Tweet
Cô ca sĩ hát tiếng Pháp nhẹ nhàng như thở, hai chữ Việt Nam cuối mỗi đoạn buông xuống mà lại như vuốt dài ra, da diết. Tôi bỗng tràn lên một mong muốn biết về cô, về tác giả bài hát. Họ là ai, có liên quan gì đến VN mà lời ca, âm điệu lại tha thiết, day dứt đến thế?
Và lên mạng, tìm. Tôi tìm được khá nhiều thông tin về Phạm Quỳnh Anh, về Marc Lavoine, và tìm được nhiều hơn nữa là tâm tình của những người Việt, những người vẫn hoàn toàn là VN dù họ đang mang quốc tịch nhiều quốc gia, ở khắp các châu lục.
Và thật kỳ lạ, dù ca khúc chưa được phát hành chính thức, nhưng nó đang được lan truyền như một thông điệp về tình yêu VN. Mọi người đang truyền cho nhau những ca từ, và chỉ những ca từ thôi cũng đã đủ làm cồn lên những nỗi niềm vốn đã thổn thức khi tết đến.
Từ người này sang người kia, từ nước này sang nước khác, sốt ruột muốn cho bài hát được lan truyền nhanh hơn, có người đã cặm cụi dịch ra tