anh cố gắng học tập cho thật tốt để sớm về đoàn tụ với mẹ con em.

- Em nói giống mấy ông cán bộ trong trại.

Hồng Liên thuyết phục chồng:- Anh nghĩ, bây giờ đất nước đã được hòa bình thống nhất rồi, người ta còn giam giữ các anh lại để làm gì nữa?

Nói xong Hồng Liên nhận ra đó là câu nói, có lần Tuấn đã an ủi nàng như vậy.

- Thống nhất?- Nghi nói thật nhỏ và liếc nhìn sang anh bộ đội trực lán định nói thêm gì đó lại thôi.

Hồng Liên như không chú tâm đến câu nói của Nghi, nàng đang chú ý đến đôi bàn tay của chồng.

Nàng mân mê đôi tay Nghi, và nhận ra những vết chai u nổi lên từng cục. Cảm giác xa lạ với đôi bàn tay của chồng làm Hồng Liên quặn thắt trong lòng. Đột nhiên nàng buông hai bàn tay Nghi ra, áp đôi tay mình lên thái dương chồng và kéo sát về phía mình rồi hôn lên trán anh. Nghi vội đẩy nhẹ nàng ra và liếc nhìn sang anh lính Giải phóng, nhưng người lính không chú ý đến hai vợ chồng anh mà đang nhìn vào phía rừng và mỉm cười lơ đãng về một điều gì đó.

Hồng Liên trào nước mắt. Nàng đợi chồng lau nước mắt cho mình. Nhưng không. Nghi vẫn cứ lấm lét nhìn anh lính Giải phóng. Cuối cùng Hồng Liên phải cầm lấy bàn tay anh gạt những giọt nước mắt chảy dài trên má mình. Không làm thế Hồng Liên không chịu nổi sự thờơ của chồng. Tại sao anh lại sợ? Em làm gì sai trái mà sợ? Trong lòng Hồng Liên giận và trách chồng như vậy. Nàng chợt nhìn xuống đôi bàn chân anh: đôi giày rơsô há mồm bày luôn cả mười ngón chân, những kẽ móng đỏ chạch tri trết đất bazan. Đếgiày cũng đã rớt ra, Nghi phải dùng sợi mây khâu lại. Hồng Liên ngồi xuống, tháo đôi giày ra khỏi chân anh, một mùi thối bốc lên, Hồng Liên phải kìm hãm cho mình khỏi bị ói. Cái mùi này nàng đã ngửi thấy một lần khi ngồi bên cạnh An trên chuyến xe từ Nha Trang về. Lúc đó nàng đã ói. Họ có mùi hôi thật giống nhau. Hồng Liên lấy chiếc khăn tay đã bám đầy đất đỏ của mình lau hai bàn chân cho chồng. Con người Nghi thì ốm xọp nên trông nhỏ lại đên nổi lúc nãy ở xa nàng không nhận ra, nhưng đôi bàn chân của Nghi vẫn to bành không thay đổi.

- Em có mua cho anh một đôi dép cao su, để em lấy cho anh mang.

Lau chân cho Nghi xong, Hồng Liên chạy lục xách mang đôi dép cao su lại cho chồng. Nghi ngạc nhiên:

- Sao em biết anh đang cần loại dép này mà mua?

Ở trại Nghi đã khổ sở không biết chừng nào với đôi bốt rơsô há mồm của mình. Ở đây ngoài dép cao su, không có loại dép giày nào cày được. Mấy hôm trời mưa thì đất bazan bám chặt, nắng lên vào rừng thì đá nhọn như chông. Nghi nghĩ nếu Hồng Liên có biết mà lên thăm anh, chắc nàng cũng mua một loại dép nhựa nào đó thôi. Làm sao nàng biết đến loại dép này.

Đôi dép cao su to bành nàng mang vào chân Nghi thật vừa vặn. Hồng Liên nhìn chồng:

- Tuấn bày cho em đấy.

Nghi ngơ ngác hỏi vợ:

- Tuấn là ai vậy?- Tuấn là bạn học thời tiểu học của em.

- Tuấn gặp em lúc nào? Sao em biết anh bị giam ở đây mà vào tìm? Trước đây anh có nhờ vợ người bạn anh trong trại đem tin nhưng cô ấy tìm không ra em.

Hồng Liên kể:

- Cô ấy là vợ thầy Đính, thầy cũ của Tuấn đấy. Cũng may, xui khiến sao Tuấn đến thăm cô Xuân, cô ấy đưa mảnh giấy của anh ra hỏi Tuấn, nhờ vậy mà em biết được.

Hồng Liên thấy không nên giấu Nghi điều gì sợ sau nay anh sẽ hiểu nhầm Tuấn. Nàng kể cho chồng nghe toàn bộ câu chuyện giữa nàng và Tuấn. Những ngày di tản hai mẹ con nàng đau ốm như thế nào và Tuấn đã giúp đỡ hai mẹ con nàng ra sao. Trong lúc Nghi lắng nghe Hồng Liên kể, anh vẫn dùng hai đầu ngón tay cái chà xát lên nhau như cố gỡ cái gì đó đang bám vào ngón tay anh. Hồng Liên hình như không chú ý đến vẻ khó chịu trên mặt chồng. Không biết Nghi khó chịu vì có vật gì đó đang bám vào ngón tay mà anh gỡ không ra hay khó chịu vì nghe câu chuyện vợ đang kể. Nàng đâu ngờ rằng trong đầu chồng đã hình thành những nghi vấn. Như vậy Tuấn ở bên cạnh Hồng Liên từ đó đến giờ hay sao? Trong thời gian dài như vậy Tuấn làm gì? Ở đâu? Anh ta có gia đình chưa? Ông bà ngoại cu Lâm có biết không? Ngay cả chuyến đi thăm mình Tuấn cũng đi theo. Vậy là hai người không rời nhau nửa bước. Tình bạn giữa hai người từ thuở tiểu học đến nay vẫn còn gắn bó đến thế sao? Hồng Liên ngừng kể đã lâu, chặp sau Nghi mới nói:

- Những ngày khó khăn không có anh, Tuấn đã giúp đỡ hai mẹ con em rất nhiều, em gặp Tuấn cho anh gởi lời cảm ơn anh ấy và nói với Tuấn rằng anh sắp mãn hạn tù rồi, từ nay khỏi làm phiền đến Tuấn nữa.

Nghi sắp mãn hạn tù? Hồng Liên trố mắt nhìn chồng, không phải lúc nãy Nghi đã trả lời với con, không biết lúc nào anh được về và anh tỏ ra tuyệt vọng lắm hay sao? Hồng Liên nhìn vào mắt chồng và tự hỏi anh có sao không? Vừa lúc đó anh bộ đội trực ban lên tiếng:

- Hết giờ gặp thân nhân rồi.

Hồng Liên vội chạy lấy cái xách mang đến cho chồng, nàng nói:

- Thuốc em để trong hộp, anh hơi bị phù đấy, em mua B1 nhiều ở trỏng, anh chia ra uống cho đều, có một cái mền con cừu và may bộ áo quần, cái nào anh mặc mấy hôm nay rách lắm thì vứt bỏ đi. Xà bông giặt và dầu gội đầu cũng có, anh tắm rửa cho sạch sẽ, trong tù hay mọc ghẻ lắm đấy. Thiếu gì anh nói, hai tuần nữa em mua lên- Hồng Liên lôi trong xách ra một bao thơm nức mùi thịt nướng, nàng nói:

- Em mang cho anh một con gà quay, đem vào trong trại mời anh em cùng ăn cho vui.

Hồng Liên luồn tay vào tóc anh, những sợi tóc bám đầy bụi và cứng như rễ tre. Bỗng nhiên nàng kéo đầu anh áp sát vào mặt mình, nàng đặt lên môi chồng một nụ hôn cháy khát, vẫn không đắp nỗi tình cảm thiếu thốn trong lòng nàng. Hồng Liên cắn môi chồng một cái thật đau điếng. Nghi giật mình đẩy nàng ra và liếc nhìn anh bộ đội. Hồng Liên nhìn chồng cười qua nước mắt.

17 - Nhân ngày nghỉ cuối tuần, Hồng Liên đưa cu Lâm về thăm ông bà ngoại ở An Hòa, để báo tin tình hình sức khỏe của Nghi cho ông bà Sáu biết.

Ông bà Sáu năm nay đã trên sáu mươi. Ông bà có hai người con và Hồng Liên là con đầu. Người con trai thứ là Bật có vợ nhưng chưa có con, ông bà cho hai vợ chồng người con trai một căn phốở chợĐập Đá buôn bán làm ăn. Trước giải phóng do chơi số đề hai vợ chồng vỡ nợ, âm thầm bán căn phố lại cho người khác, không cho ông bà Sáu biết rồi trốn vào Long Khánh làm rẫy.

Ông bà Sáu thường hay lục đục nhau vì chuyện của Bật. Bà vẫn thường xóc xéo ông:

- Tất cả tại ông, cái tính thằng Bật con ông mà ông không biết sao, siêng ăn biếng làm bài bạc rượu chè, vậy mà ông sang tên căn phố cho nó là sang làm sao?

- Nó con tôi chứ không phải con bà à? Con cái có gia đình rồi thì chia gia tài cho nó, mình già rồi còn giữ làm gì nữa? Sang cho nó để vợ chồng chúng làm ăn, chứ ai sang để nó bán đi mà đánh bạc đâu? Hồi sang tên có cả bà nữa chứ phải một mình tôi đâu?

Từ khi Bật trốn đi, xóm giềng vẫn thường nghe ông bà Sáu lời qua tiếng lại với nhau như vậy. Trước đây, Hồng Liên có ý định bán ngôi nhà ông bà đang ở tại An Hòa để đưa ông bà lên Thùy Dương ở với hai mẹ con nàng nhưng chưa kịp thực hiện ý định thì giải phóng.

Cánh đồng An Hòa sau vụ gặt người ta đốt gốc rạ khói un lên từng đụn, gió nồm thổi đi lan tỏa khắp cánh đồng. Trên một vài thửa, những con trâu bắt đầu kéo những luống cày chuẩn bị cho vụ hè thu tới. Mấy con chim đất tranh nhau mổ giun trên những tảng đất mới lật. An Hòa là vùng ruộng lúa màu mỡ, người nông dân ở đây cũng như đất không lúc nào được nghỉ ngơi dài hạn. Mỗi năm ba vụ. Con mương An Hòa mùa đông nước đục, mùa hè nước trong cần mẫn tưới tiêu giống nhưcon người ở đây không mệt mỏi.

Mùi khói rạ cay cay pha lẫn mùi tanh đất mùn, có một chút ngai ngái phân trâu bò thoảng trong gió làm Hồng Liên nhớ lại những năm tháng tuổi thơ của mình. Với Hồng Liên quê hương không chỉ là hình ảnh mà còn là hương vị. Hễ đi qua cánh đồng An Hòa bất chợt bắt gặp cơn gió thoảng mang theo cái mùi hương quê thân thuộcấy, tức khắc những hình ảnh thời thơấu chợt hiện về rõ ràng mà trước đó nàng không bao giờ nhớ được. Chính cái mùi thân quen ấy đã cho Hồng Liên cảm giác bình yên khi trở lại quê nhà dù rằng trước đó lòng nàng vẫn hoài nghi không biết mấy chú, mấy bác có còn dành tình cảm cho nàng như đã từng dành cho con bé trong thôn có giọng hát hay thuở nào? Sợ nhất là gặp những người có chồng con đã hy sinh cho cách mạng. Nàng đã từng giải thích và động viên Nghi, nhưng khi đối diện với thực tế, Hồng Liên không khỏi hoang mang

Cu Lâm cầm tay mẹ vừa đi vừa nhảy nhót, hỏi đủ điều.

Một người đàn bà gánh cái gì đó đi ngược về phía nàng. Thím Bảy! Bây giờ thì Hồng Liên không còn đường nào để tránh thím được nữa.

Thím Bảy ở thôn An Hòa Đông, mẹ của Nam, học cùng lớp với Tuấn hồi nhỏ. Cha Nam bị lính Đại Hàn bắn chết ở Gò Dứa. Đang học lớp mười một nghe tin cha hy sinh, Nam bỏ học thoát ly, mấy tháng sau thì bị địch bắt, và bị tra tấn dã man, chúng bỏ Nam nằm giữa đường. Con chó becgiê ngửi ngửi liếm vào mặt Nam nhưng thấy không cựa quậy, chúng ngỡ Nam đã chết nên bỏ đi. Có người thấy đã kể lại như vậy. Nghe nói Nam bây giờ đang bị bệnh thần kinh, không làm việc được, thím Bảy phải nuôi.

- Cháu chào thím.

Thím Bảy bỏ gánh xuống nhìn Hồng Liên, hình như chưa tin vào mắt mình lắm thím hỏi:

- Hai má con con Liên có phải không?

- Dạ, cháu đây thím.

Thím Bảy vui vẻ:

- Đưa cháu về thăm ông bà ngoại đấy hả? Con mắt thím bữa nay hơi kém nhìn cứ lòa lòa.

- Dạ, thím vẫn khỏe?

- Ừ, khỏe.

Hồng Liên muốn hỏi thăm thím Bảy thêm nhưng nàng ngại. Nàng không dám hỏi thăm Nam. Chợt thím Bảy cúi xuống nhìn sát mặt cu Lâm, thím nói:

- Chà, cái mặt giống thằng cha nó ghê chưa!

Hồng Liên hơi chột dạ nhìn thím Bảy. Nhưng nàng đã bình tĩnh trở lại khi thấy thím âu yếm xoa đầu cu Lâm hỏi:

- Vậy cháu đã được tin tức gì về cha nó chưa?

- Dạ rồi. Cháu vừa mới lên thăm anh ấy về.

- Có khỏe không?

- Dạ, anh ấy khỏe.

- Ờ vậy là may rồi, thôi thím ra chợ đây, để mấy con cá nó ươn.

- Dạ, thím đi.

Thím Bảy đặt gánh lên vai vừa đi vừa chạy. Hồng Liên nhìn theo hai đầu gánh của thím, hai cái thau nhựa óc ách nước, tủ kín lá, nàng đoán chừng trong hai chiếc thau kia là những con cá đồng bắt được tối qua, sáng nay thím mang ra chợ cho kịp bán.

Đi qua trước ngõ nhà Tuấn, Hồng Liên nhìn vào nàng thấy nhà khép cửa. Những cây tảo nhơn mọc đầy trước sân. Cái bể cạn vẫn còn, chung quanh bể hoa trinh nữ nở tím rưng rức. Một con mèo hoang từ trong nhà phóng ra cửa sổ, buông một tiếng kêu sắc lạnh rồi biến mất sau những gốc tảo nhơn. Cây cau đầu hè tỏa hương thơm ngát.

- Nhà ai vậy má?

- Nhà chú Tuấn.

- Sao chú Tuấn không chặt cây trước sân mà vào.

- Chú ấy đi làm ăn xa không vềở đây nữa.

Hồng Liên dẫn con tiếp tục đi theo bờ mương. Gặp bà con lối xóm đi làm đồng ai cũng chào hỏi vui vẻ. Chú Thước nghe nói có con làm lớn trên huyện, thấy hai mẹ con nàng đã đứng lại bỏ cuốc xuống, lay cay mở oi, chọn mấy con cua đồng thật lớn, ghim thành một dọc cho cu Lâm:

- Về má nướng cho mà ăn.

Vừa mới bước vào sân, bà ngoại cu Lâm trong nhà đã lên tiếng:

- Ông ơi, má con thằng cu Lâm về ngoài kìa.

Ông Sáu đang uốn thế cho mấy cây kiểng sau vườn, nghe bà Sáu gọi, ông vội bỏ chiếc kéo xuống, chạy ra sân. Ông vừa chạy vừa kéo ống quần lên cho khỏi vướng. Ông Sáu vác cu Lâm lên vai:

- Ôi má cháu cho cháu ăn đá hay sao mà nặng dữ vậy?

- Cháu mới nóc một bụng nước đấy ông ạ- Cu Lâm nói với ông ngoại.

Trong bữa cơm trưa với gia đình, Hồng Liên kể lại chuyến đi thăm Nghi vừa rồi cho ông bà Sáu nghe. Ông Sáu hỏi thăm sức khỏe của Nghi, Hồng Liên nói:

- Dạ trên đó nước độc, ai cũng bị sốt rét. Da anh ấy xấu lắm, hơi phù, con có mua thuốc sốt rét lên cho anh rồi.

- Hôm sau lên thăm con rang một ít cám mang cho nó- Ông Sáu nhắc con gái.

- Dạ, con có mua B1 nhiều lắm.

- B1 không tốt bằng cám rang đâu- Bà Sáu giải thích với Hồng Liên- Hồi chín năm, ba mầy ở trên rừng cũng nhờ cám rang đấy.

Hồng Liên cười:

- Cám rang cũng là B1 trong đấy má à.

- Nhưng ăn cám uống nước vào cũng no. Ở tù cơm đâu ăn cho no.

- Dạ.

- Hồi giờ sướng quen rồi, không biết nó có chịu nổi không- Bà Sáu lo lắng.

- Không chịu cũng phải chịu chứ biết làm sao- Ông Sáu gắp thức ăn vào chén cu Lâm và nói với bà Sáu.

Bà Sáu ghé miệng hỏi nhỏ con gái:

- Mầy hỏi nó xem có bị đánh đập tra khảo gì không?

- Dạ không, con có hỏi.

- Tù binh thì ai đánh đập- Ông Sáu nói có vẻ am hiểu- Do tình thế thôi mà.

(còn tiếp)

Nguồn: Một ngày cho trăm năm. Tiểu thuyết của Nguyễn Bá Trình. NXB Văn học. 8-2010.

www.trieuxuan.info

[bichlien101046]

13.09.2010 Nguyễn Bá Trình Một ngày cho trăm năm
Bà Sáu hình như không yên tâm về sức khỏe của thằng con rể, bà hỏi:

- Sốt rét thôi chứ nó có đau ốm gì khác không? Bụng nó có chướng không? Bảo nó bắt cóc lột da, lấy hết tim gan nội tạng ra cho hết rồi nướng mà ăn. Thuốc đấy con ạ. Đểở nhà tao bắt, làm sạch sẽ rồi phơi khô, tháng sau mầy lên tao gởi cho nó.

- Ba má già rồi đừng có lo lắng quá, để con lo cho anh ấy, không sao đâu.

- Khi nào con định lên thăm nó lại?

- Dạ chắc hai tuần nữa.

- Khi lên nói để tao gởi cho nó ít tiền

- Má gởi tiền làm gì? Trong rừng xanh ai bán gì mà mua?

- Thỉnh thoảng cũng có người về Pleiku chứ, cần gì nó gửi người ta.

- Ba má đã già, có đồng nào cất mà dưỡng già. Con cái như tụi con chẳng giúp gì được còn làm khổ ba má nữa.

Ông Sáu nói:

- Thằng Bật không báo hại thì tao đâu có khổ như vầy.

Nhắc đến đứa con trai, bà Sáu lại càng giận, bà không biết trút cái giận đó lên cho ai ngoài ông Sáu:

- Cũng tại ông cả còn kêu ca nỗi gì?

- Sao lại tại tôi? Khi cho nó không phải bà cũng đặt bút ký thỏa thuận rồi hay sao?

- Ông đã nói với nó vậy, bảo tôi làm sao nữa?

Mọi khi, ông bà thế nào cũng có lời qua tiếng lại, nhưng lần này có con gái về thăm, nó lại đang buồn vì chuyện con rểnên ông Sáu nhịn. Ông hỏi Hồng Liên:

- Con có nghe tin tức gì về ông nội cháu Lâm không?

Hồng Liên kể lại chuyện ba mẹ Nghi đã vượt biên, ông Sáu thở ra:

- Già cả rồi, chết cũng mong nắm xương được chôn nơi quê cha đất tổ. Đi đâu nữa không biết.

Bà Sáu cũng mau nguôi ngoai cơn giận, nghe ông Sáu nói vậy, bà nhìn ông giọng thông cảm:

- Ông bà nội thằng Lâm có con là sĩ quan ngụy quân nên ông bà sợ.

- Bà nói vậy, chớ ai có con là sĩ quan ngụy ở lại đều chết cả sao?

Bà Sáu gắp thức ăn vào chén cháu rồi nhìn con gái:

- Thôi mầy để thằng Lâm lại đây ông bà ngoại nuôi cho.

Hồng Liên nhìn mẹ, cười:

- Không có anh Nghi con buồn muốn chết được đây. Bây giờ má bảo bỏ thằng Lâm lại cho má thì con cắt tóc đi tu cho rồi, sống làm gì nữa?

Bà Sáu chửi yêu con:

- Tổ cha mầy, tao sợ hai má con mầy khổ.

Ông Sáu dặn con:

- Nói vậy chứ tao cũng có ít tiền đây, khi nào thiếu, lên nói má mầy đưa cho một ít về mua đồăn cho cháu. Đừng để cháu thiếu đói tội.

Chiều hôm đó, Hồng Liên từ giã ông bà ngoại cu Lâm lên Thùy Dương, để sáng mai còn kịp làm ca sáng.

18 - Đời sống kinh tế khó khăn, một số nhân viên cửa hàng dược nhà nước đã tìm cách bán thuốc chui ra ngoài để kiếm lợi. Do vậy ở các chợ, đôi khi mặt thuốc lại phong phú hơn cảở bệnh viện. Một phần thuốc từ cửa hàng tuồn ra, một phần từ trước ngày giải phóng còn lại. Những hiệu thuốc tây trước đây, chưa được nhà nước cấp giấy phép kinh doanh tiếp tục, họ đem bán cho đám con buôn ra chợ bán lẻ. Nói thì nhiều, nhưng trong đó thuốc hết hạn sử dụng cũng có, thuốc phơi nắng phơi mưa hết chất lượng cũng có, lại còn thuốc giả thuốc nhái… Mua thuốc ở chợ trời chẳng cần đơn toa của bác sĩ, ai cần thì bỏ tiền ra, loại gì cũng có, bao nhiêu cũng được. Nhờ vậy đám y tá tư tha hồ cắt cổ bệnh nhân. Tiền mất tật mang, chẳng gì lạ.

Sáng thứ hai, trước khi đến bệnh viện, Hồng Liên ghé ra chợ trời mua vài loại thuốc dạ dày để gởi lên cho thầy Đính. Nàng mua của một người bạn trước đây là dược sĩ nên biết cách bảo quản. Ở bệnh viện thuốc này hiếm, hơn nữa thủ tục xin cấp cũng khó, bệnh nhân phải nằm viện mới được phát. Mua xong Hồng Liên bỏ vào xách tay mang đi làm luôn cho kịp giờ.

Sắp tan giờ làm, chợt có người ởphòng tổ chức xuống gọi Hồng Liên lên gặp bác sĩ giám đốc. Hồng Liên trong lòng cũng hơi lo, không biết mình bị gọi vì việc gì đây.

Lâu lắm Hồng Liên mới trở lại phòng này, trước kia là phòng của bác sĩ Mãnh giám đốc cũ. Từ ngày đi làm lại, đây là lần thứ hai nàng lên gặp lãnh đạo. Bác sĩ giám đốc chỉ ghế cho nàng ngồi. Hồng Liên bây giờ mới nhận ra Thắm người cùng phố với nàng và cũng là người đầu tiên nàng gặp khi trở lại Thùy Dương sau mấy ngày di tản. Trong đầu Hồng Liên bỗng vang lên câu nói xăng xẳng của Thắm vào buổi tối hôm đó khi gọi nàng đi họp:- Gia đình ngụy quân ngụy quyền phải có mặt để nghe chính sách- Bây giờ Thắm đang làm y công tại bệnh viện và nghe nói Thắm sắp được đi học lớp y tá do bệnh viện đào tạo.

Thắm ngồi ở chiếc ghế vuông đặt sát vách, Hồng Liên quay lui mới nhận ra. Nàng có linh cảm mình đang bị gọi lên để thẩm vấn, và nhân chứng là Thắm, còn thẩm vấn về vấn đề gì thì nàng không rõ. Hồng Liên tự trấn tĩnh bằng ý nghĩ rằng mình chưa hề có sai phạm nào ngoài việc chữa bệnh tại nhà, nhưng kể từ hôm bị kiểm điểm trước tập thể thì nàng không còn làm tư nữa. Sự linh cảm của Hồng Liên có lẽ không sai khi bác sĩ giám đốc quay qua nói với Thắm:

- Cô Thắm đưa cái xách ra đây.

Thắm cúi xuống, kéo cái xách tay đặt ngay dưới chân mình ra. Hồng Liên nhìn thấy, nàng tái mặt. Đúng là cái xách tay của nàng. Tại sao nó lại có ở đây?

- Cái xách này có phải của cô không?- Bác sĩ giám đốc hỏi Hồng Liên.

- Dạ, đúng là của tôi.

- Cô có nhớ trong đó cô bỏ gì không?

- Dạ mấy lọ cavet…Dạ balo… và một chai manhê.

- Ở đâu cô có hai loại thuốc đó?

- Dạ tôi mua ngoài chợ trời.

- Là nhân viên bệnh viện, nếu đau, cô được khám bệnh và được phát thuốc theo tiêu chuẩn, vậy cô mua hai thứ thuốc đó để làm gì? Mà số lượng cũng lớn.

Bác sĩ giám đốc nhìn Hồng Liên nghi ngờ:

- Cô giải thích cho tôi sự việc đó thế nào?

Hồng Liên đã hiểu. Người ta đang nghi nàng ăn cắp thuốc bệnh viện ra chợ bán.

- Dạ thưa giám đốc, tôi có môt người bạn gái có chồng đang cải tạo, thầy ấy bị bệnh dạ dày nên nhờ tôi mua giúp…

- Sao lại thầy ấy? Người bị cải tạo trước đây là giáo viên à.

- Dạ đúng vậy, thầy ấy trước giải phóng là giáo viên.

- Thôi được rồi, sẵn có giấy bút, cô trình bày hết mọi việc lại cho tôi.

Bác sĩ giám đốc quay sang nói với Thắm:

- Cô Hồng Liên đã nhận chiếc xách đó là của cô ấy, cô Thắm có thể về nghỉ.

Hồng Liên ngồi viết bản tự thuật mà trong đầu cứ thắc mắc tại sao Thắm lại có chiếc xách tay của nàng. Cuối cùng Hồng Liên đã nhớ ra, đầu buổi, chưa tới giờ làm việc nàng sang phòng của Hiền, lúc đó Thắm đang lau chùi hành lang phía ngoài. Vậy là khi vào quét dọn bên trong, không có nàng, Thắm đã lấy chiếc xách.

Từphòng giám đốc ra, Hồng Liên đến gặp Hạnh, nàng kể hết. Nghe xong, Hạnh cười:

- Không sao đâu, để lên gặp bác sĩ giám đốc em nói cho.

Trên đường về nhà, Hồng Liên thấy lòng nặng trĩu. Dù Hạnh hứa can thiệp giúp, nhưng Hồng Liên cũng thấy mình bị xúc phạm. Nàng tự nhủ sẽ không kể cho ai, sau đó lại nghĩ, biết đâu trên bệnh viện mọi người đều biết và nghĩ mình ăn cắp thuốc bệnh viện! Tốt nhất nên nói cho Hiền rõ, ai nghĩ sao thì nghĩ. Còn Thắm? Có phải Thắm có ác ý với mình không, hay chỉ vô tình? Mình và Thắm có va chạm gì đâu? Chẳng qua trách nhiệm cô ấy thôi. Thời gian gần đây tình hình mua trong bán ngoài thường xảy ra ở một số cửa hàng dược, và nhân viên một số bệnh viện cũng lấy thuốc ra ngoài bán. Không biết ở bệnh viện Thùy Dương đã xảy ra tệ nạn đó chưa, nhưng Hồng Liên biết lãnh đạo bệnh viện đang kiểm tra gắt gao vấn đềnày. Mình thật là vô ý.

19 - Kể từ hôm giảm biên, cô Xuân không lên lớp, ở nhà cô thấy thiếu vắng. Cô đã quen với nghề dạy học, bữa nay tự dưng bỏ ngang, cô thấy trống trải và nhớ đám học trò. Nhưng chỉ được vài ba hôm, các em lại tập trung đến nhà nhờ cô chỉ toán, bày văn cho chúng. Số học sinh đến mỗi lúc một đông. Cuối cùng cả lớp năm B, sáng chủ nhật có mặt gần như đầy đủ tại nhà cô.

Trong nhà có tiếng nô đùa của đám trẻ làm không khí bớt vắng vẻ u buồn hơn. Ngày thường, sáng sớm cô ra ngồi ngoài đường cái gặp người đi chợ bán gì cô cũng mua. Từ củ khoai, củ sắn, đến con gà, con vịt. Mua xong hơn tám giờ cô mang ra chợ bán lại, kiếm cũng đủ tiền gạo tiền mắm muối cho ba mẹ con trong ngày. Như mọi bữa, sáng nay cô Xuân lại xách rổ ra ngồi trước quán bà Năm Kẹo đợi hàng từ các miền quê lên. Còn sớm chưa ai lên chợ, ngồi nghĩ đến tình cảnh của chồng trong tù, cô rất hoang mang nhất là sau khi nghe tin Nghi bị chuyển trại biệt giam. Cô không biết kêu cứu ai bây giờ. Đã làm hết cách, van xin, đơn trường khiếu nại, nộp học bạ… Nhưng cũng chẳng thấy kết quả gì. Thầy Đính còn nằm trong tù ngày nào thì sự nguy hiểm còn rình rập thầy ngày ấy. Biết bao nhiêu điều phức tạp trong đó. Vô tình vướng vào là không có cách gì gỡ được. Mấy hôm nay, cứ cách hai buổi cô lại lên trại K15 một lần để dò ngóng tin tức.

Cô nhớ lại cách đây năm hôm, buổi sáng lên thăm chồng, thầy Đính đã cho cô biết một cái tin động trời! Thừa lúc không ai để ý, thầy Đính nói nhỏ với cô:

- Về nhắn cho chị vợ anh Nghi biết anh ấy đã bị chuyển đến giam một chỗ khác rồi.

- Giam chỗ nào vậy anh?- Cô Xuân sửng sốt hỏi chồng.

- Làm sao biết- Thầy Đính thì thầm đủ cho vợ nghe.

Nhìn lui nhìn tới không có ai, cô Xuân hỏi:

- Anh có biết vì sao không?

- Nghe nói Nghi dùng điện đài, đang liên lạc với ai đó thì bị phát hiện.

- Trời đất! Làm sao mà Nghi có có cái điện đài ấy?

Thầy Đính lắc đầu- Lát sau thầy nói- Điều đó mới đáng sợ. Làm vậy cấp trên người ta nghi ngờ hết. Kiểu này thì chết cả đám.

Cô Xuân thấy mấy đầu ngón tay mình run run khi nghe thầy Đính nói vậy.

- Giờ làm sao anh?

- Biết làm sao bây giờ? Chỉ còn cách mong trên họ điều tra sớm cho ra ai trắng ai đen. Không thì chết cả lũ.

- Anh đừng nói vậy làm em sợ quá. Anh có nghĩ làm cách nào anh Nghi kia lại có cái điện đài ấy không? Chẳng lẽ bên ngoài lén lút đưa vào được sao?

- Sao mình biết được.

- Có nên báo chuyện đó với Hồng Liên sớm không? Em sợ… Hay để từ từ?

- Em sợ cũng phải nhưng anh nghĩ không sao đâu, bảo cô ấy khi lên trại cứ xem như vô tình không biết chồng mình bị đưa đi nơi khác, thế nào lãnh đạo trại người ta cũng cho cô ấy biết thôi.

- Ngoài anh Nghi ra, anh có nghe ai dính vào đó nữa không?

- Trước mắt thì chưa nghe gì. Thôi em về đi cho sớm, nhớ coi sóc hai con cho cẩn thận. Ở trong này anh sợ thằng Hà nhà mình ra chơi ngoài hồ một mình không ai thấy, nhỡ …

- Không sao đâu, em dặn hai đứa kỹ lắm.

- Ngoài vợ anh Nghi ra em đừng nói gì với ai chuyện này nghe chưa?

- Anh nghĩ em điên sao?

- Ừ, dặn phòng vậy. Bà con có ai đến thăm thì bảo trên này anh vẫn khỏe.

Cô Xuân đã gửi thư cho Hồng Liên mấy hôm rồi không biết cô ấy đã nhận được chưa mà sao không thấy lên. Hay cô ấy lên rồi và đi thẳng vào trại mà không ghé nhà mình? Người ta đưa chồng cô ấy đi đâu, liệu Nghi có còn sống không? Nếu có gì thì tội cho Hồng Liên quá. Cô Xuân ân hận giá hôm đó mình xuống thẳng Thùy Dương thì chắc giờnày Hồng Liên đã biết tin chồng rồi.

- Cô có mua gà không cô?

Mải nghĩ ngợi chợt có người hỏi, cô Xuân quay sang nhìn.

- Em chào cô. Có mấy con gà ở nhà nó phá quá em bắt đi bán cô mua không?

Người đàn bà trẻ bưng cái thúng có mấy con gà nhô đầu lên kêu tục tục, chị ta nhìn cô Xuân mời mua đon đả:

- Gà nhà đây cô, không có bệnh đâu.

Cô Xuân nhìn người đàn bà trẻ thấy quen quen.

- Em là mẹ của cháu Lan đây. Đầu năm học em có đi họp phụ huynh cô quên em rồi à. Nghe con Lan nói cô bị giảm biên tội ghê, vợ chồng em tính đến thăm cô mà chưa đến được.

- Vậy a, tôi nhớ rồi, cảm ơn em, giở thúng tôi xem thử.

Người đàn bà trẻ cất tấm lá chuối đậy trên thúng: ba con gà mái, một con trống ngoi đầu lên.

- Ở nhà em trồng đám dưa mà nó phá quá cô à.

- Bao nhiêu cả bốn con đây em?

- Ai xa lạ, còn cô cho em..

Sau khi người bán gà nói giá, cô Xuân hỏi:

- Có bớt được không em?

- Em bán rẻ cho cô đấy, cô muốn bớt thì bớt không sao đâu.

- Em nói vậy thì thôi.

Cô Xuân móc ví lấy tiền.

- Cô ơi!

Cô Xuân ngươc lên hỏi:

- Gì vậy em.

- Vợ chồng em định đến thưa với cô.

- Gì cứ nói đi.

- Cô cho em gởi cháu Lan sang nhờ cô kèm cho cháu với. Mấy hôm nay học toán với thầy Lãm, cháu nó bảo thầy giảng nhanh quá theo không kịp.

- Cháu chưa quen với cách dạy mới của thầy, dần rồi quen thôi. Nói vậy, nếu cháu muốn, chủ nhật hàng tuần bảo cháu sang có gì không hiểu tôi chỉ cho.

- Dạ, mấy hôm nay cháu cũng có học bên cô.

- Vậy thì được rồi.

- Nhưng tụi em chưa qua xin cô.

- Thôi, nói vậy là được.

Mẹ bé Lan tìm tiền lẻ đưa lại cho cô Xuân mấy tờ.

Cô Xuân hỏi:

- Gì vậy?

- Em bớt thêm cho cô.

- Thôi rẻ rồi- Cô Xuân từ chối.

Cô nghĩ giá mua bán lúc nãy là giá sòng phẳng. Bây giờ là tiền ơn huệ, cô không nhận.

Cô Xuân định đem mấy con gà ra chợ bán thì Ngân con gái cô chạy ra tìm:

- Mẹ! Có chú công an muốn gặp mẹ.

Nghe nói công an đến tìm, cô Xuân bủn rủn tay chân. Nhưng nghĩ lại, biết đâu công an đến báo tin gì vui không chừng, cô vội mắc giỏ gà vào ghi đông xe, đèo con gái vội vã đạp mau về nhà.

(còn tiếp)

Nguồn: Một ngày cho trăm năm. Tiểu thuyết của Nguyễn Bá Trình. NXB Văn học. 8-2010.

www.trieuxuan.info

[bichlien101046]

16.09.2010 Nguyễn Bá Trình Một ngày cho trăm năm
20 - Nghe tin Hạnh sắp chuyển về làm trưởng trạm xá y tế An Nghĩa, hết giờ Hồng Liên đến phòng tổ chức thăm Hạnh nhân tiện hỏi thử xem giám đốc bệnh viện có nói gì về số thuốc nàng để trong xách hôm nọ không. Vào phòng Hồng Liên thấy Hạnh và Đông Ngọ đang ngồi nói chuyện. Hồng Liên chào Đông Ngọ rồi hỏi Hạnh:

- Nghe nói Hạnh có quyết định chuyển về làm ở trạm xá An Nghĩa phải không?

- Ai nói mà chị biết nhanh vậy?

- Không biết ai nói khi sáng, mà có phải không?

- Em cũng mới nhận quyết định lúc sáng nay. Chuyện của chị hôm nọ em nói với chú Hiền giám đốc rồi, chú hiểu thôi, không có gì đâu mà chị lo.

- Không lo nhưng mình cũng thấy khó chịu.

Đông Ngọ cười:

- Người ta thì bị bắt vì đem thuốc từ bệnh viện ra, còn chị thì bị bắt bởi đem thuốc từ ngoài bệnh viện vào. Tội như nhau- Mấy người đều cười. Cái nốt ruồi nơi khóe miệngĐông Ngọ sao mà có duyên thế. Hồng Liên nhìn Đông Ngọ

- Đông Ngọ có người yêu chưa?

- Mới chui từ trong núi ra có quen ai đâu mà yêu. Chị có ai giới thiệu đi.

- Mình thì quen toàn ngụy với ngụy, làm sao giới thiệu cho Đông Ngọ được.

Đông Ngọ cười:

- Ngụy nhưng trong tình yêu đừng có ngụy thì thôi.

Cả ba người lại cười. Mặc dầu cùng làm trong bệnh viện, nhưng việc của họ không liên quan gì với nhau. Đây là lần đầu tiên ba người trò chuyện cười nói thoải mái. Hồng Liên nghĩ nếu không có Hạnh, thì sự việc vừa qua, nàng không biết nó diễn biến ra sao nữa, khi mà trong lòng nàng vẫn chưa trút hết cái mặc cảm mình là nhân viên cũ của ngụy quyền. Chợt Hạnh lôi ngăn kéo rút ra một bì thư đưa Hồng Liên và nói:

- Chị có thư, ham cười quá chút nữa quên mất. Bưu điện mới chuyển qua sáng nay, em tính mang đến cho chị.

Mình có thư? Hồng Liên ngạc nhiên cầm lấy, vội đọc ngoài bì xem thử ai gởi. Cô Xuân! Vậy là có liên quan đến Nghi rồi? Hồng Liên cố giữ vẻ mặt bình tĩnh, nàng không muốn để lộ sự bối rối ra bên ngoài cho hai người biết. Hạnh vẫn vô tình hỏi chuyện với Hồng Liên:

- An Nghĩa gần quê chị phải không?

- Đúng rồi, cách quê mình chừng sáu cây số.

- Ông bà ngoại cu Lâm có khỏe không chị?

- Cảm ơn Hạnh, ông bà vẫn khỏe.

- Khi nào chị lên thăm anh Nghi lại?

- Chắc vài hôm nữa.

- Em gởi lời thăm anh Nghi.

- Ừ, để mình nói lại. Anh ấy cũng có nhắc Hạnh.

Hồng Liên nôn nóng muốn về để đọc lá thư xem cô Xuân nói gì trong đó. Lựa lúc Hạnh không hỏi, Hồng Liên vội đứng dậy chào hai người:

- Thôi, mình về trước lo cơm nước cho cháu.

Ra khỏi phòng Hồng Liên vừa đi vừa xé thư ra đọc:… Anh Đính nói Nghi đã bị chuyển trại, chồng chị không rõ lí do và cũng không biết Nghi bị chuyển đi đâu, em nên lên K15 gấp để tìm hiểu cho cụ thể…

Sao anh Nghi bị chuyển trại? Chuyển từ lúc nào? Hồng Liên xem dấu bưu điện, thư đã chuyển đi cách đây đúng mười ngày. Thầy Đínhở trong trại thì thế nào cũng biết lí do. Có lẽ cô Xuân sợ nên không nói rõ trong thư. Có phải chuyển trại không hay đã có chuyện gì xảy ra với Nghi mà cô ấy giấu? Ý nghĩ đó làm Hồng Liên tối tăm mặt mày. Hồng Liên bươn bả về nhà định chiều nay xin phép nghỉ, nàng sẽ đi chuyến xe một giờ chiều, lên Pleiku ngủ lại sáng mai vào trại sớm. Bây giờ đường đi Hồng Liên đã thành thạo rồi nàng không sợ nữa.

Lo cơm nước cho cu Lâm xong, Hồng Liên viết vội đơn xin phép nghỉ. Nhìn những vật dụng đã mua sẵn, định ba hôm nữa mang lên cho Nghi, Hồng Liên nghĩ thôi bây giờ còn mang lên làm gì nữa, nàng chảy nước mắt.

21 - Tây nguyên năm nay mùa mưa đến sớm. Mới cuối tháng tư mà những cơn mưa đầu mùa đã rộn ràng hối hả. Chim gõ kiến dóng từng hồi mõ dài báo cho nhau biết mùa bội thu đã đến: kiến rừng từ trong những hang ổ từng đoàn leo lên cây để tránh những ngày ẩm ướt mưa dầm, sẽ là thức ăn béo bở và phong phú cho loài chim có chiếc mỏ nhọn hoắt có thể móc ra từng hạt trứng kiến nhỏ xíu trong những hốc cây. Đây là thời gian mà tù binh trong trại K15 rất ngại, tất nhiên họ không có lịch để ngồi lột từng tờ, nhưng họ không muốn ngồi gặm móng tay đếm từng giờ khắc trong cảnh bó gối cầm chân. Và họ lo nhất là khi các con suối nước dâng cao thì thân nhân vào trại thăm sẽ rất khó khăn.

Thế rồi họ cũng có một cơ hội để được đi ra bên ngoài.

Một buổi sáng tạnh mưa trời mát mẻ, Nghi, Lê, cùng một số tù binh ở các lán khác nhau, được lãnh đạo trại gọi tập trung lại, nghe phổ biến công tác. Họ ngồi chờ lãnh đạo ở lán. Không ai biết mình sắp được giao làm việc gì.

Khoảng hơn bảy giờ, có hai tù binh dưới sự hướng dẫn của một anh bộ đội, họ khiêng vào lán một chiếc thùng gỗ trông rất nặng. Trong đó đựng gì không ai đoán ra, nhưng chắc chắn phải là bằng sắt thép mới nặng đến như thế.

Một người trong lãnh đạo mới vừa đến, nói vói nhóm tù binh:

- Các anh khiêng chiếc thùng này theo hai đồng chí bộ đội đây đến địa điểm tập kết. Đến đâu và làm gì các anh sẽ được hướng dẫn cụ thể sau.

Hầu hết tù binh chẳng ai thắc mắc. Làm gì đi nữa cũng không đáng sợ bằng phơi mình trước mũi súng. Còn sống được hôm nay là một may mắn, một hạnh phúc quá lớn với họ. Họ muốn được làm nhiều, thật nhiều hơn nữa để sao có thể rút ngắn thời gian sớm về đoàn tụ với gia đình. Thế nhưng trong lòng Nghi có cái gì đó làm anh ta hậm hực.

Nghi và Lê được phân công khiêng đầu tiên. Hai anh bộ đội mang súng các bin, một người đi trước dẫn đường, một người áp hậu. Qua khu rừng trụi lá, họ luồn sâu vào những cánh rừng còn đẫm ướt mưa đêm. Đi được một quãng hai tù binh khác thay Nghi và Lê khiêng thùng đồ. Đến một rừng sộp họ được nghỉ giải lao mấy phút chuẩn bị vượt suối. Nghi chửi thề trong miệng:

- Đ.m khiêng cái gì mà nặng ghê.

- Chắc là mìn hoặc súng đạn gì đó –Lê nói đủ cho Nghi nghe.

- Khiêng mìn vào núi để làm gì?

- Đến một kho vũ khí nào đó?

- Có thể.

Có lẽ đã đúng giờ G mà lãnh đạo quy định, trước khi đoàn tù binh lên đường đi nốt đoạn còn lại, anh bộ đội đứng dậy giải thích cho đám tù binh về công việc sắp đến của họ:

- Các anh có nhiệm vụ tháo gỡ xác một chiếc máy bay lên thẳng của địch bị ta bắn rơi trong rừng- Chỉ tay về phía khu rừng trước mặt và nhìn Nghi anh cán bộ nói tiếp:

- Anh Nghi là phi công máy bay trực thăng, chắc chắn anh sẽ biết cấu tạo của loại máy bay này như thế nào. Do đó chúng tôi phân công cho Nghi trách nhiệm hướng dẫn anh em ở đây tháo rời thân chiếc máy bay đó ra. Sau khi tháo xong sẽ có tốp khác lên khiêng về.

À ra là như vậy, thắc mắc của mọi người đã được giải đáp, và họ cũng đã đoán ra cái gì nặng chịch trong thùng kia.

- Trong thùng các anh khiêng đây là dụng cụ tháo gỡ.

Thân chiếc máy bay trực thăng bị bắn rơi, nằm lật nghiêng, cánh bị gãy văng ra xa gần cả mấy chục mét. Anh bộ đội cho mở thùng dụng cụ. Nghi thấy trong đó toàn là búa, kềm, cờlê và cưa sắt thông thường.

Nghi nói:

- Thực ra tôi chỉ được đào tạo lái máy bay thôi, còn cấu tạo của nó cũng như cách tháo gỡ lắp ráp tôi không được học.

Nghi nhìn vào thùng dụng cụ:

- Còn những dụng cụ thô sơnày tôi nghĩ không thể dùng để tháo rời một chiếc máy bay ra được. Vậy tôi đề nghị với cán bộ cho dùng cưa sắt cưa rời nó ra từng mảnh thôi.

Hai anh bộ đội hội ý với nhau một lát rồi nói:

- Trước khi đi lãnh đạo trại có bàn rồi, bộ phận nào tháo được thì tháo, bộ phận nào không thể tháo, thì cưa ra. Miễn sao chuyển nó về là được.

Theo sự hướng dẫn của Nghi, tù binh bắt tay vào làm việc. Chỉ trừ một vài chi tiết phụ là những trang bị tiện nghi trong phòng lái, còn lại thì phải cưa.

Nghi và Lê đến cửa phòng lái. Thấy không có ai đến gần, Nghi nói với Lê:

- Trên phòng lái có gắn chiếc radio nhỏ, mày canh chừng để tao lên tháo, giấu đem về nghe tin tức.

Tháo xong, Nghi nhét vội vào túi quần. Ngay lúc đó, một tù binh có cái sẹo ở cằm từ đâu chạy xộc đến, Lê không ngăn kịp, không biết anh ta có trông thấy Nghi bỏ cái máy vào túi hay không.

- Cậu ra cưa đi, lên đây ba người chật chỗ không làm được- Từ trên phòng lái Nghi lớn tiếng với tay tù binh mới chạy tới. Hắn ta bỏ đi.

***

Việc tháo gỡ xác chiếc máy bay đang tiến hành suôn sẻ thì một sự việc bất thường đã xảy đến:

Đúng bảy giờsáng, như mọi bữa, nhóm Nghi lên đường tiếp tục công việc, thì mấy phút sau tay tù binh có chiếc sẹo ở cằm chạy lên gặp cán bộở lán lãnh đạo.

Trong chiếc lán nhỏ, có kê một chiêc bàn vuông với bốn cái ghế gỗ thô sơ. Phên lán bằng nứa lồ ô có chừa hai vuông cửa sổ.

Phía trên liếp phên, cao quá tầm tay, đối diện với cửa ra vào có treo lá quốc kỳ và ảnh Bác. Ngồiở bàn làm việc là một sĩ quan quân Giải phóng, có lẽ trưởng hoặc phó trại. Tay tù binh, mặc bộ bà ba đen đứng đối diện với anh cán bộ và cách bàn làm việc chưa đầy hai mét. Nhìn người tù một lát anh cán bộ nói:

- Anh hãy thuật lại cho tôi thật chi tiết các việc làm của Nghi vào mỗi tối mà anh đã nhìn thấy.

- Dạ thưa cán bộ, vào mỗi buổi tối khoảng bảy giờ ba mươi, Nghi thường lẻn đi về phía hố vệ sinh, đứng đó một lát nhìn lui nhìn tới không có ai, anh ta đi nhanh ra phía sau rừng…

- Kể tiếp đi, anh thấy Nghi ra đó làm gì?- Thấy người tù ngừng nói, anh cán bộ giục.

- Thưa cán bộ, trời tối quá tôi không thấy. Tôi không dám đến gần sợ Nghi phát hiện.

- Khoảng bao lâu thì anh ta từ rừng trở ra.

- Dạ, chừng nửa giờ.

- Giờ giấc về hành động của Nghi mỗi tối vẫn không thay đổi?

- Dạ vẫn khoảng từ bảy rưỡi đến tám giờ.

- Những việc làm đó của Nghi anh đã phát hiện ra từ lúc nào?

Người tù binh ngẫm nghĩ, lát sau hắn ta trả lời:

- Dạ, đã năm hôm nay.

- Anh nhớ lại cho kỹ.

- Dạ, em nhớ kỹ.

Anh sĩ quan gật đầu như suy đoán ra được điều gì đó. Đột nhiên anh hỏi người tù binh:

- Sao đợi đến bây giờ anh mới khai báo?

- Dạ, em định theo dõi thêm.

Người cán bộ hỏi thêm vài điều nữa, sau đó anh nói:

- Được rồi, tối nay anh tiếp tục theo dõi, có gì sáng mai báo cho tôi biết, nhớ đừng để Nghi phát hiện.

Người tù ra khỏi lán, anh cán bộ nhìn theo cho đến lúc hắn ta khuất sau mấy gian nhà lá.

***

Gần bảy giờ ba mươi tối, Nghi lẻn ra hầm vệ sinh sau rừng. Dưới tán lá trời tối như bịt mắt, dù có đứng cách một hai mét cũng không thể nhận ra nhau, Nghi ngồi xuống làm bộ như đang đi vệ sinh để nghe ngóng. Thấy không có gì động tĩnh, Nghi đứng lên đi nhanh ra phía sau rừng đến một lùm cây, Nghi rút trong túi ra một vật lạ, bấm vào cái nút đâu đó trên vật ấy, một vệt sáng màu cam ửng lên, Nghi vội lấy bàn tay che lại, áp sát vật lạ lên tai. Một giọng nói léo nhéo phát ra, nhỏ đến nỗi, nếu có ai đó ghé tai vào chưa chắc đã nghe. Đâu được ít phút, chợt sau lưng Nghi có tiếng quát:

- Đứng im!

Biết có động, Nghi kịp ném mạnh vật lạ về phía có tiếng róc rách của một con suối gần đó trước khi bị một bóng đen nhào tới khóa tay.

- Nghi! Anh đã bị bắt- Giọng nói không to lắm nhưng Nghi nghe sắc lạnh như mũi đinh đóng vào tai mình.

22 - Về đến ngõ cô Xuân thấy chiếc xe đạp Phượng hoàng dựng trước hiên, trong nhà có bóng người công an đang ngồi chờ cô ở chiếc bàn mà cô đóng bằng ván ép cho con học. Cô Xuân nửa mừng nửa lo, nhớ lại câu nói của anh công an trong huyện hôm trước rằng chồng cô có một số vấn đề cần điều tra thêm. Nếu công an đến để làm công việc đó, có nghĩa là hồ sơ của thầy Đính chưa bị vùi lấp vào quên lãng. Họ đã chịu khó điều tra kỹ thì thầy Đính sẽ vô tội. Dù vậy cô cũng không thể không lo, biết điều gì sắp xảy ra đây? Dựng chiếc xe đạp, trao giỏ gà cho con, cô Xuân hấp tấp bước vào nhà.

Anh công an đứng dậy, cô chưa kịp chào, anh đã lên tiếng trước:

- Em chào cô.

Cô Xuân hơi bất ngờ trước thái độ lịch sự của người công vụ.

- Dạ, chào anh. Mời anh ngồi tôi xuống lấy nước.

- Dạ khỏi cô, em không khát. Cô không nhận ra em sao?

Cô Xuân gật đầu mỉm cười có vẻ ngờ ngợ trong ánh mắt.

- Em là Thao học sinh cũ của thầy đây- Anh công an giới thiệu mình với cô Xuân.

Mắt cô dừng lại trên khuôn mặt người lạ một lát, chợt cô kêu lên:

- Nhớ rồi, ơi trời Thao!

Cô quàng tay lên vai cậu học sinh cũ của chồng một thời đã từng đến học ở nhà cô, không giấu hết nỗi xúc động:

- Trông em lớn và chững chạc quá, không nói, không cách gì cô nhận ra.

- Dạ, sáu bảy năm rồi mà. Cô ngồi đi, đừng lấy nước, em không khát đâu.

Thao ngồi nói chuyện với cô Xuân, Thao đã biết thầy Đính đang ở trong tù. Anh nhắc lại chuyện xảy ra sáu bảy năm trước:

- Lúc đó là giờ đại số, thầy đang dạy thì xe cảnh sát bên quận đổ lính trước cổng. Thầy nhìn ra và nói:- Cảnh sát đến làm gì mà đông dữ!- Nghe thế là mấy đứa em nhảy ra cửa sổ chuồn vào vườn cà phê sau trường chạy tuốt vào rừng cao su. Nhưng cô biết không? Tụi nó khôn lắm, lần ráp sau, chúng bọc quân quanh trường trước, vậy là đứa nào nhảy ra đều bị chúng tóm gọn hết. May hôm đó em không đi học. Thấy tình hình căng quá em thoát li luôn. Trên trại thầy có khỏe không cô?

- Thầy bị bệnh dạ dày nên sức cũng yếu, cô lo lắm. Bây giờ em đang công tác ở đâu?

- Dạ em mới đi học về, và được phân công tác tại huyện mình.

Nghe Thao nói anh công tác tại huyện, cô Xuân mừng khấp khởi trong lòng. Cô kể hết mọi việc về thầy Đính cho Thao nghe, nhưng cô không đả động gì đến câu chuyện hai thanh niên nói với nhau ngoài quán bà Năm, cô nghĩ mấu chốt bây giờ là phải chứng minh cho được thầy Đính không phải là sĩ quan biệt phái. Cô nói:

- Tuấn có mang cho cô mấy quyển học bạ để chứng minh từ ngày ra trường Sư phạm thầy dạy học liên tục, không có quãng thời gian nào gián đoạn để nghi vấn thầy ở quân trường. Học bạ cô nộp lâu rồi nhưng chưa nghe bên công an họ trả lời. Lúc nãy ở ngoài sân cô ngỡcông an sang làm việc. Vừa mừng vừa lo- Cô Xuân thở dài- Khi không thòng lọng ở đâu lại rơi vào cổ thầy.

Thao nói:

- Tuấn đã cho em biết về trường hợp của thầy, Tuấn cũng thông minh đấy, chỉ cần mấy quyển học bạ đó thôi cũng đủ chứng minh thầy không phải là sĩ quan biệt phái, chẳng cần ai chứng nhân và cũng không cần giấy hoãn dịch gia cảnh đâu cô ạ.

- Nói vậy tại sao người ta chưa trả tự do cho thầy?

Thao động viên cô:

- Cô yên tâm, em sẽ làm sáng tỏ vấn đềnày để thầy sớm trở về.

Cô Xuân năm chặt hai bàn tay Thao, cô rơm rớm nước mắt:

- Mọi sự cô trông cậy vào em, ở đây cô chẳng còn quen biết ai.

- Dạ, cô đừng lo. Em sẽ cố gắng hết sức, chắc chắn thầy sẽ được về sớm thôi.

Nhìn lên vách tường, thấy một tấm hình đã ố mầu, thầy Đính chụp chung với một lớp học, Thao nhận ra đó là tấm hình thầy và lớp Thao chụp vào cuối năm lớp mười. Ở nhà Thao cũng có một tấm như vậy.

Thao hỏi thăm tình hình gia cảnh của cô:

- Em nghe nói cô không được đi dạy nữa phải không?

- Cũng do trường hợp của thầy, nên cô bị xem là vợ của sĩ qua biệt phái, không được dạy lại.

Thao im lặng không nói gì, anh quay sang hỏi cô:

- Cô được mấy em cả?

- Hai. Ngân con gái đầu của cô năm nay học lớp hai, còn cu Hà em nó học lớp một.

- Cô định khi nào lên thăm thầy lại?

- Chắc vài hôm nữa. Cô mới lên thăm thầy rồi.

- Lúc nào lên lại, cô cho em gởi lời thăm thầy. Nói thầy giữ gìn sức khỏe, dưới này để em lo.

- Cảm ơn em. Khi biết có Thao đến thăm thầy sẽ mừng lắm đấy.

(còn tiếp)

Nguồn: Một ngày cho trăm năm. Tiểu thuyết của Nguyễn Bá Trình. NXB Văn học. 8-2010.

www.trieuxuan.info

[bichlien101046]

20.09.2010 Nguyễn Bá Trình Một ngày cho trăm năm
23 - Lên Pleiku, Hồng Liên không đi thẳng vào trại, nàng tìm đến nhà cô Xuân, để hỏi thăm tin tức chồng trước. Cô Xuân là vợ thầy giáo của Tuấn nhưng chỉ lớn hơn Hồng Liên có mấy tuổi nên hai người vẫn xưng hô chị em với nhau lúc trò chuyện. Cô nói với Hồng Liên:- Anh Đính nói Nghi làm gián điệp, dùng máy bộ đàm liên lạc với ai đó bị phát hiện và đã bị bắt, chị không dám viết trong thư sợ người ta đọc được.

Nghi dùng máy bộ đàm để liên lạc? Máy ở đâu mà Nghi có? Liên lạc với ai? Họ định âm mưu gì? Hồng Liên thấy trời đất như tối sầm lại. Vậy là người ta đã đem Nghi đi bắn rồi, chuyển trại gì nữa! Hồng Liên hai tay ôm đầu gục xuống bàn, trong đầu nàng vang lên một loạt đạn, nàng thấy Nghi lăn quay ra…Hồng Liên thét lên:- Anh Nghi đã bị giết rồi!- Và nàng ngất đi.

Cô Xuân bồng Hồng Liên lên giường xoa dầu bóp chân tay cho nàng. Một chặp sau Hồng Liên mới tỉnh- Em hãy bình tĩnh lại, ngày mai vào trại hỏi xem tình hình cụ thể ra sao- Cô Xuân động viên Hồng Liên- Chồng chị chỉ nghe trong trại các anh em tù binh bàn tán vậy thôi, đã có gì chắc chắn đâu.

- Thầy có nói Nghi nhắn gì lại với em không?

- Không nghe chồng chị nói gì.

- Nghi bị chuyển trại lâu mau rồi chị biết không?

- Sau khi em lên thăm anh ấy chừng mấy hôm.

- Con Thoa lên buôn gạo hằng ngày ở đây sao chị không nhắn em, thư đi cả mười ngày mới đến.

- Ừ chị cũng không nghĩ ra, cứ tưởng thư gởi hai ngày thì tới như trước kia, ai biết. Em trách chị cũng phải nhưng nói thật mấy hôm đó chị không dám rời khỏi nhà nửa bước, cứở chờ xem tình hình anh Đính trên đó như thế nào. Hai ngày chị lên trại một lần, sợ họ làm bậy khai tùm lum ra với nhau thì chết cả.

Cô Xuân đi pha một li nước nóng lại cho Hồng Liên:

- Em uống một chút nước cho dễ chịu, em biết không, cả tuần nay chị cứ nơm nớp lo sợ, ăn ngủ không yên.

Lạ nhỉ, Nghi bị chuyển trại sau khi nàng lên thăm vài hôm, vậy lúc đó Nghi đã có chiếc máy ấy chưa? Thái độ Nghi hôm gặp nàng thế nào nhỉ? Hồng Liên cố nhớ lại, để xem có thể suy đoán ra được điều gì không. Hôm đó Nghi rất mệt mỏi, chán nản, không tin mình có ngày được trả tự do. Ờ mà sao lúc đầu Nghi trả lời với cu Lâm rằng không biết bao giờ mình được về khi con hỏi. Sau đó không lâu Nghi lại bảo nàng, nhắn lại với Tuấn là anh ấy sắp được trả tự do. Điều đó có nghĩa là gì? Hôm đó, nàng nghĩ Nghi nói vậy là do anh ghen với Tuấn, nàng chưa kịp giải thích gì thì cán bộ trực lán thông báo hết giờ thăm. Bây giờ nghĩ lại, Nghi nói vậy có phải anh ấy nhận được tin tức gì chăng? Chẳng hạn như ai đó hứa sẽ đến cứu Nghi ra mà anh giấu không dám nói với con, chỉ vô tình nói ra với nàng thôi? Chắc là như vậy quá. Nếu đúng vậy thì Nghi có liên lạc với ai đó ở bên ngoài bằng điện đàm thật rồi! Người ta đã bắt được quả tang, chỉ còn con đường chết mà thôi.

- Chị Xuân ơi, chắc người ta giết anh Nghi rồi quá.

- Thôi em nghỉ cho khỏe, sáng mai hai chị em vào trại hỏi thăm cán bộ trong trại mọi chuyện sẽ rõ. Bây giờ ngồi đây đoán già đoán non chẳng được gì đâu mà đau đầu thêm.

- Em lên trại bây giờ đây, đường sá đã quen rồi em đi một mình cũng được.

- Em điên à? Biết mấy giờ rồi không? Xe nào mà chở em đi bây giờ?

- Ở lại một đêm nay nữa thì em chết mất thôi.

- Có chết cũng chịu- Giọng cô Xuân đột nhiên gắt gỏng- Em tìm đâu cho ra xe thồ mà đi- Chợt cô dịu lại- Ở lại đây đêm nay với chị, sáng mai hai chị em ta vào sớm- Cô dỗ dành- Nghe chị, nôn nóng cũng không được đâu em, tắm rửa đi rồi ăn cơm.

Tại lán lãnh đạo một cán bộ nói với Hồng Liên:

- Đáng lẽ ra, Nghi phải thấy được chính sách nhân đạo của Đảng và Nhà nước ta, cố gắng học tập cải tạo cho tốt- Tôi hiểu điều đó rồi tất cả là tội của anh ấy- để sớm về đoàn tụ với gia đình- Tôi cũng mong anhấy được như vậy lắm– đằng này Nghi còn nuôi tư tưởng chống đối cách mạng, lén lút dùng điện đài…- Tôi không oán trách ai cả, chỉ muốn biết tình trạng cụ thể của anh ấy giờnày ra sao thôi.

Trong lúc người cán bộ nói, Hồng Liên vẫn thắc mắc không biết cái điện đài ấy Nghi mang theo vào trại trước khi bị bắt, hay mới nhận của ai sau này, và tính mạng của chồng nàng hiện giờ ra sao. Nàng hỏi:

- Thưa cán bộ, cán bộ có biết ở đâu chồng tôi có cái đài ấy không?

- Chỉ bắt được anh ta đang sử dụng. Chúng tôi đang điều tra.

Họ chỉ thấy Nghi sử dụng hay đã nghe anh ấy nói gì rồi? Hồng Liên không thể không hỏi cho ra điều này:

- Thưa cán bộ, có nghe chồng tôi đã nói gì với ai đó không?

- Tôi không thể trả lời với chị được.

- Dạ thưa cán bộ tôi sợ…Tôi mong sao đó không phải là sự thực, có thể do sự hiểu lầm nào đó…

- Đã nói với chị là chúng tôi đang điều tra. Đáng tiếc là Nghi đã thủ tiêu chiếc máy ấy lúc bị phát hiện. Chúng tôi chưa tìm lại được để xác định nó là loại máy gì. Phải có thời gian chúng tôi mới khẳng định được.

Vậy là việc Nghi liên lạc với ai đó chỉ là nghi vấn? Hồng Liên thấy nhẹ nhõm trong lòng. Nhưng nếu Nghi không dùng điện đài để liên lạc sao anh ấy lại thủ tiêu cái máy đó đi nhỉ? Nghi thủ tiêu nó bằng cách nào?Đã là cái máy thì phải có độ lớn và bằng sắt thép chứ đâu phải cái kim, hạt cát gì. Điều này vẫn còn uẩn khúc gì đây. Hồng Liên định hỏi nữa nhưng cật vấn cán bộ hoài nàng lại sợ.

Bây giờ Nghi đang ở đâu, sống chết ra sao, và nếu Nghi chết rồi họ cũng phải cho mình biết chứ. Hồng Liên hỏi:

- Thưa cán bộ, có biết chồng tôi hiện đang bị giam giữở đâu không, và tôi có được đến đó thăm anh ấy không?

- Chúng tôi không rõ. Chúng tôi chỉ có nhiệm vụ giao Nghi lại cho cấp trên tiếp tục điều tra.

- Thưa cán bộ, nếu chồng tôi đã bịcách mạng xử chết, thì cho tôi biết xác anh ấy ở đâu để tôi đưa anh ấy về.

Nghe giọng nói nghẹn ngào của Hồng Liên, anh cán bộ không nỡ nói giọng đanh thép như lúc đầu:

- Tất cả những gì chúng tôi biết, tôi đã nói với chị. Hãy bình tĩnh chờ kết quả điều tra cụ thể thế nào chúng tôi sẽ cho biết thêm- Anh cán bộ nhìn Hồng Liên thông cảm- Chúng tôi không để chồng chị bị xử oan đâu.

Tin đồn Nghi làm gián điệp, dùng máy bộ đàm liên lạc với các lực lượng phản động bên ngoài đã làm toàn thể tù binh trong trại K15 rúng động. Họ chỉ nhìn nhau, chẳng ai dám hỏi han bàn tán điều gì. Tuy vậy, có hai người biết được câu chuyện dù sự hiểu biết của họ cũng không rõ ràng lắm. Một trong hai người đó là Lê, bạn của Nghi trong nhóm năm người vượt khỏi vòng vây ở thị xã Buôn Mê Thuột, và cũng là người canh cho Nghi tháo chiếc máy lớn không quá bàn tay, loại máy đặc biệt gắn trên phòng lái chiếc trực thăng. Lê có hai thắc mắc và cũng là hai nỗi lo chết người của anh ta. Thứnhất, chiếc radio chỉ có chức năng thu thanh sao bây giờ nó lại biến thành máy bộ đàm, thứ máy có chức năng vừa nghe vừa gọi? Theo Lê, có thể, hoặc là Nghi giấu Lê về tính đa năng của loại máy đó, hoặc là ban lãnh đạo trại chưa xác định được đó là loại máy gì. Tất cả mới chỉ là nghi vấn thôi. Nỗi lo thứ hai của Lê là ai đã biết mà báo lên lãnh đạo? Ngoài Lực người tù binh có chiếc sẹo ở cằm, thì còn ai khác biết việc làm của Nghi? Chính Lực đã chạy đến trước cửa phòng lái lúc Nghi đang tháo chiếc máy. Nhưng, tại sao Lực không báo ngay sau buổi lao động đó mà đợi đến mãi bây giờ? Cũng có thể Lực không hay biết gì về về việc Nghi tháo chiếc máy, mà có ai đó đã bắt được quả tang khi Nghi đang sử dụng nó. Mong sao người đó không phải là Lực. Kể từ khi Nghi bị áp dẫn ra khỏi trại, Lê không dám nhìn mặt Lực. Trong lúc Lê lo sợ muốn chết đi được thì Lực vẫn nhởn nhơ như chẳng có chuyện gì xảy ra.

Nghi bị đưa đi đâu, sống chết ra sao, Lê không đoán được. Lê nhớ trước đây, sau khi vợ Nghi lên thăm mấy hôm, Nghi có vẻ rất buồn và chán nản gần như tuyệt vọng, Nghi đã nói với Lê:

- Nếu sau này mầy có được trả tự do thì tìm gặp cho được vợ tao và nói với Hồng Liên rằng đừng đi tìm tao nữa, vô ích.

Nghi đã ra đi và lời dặn của Nghi thì Lê không hề quên một chữ, dù Lê chẳng hiểu gì về ý nghĩa câu nói đó của bạn. Hôm nghe tin Hồng Liên đến trại K15 hỏi thăm tin tức Nghi, Lê không dám lên gặp, sợ người ta lần ra mối liên quan giữa hai người. Sợ nhất là Lực, Lê nghĩ hắn đang theo dõi mình.

Từ đó Hồng Liên hoàn toàn mất liên lạc với Nghi.

24 - Trên đoạn đường từ thị trấn Cheo Reo đến thị xã Pleiku, có một bến xe khách, đó là đầu mối của các trục lộ giao thông giữa các tỉnh Tây nguyên với miền duyên hải. Lượng khách tưthương lên xuống đông đảo, cộng với số hàng hóa vận chuyển đi về, làm cho cuộc sống khu này trở nên tấp nập nhộn nhịp. Trước ngày giải phóng nó còn là một vị trí mang tính đặc trưng cuả nếp sống xô bồăn chơi trác táng, đĩ điếm, cờ bạc… của những con người sống chết như trở bàn tay, đó là đoàn lính thuộc căn cứ chiến lược của quân đội Sài Gòn đóng cách đấy không xa. Sau giải phóng tình hình tạm lắng xuống. Nhưng rồi như một vũng nước tù, quét dọn xong sau những cơn mưa rác rến trôi tấp trở lại. Tối tối nhiều chuyến xe dừng cho khách ăn uống, nghỉ ngơi. Nhạc xanh, nhạc vàng, nhạc đỏ từ những chiếc cat set tuôn ra tạo thành một khối âm thanh hoảng loạn như gào thét, cào xé lẫn nhau từ sáng tới khuya. Những cô gái làng chơi sau những ô cửa lén lút vẫy tay mời gọi… Ngay bến xe, cạnh cây xăng, có một miếng đất trống rộng hơn một chiếc chiếu trải, thường là nơi hành khách ngồi đợi xe. Trước tết có một người đàn bà trạc chừng ba lăm, ba sáu tuổi, ăn mặc giản dị sạch sẽ, lên dựng một cái quán xép bán tạp hóa. Đầu tiên người đàn bà chỉ căng một tấm bạt trên bốn cọc tre, vừa đủ che một chỗ ngồi và một cái tủ đặt bên trong. Hàng trong tủ vẻn vẹn chục quyển vở học trò, một hộp bút bi, vài cục xà phòng chanh, mấy cái khăn lau mặt. Dần dần sau này lại thấy bà treo lên mấy tờ nhật báo, vài ba quyển tạp chí, ít quyển sách giáo khoa. Vậy mà quán của bà khách vào ra cũng tấp nập. Tài xế vào mua khăn lau mặt, xà bông rửa tay, khách đợi xe lâu chạy vào mua tờ báo, quyển tạp chí để lên xe ngồi đọc. Trẻ con đi học thì vào mua quyển vở, cây bút. Có phụ huynh mua sách giáo khoa cho con, ở nhà sách đã bán hết, tìm đến quán bà mua bổ sung thêm vài quyển. Người ta không biết tên bà, vì bà bán báo nên ai cũng gọi là bà Báo. Có nhiều giai thoại vềbà Báo cũng hay hay. Chẳng hạn, có một hôm, hai cậu học sinh cấp ba cãi nhau về đáp số một bài toán, bà Báo gọi lại hỏi đề và giải cho chúng.

Bà Báo biết cáchăn ở, khiến khối dân tạp nham ở bến xe ai cũng mến.

Thấy bà có trình độ, một người đàn bà làm nghề mại dâm, có một đứa con gái sắp lên lớp hai, muốn nhờbà Báo lúc rảnh rỗi kèm cho con mình học thêm.

Bà Báo cười:

- Mới lớp một, lớp hai mà kèm gì em, để cháu chơi cho thoải mái.

- Kèm nó học mới giỏi cô à, em muốn con em sau này được lên tới đại học.

Thấy người đàn bà mại dâm có tâm nguyện hơi khác hơn người trong tầng lớp của chị ta, bà Báo hỏi:

- Sao em không kiếm nghề khác làm để nuôi con, chọn chi cái nghềnày?

- Em có làm nghề gì đi nữa, cũng đủ kiếm cơm ba bữa cho hai mẹ con em thôi. Con em không thể nào có tiền vào Đại học như con người ta được- Chị ta tâm sự- Em không muốn thấy con mình phải khổ như em cô à. Nói thực với cô trước đây em cũng được cha mẹ cho ăn học đàng hoàng, hết trung học đệ nhất cấp, thi vào đệ tam công lập không đậu. Em thích học lắm nhưng nhà nghèo, đông em, không có tiền học trường tư thục, ở nhà một năm thì cha mẹ bắt đi lấy chồng. Chồng em là lính ngụy, anh ấy chết năm sáu mươi tư trên Đức Cơ không tìm được xác. Năm sáu tám em tái giá, người chồng sau của em cũng lính, được mấy tháng anh này cũng chết trận. Thôi em không nghĩ tới chuyện lấy chồng nữa, kiếm bậy đứa con nuôi để già cho nó rót nước. Thấy mình khổ quá, em nghĩ làm gì cũng làm, miễn sao con em sau này nó được sung sướng. Có phải chết, em cũng chỉ mong chừng đó.

Thấy hoàn cảnh và cách suy nghĩ của người đàn bà này thật đáng thương, bà Báo kể cho chị ta nghe về trường hợp một người đàn bà khác, trước ngày giải phóng, cũng có tâm sự và hoàn cảnh y hệt như vậy:

- … Điều đáng buồn là khi cô bé con của người đàn bà kia mới học hết năm thứ ba trườngĐại học Văn khoa thì gia đình người yêu cô ta biết được người mẹ bạn gái con mình làm nghề mại dâm nên đã buộc cậu ta phải cắt đứt quan hệ với cô bé. Cuối cùng thì sao em biết không? Cô bé đã uống thuốc quyên sinh sau khi để lại một bức thư xin lỗi mẹ, và khuyên mẹ nên tìm một nghề làm ăn lương thiện.

- Đồ đoản hậu. Con bất hiếu!

Người đàn bà mại dâm buột miêng chửi. Chị ta nói:

- Vậy sao khi bà mẹ làm đĩ thì con không chịu can gián đi, đừng học nữa, ở nhà đỡ đần giúp mẹ, đợi đến lúc bồ đá mới nguyền rủa mẹ. Làm con như vậy chết cũng đáng đời.

Bà Báo nói:

- Mỗi cây mỗi hoa, mỗi nhà mỗi cảnh. Việc nhà họ mình không rõ lắm, nhưng nghe nói, người con học tận trong Sài Gòn, mẹở nhà túng quẫn không có tiền gởi cho con, đành làm lén vậy, không ngờ phố phường người ta cũng biết rồi loan đồn ra. Ác nỗi là hai đứa đó lại cùng một thị trấn, mà gia đình cậu kia lại là gia đình nề nếp.

Bà Báo sắp mấy quyển vở trong tủ cho ngay ngắn rồi nói tiếp:

- Đúng là cô bé giải quyết vấn đề quá nông nổi. Nhưng mình cũng phải thông cảm khi cô bé quá tuyệt vọng trong tình yêu, và sự tủi hổ về người mẹ của cô bé không phải là không đúng đâu- Bà Báo thở ra- Đúng là mẹ cũng tội, con cũng tội. Đôi khi vì thương con quá mà suy nghĩ không chín, lại gây đau khổ cho con. Đời có nhiều bà mẹ như vậy.

Hai người đàn bà đang chuyện trò, chợt thấy một cô gái tâm thần, vừa đi vừa nói lảm nhảm, tay che một miếng giấy báo rách nát trên đầu. Người đàn bà mại dâm nói với bà báo:

- Nó là cô giáo dạy cấp một trong xóm em đấy, vừa rồi bị giảm biên, về bán trái cây ngoài chợ, rủi sao buổi trưa đứng bóng đi qua miếu Cô bị quở về đau một trận rồi phát khùng, cúng vái mấy cũng không cho bớt, tội ghê!

Chợt cô gái ăn mặc rách rưới quay trở lại vào quán bà Báo, hai tay cầm mảnh giấy đưa lên trước mặt bà như dâng sớ:

- Thưa cô trưởng phòng giáo dục, em mà bị giảm biên chế thì oan lắm. Đơn đây, kí cho em dạy lại đi.

Người đàn bà mại dâm nói vời bà Báo:

- Chị không cầm cho nó thì nó không chịu về đâu. Cầm và hứa cho nó đi để nó về kẻo nắng.

Bà Báo cầm tờ giấy rách nát từ tay cô gái tâm thần và nói:

- Thôi em về đi, để cô giải quyết cho.

Cô gái tâm thần cười ngây dại:

- Nhớ, trưởng phòng hứa với em rồi nghe, có chịnày làm chứng.

Cô gái tâm thần chỉ vào người đàn bà mại dâm, nói xong cô ta nhảy tưng tưng ra đường lộ.

- Coi chừng xe!

Bà Báo vuốt thẳng mảnh giấy rách nát, rồi xếp vuông vắn lại, sau đó lấy quyển sổ nợ, mở ra, bà đặt mảnh giấy vào và cẩn thận gấp quyển sổ lại. Bà Báo nghĩ:- Những món nợ trong sổnày, trước sau gì người ta cũng trả hết cho mình, nhưng lời hứa của mình với cô giáo bị tâm thần kia là một món nợ, mà có lẽ suốt đời không bao giờ mình trả được.

Nhìn đồng hồ đã hơn sáu giờ ba mươi chiều, bà Báo chuẩn bị dọn hàng về, chợt một chiếc xe com măng ca dừng ngay trước quán. Hai anh công an bước xuống. Bà Báo đon đả mời:

- Anh mua báo gì?

Anh công an đi trước nói:

- Không, tôi không mua, tôi chỉ bán Báo tin vui thôi, cô mua không?

Biết anh công an nói đùa, bà Báo nhìn anh và cười. Chợt bà reo lên:

- A! Cậu Thao.

Anh công an cười và quay lui nhìn bạn:

- Đây là cô Xuân, vợ của thầy giáo chủ nhiệm suốt ba năm thời trung học của mình đấy.

Hai tay Thao đặt lên vai cô Xuân và nói:

- Em đã ký quyết định trả tự do cho thầy rồi.


(còn tiếp)

Nguồn: Một ngày cho trăm năm. Tiểu thuyết của Nguyễn Bá Trình. NXB Văn học. 8-2010.

www.trieuxuan.info

[bichlien101046]

25- Tuấn có việc trở lại Thùy Dương, nhưng anh không có ý định ghé thăm Hồng Liên. Bây giờ thì nàng đã có việc làm ổn định, và cũng đã gặp được Nghi. Sóng gió đã qua, Hồng Liên không cần phải có anh nữa, và anh thấy mình cũng không nên lui tới nhà Hồng Liên nhiều. Anh không ngại Hồng Liên hiểu nhầm, có thể Hồng Liên đã hiểu lòng anh. Tuấn không muốn thổ lộ tình cảm của mình, nhưng anh cũng chẳng có gì phải che giấu. Anh yêu Hồng Liên và yêu từ thuở học trò, có gì là xấu? Anh không có ý chinh phục, không lợi dụng hoàn cảnh để đạt mục đích. Anh chỉ muốn nàng được hạnh phúc. Anh không đến nhà Hồng Liên sợ gây tai tiếng làm ảnh hưởng đến hạnh phúc của gia đình nàng. Sau này, dù lòng anh bao giờ cũng tha thiết muốn thấy mặt nàng, muốn biết nàng sống ra sao những ngày gần đây. Nghi vẫn còn ở trong tù chưa biết lúc nào ra. Tiêu chuẩn cán bộ làm sao đủ nuôi hai mẹ con nàng? Ông bà ngoại cu Lâm đã già, liệu có giúp đỡ gì được cho con gái mình không hay ông bà lại đặt thêm một gánh nặng lên đôi vai mỏng manh vốn đã không đủ sức chịu đựng của con gái? Từ hôm trở lại Thùy Dương, nhiều lần anh lấy xe định đến nhà nàng nhưng cuối cùng lại thôi.

Sáng nay Tuấn đi An Hòa làm một số giấy tờ giúp cậu sang nhượng quyền nhà đất cho một người cháu, nhân tiện anh định thăm mấy người bà con trong xóm. Những năm anh theo cậu mợ lên Pleiku ăn học, dịp nghỉ hè và nghỉ tết nào Tuấn cũng có về An Hòa. Nói là để thăm bà con, thực ra đó là lý do để anh gặp Hồng Liên, bởi những thời điểm này bao giờ cũng có mặt nàngở nhà. Từ khi Hồng Liên lấy chồng, Tuấn vào lính, ngót chục năm nay anh chưa về thăm quê.

Xe Tuấn đang chạy ngon trớn trên đoạn quốc lộ từ An Nghĩa đến Đập Đá. Trước mặt anh một đoàn xe bộ đội chạy ngược chiều, Tuấn cho xe máy tránh sát lề đường, bỗng sau lưng anh một tiếng còi như xé tai chụp đến, Tuấn chẳng kịp nhìn lui, anh nghe hơi nóng và một đám bụi tống vào mặt. Hết lề đường để tránh, Tuấn lao xe phóng thẳng xuống ruộng.

Tuấn nằm điều trịởtrạm xá An Nghĩa với vết trầy xước ở má, cằm anh cũng bị rách một vệt khá sâu.

Như thường lệ, sáng thứ hai hàng tuần, y sĩ trạm trưởng đi khám cho các bệnh nhân. Nhìn nữ y sĩ trưởng trạm đang khám cách chỗ Tuấn nằm ba giường, anh thấy khuôn mặt cô quen quen, hình như anh đã gặp đâu đó. Khi đến cạnh giường Tuấn, thì anh đã nhận ra: Hạnh! Dù vậy, Tuấn không chắc lắm, sự việc xảy ra cách đây đã khá lâu, hơn nữa lúc đó mới mờ sáng, Tuấn không nhớ rõ khuôn mặt Hạnh nhưng anh nhớ ánh mắt. Anh không thể nào quên được ánh mắt của người con gái ấy vào sáng hôm đó.

Bây giờ thì anh đã khẳng định đúng cô ấy chính là Hạnh, khi cô từ giường bệnh phía bên kia phóng mắt nhìn chéo sang anh. Một trăm phần trăm là đôi mắt ấy.

(còn tiếp)

Nguồn: Một ngày cho trăm năm. Tiểu thuyết của Nguyễn Bá Trình. NXB Văn học. 8-2010.

www.trieuxuan.info

[bichlien101046]

23.09.2010 Nguyễn Bá Trình Một ngày cho trăm năm
Đến giường Tuấn, cô nữ y sĩ nhìn vào vết thương trên má anh. Sau đó, ánh mắt cô không tập trung vào vết thương nữa, mà đang nhìn anh. Tuấn biết đó không phải là cái nhìn của thầy thuốc, mà của một người nhận ra người quen. Anh mạnh dạn hỏi:

- Xin lỗi, trưởng trạm có phải tên Hạnh không ạ?

- Sao anh biết tên tôi?- Nữ trưởng trạm mỉm cười nhìn Tuấn.

Tuấn thấy hơi lúng túng, anh có nên giới thiệu mình trong trường hợp hồ đồ như thế không? Mình tự giới thiệu sao đây?Anh như cá trong nơm không chui đi đâu được. Thôi thế thì đã sao nào:- Tôi là Tuấn, bạn của Hồng Liên, lúc đưa côấy lên xe di tản ở sân bệnh viện, tôi đã gặp cô Hạnh.

Nhìn Tuấn một thoáng nữ trưởng trạm gật đầu:

- Tôi nhớ ra rồi.

Thế là Hạnh đã nhớ ra. Cô ấy đã nhớ thái độ vũ phu, nhớ cái vẻ côn đồ của mình lúc đó! Vậy thì chẳng gì phải giữ kẽ nữa, Tuấn nói:

- Xin lỗi cô Hạnh, lúc ấy tôi…

- Thôi chuyện lâu rồi mà. Chiến tranh thì có cái gì người ta từ. Anh để tôi xem lại vết thương cho.

Vừa nói Hạnh vừa lấy ngón tay ấn nhè nhẹ chung quanh vết thương ở má và cằm của anh.

- Tốt rồi, vết thương không nhiễm trùng, lát nữa y tá sẽ thay băng cho anh.

Nói xong Hạnh bước sang giường bên cạnh.

Tuấn nằm lại xuống giường, anh nghĩ, đợi lành vết thương, anh sẽ tìm đến nhà Hạnh để cảm ơn nàng những ngày mình nằm viện, nhân tiện, Tuấn xin lỗi Hạnh về thái độ của anh vào cái đêm di tản đó.

Tuấn ngỡ Hạnh khám qua một lần như thế rồi thôi nhưng khi khám bệnh nhân ở giường cuối cùng xong, Hạnh trở lại. Nàng bước đến đứng ngay đầu giường Tuấn buộc anh phải vội vàng ngồi dậy. Hạnh bắt chuyện trước:

- Mấy hôm nay anh có ghé lại nhà chị Hồng Liên không?

Không đợi Tuấn trả lời, Hạnh nói tiếp:

- Nghe nói anh Nghi chuyển trại, không biết chịấy đã biết được nơi chồng mình bị giam chưa.

- Nghi bị chuyển trại? Vì sao cô Hạnh biết không?

- Tôi nghe nói vậy nhưng không biết tại sao. Từ lúc chuyển công tác lên đây tôi ít gặp chịấy. Chắc có chuyện gì đấy- Hạnh nói rồi nhìn vết thươngở cằm của anh- Vết thương không sâu, ngày mai anh xuất viện được rồi đấy. Về nhà nhớ luôn thay băng và rửa nước muối đều đặn cho đến lúc vết thương khô hẳn, đừng để nhiễm trùng.

- Cảm ơn cô Hạnh.

- Không có gì, trách nhiệm của chúng tôi mà. Tôi đến để hỏi thăm anh xem chị Hồng Liên đã có tin gì mới về anh Nghi chưa, thế thôi, anh nằm nghỉ đi. Hạnh đi rồi, Tuấn ngồi suy nghĩ, sao Nghi lại bị chuyển trại? Hồng Liên đã biết nguyên nhân và địa điểm Nghi chuyển đi chưa? Có phải chuyển trại hay Nghi đã bị sao? Nếu có chuyện gì xảy ra cho Nghi chắc Hồng Liên sẽ tuyệt vọng lắm. Tuấn ân hận sao mình đã không đến thăm nàng chiều thứ bảy vừa rồi. Nhưng đến thì anh làm được gì? Dù sao anh không thể không đến. Nghe Hạnh nói ngày mai anh xuất viện, Tuấn định sẽ lên gặp Hạnh xin cho mình được xuất viện trong sáng nay.

Vào nhà Hồng Liên, Tuấn gặp bà Sáu đang xách nón sửa soạn ra chợ.

- Cháu chào bác Sáu, lâu nay hai bác có mạnh giỏi không?

- Ừ cũng được, cậu là ai mà thấy quen quen?

- Dạ cháu là Tuấn, bác quên cháu rồi à?

- Ừ con mắt nhá nhem nhìn không rõ. Xin lỗi, Tuấn nào bác không nhớ?- Bà Sáu hỏi.

- Dạ cháu là cháu cậu Năm Sung đây mà bác.

- Ờ, nhớ ra rồi. Tuấn cháu ông Năm đây à?

- Dạ.

Bà Sáu vỗ vỗ vào vai Tuấn, bà nói:

- Trông cháu già dặn bác nhận không ra. Lâu nay làm gì ở đâu mà không thấy? Vào nhà chơi đi cháu. Con Hồng Liên mấy hôm nay nó bệnh, bác phải lên đây lo ăn uống cho hai mẹ con nó. Thôi vào nhà chơi, đợi bác chạy ra chợ một lát. Chù chà! Lâu lắm mới gặp lại cháu, ở lại ăn cơm trưa với bác nhé.

***

Nằm thiêm thiếp trong phòng, nghe giọng nói của Tuấn, Hồng Liên vụt ngồi dậy thấy trong người như khỏe ra. Mấy hôm nay nàng đang trông Tuấn. Bao giờ cũng vậy, lúc Hồng Liên thấy tuyệt vọng thì nàng lại mong được gặp Tuấn. Trong cách suy nghĩ, và nhận thức, nàng thấy Tuấn bao giờ cũng tinh tế nhạy bén. Tuấn giúp nàng hiểu được nhiều điều, hướng cho nàng thoát ra khỏi những bế tắc túng quẫn, những khi nàng thấy đầu óc mình rối bời mụ mẫm. Nếu không lí giải được vấn đề một cách rành rọt, ít nhất Tuấn cũng nhen lên được trong lòng nàng một tia hy vọng dù mong manh. Tuấn không có lối nói đưa đẩy nịnh đầm. Thẳng thắn và chân tình. Bây giờ thì Hồng Liên đã hiểu được tính cách của Tuấn, nên lúc nói năng nàng không còn rào đón như buổi đầu mới gặp lại anh. Và cũng vì thế mà những lúc sau này có khi nàng giận Tuấn, sự giận dỗi đó, Hồng Liên thấy cũng như mình giận Nghi, giận bà Sáu. Cái giận không làm cho nàng ghét, chỉ muốn họ phải làm sao cho nàng hết giận mà thôi.

Hồng Liên thay chiếc áo ngủ mặc trên người đã nhàu bằng chiếc áo sơ mi. Nàng soi gương và chải lại tóc. Trong gương Hồng Liên thấy mình bơ phờ thảm hại. Nàng không muốn Tuấn hay bất kỳ người đàn ông nào nhìn thấy mình trong vẻ tiều tụy. Lúc khác mà đau ốm thếnày có lẽ nàng không ra tiếp Tuấn. Nhưng bây giờ thì nàng không thể không gặp mặt anh dù trong người rất mỏi mệt. Trước khi bước ra, Hồng Liên dùng hai bàn tay xát mạnh lên má cho bớt tái, sau đó bằng đôi ngón trỏ nàng vuốt nhẹ lên mí mắt nhiều lần để xóa đi vẻ ngái ngủ. Hồng Liên nghĩ, chính cặp mắt mất ngủ và đôi má gầy đã làm khuôn mặt mình già đi và trông thật xấu xí.

Câu chuyện Hồng Liên kể về việc Nghi chuyển trại, không có một chi tiết nào để Tuấn có thể có một nhận định về việc làm của chồng nàng. Trong lúc đó Hồng Liên lại muốn anh phán đoán xem có phải thực sự Nghi đã làm gián điệp hay không? Liệu người ta có thể giết chồng nàng hay không?

Hồng Liên nói với Tuấn:

- Cán bộ trong trại chỉ nói Nghi dùng điện đài để liên lạc với bọn phản động và họ đã bắt được quả tang. Mình hỏi gì thêm họ cũng không trả lời.

Dù chưa biết rõ thực hư, nhưng nghe kể, Tuấn đã có một ấn tượng không mấy thiện cảm về con người Nghi. Tuấn nói:

- Vậy thì chỉ còn một cách để Hồng Liên nghĩ về việc làm của Nghi mà thôi.

- Cách gì?

- Còn cách gì khác ngoài việc tin vào lời nói của mấy anh cán bộ trên K15?

- Tôi không tin anh Nghi làm gián điệp.

- Chẳng lẽ họ phịa ra để làm gì?Để có lý do đày ải và giết Nghi như Hồng Liên nói ư? Nếu quả thật muốn vậy thì họ chẳng cần phải bày trò quái đó ra làm gì. Phải không? Chắc chắn Nghi phải làm một cái gì đo không bình thường. Biết đâu sau này Hồng Liên không oán trách Nghi về việc làm rồ dại của anh ta.

- Trong hoàn cảnh này mà tôi còn đem lòng oán Nghi? Sao Tuấn nghĩ lạ vậy?

- Nếu trong lòng Nghi chỉ có một điều là mong sớm được trở về với vợ con thì chắc chắn Nghi sẽ không làm bất cứ một điều gì có thể gây rắc rối cho anh ta.

Tuấn nói như vậy khi nghĩ rằng, nếu rơi vào trường hợp mình, Tuấn sẽ làm tất cả những gì có thể được để sớm trở về bên nàng. Nhưng Tuấn đã không nói thế, anh im lặng một lát, và thấy mình nên nói một lời nào đó cho nàng bớt lo, anh không đành lòng khi nhìn vẻ mặt nàng thiểu não đến thế kia:

- Có thể Nghi đã bị nghi oan là làm gián điệp, nhưng nếu bảo rằng Nghi không làm một điều gì cả thì không đúng. Còn Nghi làm gì thì anh ấy đã có chủ định và đã tính toán trước, chỉ có anh ta biết- Tuấn cố không để lộ sự bực mình khi anh nói mấy từ cuối cùng. Anh hỏi Hồng Liên:

- Lúc lên thăm, Hồng Liên thấy thái độ của Nghi thế nào? Nghi có thổ lộ điều gì với Hồng Liên không?

Cách lập luận có vẻ buộc tội của Tuấn làm Hồng Liên không hài lòng. Nhưng câu hỏi của anh khiến Hồng Liên nhớ lại thái độ của Nghi lúc nàng lên thăm. Hồng Liên muốn kể lại cho Tuấn nghe nhưng nàng sợ Tuấn nghĩ là Nghi ghen. Nàng chỉ nói:

- Nghi có vẻ tuyệt vọng lắm, Hồng Liên hỏi thì anh nói chắc anh không bao giờ về được- Đến đây Hồng Liên thấy không thểgiấu Tuấn, nàng nói:

- Có điều lạ…

- Chuyện gì?

- Sau đó Nghi lại nói: Nghi sắp được trả tự do.

Đáng lẽ nàng phải lặp lại cho đúng nguyên văn câu nói của Nghi: Em về nói với Tuấn rằng anh sắp được trả tự do.

Câu nói này nàng hiểu là câu nói bóng gió, xuất phát từ lòng ghen tuông của Nghi, nhưng bây giờ có thể nó cònẩn chứa trong đó thêm một hàm ý khác. Do vậy Hồng Liên thấy cần phải cung cấp thêm chi tiết này để Tuấn có cơ sở phán đoán. Nhưng nàng không dám lặp lại nguyên văn câu nói của Nghi. Nghe Hồng Liên nói vậy, Tuấn chợt hỏi:

- Hay Nghi có ý định vượt ngục?

- Vượt ngục?

Hồng Liên tái mặt, nhưng nàng kịp lấy lại bình tĩnh khi nhận ra:

- Nhưng vượt ngục với việc làm gián điệp thì có liên quan gì?

Tuấn nói:

- Có thể Nghi liên lạc với ai đó bên ngoài để tổ chức vượt ngục? Nhưng vấn đề nằm ở chỗ là chiếc máy bộ đàm kia ở đâu Nghi có?

Đó chính là điều Hồng Liên thắc mắc và nàng đã hỏi anh cán bộ, nhưng không được trả lời. Tuấn nói như tự lí giải với chính mình:

- Khả năng Nghi mang cái máy đó vào trại lúc anh bị bắt thì không thểxảy ra được. Người ta chắc chắn đã kiểm tra Nghi từng chân tóc. Khả năng thứ hai, Nghi có được cái máy đó trong thời gian đang ở tù. Vậy thì ai đó đã đưa Nghi. Nhưng đưa trong trường hợp nào, khi mà tù binh ra khỏi trại bao giờ cũng có người theo giám sát ởbên?- Tuấn hỏi Hồng Liên- Tù binh trên đó có được ra ngoài trại không.

- Đi lao động luôn. Nghi nói chính anh lại muốn được đi như vậy, bởi ra bên ngoài thoải mái hơn là ngồi trong trại.

- Vậy là đúng rồi.

- Tuấn nói sao?

Hồng Liên nhìn Tuấn chờ đợi nôn nóng như chờnghe vị luật sư sắp đưa ra những bằng chứng bào chữa cho người thân của mình.

Trong lúc đó Tuấn lại nhìn nàng, không biết vẻ mặt của nàng khiấy ra sao, mà Tuấn thấy thật tội nghiệp, khiến anh thương nàng quá chừng.

- Có thể như thếnày Hồng Liên à, trong lúc đi lao động bên ngoài, Nghi nhặt được một cái máy bộ đàm do lính ngụy lúc tháo chạy đã ném lại, rồi Nghi giấu ở một nơi nào đó, đêm đêm một mình lén ra nghe. Và tất nhiên Nghi chỉ tình cờ nhặt được, thì chẳng có ai để Nghi liên lạc cả. Chắc là Nghi đang nghe tin tức đài nước ngoài thì bị bắt.

- Đúng rồi!- Hồng Liên reo lên xúc động, nàng như vừa được nghe vị chánh án tuyên bố chồng nàng vô tội.

Chắc chắn là như thế rồi. Vậy mà mình nghĩ nát óc không ra. Chẳng có gì cả, người ta ném đi mình nhặt được nghe chơi, còn nghe đài nước nào thì có gì là trầm trọng? Mà cái anh Nghi này nữa, sao lại thủ tiêu nó đi chứ? Mà thủ tiêu bằng cách nào? Có nuốt vào bụng cũng phải đi ra ngoài, giấu ai được! Vậy thì cái máy đó giờở đâu. Bỗng nhiên Hồng Liên thấy đầu óc mình lúc đó sáng suốt lạ lùng: Chỉ có ném nó xuống suối, nước cuốn đi mới mất thôi. Như cái suối ở chiếc cầu khỉ kia, cái gì rơi xuống đó mà còn? Chắc chắn Nghi sẽ khai như vậy. Anh ấy sẽ nói rõ anh nhặt được nó trong trường hợp nào, và anh sợ quá khi bị bắt quả tang nghe trộm đài nước ngoài, nên đã ném nó xuống suối! Nhưng cạnh trại có con suối nào không nhỉ. Đúng, mình nhớ ra rồi, hồi mình lên thăm, anh ấy chạy từ trong trại ra tội nghiệp trông anh nhỏ thó như một con khỉ. Anh ấy nhảy qua con suối trước khi đến trại tiếp thân nhân. Vậy mà lần sau vào mình lại không để ý đến con suối đó. Nếu Nghi không làm gián điệp thì người ta không giết anh ấy.

Những mạch suy nghĩ phấn chấn như vậy cứ thế trào dâng trong đầu nàng.

Hồng Liên không hiểu trong lòng Tuấn lúc đó lại có một chút bận tâm khác. Nghi nói với Hồng Liên anh ta sắp được trả tự do trong tình huống mà chỉ trước đó mấy phút Nghi lại tỏ ra tuyệt vọng. Điều đó có ý nghĩa như thế nào?Thắc mắc này đã làm lệch hướng suy nghĩ của anh nhưng Tuấn không dám nói với Hồng Liên cái giả thiết của mình.

Dù sao thấy vẻ lạc quan trên mặt Hồng Liên, anh thấy mình vừa làm được một điều gì đó hết sức có ý nghĩa cho nàng.


(còn tiếp)

Nguồn: Một ngày cho trăm năm. Tiểu thuyết của Nguyễn Bá Trình. NXB Văn học. 8-2010.

www.trieuxuan.info

[bichlien101046]

26 - Tuấn đã hỏi thăm được nhà Hạnh, anh mang hoa đến tặng nàng. Thấy Tuấn bất ngờ đến Hạnh hết sức ngạc nhiên, nàng mời Tuấn vào nhà. Nhìn vết thương trên cằm anh đã đâm da non Hạnh nói:

- May mà không vỡ xương cằm đấy. Khuôn mặt anh Tuấn phải có một cái sẹo ở cằm như vậy mới đẹp- Hạnh cười.

Biết Hạnh muốn ám chỉ điều gì ở mình, Tuấn vờ như không để ý. Anh nói, giọng nghiêm túc:

- Nhân được ra viện, tôi mang tặng Hạnh bó hoa và cảm ơn Hạnh về những ngày tôi nằm điều trị tại trung tâm.

Hạnh cười:

- Điều trị cho bệnh nhân là trách nhiệm của người thầy thuốc, anh Tuấn bày vẽ thật.

Hạnh nhìn bó hoa và khen:

- Hoa đẹp quá. Anh đã có nhã ý như vậy tôi xin nhận và cảm ơn anh.

Hạnh mời Tuấn ngồi và đi xuống nhà bếp lấy nước. Lát sau, Hạnh mang nước lên mời anh. Nàng đến bên chiếc tủ con đặt cạnh giá sách lấy chiếc bình sành có đắp hình cô dâu chàng rể, cẩn thận cắm những bông hoa vào. Hạnh ghé mũi lên những đóa hồng tỏa hương dìu dịu, nàng khen:

- Hoa thơm ghê. Bữa nay mà chợ cũng có bán hoa à?

- Tôi mua ở nhà của một người quen. Trước giải phóng gia đình này chuyên trồng hoa để bán, bây giờ họ chỉ trồng cho gia đình chơi thôi, nhưng ai cần họ cũng bán. An Hòa trước giải phóng nhiều vườn hoa đẹp lắm. Bây giờ người ta phá hết để trồng khoai sắn cả, thật uổng.

- Anh làm như tôi ở đâu đến không bằng.

- Hạnh hoạt động cách mạng từ lúc nào?

- Ra trường cán sựlàm ở bệnh viện Thùy Dương mấy tháng thì được tổ chức móc nối. Hồi bệnh viện di tản, tôi được chỉ thị phải ở lại bệnh viện để đón cán bộ của tổ chức đến tiếp quản.

- Thì ra vậy.

Tuấn kể:- Lên xe rồi bà Hoa thấy không có cô Hạnh, ngỡ cô bị bỏ sót lại nên bà ta quay quắt.

Hạnh cười:

- Con nít con thơ gì mà bị bỏ sót. Tôi nhớ lúc lên xe ở sân bệnh viện, anh đã làm cho chị Hoa sợ chết khiếp.

- Lúc đó cô Hạnh không sợ à?- Tuấn hỏi đùa.

- Anh Tuấn nghĩ lúc đó tôi sợ thật sao?

Hạnh cười và chêm nước vào tách cho Tuấn

- Thực ra…

Tuấn định giải thích nhưng Hạnh đã nói:

- Tôi biết cả rồi, chị Hồng Liên đã kể hết với tôi.

Hạnh nhìn bàn tay phải của Tuấn rồi mỉm cười:

- Khi anh chĩa khẩu súng vào mặt chị Hoa, tôi biết anh không bắn được, và lập tức tôi phát hiện ra khẩu súng anh đang cầm trong tay là súng giả.

- Ghê thật- Tuấn nhún vai vẻ thán phục- Vậy sao cô Hạnh vẫn để hai anh em tôi lên xe.

- Anh Tuấn uống nước đi. Có phải ai ở lại cũng chết cả đâu, đôi khi người ở lại may mắn hơn người đi. Vậy thì cản hai anh lại làm gì? Lúc đó tôi muốn khuyên tất cả mọi người nên ở lại. Nhưng mình đâu dám nói.

- Vậy mà tôi cứ nghĩ Hạnh để hai anh em tôi lên xe là do ý tốt.

- Làm gì có chuyện đó, cái ý tốt của tôi là muốn có thêm hai người được ở lại mà hai người đó không phải là hai anh- Hai người cùng cười. Hạnh hỏi Tuấn:

- Bây giờ anh Tuấn đang làm gì?

- Thực ra tôi đang lúng túng chưa biết chọn cho mình nghề gì đây.

- Còn trước ngày giải phóng?

- Tôi là sĩ quan ngụy quân.

Hạnh lại nhìn bàn tay phải của Tuấn trong lúc anh đang dùng ngón cái và ngón áp út xoay chầm chậm cái tách nước trà nóng.

- Tay của anh vậy thì làm sao đi lính?

- Tôi phải làm vậy mới được rời khỏi quân ngũ.

Tuấn kể qua việc làm của mình cho Hạnh nghe.

- Anh đã có cái ý nghĩ phản chiến đó từ bao giờ?

- Kể từ sau một cuộc hành quân ở ngã ba biên giới.

Tuấn nhìn Hạnh và cười:

- Tôi có cảm tưởng như đang trả lời một cuộc thẩm vấn.

- Tất nhiên rồi, mọi sĩ quan ngụy quân đều bị thẩm vấn.

Tuấn nghe tiếng cười của Hạnh thật trong trẻo và hồn nhiên.

- Nói đùa đấy, tôi nghe anh kể về cuộc đời của anh có những điểm làm tôi tò mò muốn biết. Nếu anh không muốn kể nữa thì thôi, cuộc thẩm vấn có thể chấm dứt ngang đây.

- Có người khác chịu khó nghe mình kể về cuộc đời của chính mình là một điều hạnh phúc rồi còn gì. Cô Hạnh biết không, trong cuộc hành quân đó, tôi gặp một căn nhà của một gia đình người dân tộc. Căn nhà này bị trúng ngay một quả bom. Với đầu óc của người muốn tìm bằng chứng về những tội ác chiến tranh, tôi và một thằng bạn trong lúc nghỉ, chúng tôi đã dùng xẻng đào xới căn nhà đó lên. Cái mà tôi tìm được nó khủng khiếp ngoài cả dự tưởng- Tuấn uống ngụm nước kể tiếp- Chúng tôi đã đào lên được một mảnh bom gần bằng hai bàn tay người lớn cong úp lại. Cô Hạnh biết chúng tôi đã nhìn thấy gì trên mảnh bom đó không?- Đang kể, Tuấn chợt hỏi và nhìn Hạnh.

Hạnh nhìn lại Tuấn lắc đầu, cô đang tập trung lắng nghe câu chuyện anh kể.

- Dấu những đốt xương của năm ngón tay trẻ con!- Tuấn nói- Mảnh bom nóng chảy ra đã in dấu năm ngón tay trẻ con rờ rợ! Cầm mảnh bom mà tôi có cảm giác như đang ngửi thấy mùi cháy khét của da thịt trẻ con. Buông mảnh bom xuống, hai chúng tôi, đứng lặng nhìn nhau với nỗi kinh hoàng tột độ. Sau đó tôi có gởi một bài viết kèm theo tấm ảnh chụp được cho một thằng bạn là lính Mỹ, tên nó là Robert Kaolin, thằng này cũng có tư tưởng phản chiến, nhờ nó chuyển đăng trên những tờ báo của nước Mỹ. Hồi đó phong trào chống chiến tranh Việt Nam ở Mỹ rầm rộ lắm. Không biết sau đó nó có còn sống để làm giúp điều mình nhờ hay không.

Hạnh nhìn Tuấn, thanh niên ngồi trước mắt nàng có một quá khứ không phải không hay, tiếc là anh không có một định hướng đúng đắn cho tương lai. Thế mà trước đây nàng cứ ngỡ Tuấn là loại người côn đồ, thích bạo lực. Chợt nhớ tới Hồng Liên, Hạnh hỏi:

- Mấy hôm nay anh Tuấn có tới thăm chị Hồng Liên không? Chịấy đã biết tin gì về anh Nghi chưa?

- Chưa, tất cả chỉ dự đoán thôi.

- Hạnh nghĩ trường hợp Nghi là có vấn đề đấy.

- Tôi cũng nghĩ vậy. Chỉ tội cho Hồng Liên thôi.

27 - Thời gian qua Hồng Liên phải làm thêm, bằng cách lén lút chữa bệnh tưở nhà. Nhưng mấy tháng gần đây bệnh viện cấm ngặt. Nàng và một vài người trên bệnh viện có chữa bệnh tại nhà riêng, bị đưa ra kiểm điểm. Chẳng biết phải làm gì cho có tiền, Hồng Liên nhận rút dây bố cho một cơ sở đắp lốp xe đạp tưnhân. Công việc rút dây bố thật vất vả. Người ta giao cho nàng những miếng lốp xe hơi bị hỏng đã được cắt sẵn, phải dùng tay, ráng hết sức rút những sợi bố ra khỏi lốp cao su. Những sợi gai siết vào những ngón tay nàng đau như dao cứa. Kẽ tay rỉ máu và sưng tấy. Có nhiều sợi bố lặn sâu vào lốp, nàng phải nghiến răng kéo cho nó bứt ra. Khi sợi bố được tách khỏi lớp cao su Hồng Liên đau chảy nước mắt. Chủ cơ sở dùng những sợi bốnày để đắp những chiếc lốp mới, dù chất lượng kém nhưng cũng có để cung cấp cho người tiêu dùng. Việc rút dây bố rất vất vả nhưng cũng giúp Hồng Liên có thêm một khoản thu nhập phụ vào tiêu chuẩn cán bộ hàng tháng tính ra không đủ nuôi sống một mình nàng.

Mỗi tối Hồng Liên làm việc từ bảy giờ đến mười giờ đêm, đem cân và được trả một khoản tiền đủ mua một kí gạo. Thời gian đầu rút được nhiều nhưng về sau hai bàn tay Hồng Liên mới chạm vào mảnh lốp đã nghe ê ẩm toàn thân. Tuy vậy không phải lúc nào cũng có lốp xe để rút. Nhiều người không có việc làm đã giành nhau, có tối nàng phải ngồi không. Thấy vậy chủ cơ sở đã hạ tiền công xuống. Hồng Liên thấy không thể tiếp tục công việc này lâu dài, nàng có ý định bỏ việc ở bệnh viện ra chợ buôn bán. Kẹt nỗi không có vốn. Giá như ông bà Sáu chịu bán căn nhà dưới An Hòa lên phố Thùy Dương ở với hai mẹ con nàng, thì trước mắt Hồng Liên cũng yên tâm không bỏ cha mẹở một mình dưới quê, sau nữa nàng cũng mượn được cha mẹ một ít vốn để xoay xở. Nhưng thấy ông Sáu không muốn lên thị xã, nàng cũng không nỡ ép. Cứ đợi khi nào ông thuận sẽ hay.

(còn tiếp)

Nguồn: Một ngày cho trăm năm. Tiểu thuyết của Nguyễn Bá Trình. NXB Văn học. 8-2010.

www.trieuxuan.info

[bichlien101046]

27.09.2010 Nguyễn Bá Trình Một ngày cho trăm năm
Thế rồi một hôm bà Sáu nhuốm bệnh, một mình ông Sáu không ai chợ búa cơm nước, ông mới thấy cái khó khăn của cảnh vợ chồng già neo đơn. Bấy giờ, ông Sáu mới chịu bàn với vợ bán căn nhà lên phố ở với cháu ngoại. Bà Sáu trước đây cũng muốn thế để con gái có một chút vốn buôn bán làm ăn nhưng không dám nói ra. Nay nghe ông nói, bà vui vẻ hưởng ứng ngay. Bà Sáu giao kèo:

- Vậy là ông bằng lòng lên ở với cháu đấy nghe. Mai mốt có gì không vừa lòng ông đừng đổ cho tôi xúi ông bán nhà đấy.

Tính vậy, nhưng khi thấy vợ đã khỏe, ông Sáu lại thối lui, không muốn bán nhà nữa. Ông nghĩ, già cả mà phải bán nhà bàn cửa thì nhục nhã không chịu nổi. Hết con bán nhà đến lượt cha, xấu hổ với xóm làng. Do vậy có nhiều người nghe tin ông Sáu bán nhà đến hỏi thì ông lại cười:- Con gái tôi nó muốn hai vợ chồng tôi về ở với nó cho vui, mà tôi đâu có muốn, ở thành phố túng quẫn lắm, nói xin lỗi, đi vệ sinh cũng không dám đi nhiều sợ mau đầy hầm cầu. Mình ở quê thì thoải mái. Hề… hề…- Nghe vậy không ai đến hỏi nữa.

Tình hình kinh tế của hai mẹ con Hồng Liên và cả vợ chồng ông bà Sáu dưới quê ngày càng lâm vào khó khăn. Một lần nữa ông Sáu lại quyết định bán nhà. Thấy ông Sáu thầm thà thầm thụt hoài, bà Sáu hiểu tâm trạng chồng nên bàn:

- Nếu ông tránh tiếng không muốn bán nhà, thì ông giữ căn nhà lại, cắt bán bớt một phần đất đi cho con Liên nó có chút vốn xoay xở, chứ mình cứ giữ khư khư nhà với đất mà cháu nó đói thì chịu sao nổi?

- Bà không biết à, chế độ bây giờ không cho bán đất, chỉ bán nhà thôi. Đất là sở hữu của nhà nước, không ai có quyền mua bán.

- Nếu chỉ tính theo nhà thì cái nhà mình đây bán được bao lăm?

- Thì vậy!- Ông Sáu nhăn nhó- Trước giải phóng đất mình đây tệ nhất cũng được hai chục cây. Bây giờ bán cả nhà lẫn đất thì được mấy chỉ trỏng!

Bà Sáu thở ra, nhìn vườn cây trái xum xuê mà nghĩ bán chỉ được mấy chỉ, bà thật đau lòng:- Cuối cùng cũng phải bán thôi- Ông Sáu nói- Nhưng để từ từ coi có ai trả được giá không đã.

***

Giữa lúc Hồng Liên đang phân vân không biết nên tiếp tục công tác ở bệnh viên hay bỏ về buôn bán kiếm sống thì Tuấn đến. Hồng Liên phân trần với Tuấn như để tìm một đồng minh giúp nàng có quyết tâm hơn:

- Với tiêu chuẩn hàng tháng như thế này làm sao mà sống, nói chi đến chuyện cho con ăn học. Có lẽ cũng phải bỏ việc thôi chú Tuấn à.

- Hồng Liên định làm gì sau khi bỏ việc?

- Cũng ra chợ như mọi người thôi, biết làm gì hơn. Có người ví cái chợ như nồi cơm Thạch Sanh đấy chú Tuấn à. Hầu như ai thất nghiệp cũng ra chợ cả. Nhờ vậy mà không ai chết đói.

Tuấn cười. Ngồi nói chuyện với Hồng Liên, anh nhìn đôi bàn tay rách nát và đen đủi của nàng, anh thấy xót xa nhưng không biết phải khuyên Hồng Liên như thế nào.

- Hồng Liên làm gì mà tay trầy xước ra như vậy?

- Rút dây bố.

- Rút dây bố ở đâu?

Hồng Liên giải thích việc làm thêm để tăng thu nhập của mình.

Thì ra vậy, thấy bàn tay nàng sạm đen và đứt xước nhiều chỗ nhưng anh không hình dung ra công việc nàng làm như thế nào. Ngó lại đôi tay rắn chắc lành lặn của mình, giá như anh làm được gì cho nàng để Hồng Liên có thể giữ mãi được đôi bàn tay mềm mại như búp măng thuở nào. Thật là bất công, không phải anh so sánh bàn tay anh với bàn tay nàng, Tuấn nghĩ về sự cay nghiệt của cuộc sống, sao người như nàng lại phải gánh chịu. Không thấy có bà Sáu, anh hỏi:

- Bà ngoại cháu Lâm về quê lâu mau rồi?

- Lâu rồi. Đâu dám bỏ ông ngoại một mình dưới lâu được.

- Sao không mời ông bà ngoại lên đây ở với cháu cho vui? Vườn tược dưới có thu hoạch được bao nhiêu đâu? Hay là, tôi nghĩ như thế này Hồng Liên à, ông bà bán hết dưới đó lên đây mở cái quán tạp hóa thu nhập hàng ngày ít gì cũng nuôi nổi được hai ông bà. Còn Hồng Liên thì nên tiếp tục công tác ở bệnh viện, đừng bỏ.

- Lúc đầu có bàn thế. Nhưng nhà ở thị xã thì dễ bán, ở quê khó lắm và giá cả cũng chẳng được bao nhiêu.

Tuấn có vẻ suy nghĩ, sau đó anh hỏi:

- Nhưng ông bà đã bằng lòng về ở với Hồng Liên chưa?

- Ông bà đã bằng lòng nhưng mấy tháng nay chưa thấy ai đến mua. Cách đây đã lâu có một người, cũng là trong xóm thôi, mua cho con trai sắp lấy vợ.

- Họ trả được bao nhiêu?

- Ba chỉ rưỡi.

- Ít vậy sao?

- Đã nói với Tuấn là nhà ở quê mà, họ trả như vây là được giá đấy.

- Để tôi nghĩ xem.

- Tuấn biết có ai cần mua nhà à?

- Chưa.

- Vậy thì có cách gì mà nghĩ?- Hồng Liên nhìn Tuấn. Không biết nàng nói đùa hay có ý khuyên anh thật:- Hay là Tuấn mua nhà rồi cưới vợ đi. Ở nhà quê mà hay đấy, một túp lều tranh hai trái tim vàng. Vậy mà hạnh phúc đấy chú Tuấn à. Đôi khi mình cũng ước đơn giản như vậy mà không được. Nghi thì không phải mẫu người đó

Tuấn nghe trong ngực sâu của Hồng Liên một tiếng thở dài. Nhưng Tuấn không chắc là chính tai mình đã nghe như vậy. Bên cạnh nàng anh thường nghe thấy nhiều điều không phải bằng tai bằng mắt, mà bằng một thứ giác quan nào đó hết sức mơ hồ. Tuấn lại nhìn bàn tay của nàng. Giá như Nghi là anh thì chắc chắn đôi tay của Hồng Liên sẽ không như vậy. Chắc chắn là không thể như vậy.

Thấy Tuấn nhìn chăm chăm bàn tay của mình, Hồng Liên ngượng. Nàng giả bộ luồn hai bàn tay vào tóc vuốt nhẹ lui đằng sau rồi chống lên cằm. Thật ra chẳng có gì phải xấu hổ, Hồng Liên biết vậy, nhưng mỗi khi nhìn lại bàn tay của mình nàng cũng thấy thẹn đừng nói gì đến người khác nhìn thấy. Lên bệnh viện Hồng Liên vẫn thường che giấu đôi tay của mình. Nàng không ngờ con người mình bây giờ ra nông nỗi này. Những ngón chân thì cắt ngắn như bàn chân khỉ đột, bây giờ đến lượt hai bàn tay đen đủi rách nát. Chỉ thiếu nước bò nữa mà thôi. Đôi khi nhìn nó không những Hồng Liên thấy ngượng mà còn thấy thương mình đến chảy nước mắt. Hồng Liên tự hỏi, mình phải chịu đựng cảnh này cho đến bao giờ? Nghi biết bao giờ mới về? Sao anh ấy không chịu phục thiện để sớm trở về cho nàng bớt khổ đi. Anh ấy còn mơ tưởng đến điều gì nữa? Nghĩ Hồng Liên thấy giận trong lòng. Chợt nhớ đến câu nói của Tuấn: Biết đâu sau này hiểu ra Hồng Liên lại không oán. Nàng hiểu Tuấn muốn nói gì. Tuấn đã nhìn thấy cái cán cân trong lòng Nghi lệch về phía nào khi Nghi đã đặt lên hai đĩa cân, một bên là tình yêu của Nghi đối với nàng, đĩa kia là ý đồ nhằm khôi phục quyền lợi cá nhân của Nghi. Ý đồ của Nghi là gì thì nàng không rõ, nhưng chắc chắn Nghi hiểu rằng nếu việc làm của Nghi khi người ta phát hiện ra thì cơ hội cho anh trở về với nàng sẽ không bao giờ có nữa. Sự việc đó đã xảy ra. Sự sống sót của Nghi là một ơn huệ lớn lao mà số phận đã dành cho tình yêu của nàng, nhưng Nghi chỉ muốn dành cho riêng anh, và Nghi đã sử dụng nó mà không cần quan tâm đến nàng. Còn nàng có oán Nghi như Tuấn nói không? Chắc chắn là không. Nàng chỉ giận chồng mà thôi. Trong lòng nàng chỉ có một điều là mong sao Nghi sớm được trở về với nàng.

Dù sao câu nói của Tuấn cũng làm Hồng Liên nhận ra Tuấn là con người chí tình. Nghi không có được điều đó. Nhưng Hồng Liên cũng không muốn Tuấn biết mẫu người Nghi như vậy. Nàng muốn trước mắt mọi người, với Nghi nàng là trên tất cả. Có lần chuyện trò, Hồng Liên đã nói với Tuấn:

- Chắc người ta nghi oan cho anh ấy điều gì đó. Tính Nghi, Hồng Liên biết, anh ấy đang mong được về với vợ con từng ngày từng giờ, Nghi không làm điều dại dột đâu.

Thấy đã quá trưa, Hồng Liên mời Tuấn:

- Trưa nay Tuấn ở lại ăn cơm trưa với mẹ con Hồng Liên nhé. Ăn độn một bữa chẳng sao đâu.

Tuấn không trả lời nàng, anh đẩy về phía Hồng Liên một cái hộp gì đấy được gói trong tờ giấy báo, mà lúc vào anh đã mang theo và để sẵn trên bàn.

- Gì vậy?- Hồng Liên hỏi.

- Hồng Liên đoán thử cái gì nào?

Không đợi Hồng Liên đoán đó là cái gì, Tuấn mở lớp giấy báo bên ngoài. Một hộp hình khối chữ nhật, đươc bọc một lớp giấy bóng. Nhìn những dòng chữ tiếng Anh ngoài hộp, Hồng Liên biết trong đó là gì rồi.

- Tuấn mua thứ này ở đâu vậy?

- Bán thiếu gì ngoài chợ trời. Tôi biết trên bệnh viên nhân viên làm việc chưa có găng tay. Nghe nói Hồng Liên sắp chuyển qua phòng lây, rất cần thứ này.

Hộp giấy mà Tuấn mang cho Hồng Liên là hộp găng tay y tế sản xuất tại Mỹ. Loại găng này bọc lên tận khuỷu tay và có tính đàn hồi cao khó bị thủng, nhân viên bệnh viện vẫn thường dùng.

Hồng Liên định nói: Tôi sắp bỏ việc mà Tuấn cho những thứ này làm gì? Nhưng thấy sự chu đáo và tấm lòng của Tuấn, nàng nhìn anh mà không nói gì.

- Nếu Hồng Liên định bỏ việc, thì mang găng để rút dây bố cũng hay đấy.

Biết Tuấn nói vậy nhưng trong lòng anh không muốn nàng bỏ việc. Hồng Liên cười:

- Cuối cùng thì Tuấn cũng đồng ý để Hồng Liên nghỉ việc rồi phải không?

- Đồng ý? Làm như tôi có quyền quyết định không bằng. Nhưng thôi, gắng đợi thời gian nữa xem sao, tôi đang vận động người mua nhà ông bà ngoại đây. Được vậy thì theo phương án mình đã bàn, Hồng Liên có thể tiếp tục đi làm.

- Sao Tuấn lại thích Hồng Liên đi làm dữ vậy? Bỏ ra buôn bán, có đồng ra đồng vào cuộc sống không đỡ vất vả hơn sao?

- Nghề của Hồng Liên cứu giúp được nhiều người, bỏ đi thật phí. Hơn nữa nghĩ đến cảnh Hồng Liên ra lăn lộn ngoài chợ tôi thấy tồi tội sao ấy.

Hồng Liên thở ra nhè nhẹ, nhìn Tuấn.

28 - Sao? Chuyện mình nhờ cậu kết quả thế nào, biết tin tức gì về tay Nghi không?

- Toàn bộ hồ sơ của anh ta đã chuyển đi hết rồi- Thao trả lời Tuấn- mình gặp mấy anh lãnh đạo ở K15 họ cho biết, theo lời khai của Nghi, thì anh ta tháo được chiếc radio trên xác trực thăng lúc anh ta có nhiệm vụ tháo gỡ các bộ phận trong phòng lái, đang nghe trộm đài BBC thì bị bắt. Nhưng đó chỉ là lời khai của Nghi thôi, thực tế thế nào thì các anh trên trại đang tiếp tục làm rõ, bởi cái máy ấy cũng theo lời khai của Nghi, anh ta đã ném vào khúc suối cạnh đó, cho đến nay vẫn chưa tìm ra.

Câu chuyện vì thế mà trở nên rắc rối –Thao chìa bàn tay mình ra –Mình hỏi cậu cái máy bằng ngần này mà mắc chẹt vào một tảng đá đâu đó dưới lòng suối, thì thiên lý nhãn của Tôn Ngộ Không chưa chắc đã nhìn thấy. Còn chuyện Nghi dùng máy bộ đàm để liên lạc với ai đó, chỉ là phỏng đoán, rồi được thổi phồng lên bởi đám tù binh trong trại. Nói chung cũng chưa khẳng định được điều gì.

- Cậu có hỏi giúp giờ Nghi đang bị giam ở đâu không?- Hỏi xong Tuấn thấy mình không nên tìm hiểu quá sâu các vấn đề có tính bảo mật của trại. Đúng như Tuấn suy nghĩ, Thao trả lời anh:

- Mình không hỏi, mà có hỏi các anh trên ấy cũng không trả lời đâu. Cậu thông cảm, mình là công an hỏi những vấn đề không đáng hỏi thì không nên.

- Nhất trí.

- Còn chuyện này nữa cũng rắc rối lắm, mình nói riêng cậu nghe thôi, đừng kể lại với cô bạn gái thuở học trò của cậu làm gì, khi Nghi tháo chiếc máy bỏ vào túi quần thì có một tay tù binh khác phát hiện. Nghi sợ nên đã bàn với một tên đồng nhóm, lên một kế hoạch thủ tiêu tay tù binh này, nhưng chưa kịp thực hiện ý đồ thì Nghi đã bị bắt.

Kể với Hồng Liên làm gì chuyện ấy làm nàng sẽ lo lắng thêm. Coi vậy vấn đề đã phức tạp không còn như Tuấn nghĩ nữa. Nếu theo chính sách tù binh thì có khả năng Nghi không bị giam giữ lâu, nhưng kiểu này thì chưa chắc. Những ngày tháng mòn mỏi của nàng sẽ còn kéo dài bao lâu nữa đây? Thôi chuyện phải đến sẽ đến. Còn những gì Thao trao đổi với Tuấn về nguyên do nào Nghi có được chiếc máy cũng không nằm ngoài dự đoán của anh, và anh cũng đã nói với Hồng Liên những phỏng đoán của mình rồi. Tuấn kể với Thao:

- Cô ấy sợ chồng làm gián điệp, mình đã suy đoán và đã giải tỏa bớt nỗi lo cho cô ấy, không ngờ thế mà đúng.

- Sao cậu biết Nghi tháo chiếc máy ở xác chiếc côbơra?

- Có thánh mà biết! Mình chỉ suy luận là có thể tay Nghi nhặt được nó do một lính ngụy khi tháo chạy đã ném lại. Tháo chạy hay bị bắn rơi máy bay cũng thế thôi!

Thao cười:- Công nhận cậu có những lối suy đoán thật thông minh. Chẳng hạn dùng mấy quyển học bạ để gỡ oan cho thầy Đính. Hay! Không có cậu chắc mình cũng không nghĩ ra- Thao nhìn bạn cười- Chỉ đáng tội cậu là con người si tình, đúng là anh hùng khó qua nổi ải mỹ nhân. Cậu làm đời cậu hỏng bét- Thao lắc đầu- Bây giờ mà cậu còn đeo đuổi cái cô Hồng Liên nào đó nữa sao. Để có dịp mình xem cô ấy đẹp đến cỡ nào mà có chồng con rồi còn khiến cậu chết mê chết mệt đến thế!

- Bậy! Mình thấy hoàn cảnh Hồng Liên quá tội nên làm được gì thì mình sẵn sàng giúp đỡ cô ấy mà thôi. Nghe nói thầy Đính ra tù không được đi dạy lại phải khôngThao? Cậu không can thiệp được à?

- Cái đó thuộc ngành giáo dục mình không can thiệp được. Có phải làm công an là việc gì mình cũng nhúng tay vào được cả đâu. Chẳng hạn, công an chỉ giải thoát cho những người bị bọn tội phạm bắt giữ- Thao lay vai bạn – còn những người bị loại tình yêu ngang trái tóm cổ như cậu thì có trời mới giải thoát nổi. Công an như mình bó tay.

- Cậu khéo luồn lách vào chuyện kẻ khác để bới móc. Còn chuyện đứng đắn lại tránh.

- Đến lượt cậu nói bậy đấy. Thầy Đính thì mình có ông chú làm hiệu trưởng trường bán công dưới thị trấn Phú Tây cách Thùy Dương hai bảy hai tám cây số, mình giới thiệu thầy xuống đó rồi. Mới gặp cô Xuân hôm nào đây, cô nói sắp sửa bán nhà trên này chuyển cả gia đình về đó. Phú Tây là thị trấn nhỏ nhà rẻ, bán ở đây về mua dưới ấy cô còn dôi một số vốn, hơn nữa Thùy Dương buôn bán làm ăn dễ thở hơn trên này.

Cô Xuân định mua nhà ở Phú Tây? Hồng Liên cũng đang vận động người mua căn nhà của ông bà Sáu ở An Hòa! Từ An Hòa đến trường bán công Phú Tây xa hay gần nhỉ. Nếu gần thì nói với cô Xuân để cô mua căn nhà của ông bà Sáu. Vậy là một công đôi việc đều lưỡng tiện. Nhưng sau này Tuấn hỏi ra trường bán công Phú Tây gần Thùy Dương nhưng lại rất xa An Hòa nên anh không giới thiệu cho cô Xuân nữa.

29 - Không cách nào hơn ông bà Sáu quyết định treo bảng bán nhà. Sáu chữ cái Bán nhà được viết bằng sơn đỏ lên một tấm biển như sáu mũi chông găm trên một cái bàn chông mà mỗi ngày ông Sáu đi ra đi vào lại phải giẫm lên nó. Ông đau buốt tận tim. Và thế là ông chạy trốn nó. Hai vợ chồng ông Sáu đã dời lên ở với cháu ngoại. Ông dặn bà con lối xóm- Ai hỏi mua nhà thì nhắn giùm tôi.

Nói vậy nhưng vài ba hôm ông bà Sáu lại về quê một lần. Bà Sáu thì thu hoạch cây trái, ông Sáu dọn dẹp vườn tược.

Kể từ ngày vợ chồng ông Sáu lên ở chung, hoàn cảnh kinh tế gia đình Hồng Liên càng khó khăn hơn. Chỉ có mình Lâm được ăn sáng để đi học. Ông bà Sáu phải nhịn trà buổi sáng. Hồng Liên đi làm đói đến mười một giờ rưỡi mới về ăn trưa. Những bữa cơm độn sắn lát gần như chất đầy chén của nàng. Trước đây chỉ nhịn phần cơm cho con, bây giờ đến lượt phải nhịn cho cả ông bà ngoại Lâm. Hai bàn tay nàng thôi thì hết nghĩ đến việc rút dây bố, nơi sợi bố tì lên mỗi khi nàng ra sức kéo đã mưng mủ và chạy hạch ở nách. Cuối cùng Hồng Liên không có cách nào hơn, nàng lén lút chữa bệnh tư ở nhà trở lại, nếu lãnh đạo bệnh viện có bắt được, cùng lắm là nàng nghỉ việc. Thà như vậy, Hồng Liên không đủ can đảm tự mình viết đơn xin nghỉ. Một phần cũng do Tuấn lần nào đến thăm đều động viên nàng:- Đừng bỏ việc, từ từ tìm cách tháo gỡ- Nàng biết không phải Tuấn đưa đẩy, Tuấn đang cố cắng hết sức nhưng chưa tìm ra hướng giải quyết giúp nàng.

Còn đúng một tuần nữa là đến ngày khai giảng năm học mới, Lâm chuẩn bị vào lớp mười. Dù khó khăn Hồng Liên cũng dành dụm may một bộ áo quần mới cho con mặc vào ngày khai trường. Dép thì vẫn dùng lại đôi cũ, hiệu Thống Nhất vừa nhẹ lại vừa bền, nàng mua cho con hồi còn học lớp chín, vẫn còn tốt. Điều canh cánh trong lòng Hồng Liên mà nàng chưa thực hiện được là mua cho con bộ sách giáo khoa. Thôi để vào tháng sau. Khất vậy nhưng Hồng Liên cũng biết qua tháng sau chắc gì nàng đã dành dụm đủ tiền.

(còn tiếp)

Nguồn: Một ngày cho trăm năm. Tiểu thuyết của Nguyễn Bá Trình. NXB Văn học. 8-2010.

www.trieuxuan.info

[bichlien101046]

30.09.2010 Nguyễn Bá Trình Một ngày cho trăm năm
Đang là bộ áo quần cho con thì Tuấn đến. Anh mang theo một gói gì đó bọc trong giấy bóng màu đỏ sáng loáng. Cái gì đi nữa thì đó chắc cũng là quà anh mua cho nàng.

Hồng Liên nói với Tuấn:

- Thỉnh thoảng rảnh việc chú Tuấn ghé đến thăm mẹ con tôi là vui rồi, đừng bày vẽ quà cáp chi.

Học ba năm ở Huế, và thường bắt chước Nghi, nên giọng của nàng đôi khi lơ lớ. Tuấn chưa vội mở gói quà, anh giãi bày:

- Tôi có quà cho cháu Lâm, không phải cho Hồng Liên đâu. Hai bác về dưới quê rồi à?

- Ông bà ở đây nhưng bụng lại ở dưới đó. Kiểu này sợ bán nhà đi e…

- Cũng đành phải vậy thôi. Chủ nhật cháu Lâm đi chơi đâu?

- Chiều chủ nhật nào cháu cũng đá bóng ở sân vận động.

Tuấn lần tay tháo lớp giấy bóng bọc ngoài:

- Cháu Lâm lên cấp ba tôi tặng cháu bộ sách giáo khoa lớp mười.

Bộ sách mới láng bóng góc cạnh sắc sảo tỏa mùi giấy thơm thơm.

Nói thực lòng, Tuấn tặng gì cho nàng lúc này Hồng Liên cũng không muốn, nhưng thấy bộ sách giáo khoa lớp mười, nàng không giấu được vẻ vui mừng, bởi đúng niềm ao ước của nàng. Mấy ngày hôm nay đi qua các hiệu sách, thấy học sinh ra vào tấp nập, trên tay ai cũng cầm vài quyển sách, Hồng Liên thấy mình không tròn bổn phận với con.

- Cảm ơn chú Tuấn. Cháu Lâm mà thấy bộ sách nó mừng hết lớn đấy. Chú Tuấn biết không, nó bảo đừng may áo quần, dành tiền cho nó mua sách. Nghĩ làm mẹ tôi thấy xót xa quá. Khai giảng mà không có áo quần mới thì tội với bạn bè nó.

Thôi đành nhắm mắt may cho cháu một bộ.

- Năm đầu cấp quan trọng lắm, không có sách đầy đủ cháu không theo kịp chương trình đâu, cháu đề nghị vậy là xác đáng đấy, chứng tỏ cháu rất có quyết tâm học tập, không phải đứa trẻ nào cũng nghĩ được vậy đâu.

Tuấn trải bộ sách trên bàn. Hồng Liên cầm quyển giáo khoa đại số lật bên trong ra xem. Nàng nói:

- Nghĩ cũng tội, năm ngoái tôi gắng mua cho cháu bộ sách toán lớp chín, những môn khác cháu mượn sách bạn, vậy mà cuối năm cháu cũng đạt học sinh giỏi. Cô giáo chủ nhiệm nói cháu rất giỏi hình học. Bây giờ chương trình coi trọng môn đại số hơn phải không?- Hồng Liên nhìn Tuấn- Cháu Lâm sau này chắc giống chú Tuấn đấy, ham môn hình học lắm.

Tuấn cười:

- Nói vậy không đúng đâu, hồi nhỏ tôi ham thứ khác kia, nếu ham hình học thì không đến nỗi như bây giờ. Mà sao Hồng Liên biết tôi ham học môn hình?

- Hồi đó Tuấn giỏi hình học một cây, cả trường ai không biết.

Không nói chuyện với Hồng Liên thì thôi, nói chuyện với nàng Tuấn hay thấy buồn. Hồng Liên thường nhắc đến tuổi học trò mà hình như lúc nào cũng có thấp thoáng hình bóng anh.

- Cháu Lâm ngoan hiền học giỏi, có những sở thích bộc lộ thiên hướng rồi. Còn tôi hồi đó chỉ biết nghịch ngợm, bây giờ nghĩ lại thấy ân hận.

- Không phải chỉ chăm học, đôi khi nghịch ngợm cũng bộc lộ một thiên hướng tốt chú Tuấn à. Thành thử không nên đánh giá trẻ con sớm.

Hình như Hồng Liên đang có những suy nghĩ bức xúc nào đó mà không biết thổ lộ cùng ai, có dịp nàng nói:- Những người lớn gan dạ dũng cảm thường lúc nhỏ là những đùa trẻ tinh nghịch. Có gì bảo đảm rằng những trẻ con lúc nhỏ chăm chỉ học tập ngoan hiền lớn lên đều là những người tốt? Lúc nhỏ, học thì muốn đứng đầu lớp để có giấy khen có phần thưởng, cứ theo chiều hướng đó mà phát triển, không phải lớn sẽ thành những người ích kỷ sao?

Tuấn cười:

- Trẻ con chăm chỉ, có ý thức vươn lên là quí rồi, tốt xấu còn tùy thuộc vào sự giáo dục và môi trường nó lớn lên nữa.

Sợ mình để lộ nỗi lòng quá rõ e Tuấn sẽ nhận ra, nàng cười khỏa lấp:

- Hồng Liên chỉ nói chung chung vậy thôi.

Đang cầm quyển đại số trong tay, Hồng Liên lật lật xem, nàng lắc đầu:

- Mình mới học hết lớp đệ tứ, chưa qua đệ tam, đọc chẳng hiểu gì, trình độ mình giờ thua một đứa trẻ, bẽ mặt thật. Mà sao hồi đó mình bỏ đi học nghề sớm vậy nhỉ, nghĩ lại mà thấy tiếc.

Hồng Liên tiếc vì đã bỏ học sớm nên không hiểu biết được nhiều hay nàng tiếc quãng đời học trò đẹp đẽ thơ mộng của mình? Nàng có điều gì hối tiếc khi lấy chồng chăng? Anh không mong điều đó. Nếu quả như vậy chỉ làm anh thương nàng hơn mà thôi. Tuấn hỏi Hồng Liên:

- Mấy hôm nay Hồng Liên có gặp ai ở K15 về nữa không?

- Có mấy người, hỏi nhưng chẳng ai biết rõ trường hợp của Nghi. Họ đều nói như nhau, Nghi mật liên lạc với ai đó và đã bị bắt. Mù mịt chẳng biết tăm hơi gì. À, này chú Tuấn- Hồng Liên sực nhớ ra hỏi Tuấn:

- Nghe nói có chính sách H.O là chính sách như thế nào, Tuấn biết không?

- Những sĩ quan ngụy quân bị cách mạng cầm tù, hình như từ hai ba năm trở lên và hội đủ các điều kiện nào đó thì Chính phủ ta cho phép phía Mỹ bảo lãnh sang định cư tại nước họ. Đại loại là như vậy, tôi chưa tìm hiểu rõ lắm.

- Nói vậy, đã có ai đi chưa?

- Tôi có mấy thằng bạn đã đưa gia đình sang bên đó rồi.

Hồng Liên có vẻ suy nghĩ.

- Hồng Liên đang lo gì vậy?

- Không. Cái tin này chẳng liên quan gì tới anh Nghi. Anh ấy chỉ có nước chết hoặc tù rục xương mà thôi. Đã bị kết án làm gián điệp thì còn mong gì nữa. Tại sao anh ấy lại làm vậy nhỉ? Cho dù nghe lén đài nước ngoài cũng thế, được cái gì chứ? Giá như anh ấy chịu đựng một thời gian như người khác thì bây giờ đã về rồi không? Nếu không đi Mỹ thì cũng được đoàn tụ với vợ con. Nghe tin này Hồng Liên không giấu nổi sự ấm ức bấy lâu nay trong lòng mình.

Thấy vẻ mặt Hồng Liên đổi khác, Tuấn động viên nàng:

- Đừng bi quan, không có chuyện gì hệ trọng đâu, rồi người ta sẽ tìm ra cái máy ấy, mọi nghi vấn sẽ được giải đáp thôi.

- Bảy tám năm còn gì?- Hồng Liên rên rỉ tuyệt vọng.

- Cái máy kia không thể bốc hơi được và Nghi không dại gì mà không đưa nó ra để minh oan cho mình.

- Thế mới khó?

- Sao khó?

- Nói nghe dễ vậy, nhưng đã bảy tám năm rồi có thấy hơi hướng gì đâu, ít ra họ cũng cho mình biết anh ấy bị giam ở đâu, để còn chăm sóc. Bệnh coi không có gì mà chữa không lành mới là bệnh nan y.

Hồng Liên nhìn Tuấn và hỏi như thể anh trả lời được tất cả những gì nàng thắc mắc:

- Tuấn giải thích sao anh ấy cho đến giờ vẫn chưa được thả?

- Sao tôi biết được? Có điều là hiện nay vẫn còn có người đang ở trong tù, sau khi có chính sách H.O họ vừa mới được trả tự do. Biết đâu ngày mai Nghi không lù lù xuất hiện trước ngõ.

- Có lúc nào như thế không nhỉ?

- Cũng có thể mà đôi khi cũng không. Sống thì cứ hy vọng.

Một suy nghĩ mới lại xuất hiện trong đầu Hồng Liên. Không có diện H.O, Nghi chưa về thì nàng vẫn còn hy vọng. Khi đã có chính sách H.O mà vẫn không thấy Nghi về, điều đó có nghĩa là không còn gì để nàng trông chờ nữa! Từ nay mỗi ngày trôi qua sẽ càng tuyệt vọng hơn với nàng.

Hồng Liên muốn gào lên: Ai cho tôi biết trên mảnh đất này còn bao nhiêu trại tù binh nữa, tôi sẽ đi. Tôi sẽ đến tận nơi, không bỏ sót một trại nào. Tại sao không cho tôi biết anh ấy đang ở đâu còn sống hay đã chết? Tại sao bắt tôi phải chờ đợi trong tuyệt vọng triền miên như thế này? Tuấn! Hôm sau đến, hãy nói với tôi là Nghi đã chết rồi. Chết trong sa mạc, chết ngoài hải đảo không còn xác chẳng có hồn, chẳng còn gì nữa hết. Đừng thương tôi, đừng sợ tôi đau khổ, đừng tốt với tôi làm gì? Sao Tuấn dại khờ thế? Cứ dỗ dành, cứ lừa phỉnh tôi như vậy là tôi bớt đau khổ ư? Không. Cứ nói ra thế đi, cho dù đó không phải là sự thực. Chán gì người khi cha mẹ vợ con đã đặt bàn thờ cúng giỗ họ, đến cái giỗ thứ mười, cha mẹ họ đã qua đời hết, vợ họ đã đi lấy chồng khác, đột nhiên, một buổi tối họ gõ cửa tìm về. Như vậy có phải hay hơn là để cho người thân chục năm vò võ trông chờ không? Cái gì có thể bù đắp nổi mười năm vò võ trông chờ ấy?

Nghi? Anh có biết em đau khổ thế nào không? Anh còn mơ tưởng điều gì nữa chứ? Có khi nào anh ân hận là đã gây cho em biết bao đau khổ như thế này không? Hay anh chỉ biết tiếc nuối cái giấc mơ khốn kiếp nào đó trong đầu anh đã không thành? Họ xử anh bằng cách nào đi nữa cũng chẳng có gì oan ức cho anh cả. Chỉ oan cho em mà thôi. Anh có biết thế không? Anh Nghi! Anh có biết như thế không?

- Hồng Liên sao vậy?

Hồng Liên gục đầu lên bàn, những giọt nước mắt nóng hổi lại rơi xuống chân.

- Hồng Liên phải kiên nhẫn đợi thôi. Hồ sơ diện H.O phức tạp lắm. Giải quyết cả mười năm chưa chắc đã xong. Không phải ai chưa về trong dịp này là không còn cơ hội về đâu.

Hồng Liên ngước nhìn Tuấn, nói trong nước mắt:

- Hồng Liên khóc cho thân phận mình, không phải khóc cho Nghi đâu.

Những ngày sau đó, sĩ quan ngụy quân lao xao làm hồ sơ để sang định cư tại Mỹ theo diện H.O như một luồng gió chướng làm se thắt nỗi lòng bao người, và theo một chiều hướng nào đó, nó cũng đã làm tâm hồn Hồng Liên đau buốt, cay đắng hơn cả nỗi chờ mong mà nàng từng chịu đựng.

PHẦN HAI. THỬ THÁCH

30 - Vậy mà cũng vui, có lần Hồng Liên nghĩ thế. Trước đó nàng đắn đo ngần ngại lắm, nhưng qua vài buổi chợ rồi cũng quen. Ở đây Hồng Liên đã gặp rất nhiều bạn bè, hầu hết là nữ công chức trước ngày giải phóng. Tha hồ cười nói. Các bạn thì đã tiếu lâm, nói tục trơn tru, còn nàng thì chưa. Bởi họ ra chợ sớm hơn. Nàng mới chân ướt, chân ráo nhập cuộc nên vẫn đỏ mặt trước những câu nói đùa trâng tráo của đám dân chợ búa. Điều mà họ thấy cần che đậy ở đây không phải là những điều thầm kín của con người ta. Họ chỉ che đậy những món hàng trốn thuế mà thôi. Còn lại cứ phơi ra khai thác triệt để tất tật. Nói sao cho cười bổ lăn. Nói sao cho cười chảy nước mắt. Những giây phút cười thoải mái đã nhanh chóng làm Hồng Liên quên đi cái không khí nặng nề trong trong các buổi họp kiểm điểm ở bệnh viện. Tất nhiên khi Tuấn hỏi cảm tưởng của nàng sau mấy phiên chợ đầu tiên, thì Hồng Liên đâu dám nói ra những suy nghĩ thực của mình! Nhưng vui nhất vẫn là những món tiền lời thu được sau những ngày chợ chẳng lấy gì vất vả lắm. Suốt đời nàng không thể nào quên được ngày ra chợ hôm đầu tiên ấy. Người ta thường bảo- Một vốn bốn lời- để chỉ công việc buôn bán làm ăn qua sức thuận lợi. Ấy thế mà hôm đó phải nói là nàng đã trúng đậm, một vốn bốn chục lời. Quá đã. Và hôm đó cũng là ngày đầu tiên nàng nói được hai tiếng ấy một cách trơn tru không ngượng miệng. Sau đó Hồng Liên tự nhủ mình không được nói năng kiểu thế nữa. Nàng còn nhớ hồi tiểu học, khi nói chuyện với một bạn trai, nàng đã nói cậu ta là đồ mất sướng, đó là ba tiếng đầu môi của lũ trẻ thời bấy giờ khi nói với ai đó đã không làm vừa lòng mình. Thế mà sau khi cậu bạn trai kia ra về nàng đã bị bà Sáu gọi lại mắng cho một trận- Con gái ăn nói vô duyên.

Chợ là nồi cơm Thạch Sanh như ai đó đã ví, chợ là kho tàng chuyện tiếu lâm vô tận, chợ là…là…biết bao nhiêu thứ là độc đáo khác. Đó là nơi tụ hội gần như tất cả những tầng lớp trong xã hội, từ kẻ ăn xin cho đến vợ tướng tá trong chế độ Mỹ ngụy, từ người nhất một kẻ không ra cho đến nhà giáo nhà văn. Từ kẻ đâm thuê, chém mướn cho đến hàng tu sĩ, những kẻ nửa Phật, nửa ma… Với Hồng Liên cái chợ còn có một ý nghĩa quan trọng hơn tất cả: nó làm mất đi những lát sắn khô trong những bát cơm của gia đình, cu Lâm có đầy đủ sách vở ăn học ông bà ngoại có trà uống buổi sáng. Nàng thì khỏi bị những cơn xây xẩm do thiếu ăn!

Còn hàng hóa thì ôi thôi thượng vàng, hạ cám đều có bày bán. Từ chiếc áo sờn cũ, vá đụp vá chằng đến chiếc áo giáp chống đạn hiện đại nhất của quân lực Hoa Kỳ. Nói chung ở nhà ai có gì thừa thì đem ra chợ bán, ai thiếu ra chợ mua? Cũng chẳng đòi hỏi vốn liếng nhiều. Mượn ai đó ít chục, mua xong bán lại ngay tại chỗ kiếm lời đôi khi cũng được cả vài trăm. Bằng lương hai ba tháng của một cán bộ, chẳng bị kiểm điểm chẳng ai phê bình. Miễn sao trốn được thuế, qua mắt được nhân viên quản lý thị trường. Nói cho cùng một tháng bị bắt đôi ba lần cũng chẳng sao, có bị mắng mỏ cũng chẳng làm ai gầy ốm như bị thiếu ăn.

Không nhớ cảnh chợ búa như thế kéo dài bao lâu. Nhưng rồi chẳng có gì tồn tại vĩnh viễn. Núi mà lở dần lở hồi lâu cũng thành bình địa, huống chi hàng hóa không sản xuất mà chỉ tiêu thụ, lấy đâu còn mãi? Hàng hóa trôi nổi trên các chợ hầu hết là hàng từ trước ngày giải phóng còn lại. Sau này các cơ sở sản xuất chưa kịp khôi phục, không có nguồn bổ sung, vật tư hàng hóa trên các chợ cạn kiệt dần. Việc buôn bán do vậy, mỗi lúc một khó khăn hơn.

Một buổi chợ nọ, có người đến gọi Hồng Liên lại bán lén cho một cây vải sa tanh, tất nhiên việc mua bán này chỉ trao đổi lén lút với nhau thôi, bởi đây là hàng trốn thuế. Hồng Liên mừng khấp khởi, nàng đã mua được một món hời. Tính ra cũng lời được vài chục chứ không ít. Nghỉ chợ về sớm, nàng khoe với bà Sáu:- Con mua được xấp sa tanh đen rẻ lắm, để cắt may cho má cái quần, còn lại đem bán cũng còn lời.

Chiếc quần đen của bà Sáu đã bạc màu, dù chưa vá nhưng nó đã sờn nhiều chỗ. Thấy con gái làm ăn vất vả nên bà chẳng bao giờ dám có ý nghĩ may lại chiếc quần khác để mỗi khi về quê mặc cho sạch sẽ. Hôm nay nghe con nói vậy bà mừng.

Hồng Liên đang nấu ăn dưới bếp, bà Sáu đến măn mo xấp vải, bà cẩn thận kéo cây vải ra khỏi bọc nilon. Xấp vải sa tanh mới đen láng bóng. Đã lâu lắm bà mới có dịp chạm tay vào xấp vải láng trơn như bôi mỡ này. Bà đặt xấp vải lên mũi ngửi, sao không thấy mùi thơm vải mới mà có mùi mốc mốc. Bà dùng hai tay kéo hơi mạnh một chút ở biên để xem thử vải có còn chắc không. Bà đã nghe ai đó nói, có người mua nhầm một xấp vải mục. Vải bây giờ ngoài chợ hầu hết là sản xuất trước giải phóng, nhiều người lo xa sau giải phóng không có vải nên họ đã mua dự trữ. Sợ bị phát hiện họ chôn kín dưới hầm, lâu ngày không phơi, vải mục, họ đem ra chợ, gạt bán lại cho bọn con buôn không sành.

Bà Sáu kéo mạnh tay hơn một chút, bỗng hai tay bà hụt hẫng, cảm giác như vừa kéo đứt một sợi dây. Kèm theo đó là một tiếng “rẹt”, một ít bụi bay ra từ chỗ vải bị xé. Bà Sáu thảng thốt kêu lên:

- Chết rồi, Liên! Vải mục hết con ơi!

Hồng Liên từ dưới bếp chạy lên:

- Sao má?

- Vải mục hết.

Hồng Liên giằng tay xé mạnh vào chỗ vải bà Sáu vừa xé. Lại một tiếng rẹt nữa kéo dài. Tấm vải bị xé toạc thêm một đoạn. Hồng Liên buông cây vải xuống đất ôm mặt khóc.

31 - Các mặt hàng bày bán ngoài chợ trời đã đến giai đoạn khan hiếm, thay vào đó xuất hiện mỗi lúc một nhiều các loại hàng giả, hàng hết hạn sử dụng. Trước đây búa kềm của Mỹ giá mỗi cái chỉ bằng một cân gạo, mà xài đến hết đời con sang đời cháu chưa gãy. Bây giờ cũng loại kềm búa y hệt như vậy giá lại bằng gần cả chục kí, nhưng về nhà mới đóng một cái, cụp, búa vỡ ra từng mảnh. Kềm siết con ốc mạnh tay một chút, rắc, gãy làm đôi! Ai đời kềm búa lại đúc bằng gang bao giờ! Vải thì mục nát, trông láng cón như vậy mà xé một cái, là rách toạc. Thuốc làm bằng bột sắn, xà phòng giặt thì vôi Long Thọ đóng bì… Đời thuở! Hết chỗ nói. Hồng Liên vấp mấy vố hết cả vốn lẫn lời…

Chỉ có con gà con heo là không ai giả được. Nghĩ vậy Hồng Liên chuyển qua buôn gia súc. Nhưng ăn thì quen làm không quen, Hồng Liên chưa nuôi gia súc bao giờ. Một hôm nàng mua về một bầy gà, sáng hôm sau bắt đi bán, không có con nào đứng dậy nổi. Hồng Liên ngỡ do hôm qua nàng trói quá chặt chúng tê chân, nhưng mang ra chợ thì chẳng ai mua cả- Chị không thấy nó ỉa phân trắng kia à?- Người buôn gà nói với Hồng Liên như vậy. Đem về, chiều hôm đó hết con này đến con khác lần lượt lăn quay ra ngủ! Sau đó hai chân nó chọi chọi mấy cái rồi im luôn!

Hồng Liên chuyển qua buôn gạo lẻ. Không có vốn, mỗi lần nàng mua vài chục lon bỏ vào thúng ngồi bán cho đám dân chạy gạo bữa.

Một bận nàng mua gạo ở cửa hàng bán sỉ của một cô gái. Cô này đong sao không biết, khi mua, thì Hồng Liên rõ ràng đếm đủ ba chục lon, cô ta đong ngay trước mắt mình. Thế mà mua về bán lại, hết thúng rồi tính ra chỉ bán được tất cả hai mươi bảy lon còn thừa mấy hột! Nó bay hơi đi đâu mất ba lon? Vậy là do mình không biết đong? Hồng Liên nghĩ vậy. Những lần sau, khi đong bán ra, nàng cố nẩy cong những ngón tay thuôn dài của mình lại để gạt ra ngoài lon nhiều gạo hơn. Có lần người mua đã kêu:

- Những ngón tay của cô thật xinh và cũng thật lợi hại!- Hồng Liên đỏ mặt xấu hổ. Nàng không có ý ăn lận. Nhưng đong làm sao lần nào cũng thiếu, lấy đâu bù vào, cứ vậy hoài thì lỗ chết còn gì?

- Cô hồi trước chắc cũng là công chức?- Người mua gạo hỏi Hồng Liên.

- Vâng tôi làm ở bệnh viện.

Người đàn bà mua gạo nhìn Hồng Liên lưng lẻo.

- Có phải cô làm ở phòng cấp cứu không?

Đến lượt Hồng Liên nhìn người đàn bà. Cái nhìn của nàng đã như lời xác nhận.

- Cô là cô Hồng Liên phải không?

Hồng Liên không ngạc nhiên, nàng gật đầu.

Người đàn bà bỏ mớ gạo xuống, cầm bàn tay Hồng Liên thân tình:

- Hồi con em bị bỏng vào phòng cấp cứu… Giờ trông cô già đi nhiều em nhìn không ra.

Người đàn bà nắn nắn bàn tay Hồng Liên: Cô gầy quá làm nàng chảy nước mắt.

***

Đã mấy lần đong đếm bất nhất như thế, tức mình về nhà Hồng Liên sang hỏi con Thoa nó cũng thường buôn bán gạo lên Pleiku. Thoa ở cách nhà nàng chỉ mấy nhà. Nghe Hồng Liên kể, Thoa hỏi:

- Chị mua gạo của ai?

- Mua gạo của con Diêm.

Vừa nghe Hồng Liên nói xong, đột nhiên Thoa ngã đùng ra cười ngất. Nó cười lăn, cười lóc, cười chảy nước mắt.

- Gì mà mầy cười dữ vậy Thoa?- Chị không biết à?- Thoa chưa hết cười- Con Diêm bán gạo lon hai đáy đấy.

- Trời!- Hồng Liên không thể nào tin nổi.

(còn tiếp)

Nguồn: Một ngày cho trăm năm. Tiểu thuyết của Nguyễn Bá Trình. NXB Văn học. 8-2010.

www.trieuxuan.info

[bichlien101046]

07.10.2010 Nguyễn Bá Trình Một ngày cho trăm năm
32. Thầy có khỏe không chị?- Hồng Liên hỏi thăm cô Xuân.

- Cũng tàm tạm thôi em à. Từ ngày trong trại ra, bệnh dạ dày của anh ấy cũng có thuyên giảm hơn trước kia, nhưng không dứt hẳn, có lẽ nó thành mãn tính rồi.

- Chị cứ mua loại thuốc em gởi lên cho thầy hôm trước ấy. Thứ đó phải uống thường xuyên chị à. Có rảnh thì chị chịu khó xay nghệ trộn mật ong cho thầy uống thêm, vừa tăng cường sức khỏe, lại có tác dụng làm lành vết lở loét.

- Chị cũng thường cho anh ấy uống luôn, bữa nay trông có da có thịt rồi, hồi mới ra tù thấy mới dễ sợ, ốm nhom, vàng như nghệ. Cô Xuân vừa nói chuyện vừa lục ví- Có tờ giấy của anh Nghi…

- Anh Nghi gởi thư về cho em?- Hồng Liên đứng bật dậy.

- Không phải, em bình tĩnh đi, anh Nghi viết từ lúc mới nghe tin mình bị chuyển trại kia, nhưng người bạn tù cho đến bây giờ mới được trả tự do.

Hồng Liên run rẩy cầm mảnh giấy gấp tư đã nhàu nát mở ra xem: Anh sắp bị chuyển trại, đến đâu chưa biết. Cán bộ trong trại cho anh được viết lời nhắn gởi về nhà, nhưng anh chẳng biết nói gì. Chỉ tóm tắt là em gắng giữ gìn sức khỏe, nuôi cu Lâm cho nên người, còn chuyện đời tư của em thì em được toàn quyền quyết định. Đừng tìm anh làm gì nữa.

Không có ký tên nhưng rõ ràng nét chữ của Nghi.

Chẳng có tin gì mới, những dòng chữ này đã viết cách đây cả gần chục năm! Nhưng Nghi viết như vậy đúng là anh ấy đang nghĩ mình …

Hồng Liên hỏi mà giọng nghe lắng lẻo:

- Người trao tờ giấy này cho chị tên gì và quê ở đâu vậy chị Xuân?

- Anh tên Lê, ở đâu ngoài Triệu Phong. Hôm kia anh tìm đến tận nhà chị để đưa, nhờ anh Đính trao lại cho em. Thấy mảnh giấy viết quá lâu rồi và nội dung chẳng có gì khẩn nên chị cũng không vội. Mà anh ấy cũng chịu khó lặn lội hỏi thăm cho ra nhà chị.

Triệu Phong là ở đâu? Mà thôi hỏi làm gì, có gặp anh ta cũng chẳng biết gì thêm. Mình muốn biết Nghi lúc trao giấy này cho anh ta, Nghi có tâm sự gì thêm với anh ấy không. Nhưng thôi.

- Mời chị Xuân uống nước, nói chung thì mảnh giấy cũng chẳng cho biết thêm được điều gì- Hồng Liên bắt gặp ánh mắt cô Xuân, nàng biết cô đang thắc mắc tại sao Nghi lại viết những dòng như vậy.

- Có lẽ…- Dù cô Xuân không hỏi nhưng Hồng Liên vẫn giải thích- Có lẽ hồi đó thấy chú Tuấn đưa em lên thăm và nghe em kể Tuấn đã giúp đỡ hai mẹ con em những ngày di tản như thế nào, nên Nghi nghĩ rằng giữa em và Tuấn chắc có tình ý gì. Nhưng không có đâu.

- Sao em lại kể thế lúc Nghi còn đang ở trong tù? Em bậy ghê!

- Em nghĩ thà nói cho anh ấy biết rõ như vậy để sau này khi ra tù anh ấy không phải nghi ngờ.

- Em sai rồi. Bậy ghê!- Cô Xuân chắt lưỡi lấy làm tiếc- Cứ để Nghi ra tù rồi anh ấy có hỏi gì thì mình giải thích sau. Đằng này anh ấy đang ở trong tù… Mà thôi chuyện đã vậy rồi, đợi ngày anh ấy ra tù thì trắng đen anh sẽ rõ. Em đừng bận tâm.

- Em không bận tâm chuyện đó đâu, giờ em chỉ bận tâm về sức khỏe của anh, và không biết hiện nay anh sống chết như thế nào thôi.

- Từ đó đến giờ em biết thêm tin tức gì về Nghi không?

- Mịt mù tăm hơi chị à.

- Sao mà lâu vậy nhỉ?

- May ra chỉ có anh ấy biết, mình làm sao biết được! Mà không chừng anh ấy giờ đã chẳng biết gì nữa rồi!- Hồng Liên cười cay đắng.

- Đừng nói nhảm, người ta còn tiếp tục về ào ào kìa. Thế nào mai mốt anh ấy cũng về- Cô Xuân thở ra- Chiến tranh đâu phải chỉ khổ cho đàn ông! Đàn bà như bọn mình thật tội nghiệp. Bữa nay em làm ăn ra sao?

- Cũng khó quá chị à. Bỏ bệnh viện nhảy ra ngoài, mình như gà công nghiệp, thật khó bươi cào. Còn chị sao? Trên Pleiku làm ăn có dễ không chị Xuân?

- Chị đã chuyển gia đình về Phú Tây rồi. Thầy Đính xin dạy một trường bán công trên đó.

- Sao thầy xin được cũng hay đấy chớ.

- Nhờ cậu học sinh cũ của anh ấy giúp đỡ. Thao là bạn của Tuấn đấy. Hồi ra khỏi tù cũng nhờ cậu ấy.

- Ở Phú Tây chị buôn bán mặt hàng gì? Được không cho em lên theo với.

- Chị buôn bán trái cây, cũng không ra sao em à. Bây giờ hàng trái cây từ Sài Gòn ra, trái cây từ Trung Quốc nhập vào, tươi như mới trên cây hái xuống mà lại rẻ.. Thế mà chị định xuống đây theo em…

- Vậy thì chị xuống đây buôn bán với em đi! Có hai chị em mình cũng vui. Từ đây lên Phú Tây chỉ mất hai tiếng nếu đi xe ngựa, còn xe thồ chỉ non một tiếng.

33 - Thấy Hồng Liên buôn bán lẻ không được, Hiền muốn giúp bạn, rủ nàng buôn gạo đường xa ra Đà Nẵng. Hiền nói với Hồng Liên:

- Ở Đà Nẵng người ta buôn gạo ra Bắc, ngoài đó gạo cao hơn trong này đến hai giá. Bạn hàng ngoài đó em cũng nhiều, đi với em chị đừng sợ.

- Nhưng tao không có vốn.

- Em cho mượn. Mua xong ra bán lại chị trả cho em trong ngày, có gì đâu mà ngại. Mình lên tàu ở đây sáu giờ, ra đó mười một giờ, bán xong, chị em mình ăn trưa rồi thong thả trở về đến nhà cũng bảy giờ tối. Em đi thường xuyên quen rồi. Nếu chị vất vả không quen thì đi ngày nghỉ ngày cũng được. Lúc vào tranh thủ mua ít vải. Hàng Trung Quốc ngoài đó cũng rẻ.

Nghe Hiền nói việc buôn bán có vẻ thuận lợi, Hồng Liên tính chuyện buôn gạo chuyến ra Đà Nẵng với Hiền.

Chuyến đầu Hồng Liên mua một tạ, Hiền tới bốn tạ. Hai người theo chuyến tàu chợ Thùy Dương- Đà Nẵng, khởi hành lúc sáu giơ sáng. Vì gạo lên tàu nhiều, hai người phải ngồi riêng hai toa. Tàu đến ga Đà Nẵng, Hồng Liên mới xô bao gạo xuống, lập tức hai ba phu xích lô nhào tới tranh giành nhau vác gạo. Một người giật được vác chạy thẳng, xe anh ta đậu đâu không biết. Mấy tay khác không giành được đứng chửi thề inh ỏi.

Hồng Liên bước xuống tàu không thấy bao gạo của mình đâu. Nàng hoảng hốt nhìn quanh, chợt nghe tiếng gọi:- Ở đây, ở đây! Gạo chị đây.

Nhìn sang thấy anh phu xe ngồi trên chiếc xích lô với một tạ gạo, nàng đoán là bao gạo của mình. Hồng Liên mừng quýnh chạy lại.

Tay xích lô có chiếc sẹo cắt ngang cằm nhìn nàng, da mặt hắn giãn ra như chuẩn bị sắp xếp cho một nụ cười. Nhưng nụ cười không nở ra nổi trên nét mặt có vẻ dao búa của hắn khi mới vừa vác tạ gạo đang còn sắc mệt:

- Chợ Cồn? Lẹ lên!- Hắn giục ra vẻ khẩn trương.

- Khoan đã! Tôi còn chờ người bạn.

- Chờ làm gì, xuống chợ gặp nhau hết. Mới buôn chuyến đầu hả?

Nhìn quanh vẫn không thấy Hiền, mà tay xích lô thì giục nàng gấp như mõ chữa lửa. Hồng Liên ngồi lên tạ gạo. Hắn ta ráng người còng lưng đạp hối hả. Trên đường đi Hồng Liên vẫn ngoái nhìn lui tìm Hiền, nhưng vẫn không thấy tăm dạng.

Đến chợ Cồn, tay xích lô dừng xe nhảy xuống.

- Xin tiền xe đi.

Hắn hất hàm nói với Hồng Liên, mắt đau đáu không rời mặt nàng.

- Bao nhiêu.

- Năm chịch.

- Gì mà năm chục?

- Tiền xe năm chịch chứ còn gì nữa? Giá ở đây vậy, mới đi buôn không biết đấy. Cho xin lẹ lên để còn kiếm khách.

Hồng Liên phân trần:- Tiền tàu ra vào, tiền chuyên chở lên ga. Một tạ gạo tôi lời bao nhiêu mà một đoạn từ ga xuống đây, anh đòi tới năm chục?

- Thôi đi bà chị ơi, giá ở đây là vậy. Nếu không trả, tôi lấy gạo ra để trừ.

Đồ ăn cướp. Hồng Liên giận sôi gan, nàng muốn thét vào mặt tay xích lô thậm chí còn muốn tát vào mặt hắn, nhưng nàng vẫn nhẫn nhịn:

- Bớt đi cho tôi.

Chợt Hồng Liên reo lên:- Hiền!

Một chiếc xích lô chở hai bao gạo trờ tới. Hiền trên xe bước xuống.

- Gì vậy?- Hiền hỏi.

- Anh ta đòi tiền xe tới năm chục.

Hồng Liên ngạc nhiên thấy Hiền không tỏ ra giận dữ khi nghe nàng nói, trái lại Hiền cười vui vẻ lúc nói với tay xích lô:

- Lấy mười ngàn thôi anh Lực à. Bạn hàng mới đấy.

***

Trên chuyến tàu tối trở về nhà, gần bảy giờ, ngang qua thị trấn nào đó Hồng Liên không nhận ra. Nhà nhà đã lên đèn. Điện sáng nhấp nháy khắp nơi. Hồng Liên tưởng tượng dưới ánh sáng những ngọn đèn kia, những gia đình đang quây quần quanh bữa cơm tối. Dù ngô khoai đạm bạc nhưng cuộc sống của họ thật đầm ấm hạnh phúc. Hồng Liên nghĩ đến con, giờ này cu Lâm chắc đang trông má ghê lắm chưa lúc nào nàng buôn bán về muộn như thế này, ba má nàng cũng một phen đứng ngồi không yên. Nghi vẫn biền biệt tăm hơi. Họ đem anh ấy đi đâu? Cũng là con người với con người sao nhẫn tâm với nhau đến thế! Nàng nghe trên hai má mình có cái gì đó âm ấm nhồn nhột đang bò xuống, rồi chui vào miệng nàng và tan ra thành cái vị mằn mặn quen thuộc mà nàng đã từng nếm nó phải đến cả ngàn lần. Và lần nào cũng thế nàng phải nuốt nó vào, nỗi cồn cào trong lòng mới hòa tan ra được.

34 - Không còn con đường nào khác ngoài việc buôn bán thuốc tây. Cuối cùng thì Hồng Liên phải quay trở lại với kết luận như vậy sau một thời gian dài bươn chải ở các chợ. Mặc dầu Hồng Liên không mấy thích buôn bán mặt hàng này, nàng biết sẽ đụng đầu với những người quen trong nghề trước đây. Nhưng chưa tìm được việc làm gì ổn định nàng định bụng thử đi vài chuyến. Tất nhiên không thể chường mặt ở các cừa hàng dược Thùy Dương, hầu hết nhân viên bán thuốc ở đây đều quen nàng. Hồng Liên phải tìm về các cửa hàng thuộc các huyện xa, hoặc các trạm cấp phát thuốc ở các xã. Thỉnh thoảng Hồng Liên cũng có gặp vài người quen, nhưng ai cũng thông cảm hoàn cảnh nàng- Mắc mớ gì, không làm mà nuôi con, ngửa tay xin ai cho?- Đôi trường hợp nó trở thành lợi thế của những kẻ đồng hội đồng thuyền trong việc móc ngoặc mua trong bán ngoài. Ở cửa hàng chỉ cần mua với giá gấp đôi, một nửa là giá thuốc nửa kia là đút lót, ra chợ trời bán lại giá gấp năm sáu chục lần. Có cửa hàng, một lúc người ta đẩy ra cho Hồng Liên cả lốc mười lọ pretnizolon, hoặc một hộp atpirin Trung Quốc một ngàn viên, số tiền lời thu được từ hai lô thuốc đó gia đình nàng ăn tiêu tằn tiện cũng được một tháng. Nhưng đâu phải một hộp atpirin, gặp dịp thuốc mới nhập về, có khi người ta thẩy cho nàng cả năm bảy hộp- Chị tính cao cao hơn một chút tháng sau em dành cho chị năm lốc pretnizolon- Được thôi chị sẽ tăng lên gấp ba cho em- Hồng Liên nghĩ có tăng lên gấp năm gấp mười nàng vẫn còn lời chán. Những ngày đầu mới buôn bán Hồng Liên cũng thấy ngài ngại. Từ một nhân viên y tế mẫu mực, Hồng Liên trở thành kẻ buôn gian, bán lậu. Nhưng nghĩ đến những bữa cơm của ông bà ngoại đầy sắn lát, những thiếu thốn sách vở quần áo cho cu Lâm, làm gì nàng cũng làm. Đâu một tháng Hồng Liên đã mua cho con được một chiếc xe đạp Phượng hoàng, một chiếc máy khâu hiệu Singer. Ý định của nàng là sau khi nghỉ buôn thuốc tây sẽ chuyển qua cắt may đồ xổ. Cô Xuân đã rủ nàng như vậy.

Dĩ nhiên đang làm ăn ngon ơ thế này Hồng Liên không dại gì chuyển ngang bây giờ.

Lúc nào cũng vậy, đến cửa hàng dược, Hồng Liên nhìn trước nhìn sau coi trong đám người mua thuốc không có ai quen nàng mới bước vào. Có một lần chạm mặt với một người đàn bà cũng đang tranh mua thuốc, khi thấy Hồng Liên mua đước một hộp atpirin một ngàn viên, bà ta la toáng lên:- Sao bán cho bà này một ngàn viên, tôi mua lọ hai trăm viên lại không bán? Hồng Liên nhìn lại thì ra đó là một bệnh nhân cũ mà nàng đã từng điều trị trước đây. Người đàn bà cũng nhận ra thầy thuốc của mình. Ô hô! Thế là cùng một giuộc! Cay đắng cũng phải nuốt vào lòng, còn cách nào khác!

Hồng Liên chưa muốn dừng việc buôn thuốc tây ngay, đằng nào tay cũng đã trót nhúng chàm, phải làm thêm vài phi vụ nữa kiếm số vốn trước khi đoạn tuyệt cái nghề mà những ngày đầu mới bước vào nàng đã không mấy ưa. Vào môt buổi sáng, mới bốn giờ, Hồng Liên đạp xe ra đi. Chiếc xe đạp Phượng hoàng mới toanh, lại thuận gió nam, nhấn một vòng rồi dừng chân, chiếc xe cứ thế chạy rè rè trên đường nhựa ít ra cũng vài chục mét mới nhấn lại. Đến cửa hàng dược Phú Sơn mới sáu giờ ba mươi. Ghé vào quán nàng gọi mấy dĩa bánh bèo, ăn sáng ngồi đợi. Vậy mà cũng đã có mấy người chờ trước cửa hàng từ tờ mờ. Bảy giờ. Cửa mở. Mọi người bu vào, giồng như bay ong bu quanh cái ổ, lao xao chen lấn. Những đơn thuốc, những túi xách, đưa cao, xô đẩy, kêu réo.

Đã hẹn trước với cô nhân viên bán hàng, Hồng Liên lẻn vào, không chen lấn, chỉ đứng vòng ngoài và cũng không giơ cao đơn thuốc lên như mấy người. Làm gì nàng có đơn thuốc? Mỗi tháng ba mươi ngày, bác sĩ nào cấp cho ba chục đơn!

Như mọi bữa, Hồng Liên thả cái xách lác xuống dưới chân mình dùng chân đẩy nhẹ vào dưới quầy, sát chân cô hàng dược. Thường khi nhìn thấy mặt Hồng Liên là cô cửa hàng biết ngay dưới chân mình đã có cái xách. Thuốc gói sẵn, cô chỉ cần luồn tay xuống, giả vờ lượm cái gì đó, rồi thả gói thuốc vào xách, là xong. Giá cả đã ghi sẵn trong đó, hôm nào lên Hồng Liên thanh toán sau.

Thế nhưng sáng nay có cái gì đó khác lạ. Cô hàng dược quét mắt bắt gặp Hồng Liên vội tránh nhìn đi chỗ khác, và tiếp tục bán thuốc cho mọi người. Bán cho khách hàng một hồi cô ta cúi xuống thả cái gì đó vào chiếc xách lác của Hồng Liên. Hình như một mảnh giấy chứ không phải hộp thuốc. Hồng Liên dùng chân khoèo cái xách lác ra. Biết có gì không ổn, nàng cầm xách chạy ù qua quán bánh bèo, nhặt mảnh giấy ra đọc: Em bị tình nghi, chị đang bị theo dõi. Về gấp, đừng trở lại đây nữa.

Móc xách lác trước ghi đông xe, Hồng Liên đạp ra đường, cố phóng như chim ngược gió. Đạp một đoạn, Hồng Liên nhìn lui coi thử có ai đuổi theo mình không. Có! Bóng dáng một anh công an đang gò mình đạp đuổi theo nàng. Hồng Liên hết hồn, cố sức đạp nhanh hơn nữa, nhưng ngược nam, xe không thể nào lao nhanh như nàng muốn. Rụp. Bánh trước chồm lên viên đá nằm ngay giữa đường, Hồng Liên té văng qua mé ruộng. Hai cái bánh xe đạp vẫn quay rè rè. Giá như lúc nãy nó quay nhanh được vậy! Hồng Liên đau hai bắp vế không đứng dậy nổi. Anh công an đạp xe trờ tới. Anh ném xe mình xuống đường vội chạy lại đỡ Hồng Liên lên.

- Đau lắm không cô?

Vừa sợ vừa mệt Hồng Liên trả lời không ra hơi.

Anh bước lại dựng xe đạp cho nàng và tháo cái xách lác ra khỏi ghi đông. Hồng Liên kêu thầm:

- Chết rồi, mảnh giấy vẫn còn trong đó. Sao lúc nãy mình không xé nó đi mà còn bỏ lại trong xách làm gì? Trời! May quá, anh ta không lục xách mà trao nó lại cho nàng.

- Đã khỏe chưa cô?

- Cảm ơn anh, không sao. Tại cái cục đá…

Anh công an cười nhìn nàng rồi hỏi:

- Đường về Mỹ An đi theo hướng nào cô?

Hú hồn! Thì ra anh hỏi đường, không phải đuổi theo nàng.

- Anh đạp ngược lại, đến cửa hàng dược rồi rẽ phải.

Đây là một kỷ niệm nhớ đời. Sau hôm đó, Hồng Liên từ giã nghề buôn thuốc tây.

35 - Nghĩ cách làm ăn khác. Nhớ những chuyến buôn gạo ra Đà Nẵng hồi đó thật vất vả, nhưng tính ra Hồng Liên thấy không lời. Thế mà mấy xấp vải nháy nàng mua vào lại bán chạy! Buôn vải trong nội tỉnh không ăn, bởi hầu hết là vải sản xuất trước ngày giải phóng còn lại, đã mục nát. Có lần nàng điêu đứng với mấy cây sa tanh trông láng cón ai ngờ như hàng mã. Muốn buôn bán vải bây giờ chỉ có hàng Trung Quốc là ngon ăn thôi nhưng đòi hỏi phải có vốn lớn. Hồng Liên định bàn với Hiền buôn qua mặt vải, nhưng nghĩ lại Hiền đang làm ăn phơi phới sao có thể nghĩ đến việc bỏ gạo sang buôn mặt hàng khác được? Chuyện buôn bán thì không ai qua được Hiền. Mới chân ướt chân ráo từ bệnh viện nhảy ra, mà Hiền đã tạo được một đường dây buôn gạo ra tận Hà Nội sang Trung Quốc. Hiền còn làm quen được với mấy tay đầu gấu ở chợ Cồn. Nếu không có Hiền thì ở chợ Cồn, Hồng Liên đã bị tay Lực xích lô bắt nạt rồi. Lực xích lô được đám đàn em gọi là anh Bảy Sẹo, bởi hắn ta có cái sẹo ở cằm. Nghe đâu sau giải phóng hắn có ở tù, sau đó được trả tự do. Lực ra tù trong trường hợp nào thì chẳng ai rõ. Trở về làm nghề đạp xích lô, chở khách từ ga Đà Nẵng đến chợ Cồn. Thấy hắn cũng là tay anh chị, bọn dao búa ở quanh vùng tôn Lực Sẹo làm đại ca. Có lần, Hiền bị bọn trấn lột giật mất ví tiền, nàng nói với Lực, thế là hôm sau Lực trả lại chiếc ví cho Hiền không thiếu một xu. Làm ăn xa mà không nhờ đến bọn họ thì đừng hòng làm được gì- Hiền đã nói như vậy.

***

Hồng Liên bỏ Hiền, sẵn có ít tiền xoay được trong thời gian buôn thuốc tây, nàng góp vốn với cô Xuân qua buôn bán vải.

Hồng Liên thường đi thành một bộ ba với cô Xuân và Lan là một giáo viên có biệt danh Lan- Qua loa rờ măng, bởi làm việc gì cũng qua loa đại khái: soạn giáo án qua loa, sổ họp hội đồng, sổ chủ nhiệm…đều ghi chép qua loa. Do vậy Lan đã bị giảm biên ngay từ buổi đầu dù rằng cô dạy rất nổi tiếng và khi nghe cô bị giảm biên, cả phụ huynh lẫn học sinh đều tiếc, nhiều đơn kiến nghị của Hội phụ huynh xin cho cô được đi dạy lại nhưng vẫn không được chấp thuận.

Không phiên chợ nào là không có mặt ba quả bầu ấy. Ít vốn họ phải buôn bán chui để trốn thuế. Để qua mắt nhân viên thuế vụ, ba người buộc vải vào bụng giả làm bà bầu. Có ai mua, họ đưa đến chỗ vắng mặc cả xong mới kéo vải quấn quanh bụng ra. Có lần Lan- Qua loa rờ măng, cũng do tính làm việc qua loa, không chịu buộc chặt, nên khi kéo làm tuột cha cái quần chỉ còn lại chiếc quần lót, làm phiên chợ hôm đó đầy ran tiếng cười, vui hơn cả ngày hội.

Cô Xuân buộc vải vào bụng khéo đến nỗi chưa lần nào bị nhân viên quản lí thị trường phát hiện (tất nhiên cô cũng biết rằng chỉ qua mắt thuế vụ trong vòng chín tháng trở lại mà thôi). Còn Hồng Liên, nàng vừa vụng vừa nhát gan nên có lần bị thuế vụ bắt quả tang, đã tịch thu hết số vải quanh bụng của nàng, cũng may hôm đó Hồng Liên bán đã gần hết. Thời điểm này chợ nào cũng có nhiều người mang bầu kiểu đó. Nhưng rồi nhân viên quản lí thị trường lâu ngày họ cũng có kinh nghiệm phân biệt cái nào là bầu giả, cái nào thực. Mấy anh lớn tuổi đã có vợ từng mang bầu chỉ cho đám đồng nghiệp trẻ:

- Các cậu thấy bà nào mang bầu mà bước đi nhanh nhẹn, lưng thì thẳng đứng là bầu giả đấy. Mấy bà bầu thực thì lưng bụng thế này này- Anh quản lí đưa tay vẽ một đường cong hình chữ S trong không khí làm cả đám cười rộ.

Một hôm, phiên chợ Thảo Trì có một bà bầu khác đến gặp bộ ba kia trao đổi. Bà bầu mới đến này cũng thuộc loại lưng thẳng và bước chân nhanh nhẹn.

Bà vỗ vỗ vào cái bụng căng tròn của mình hỏi Lan –Qua loa rờ măng:

- Pho nước biển và nháy xám tro đây mua không?

- Nháy ngày qua xuống hai giá.

- Ai nói?

- Con Vàng, xe nó ở Hà Nội mới về chiều qua.

- Không có đâu.

Mấy người đang rầm rì bàn tán giá cả thì nhân viên thuế vụ sục tới. Muộn rồi, họ không còn lẩn tránh kịp nữa.

Hồng Liên vội quay mặt tránh ánh mắt của thuế vụ đang nhìn chăm chăm vào cái bầu của mình. Nhưng tránh sao được, nàng là người mà nhân viên thuế vụ đã biết mặt. Có lần Hồng Liên bị anh thuế vụ rượt ra tận ngoài đồng, cuối cùng nàng đành phải bể bầu ở đó. Lần ấy nàng mất gần cả chục mét vải pho nước biển.

Thấy Hồng Liên quay mặt đi, anh thuế vụ nhảy đến, nắm vai áo xoay người nàng lại. Anh ta nói:

- Cái mặt này ai lạ gì.

- Buôn bán thì hỏi thuế hỏi má, không được nói mặt này mặt kia- Hồng Liên không kìm được cơn giận dữ. Lần đầu tiên nàng to tiếng với người lạ, lại là người đàn ông. Anh thuế vụ cười gằn:

- Vậy thì nói chuyện thuế má, biên lai thuế tháng này của bà đâu?

Hồng Liên lục ví lấy cái biên lai thuế đưa cho anh ta.

Đọc xong, anh nhìn Hồng Liên:

- Đây là biên lai của bà Chanh Huế bán đồ xổ, bà tưởng gạt được tôi sao? Biên lai của bà đâu?

Đúng, đó là biên lai của Chanh. Sáng nay Chanh bận không đi chợ được, Hồng Liên đã sang mượn mang theo phòng khi thuế vụ hỏi. Không ngờ nhân viên thuế vụ lại biết tỏng tòng tong như vậy. Hồng Liên đang lúng túng chưa biết trả lời sao, thì nhanh như cắt, anh ta chụp chéo áo của nàng giật mạnh, cái bầu của Hồng Liên lần nữa lại bị bể, vải rớt tung tóe xuống chân. Đám con buôn quanh đó, không còn nhịn được họ đều ré lên cười. Buồn cũng thế thôi thì sao lại không cười nhỉ! Anh thuế vụ hứng chí, vội chụp qua áo của bà bầu khác, bà này ở đâu mới lò dò bước đến. Cô Xuân vội la:- Nó có bầu thật đấy! Bầu thật đấy!

Nhưng đã muộn, lại xoạc một tiếng, chéo áo của bà này bứt ra để lộ cái bụng chửa tròn hịn trắng phau. Lần này thì chẳng còn ai cười nổi nữa.

Hồng Liên bị phạt, và phải đóng thuế hai tháng. Nói cho đúng cũng phải thôi, kể từ lúc buôn vải nàng đã trốn thuế đúng hai tháng mười hai ngày. Ngặt là nàng không có tiền đóng phạt, nên sau đó đành phải bỏ luôn số vải bị bắt và từ giã nghề buôn vải.

(còn tiếp)

Nguồn: Một ngày cho trăm năm. Tiểu thuyết của Nguyễn Bá Trình. NXB Văn học. 8-2010.

www.trieuxuan.info

[bichlien101046]

08.10.2010 Nguyễn Bá Trình Một ngày cho trăm năm
36 - Đám con buôn tép riu sau những đòn trừng phạt nặng nề của quản lí thị trường và thuế vụ, họ rời bỏ các chợ lớn trong huyện, nghỉ một thời gian rồi trở lại các chợ xã bươi cào kiếm sống.

Bây giờ đã là tháng mười, một cơn mưa kéo dài từ đầu hôm đến suốt đêm. Sáng nay phiên chợ Thái An, Hồng Liên dậy từ khi bốn giờ kém mười lăm. Nghĩ đến đoạn đường lầy lội từ nhà mình đến chợ, Hồng Liên phát ngán. Mà cầu Phương Ngọc không biết có qua được nữa không đây. Kế hoạch mở cửa hàng áo quần mà cô Xuân đã bàn với nàng trước đây vẫn chưa thực hiện được bởi thuê nhà chưa ra. Tháng sau có người bằng lòng sang sạp hàng trong chợ lớn lại cho nàng. Chủ sạp là vợ sĩ quan Cộng hòa sắp đi Mỹ theo diện H.O. Lại phải đợi thêm một tháng nữa. Ngoài trời mưa vẫn reo trên mái tôn rào rào có khi ré lên như tiếng cười khan ma quái. Tự nhiên Hồng Liên đâm ra sờ sợ. Nàng như linh cảm điều gì đó không hay sắp xảy ra. Thôi bỏ phiên chợ này. Hồng Liên tự nhủ rồi quấn mền ngủ tiếp. Cứ chập chờn, thức thức, ngủ ngủ. Cuối cùng nàng bật ngồi dậy, khi nghĩ đến trong túi không còn một đồng. Với lại trời này đám con buôn đồ xổ không đi mình tha hồ thao túng. Có gì mà sợ? Do mình lo nghĩ quá vậy thôi. Đến cầu Phường Ngọc nếu nước lớn quá thì về. Giá như có ai cùng đi cho vui nhỉ.

Mặc áo mưa vào, Hồng Liên buộc chặt hai xách áo quần vào ba ga xe đạp và lấy tấm nhựa bọc ngoài cho khỏi ướt, nàng mở cửa đẩy xe ra hiên. Trời tối, mưa tầm tã. Tiếng mưa ré cười như lúc nãy không còn, bây giờ thì nghe cả đất trời gần xa đều dậy lên một thứ âm thanh cuồng nộ càng làm nàng sốt ruột.

Bà Sáu nghe tiếng mở cửa, biết con gái sắp đi chợ, bà dậy đóng cửa. Thấy trời mưa to quá bà can:

- Mưa thế này mà chợ búa gì con, nghỉ một buổi cũng được.

Hồng Liên chưa trả lời mẹ, nàng đang đắn đo có nên đi không. Sau cùng nàng dứt khoát:

- Má cứ đóng cửa lại, đợi bớt mưa con đi.

Đứng trong hiên nhìn ra, qua ánh đèn đường những giọt mưa xiên xiên, sáng ngời lên như tấm lưới đan bằng những sợi phát quang. Phố phường vẫn còn chìm trong giấc ngủ. Hồng Liên tưởng tượng ra trong những căn phòng ấm áp kia có những đôi vợ chồng trẻ đang quấn quýt nhau và bí mật dâng hiến cho nhau những cảm xúc nồng nàn da thịt. Những đêm mưa như thế này thường gợi Hồng Liên nhớ Nghi, nhớ những phút đắm say ân ái vợ chồng. Nàng còn nhớ như một kỷ niệm khó quên. Vào một đêm mưa lạnh ở xứ Huế, trong căn phòng ấm áp của hai vợ chồng, nàng đã cảm nhận ra một điều thầm kín, để thử xem chồng có chia sẻ niềm rung cảm tràn trề hạnh phúc như mình không, nàng đã hỏi chồng:- Mùa nào là mùa của tình yêu hở anh?

Nàng nghĩ, có thể Nghi sẽ trả lời nàng la mùa xuân, bởi đó là mùa của hoa và bướm, và cũng có thể câu trả lời của Nghi là mùa hè, đó là mùa của tiếng chim hót gọi đôi, nếu không thì mùa thu, mùa của thơ và mộng. Nhưng không. Nghi trả lời nàng bằng mùa còn lại. Và nàng đã siết chồng thật chặt vào lòng, siết cho đến lúc nàng mềm nhũn ra trong vòng tay của anh. Vậy thì tình yêu là gì nhỉ. Vậy mà giữa nàng với giấc mộng của Nghi vẫn không phải là một. Phải chăng lời Tuấn nói với nàng là hoàn toàn đúng. Nàng lại nghĩ đến Tuấn. Con người Tuấn thuộc mẫu nào trong các bức chân họa về người đàn ông? Người của một tình yêu vĩnh cửu? Người của lãng tử hải hồ? Người của chính trị? Hình như trong Tuấn thấp thoáng đều có. Thấp thoáng bởi nàng chưa hiểu thật rõ về Tuấn. Có người bảo đàn bà thường không nhận ra những nét hí họa của những bức tranh vẽ về người đàn ông. Sao vậy? Phải chăng với người đàn ông tất cả chỉ là trò tiêu khiển mà người đàn bà thì không hề biết và cũng không thể nào hiểu được điều đó? Thôi không nghĩ vơ vẩn nữa. Mưa quá trời là mưa.

- Đóng cửa, con đi nghe má.

Nói xong Hồng Liên phóng xe vào mưa.

Đường quê trơn lầy xe nàng trượt bánh suýt té mấy lần. Hai bên đường ruộng nước lênh láng ếch nhái râm ran hòa lẫn tiếng mưa rơi rào rào trên nón nghe cũng vui tai, bớt vẻ quạnh vắng. Thỉnh thoảng nàng sập ổ gà nước bùn bắn tung tóe vào mặt. Đi thêm gần một giờ nữa cơn mưa mới dứt và trời cũng vừa sáng. Đến cầu Phường Ngọc, Hồng Liên mừng vì mưa suốt đêm mà nước không dâng cao.

Cầu Phường Ngọc trong chiến tranh đã bị giật sập trụ giữa, làm cho hai vài cầu chúi mũi xuống nươc. Qua sông phải đi đò, bạo gan thì vác xe đạp lên vai bò chúi theo vài cầu gãy sau đó bò ngược lên. Hồng Liên thì chẳng đi theo cách đó được

Qua khỏi cầu Phường Ngọc xem như đã đến chợ Thái An. Cầu chỉ cách chợ hơn một cây số đường đổ sỏi dễ đi.

Thế mà sáng nay Hồng Liên lại đến chợ sớm hơn đám bạn con buôn. Có lẽ mưa to nên đám này đã bỏ chợ thật.

Đúng như Hồng Liên dự đoán, đám bán đồ xổ từ Thùy Dương và mấy chợ huyện không ai đi cả. Trời se lạnh. Chợ đông dần. Hồng Liên mới trải tấm bạt bày áo quần ra thì người mua đã chạy đến bu quanh. Họ mua áo ấm trẻ con, áo quần lao động. Chợ nhà quê thì bán đồ lao động hết sẩy. Hôm qua nàng mua được mấy bộ quần áo bộ đội. Mới kéo ra khỏi xách là người ta đã giành nhau hết. Uổng quá, sáng nay không có một bộ tơredi nào, thứ này thì kêu mấy được nấy. Chỉ một loáng Hồng Liên đã bán được bảy chiếc áo ấm trẻ con, chục cái áo mưa. Đồ lao động cũng sạch luôn. Hai cái xách áo quần đã xẹp lép như xác ve. Hồng Liên nhẩm tính. Lời to. Chưa có buổi chợ nào ngon như buổi này. Hồng Liên đang thu xếp chuẩn bị dọn về, chợt mưa lớn ào ào đổ xuống. Gió giật cái nón của nàng bay đi một đoạn khá xa.

- Sắp có bão đấy.

- Đúng rồi. Đài báo từ chiều qua.

Có bão mà nàng không biết! Hồng Liên thu dọn gấp để còn chạy đi mua đồ ăn.

Mua xong nàng hối hả đạp về. Mưa rồi tạnh, từng chặp. Gió đang mạnh dần lên. Không biết gió thế này đò có chèo không.

Đến gần cầu Phường Ngọc, Hồng Liên thấy phía đầu cầu đông người. Chết cha! Kiểu này đò không chèo quá! Đến nơi một cảnh tượng làm nàng hoảng hốt. Dòng sông nước cuồn cuộn chảy. Bọt bèo trắng xóa. Thì ra mưa suốt đêm giờ nước nguồn mới về tới. Dòng nước đang chảy xiết, bị vài cầu gãy chặn lại, nó lồng lộn gào lên ầm ầm thật kinh hoàng.

Đò vẫn chèo!

- Không được xuống nhiều, mỗi lần chỉ năm người thôi- Người lái đò gọi với lên bờ.

Những người đứng sát mũi đò bắt đầu bước lên. Đúng năm người.

Qua làn mưa trắng xóa Hồng Liên thấy nhiều người đang đứng đợi phía bên kia bờ. Cảnh tượng này nàng như mơ hồ thấy đâu đó một lần.

Người lái đò chống mạnh cây sào vào bờ, đẩy con đò ra. Nước sâu không chống được, ông bỏ sào cầm chèo. Mũi đò quay ra hơi chếch ngược hướng với dòng chảy. Hồng Liên thấy người lái còng lưng xuống nằm sấp trên mái chèo, mỗi khi ông ngã người ra sau thì mái chèo cong lại như sắp gãy. Ra giữa dòng con đò như đứng im tại chỗ. Có phải ông lái không còn điều khiển được nó nữa chăng? Hai tay Hồng Liên áp ngực.

Cuối cùng thì con đò cũng tấp được vào bờ bên kia. Nàng thở phào nhẹ nhõm. Hồng Liên vẫn chần chờ khi đò đã qua về được mấy chuyến.

- Thôi thôi! Bây giờ chỉ lên bốn người thôi, hết chuyến này gió to rồi không chở nữa- Bác lái nói và đẩy đò ra bến

- Gắng một chuyến nữa đi bác ơi! Chẳng lẽ bỏ tụi tôi lại đây sao?

Một bà đứng trên bờ gọi vói xuống. Hồng Liên nhìn quanh chỉ còn lại sáu người kể cả mình. Một người đàn ông, hai bà đi chợ về và hai cô học sinh, phải hai chuyến nữa.

Mũi đò mới rời khỏi bờ chưa được nửa cây sào thì một cơn gió giật, nhiều tiếng la thảng thốt. Ông lái đò gào lên trong gió:

- Ngồi im, không ai được cựa quậy.

Nhìn con đò ra giữa dòng Hồng Liên run lập cập, vừa lạnh vừa sợ. Trong đầu nàng hình ảnh đắm xuồng ở sông An Hòa năm nào chợt hiện về:

Người chèo xuồng hồi đó là một cậu con trai lớn hơn nàng chừng hai ba tuổi. Trên xuồng chỉ có ba đứa con gái, nàng, Lành và Sang hột mít. Bọn nàng qua chuyến trước. Nhìn lại trên bờ Hồng Liên thấy có Tuấn và đám con trai cùng lớp. Sông hẹp, nước không chảy xiết như bây giờ, nhưng gió to. Ra giữa dòng Lành bị bay nón, nó vội đứng dậy chụp lấy. Thế là tai họa xảy ra. Xuồng tròng trành. Lành lộn nhào xuống sông. Nước tràn vào xuồng. Hồng Liên kêu thét lên- Tuấn ơi, cứu tôi…

Nàng chỉ kịp nhìn thấy trên bờ Tuấn lao xuống.

Hồng Liên nhắm mắt ôm đầu không dám nghĩ tiếp… Nàng quay qua hỏi người bạn hàng quen mua đồ của mình đứng cạnh:

- Mầy có qua không Ba?

- Con em đang khát sữa ở nhà không qua sao được!

Trưa hôm qua Tuấn sắp xếp công việc ở tòa báo xong định lên xe ra Đà Nẵng thì có tin bão. Anh phải hoãn chuyến đi.

Sáng nay mưa lớn. Gió bắt đầu giật bay vài tấm tôn trên một vài nóc nhà như để cảnh báo. Tuấn nghĩ đến căn nhà ông bà Sáu và Hồng Liên đang ở với những tấm tôn rách nát đen xì như những mảng cơm cháy đắp trên mái, gió tháng năm còn giật rầm rập, huống hồ là bão, Hồng Liên và ông bà ngoại cu Lâm làm sao chống đỡ nổi! Tuấn vội lấy xe, mặc trời mưa như xối, anh phóng đến nhà Hồng Liên.

Tuấn giúp ông Sáu đóng lại vài chỗ tôn bị lật. Chỗ nào không đóng được anh dùng dây thép buộc. Gió không còn làm gì được nữa. Xong, Tuấn nhìn đồng hồ đã gần mười hai giờ trưa. Ông bà Sáu mời Tuấn ở lại ăn trưa, nửa bữa nhìn đồng hồ, bà Sáu sốt ruột:

- Không biết đường sá sao, giờ này con Liên chưa về không biết. Thường mười một giờ nó đã về rồi.

Lâm nói:

- Có chú Tuấn ở nhà với ngoại, ăn xong để cháu đạp xe lên chợ xem má còn trên đó không mà giờ chưa tới.

- Thôi cháu ở nhà với ngoại, sẵn có xe honda để chú tìm má cháu giúp cho. Gió thế này cháu đạp xe không nổi đâu. Sáng này Hồng Liên đi chợ nào bác?

- Thái An. Bác nóng ruột quá mà chẳng biết làm sao, thôi cậu Tuấn giúp hai bác…

Ăn vội vàng mấy miếng bà Sáu chạy vào lấy áo mưa cho Tuấn.

Đến cầu Phường Ngọc, nhìn qua sông chỉ thấy sóng to gió lớn. Trên bờ rất nhiều người đứng trùm áo mưa, không phải họ đợi đò, vậy thì họ đứng đây làm gì nhỉ? Tuấn hỏi một người và hồn vía anh như muốn bay lên mây khi nghe một người đàn ông trả lời:

- Đò chìm.

- Có ai chết không anh?- Tuấn run giọng.

- Trôi một bà tìm xác chưa ra, hai cô gái và một bà đang cấp cứu ở trạm xá

- Trời! Anh có biết người chết tên gì và ở đâu không?

Người đàn ông lắc đầu không trả lời, lát sau anh ta nói với Tuấn:

- Anh về trạm xá hỏi thì rõ, tôi ở xóm dưới mới chạy lên đây nên không biết.

- Anh có biết họ được chuyển đến trạm xá nào không? Thái An hay An Nghĩa?

- Đây thì chuyển về An Nghĩa thôi, lên trạm xá Thái An xa lắm.

Mưa to quá làm ướt chấu lửa, Tuấn đạp mấy cũng không nổ. Anh phải tháo ra lau khô mất gần cả mười lăm phút. Trên đường đến An Nghĩa anh phóng xe như điên, nhưng nó lại làm anh mất thời gian hơn, đường trơn ném anh xuống bùn mấy lấn. Có một lần anh suýt văng cả người lẫn xe xuống mương nước. Giờ thì anh như một con trâu lấm!

Ném chiếc xe ngoài sân trạm xá, Tuấn lao vào phòng cấp cứu, anh suýt chạm phải một nhân viên bệnh xá.

- Cái ông này! –Người nữ nhân viên càu nhàu. Tuấn nhìn lại anh kêu lên:

- Hạnh! Có Hồng Liên ở đây không?

- Sao anh Tuấn lại hỏi chị Hồng Liên ở đây?

- Hồng Liên đi chợ Thái An bị chìm đò sáng nay.

- Vậy thì không có. Trong này một người đàn bà và hai em học sinh đã được cứu sống.

- Vậy thì chết cha rồi!

- Anh Tuấn nói gì vậy?

- Còn một người đàn bà mất tích chưa tìm ra.

- Trời đất!- Hạnh kêu lên thảng thốt.

Tuấn đặt hai bàn tay dính bùn của mình lên vai áo blu của Hạnh, anh nói:

- Vậy thì người đàn bà đó chắc là Hồng Liên rồi!

Hạnh không gỡ bàn tay Tuấn ra khỏi vai mình, nàng nói với Tuấn:

- Anh Tuấn đừng hốt hoảng như vậy, hãy trở lại bến đò xem người ta đã tìm ra xác nạn nhân chưa. Biết đâu chị Hồng Liên không qua chuyến đò này?

- Nếu thế thì Hồng Liên đã về nhà từ lúc trưa rồi.

- Đường sá này biết đâu chị ấy về muộn?Anh thử lên bến đò lần nữa xem sao.

Ở bến đò Thái An người ta đã về bớt, chỉ còn lại mấy người, Tuấn thấy họ nhìn xuống dòng sông nước cuồn cuộn mà khóc la vật vã. Họ cũng có người thân mất tích trong chuyến đò này? Vậy thì ít ra cũng có hai người chưa tìm thấy xác? Tuấn đến cạnh người đàn bà đang đứng giẫm chân khóc, anh hỏi:

- Chị cũng có người thân đi chuyến đò này mà chưa về đến nhà?

Người đàn bà mếu máo:

- Chị Ba tôi…- Nói rồi người đàn bà òa khóc dữ.

Tuấn nhìn con nước đang dâng cao gần chỗ chân mình đứng. Nước đã thắng thế vượt qua được vài cầu gãy nên nó không gầm rú tức giận như lúc trưa nữa. Trong đầu Tuấn nhớ lại lời của Hạnh, biết đâu chị ấy đã về nhà rồi. Một tia hy vọng bắt mối vào suy nghĩ của Tuấn: Theo như người đàn ông ở bến đò lúc trưa nói thì chỉ có một người chưa tìm ra xác. Hiện giờ lại có một gia đình đang khóc vì tìm người thân chưa ra. Vậy thì người mất tích có thể là Hồng Liên mà cũng có thể là thân nhân của những người này. Nhìn đồng hồ đã bốn giờ chiều. Trời đang dững mưa. Tuấn quày xe trở về Thùy Dương. Rút kinh nghiệm anh không phóng ào ào như lúc trưa nữa. Nhanh đâu không thấy hóa chậm. Mỗi cú anh bị ném xuống bùn cũng mất hơn mười phút. Lúc trưa anh bị quật ngã tới ba lần không phải mất toi hết nửa giờ sao.

Trên đường về anh tưởng tượng, Hồng Liên sẽ trong nhà chạy ra ôm anh vào lòng, ôm cả bùn cả dãi như thế này mà khóc sướt mướt. Và tất nhiên anh sẽ ôm chặt nàng, anh sẽ đặt lên môi nàng một nụ hôn bằng cặp môi lạnh ngắt và tanh mùi bùn của anh.

Đến ngõ, Tuấn dựng xe, chân chống hư anh ném bừa nó xuống đất. Nghe giọng bà Sáu trong nhà- Cậu Tuấn đã về ở ngoài kìa.

Sao không phải là giọng của Hồng Liên mà giọng của bà Sáu! Tuấn bước vào nhà mà nghe chân lê không nổi. Qua màn mưa mờ mịt anh thấy khuôn mặt bà Sáu hiện ra ở cửa, phía sau là ông Sáu và Lâm.

- Hồng Liên đã về chưa bác?

- Chưa, sao cháu không gặp nó à?- Bà Sáu thảng thốt hỏi.

- Dạ không- Tuấn đứng sững trước hiên, mặc nước mưa từ mái nhà dội xuống đầu, anh không bước vào mà cũng chẳng nói gì.

- Trời ơi! Có sao không con ơi!- Bà Sáu khóc òa- Khi sáng đã bảo đừng đi nữa mà không chịu nghe giờ biết tìm đâu!

- Khoan đã- Giọng ông Sáu bình tĩnh:- Cháu vào nhà kẻo ướt hết, nói bác nghe thử, cháu đã lên tới chợ chưa? Qua bến đò Phường Ngọc có nghe ai nói gì không?

- Dạ có một chuyến đò bị chìm.

Chợt Lâm reo:

- Kìa, má về ngoài kia!

Mọi người quay ra, chiếc xe thồ lấm láp chạy trờ vào dừng ngay trước sân. Hồng Liên bước xuống hai tay ôm hai túi xách ướt như chuột lụt.

- Hồng Liên!- Tuấn nhào tới ôm chầm lấy nàng đang lụng thụng trong áo mưa- Hồng Liên! Tuấn gọi tên nàng một lần nữa- Cứ ngỡ Hồng Liên đã… Bất chợt anh ôm nàng vào lòng đặt lên trán nàng cái hôn lạnh ngắt, Hồng Liên không phản ứng gì. Một khoảnh khắc hai người như không biết có cả nhà đang đứng trong cửa nhìn ra- Tuấn ngỡ Hồng Liên đã bị chìm đò. Anh nói trong hơi thở và thấy Hồng Liên mỉm cười tê tái. Trên đôi mắt nàng hai giọt nước lăn xuống, không biết là nước mưa hay nước mắt. Hồng Liên buông Tuấn chạy ù vào nhà ôm choàng cu Lâm. Bà Sáu khóc vì mừng làm nàng cũng khóc.

Hồng Liên kể:

- Lúc đó còn lại sáu người, bốn người lên chuyến đò cuối cùng- Nàng quay qua bà Sáu:- Con và anh Tư bán dép nhựa ở đằng phố không dám lên. Hai người gởi xe đạp lại nhà quen thuê một xe thồ đi vòng qua căn cứ Cây Mít rồi theo tỉnh lộ 14 để về nhà. Có nhiều đoạn đường lầy cả mấy người phải xuống xe đẩy.

- Hồng Liên biết không? Chuyến đò ấy đã bị đắm.

- Chìm đò?- Hồng Liên la lên- Có ai bị sao không?

- Một người mất tích, còn ba người kia được cứu sống.

- Người mất tích là ai Tuấn có nghe nói không?

- Người đàn bà tên Ba.

- Trời ơi! Con Ba!- Hồng Liên khóc thét lên- Nó nôn về nhà để cho con bú đấy.

(còn tiếp)

Nguồn: Một ngày cho trăm năm. Tiểu thuyết của Nguyễn Bá Trình. NXB Văn học. 8-2010.

www.trieuxuan.info

[bichlien101046]

12.10.2010 Nguyễn Bá Trình Một ngày cho trăm năm
37 - Vừa ở chợ về, nhìn vào nhà Hồng Liên biết đang có khách.

Ngồi với bà Sáu ở chiếc bàn tròn nơi phòng khách, người đàn ông mặc chiếc sơ mi trắng dài tay, tóc cắt ngắn, hơi gầy, xem chừng cũng đã đứng tuổi. Thấy Hồng Liên bước vào, nàng chưa kịp chào thì người đàn ông đã đứng dậy. Hồng Liên hơi chột dạ. Tay áo bên phải của người khách lép xẹp đu đưa: người đàn ông cụt cánh tay mặt!

- Vợ của thằng Nghi đó.

Bà Sáu giới thiệu con gái mình với người khách.

- Chào chị.

- Dạ, chào anh.

Hồng Liên bỏ chiếc giỏ đi chợ xuống.

- Cậu đây là bạn cùng trại giam với thằng Nghi đấy con ạ- Bà Sáu nói với con gái.

- Anh ở chỗ anh Nghi mới về?

Hồng Liên hỏi mà nghe như người mình đang loãng ra và nhẹ hẳn đi, cảm giác mất thăng bằng.

- Anh Nghi đang ở đâu? Anh ấy có viết gì cho tôi không? Thư đâu? Anh ấy vẫn khỏe chứ?

Hồng Liên hỏi luôn một hơi, không đợi khách trả lời. Không biết sao người khách lạ cứ đứng ngẩn ra nhìn Hồng Liên, trông anh có vẻ hơi bối rối.

Thái độ của người đàn ông làm Hồng Liên đâm hoảng. Sao anh ta không trả lời nàng hay Nghi đã có chuyện gì rồi?

- Nói cho tôi biết đi, anh ấy vẫn còn sống chứ?

- Chị bình tĩnh ngồi xuống, từ từ tôi kể đầu đuôi cho chị nghe.

- Nhưng anh ấy vẫn còn sống phải không?

Người đàn ông vẫn chưa trả lời câu hỏi của nàng.

Có. Không. Chỉ chỉ hai tiếng ấy thôi, nói đi chứ sao cứ ấm ớ hoài vậy? Chắc anh ấy sao rồi! Chẳng còn gì nữa phải vậy không? Anh Nghi ơi!- Hồng Liên bật khóc.

- Chị bình tĩnh đi, câu chuyện là thế này. Xin lỗi, không có gì đâu, tại chị xúc động quá làm tôi cũng bối rối.

Người đàn ông bắt đầu kể:.

- Tôi là Ngọc… sau cái đêm hôm ấy năm anh em chúng tôi chạy vào rừng. … Cuối cùng chúng tôi bị bắt…

- Đoạn này tôi biết rồi, anh kể hiện giờ đi- Hồng Liên giục.

- Mấy anh em bị giam ở K15.

Biết rồi, cứ K15 mãi, nói bây giờ đây này, anh ấy đang ở đâu? Bực mình nhưng Hồng Liên không dám cắt ngang câu chuyện, cố kiên nhẫn lắng nghe.

- Tôi được chuyển vào trạm xá, cánh tay của tôi lâu ngày bị thối rữa, không giữ được nên phải cưa…

Vừa nói Ngọc vừa động đậy cái ống tay áo lép kẹp bên phải của mình.

Tôi thấy rồi, dù sao anh vẫn là người may mắn hơn Nghi, hãy cho tôi biết hiện giờ Nghi đang ở đâu, còn về anh, về người khác tôi nghe làm gì.

Người đàn ông kể tiếp:

- Khi về tôi nghe mấy anh em trong trại kể lại rằng lúc tôi nằm viện thì Nghi bị chuyển trại, biệt giam vì đã dùng máy truyền tin liên lạc với ai đó.

- Nghĩa là từ đó đến giờ anh vẫn chưa biết gì về anh Nghi?

- Dạ. Tôi chỉ nghe anh em kể lại thôi.

Trời đất! Vậy mà từ nãy giờ mình cứ nghĩ anh ấy mới từ chỗ giam Nghi về.

Hồng Liên hỏi:

- Trong thời gian nằm viện, anh không nghe ai bàn tán gì về anh Nghi cả sao?

- Không. Tôi chẳng nghe ai nói gì cả. Nhưng lúc tôi xuất trại, Lê có nói với tôi rằng trước khi anh Nghi bị dẫn đi giam nơi khác, anh ấy dặn lui dặn tới nếu đứa nào ra trước thì bằng mọi cách phải tìm cho được chị và cháu để thăm. Và anh Nghi nhờ nhắn lại với chị …Ngọc lặp lại nguyên văn lời của Nghi.

Câu nói này mình đã đọc được trong mảnh giấy Nghi viết hồi đó nhờ Lê chuyển cho mình rồi. Cô Xuân đã có ý hỏi sao Nghi lại viết như vậy và cho là mình đã sai khi kể hết những gì Tuấn đã làm cho mình trong mấy ngày di tản. Lúc ấy mình chẳng biết là sai chỗ nào, giờ thì đã rõ. Có phải do nghi ngờ mình, ở trong tù mang sẵn tâm trạng tuyệt vọng, Nghi lại càng tuyệt vọng hơn nên anh ấy đã làm liều? Trời ơi! Nếu thế thì chính mình đã đưa anh ấy vào con đường cùng. Hồng Liên hai tay ôm đầu. Thế mà thời gian gần đây mình đã oán anh ấy. Nhưng rồi Hồng Liên nghĩ lại, có thể anh ấy ghen, nhưng không phải đó là lí do để Nghi làm điều rồ dại. Anh ấy có chiếc máy, nghĩa là Nghi đã có chủ định từ trước. Chắc Nghi hiểu rằng việc làm của anh bại lộ thì Nghi không có cơ hội sống sót trở về nên đã khuyên nàng đừng tìm anh làm gì nữa, chỉ có thế thôi.

Ngọc tiếp tục kể:

- Biết anh Nghi dặn lui dặn tới như vậy, nhưng do hoàn cảnh kinh tế quá khó khăn, mãi đến bây giờ tôi mới vào thăm chị và cháu được, tôi thật có lỗi với anh Nghi.

- Đường sá xa xôi, anh nhớ lời anh em mà tìm vào thăm mẹ con tôi, vậy là quí rồi. À anh Ngọc này.

- Có gì không chị?

- Có ai nói cho anh biết Nghi nhận được cái máy đó trong trường hợp nào không?

- Không. Chẳng nghe ai nói gì. Mà cũng chẳng ai dám bàn tán, chị biết rồi đấy.

Thì ra Ngọc vượt hàng trăm cây số chỉ để mang cái tin nhắn phất phơ ấy đến cho mình thôi chăng?

- Anh nghĩ về việc này như thế nào anh Ngọc? Tôi thấy khó hiểu quá.

Ngọc làm thinh có vẻ khó trả lời. Cuối cùng Ngọc nói:

- Không ai bên ngoài có thể chuyển vào trại cho Nghi được. Chỉ có thể Nghi lấy đâu đó lúc ra ngoài.

- Nghi có thường đi lao động ở những nơi có dân cư không?

- Khu dân cư à? Không. Mà cũng có thể có, trên đó gần các buôn làng người dân tộc.

- Anh Ngọc có biết lần cuối cùng Nghi đi lao động là ở đâu không?

- Không. Mà ở đâu cũng vậy thôi.

Nói đến đây chợt Ngọc nhớ ra:

- Ờ Lê có kể, một lần Nghi cùng các anh em tù binh đi tháo một chiếc máy bay trực thăng của lính Mỹ bị quân giải phóng bắn rơi trong rừng rậm. Đó là đợt lao động cuối cùng- Suy nghĩ một lát Ngọc nói- nhưng không nghe Lê nói gì.

Hồng Liên đang nghĩ đến lực lượng Fulrô ẩn náu trong rừng, có lần Nghi đã kể cho nàng nghe về nhóm vũ trang này, mà hồi đó nàng đâu có quan tâm! Có thể lúc lao động Nghi đã liên lạc được với lực lượng này. Hồng Liên không chú ý đến chi tiết sau cùng mà Ngọc kể.

Sau một hồi chuyện trò, Ngọc đến lục xách. Anh dùng tay trái lấy ra những món quà anh mang từ ngoài quê vào đặt lên bàn:

- Không có gì, tôi mang một ít trà vào cho ông bà ngoại của cháu uống. Trà Cùa ngon lắm. Mấy cân đường cùng vài lạng bột ngọt, gọi là tình cảm…

- Từ Quảng Trị vào đây hàng trăm cây số, anh Ngọc vào thăm là quí lắm rồi còn mang theo quà cáp làm gì cho vất vả.

- Chẳng có gì đáng giá chị à. Anh Nghi đã dặn lui dặn tới với anh em như vậy, đến giờ gần bảy tám năm tôi mới vào thăm chị được đã là không phải rồi. Năm nào cũng hẹn hoài mà đi không được. Năm ngoái tôi bỏ cặp heo, để dành tiền xe, quyết tâm năm nay phải đi cho bằng được.

Hồng Liên nhìn Ngọc cảm động trước chân tình của anh.

Gia đình Hồng Liên mời Ngọc ở lại chơi vài hôm nhưng Ngọc từ chối.

- Ở lại với hai bác đêm nay cho vui, sáng mai tôi ra chuyến xe sớm.

Tối hôm đó Ngọc nói chuyện với ông bà Sáu thật khuya. Nằm trong phòng Hồng Liên nghe Ngọc nói với ông Sáu giọng Quảng Trị:- Chuyến vượt vòng vây nếu không có anh Nghi, bốn đứa cháu chắc chẳng đứa nào còn…. Anh Nghi đã dặn lui dặn tới…

Kể lại chuyện Ngọc đến thăm mấy hôm trước, Hồng Liên nói với Tuấn:

- Nhưng Ngọc cũng chẳng biết gì hơn, bởi thời gian xảy ra sự cố thì Ngọc đang nằm viện. Tuấn uống nước đi. Có điều nầy Hồng Liên vừa nghĩ tới …

- Mới nghĩ ra điều gì vậy?

- Lực lượng Fulrô trên Tây nguyên. Có thể lúc lao động Nghi đã bắt được liên lạc…

- Ờ!- Tuấn hơi sững một chút nhìn Hồng Liên. Chính anh cũng chưa nghĩ ra điều đó. Có thể vậy lắm. Anh nhớ lại câu chuyện Thao kể cho anh về Nghi. Nhưng biết đâu đó là lời khai không trung thực của Nghi? Thao cũng nói là chưa khẳng định được điều gì. Thấy Tuấn im lặng. Hồng Liên hỏi anh:

- Sao?

Tuấn gật gật đầu. Một chặp lâu sau anh lại nói:

- Mà cũng khó.

Hồng Liên không hiểu ý Tuấn nói gì:.

- Khó là sao?

- Lúc lao động thế nào cũng có người của trại theo dõi. Muốn trao đổi liên hệ với ai đó cũng phải gặp nhau năm lần bảy lượt. Phải không? Móc nối với một người chưa từng quen biết đâu phải dễ? Tất nhiên chuyện gì cũng có thể xảy ra. Mình ngồi đoán mò như thế này cũng khó. Tôi thấy cũng chẳng cần phải tìm hiểu làm gì Hồng Liên à. Đúng hay sai thì mình làm được gì?

- Ít ra mình có thể yên tâm hơn.

Yên tâm hơn hay lo lắng hơn? Thật tội nghiệp cho nàng. Tuấn nhìn Hồng Liên và tự hỏi. Không biết do suy nghĩ từ đâu, Tuấn hỏi Hồng Liên:

- Ngọc có cho biết những nơi Nghi cùng tù binh trong trại thường lao động không?

- Ngọc nói chỗ nào cũng núi rừng, họa hoằn lắm mới gặp một buôn làng dân tộc. Lần lao động cuối cùng của nhóm Nghi là đi tháo chiếc máy bay bị bắn rơi.

- Hồng Liên này!

- Có gì không chú Tuấn.

- Chuyện Ngọc kể, tôi có biết, nhưng không muốn nói lại với Hồng Liên bởi sợ nó có thể gây ra những suy diễn làm Hồng Liên lo lắng thêm. Nhưng bây giờ…

- Ý Tuấn nói thế nào tôi chẳng hiểu.

Tuấn kể lại lời khai của Nghi trước lãnh đạo trại mà Thao đã cho anh biết rồi nói:

- Nghi khai là lúc tháo xác chiếc trực thăng anh ta đã gỡ cái radio trên phòng lái nhưng biết đâu Nghi không khai thật? Cái máy mà anh ta tháo có thể là máy bộ đàm thì sao?

- Và như vậy anh ấy đã liên lạc được…?

- Vậy đấy, cứ suy diễn tiếp theo hướng này, tất nhiên Nghi là phi công thì anh ta nắm được số mật mã của trung tâm chỉ huy anh ta, Hồng Liên nhớ là Nghi có cái máy đó vào thời điểm Sài Gòn chưa được giải phóng- Cả hai cùng im lặng, một lát Tuấn quay lại thực tế- Nhưng Hồng Liên yên tâm, bây giờ thì mình có thể khẳng định anh ta chẳng liên lạc được với ai hết.

- Vì sao bây giờ mới khẳng định được mà hồi ấy lại chưa?

- Bởi từ đó đến giờ trại K15 vẫn bình yên, theo như Thao biết thì số tù binh trên đó đến nay đã được trả tự do gần hết. Và giờ này trại K15 đã trở thành cơ sở của ban lãnh đạo nông trường cà phê. Hồng Liên hoàn toàn yên tâm được rồi.

- Thì ra Tuấn đã biết tất cả, sao không nói cho sớm?

- Thì đã nói đấy, cần thời gian để thẩm định sự việc vì tất cả mình chỉ phỏng đoán. Không lo Hồng Liên biết muộn mà chỉ sợ Hồng Liên biết quá sớm mà thôi. Giờ thì không còn là quá sớm nữa và muộn thì chẳng lúc nào muộn cả.

Chợt Hồng Liên đứng dậy, hai bàn tay nàng nắm chặt bàn tay Tuấn.

Hành động đột ngột của Hồng Liên làm Tuấn cũng ngỡ ngàng. Anh nắm hai bàn tay nàng như muốn lắng nghe đôi tay ấy muốn nói gì với anh. Cái cảm giác mềm mại ấm áp như nâng đôi mèo con gầy gầy trong lòng tay mình mang lại cho anh một rung cảm lạ lùng.

- Điều đó có nghĩa là Nghi không liên lạc với ai cho dù đó là loại máy gì phải không Tuấn? Và như thế vẫn có thể kết luận, không nhất thiết phải tìm cho ra nó nữa?

- Gần như vậy.

Hồng Liên siết chặt bàn tay anh. Nàng nghe một sức sống đang hồi sinh trong thân xác gần như héo hắt của mình bắt nguồn từ sự hy vọng do cách suy đoán đầy sức thuyết phục của Tuấn.

Nhưng sự kích động bùng lên trong Hồng Liên chỉ như ngọn lửa rơm. Nó nguội tắt liền sau đó khi nàng nghĩ đến năm tháng Nghi đã phải trả cái giá mà nàng cho là không hợp lý về việc làm của chồng mình:

- Mười năm rồi còn gì.! Nếu vậy thì sao anh ấy lại không về? Nghi sẽ không về nữa!

Tuấn thấy bàn tay Hồng Liên đang nới lỏng dần khỏi bàn tay mình. Anh hiểu. Vì thế nên giờ thì anh chủ động nắm chặt hai bàn tay nàng lại. Anh không muốn buông ra để nàng lại rơi vào bóng tối của tuyệt vọng:

- Bình tĩnh đi! Nếu Nghi có chuyện gì ắt Thao đã nói cho tôi biết.

Anh tuyệt nhiên không nhắc đến chuyện Nghi bị tình nghi có liên quan đến vụ âm mưu thanh toán nhau do tư thù trong trại. Trong lúc đó thì Hồng Liên gần như bất lực không đủ sức rút tay mình ra khỏi bàn tay anh. Nàng muốn im ắng bất động cho toàn cơ thể chìm vào tê liệt, tê liệt hoàn toàn, không cảm xúc, không suy tư. Chẳng bao giờ còn hy vọng và cũng chẳng còn phải tuyệt vọng!

38 - Thấy buôn bán lẻ ở các chợ không ăn, Hồng Liên quyết định bắt tay vào công việc sản xuất áo quần bỏ sỉ. Nàng nhắm vào hai đối tượng: những người lao động và học sinh.

Đầu tiên Hồng Liên mua mấy bộ áo quần của bọn cắt may chuyên nghiệp bán ngoài chợ về tháo banh ra, dùng giấy cứng cắt thành những cái rập đủ cỡ. Nàng trải cây vải ra nền nhà, đặt rập lên, xoay ngang xoay dọc, dùng phấn mầu vẽ mẫu lên vải. Có khi nàng thức đến một hai giờ sáng, bò qua lết lại trên cây vải, tính toán sao cho có lợi, lượng vải rẻo bỏ càng ít càng có lời. Nhưng không lúc nào Hồng Liên cắt đạt số lượng như mong muốn, do đó giá thành một chiếc quần tây nàng bán ra cao hơn bọn kia đến hai giá. Đã bán không chạy vì đường may vụng lại bị lỗ do vải rẻo bỏ đi quá nhiều. Rút kinh nghiệm lần sau đặt rập theo cách khác. Lượng rẻo ít hơn một chút nhưng vẫn lỗ. Cứ thế vừa làm vừa rút kinh nghiệm. Sau mấy tháng lỗ liên tiếp, thời gian này nàng cắn răng chịu đựng, gia đình lâm khó khăn. Hồng Liên kín đáo dò hỏi, nhưng không ai chỉ bày cụ thể. Rõ ràng một cây vải người ta cắt nhiều hơn nàng đến ba cái quần tây cỡ 60 và một cái cỡ 75. Chỉ chừng đó thôi giá thành phẩm của nàng cũng cao hơn người ta một giá rồi. Hồng Liên chấp nhận bán phá giá, rẻ hơn mặt bằng tới hai giá. Đã lỗ lại càng lỗ đậm. Không nản. Hồng Liên bán chiếc radio mà nàng đã sắm cho ông ngoại cu Lâm cùng chiếc xe đạp của Lâm mà nàng đã dành dụm mua được hồi buôn thuốc tây. Tất cả tấp vào vốn. Bán gì nàng cũng không tiếc nhưng bán chiếc radio của ông Sáu nàng rất đau lòng. Ông có bệnh khó ngủ nên tối tối vẫn đặt chiếc radio trên đầu giường nghe cải lương. Ăn uống sao cũng xong, khi nào có tiền con mua cho ba chiếc radio để khuya khuya nằm nghe cải lương. Nghe rồi ngủ quên chứ nằm suy nghĩ chuyện con cái ngủ không được- Ông Sáu từng nói với con gái như thế. Nhưng khi nghe Hồng Liên bàn:

- Bán đi con mượn chút vốn làm ăn con sẽ mua lại cho ông ngoại.

Ông Sáu vui vẻ:

- Không cần đâu con à. Cứ bán đi mà làm ăn. Cần nhà cũng phải bán quí hồ gì chiếc radio.

Khi người ta xách chiếc radio ra khỏi nhà, Hồng Liên thấy như mình vừa làm một điều không phải với cha mẹ.

Sau mấy tháng mày mò tìm hiểu Hồng Liên đã phát hiện ra: quá đơn giản! Những chiếc quần cỡ lớn từ số 70 trở lên thì cắt dọc theo chiều dài của khổ vải, còn quần nhỏ từ số 65 trở xuống thì cắt ngang! Quần trẻ con cỡ bốn năm tuổi cắt thế trông có xấu đi một chút cũng không sao. Nàng xem lại quần người ta, đúng rồi! Họ cũng cắt như vậy! Hồng Liên đã đạt được phương án cắt tối ưu. Một cây vải nàng đã cắt thêm được ba quần tây cỡ 60, và một quần không những chỉ nằm kích cỡ 75 như người ta, mà nàng còn vươn tới cỡ 90! Không biết ông Acsimet khi khám phá ra nguyên lí sức đẩy của nước ông có khoái như Hồng Liên khi khám phá ra cách cắt tăng thêm được bốn cái quần tây trong một cây vải không? Lại có một cái đạt cỡ 90 nữa chứ. Trên cả tuyệt vời!

Vấn đề còn lại bây giờ đối với Hồng Liên là vốn! Nàng có dành dụm được một ít trong thời gian buôn thuốc tây nhưng chẳng thấm tháp vào đâu. Căn nhà dưới quê đến giờ vẫn chưa bán được. Chỉ còn cách là làm cái hụi và vay vốn ngân hàng.

Hồng Liên đem ý định này trao đổi với ông Sáu.

Nghe nói thế chấp nhà ông Sáu ngại lắm. Hồng Liên thuyết phục cha:

- Con đã nghiên cứu ra một cách cắt quần áo theo rập lợi lắm ba à. Một cây vải tính ra nhiều hơn người ta đến hai cái quần trẻ con. Mình bán giá thấp một chút là ăn đứt thôi. Chỉ một năm là mình lấy lại vốn. Con chỉ lo cái nhà mình ở dưới không biết thế chấp vay được bao nhiêu?

- Không thì thế cái nhà này?

- Thôi ba, để từ từ.

Hồng Liên ra gặp ông Toại- chủ tịch hội đồng các cổ đông tín dụng Rạng Đông.

Cầm giấy nhà, ông Toại hỏi nàng giọng vui vẻ:

- Em định vay bao nhiêu?

Hồng Liên định vay khoảng bốn, năm triệu, nhưng ngại nói ra ông Toại không cho, nàng dè dặt:

- Dạ theo anh thì em có thể vay được bao nhiêu?

Ông Toại xởi lởi:

- Tùy em nhu cầu bao nhiêu thì cứ đề xuất? Mặc dầu tín dụng cho vay cũng có nguyên tắc, nhưng với em thì khác- Ông Toại lại nhìn Hồng Liên cười bỏ giỏ- Với em thì nói dậy nhưng không phải dậy.

- Dạ em định vay khoảng năm, sáu triệu có được không anh Toại?

- Đã nói rồi mà, năm triệu hay sáu, bảy triệu cũng chẳng sao, anh là chủ tịch hội đồng quản trị, anh có quyền quyết.

Nghe ông Toại nói quá dễ dàng, Hồng Liên thấy mình đang cần vốn như người khát cần nước. Vốn nhiều thì lời nhiều.

- Dễ vậy thì anh cho em vay bảy triệu đi anh Toại.

- Ấy ấy! Đừng nói vậy, không phải ai cũng dễ đâu. Chỉ mình em thôi đấy.

Khi cầm được số tiền bảy triệu trong tay Hồng Liên mới Tin là ông Toại nói thật.

Đã đến lúc Hồng Liên có khả năng thuê những thợ may có tay nghề cứng. Ở nhà nàng bây giờ đã có ba thợ may chuyên nghiệp. Quần áo may ra giá thành rẻ, đường chỉ sắc sảo, mẫu mã đẹp. Cắt may chừng nào bán hết chừng đó. Nhiều bạn hàng đến đặt mua trước cả tuần vẫn không đủ số. Nhằm giai đoạn nhà nước vừa có chính sách mở cửa thông thoáng, công việc làm ăn của Hồng Liên càng phất nhanh như diều gặp gió.

Nàng mua thêm ba chiếc máy may, mở rộng dần qui mô sản xuất, gọi về nhà mình một số là bạn làm ở bệnh viện cũ bị giảm biên, tạo công ăn việc làm cho họ bằng những việc phụ như đơm khuy, cắt chỉ, là áo quần, sắp xếp đóng mạc… Hàng may mặc của nàng đã có mặt không những khắp các chợ trong tỉnh mà còn vươn ra các tỉnh phụ cân. Tiêu thụ mạnh nhất vẫn là thị trường Thùy Dương. Họ chỉ lên giao dịch lần đầu sau đó nàng cứ gởi hàng đến địa chỉ theo xe. Căn nhà Hồng Liên đang ở hơi xa chợ, không thu hút được khách hàng, nàng định thuê một căn nhà ngay ở Chợ Lớn, phải là mặt tiền đường cái lớn cho hoành tráng, để mở một công ty may mặc có thương hiệu hẳn hoi. Nàng còn bàn với cô Xuân mở một đại lý ở Phú Tây cho cô trông coi:

- Phú Tây xa, bọn con buôn ở Thùy Dương ít khi lên tới, mở trên đó mình bán áo quần lao động và đồ cho học sinh chắc đắt đấy chị Xuân à.

- Nhưng chị không có vốn.

- Để em làm cái mấy cái hụi lấy thêm vốn. Chị chỉ đứng ra trông coi mà thôi. Nhà chị có gần chợ Phú Tây không?

- Gần lắm, chút xỉn là tới à.

- Vậy thì hay quá. Nhà chị có rộng không?

- Cũng được. Mở tiệm nhà trước, gia đình chị sinh hoạt phía sau.

- Thầy có chịu không?

- Làm ăn sao không chịu? Chị đang lo hai đứa nhỏ lớn lên không biết lấy tiền đâu cho chúng ăn học đây. Tính vậy thì trước khi quyết định em lên thăm chị một chuyến cho biết nhà đi.

- Tất nhiên em phải lên rồi. Chị nói trước với thầy nhé. Đừng để em lên thầy từ chối cũng phiền…

- Biết mà, anh ấy sẽ bằng lòng thôi.

39 - Hồng Liên đã tính sai một nước trong việc cắt may và bỏ sỉ áo quần ở các chợ. Không chỉ mấy cửa hàng bán lẻ ở Thùy Dương, mà các nơi khác cũng vậy, Hồng Liên cắt may bao nhiêu người ta cũng lấy hết, tình trạng thiếu áo quần giả tạo do bọn bán lẻ tạo ra làm nàng quay như chong chóng. Bỏ vốn vào mấy cũng không đủ, đám buôn bán lẻ hễ thấy mặt nàng là la toáng lên:

- Đã dặn phiên này để dành cho tôi mười quần tây cỡ 80 sao không thấy?

Đầu chợ người này la ó:- Áo sơ mi trắng số 33 chị hứa tuần trước dành cho em mười cái ở đâu? Buôn bán mà nói không chắc kiểu này làm em mất mối hết- Cuối chợ người khác trách móc:- Cô biết cô hứa với em một lô 12 quần số 90 và mười áo số 35 mấy tuần rồi không? Nếu cô không có, em lấy của người khác thì đừng trách em bạn hàng sao không chung thủy nhé.

(còn tiếp)

Nguồn: Một ngày cho trăm năm. Tiểu thuyết của Nguyễn Bá Trình. NXB Văn học. 8-2010.

www.trieuxuan.info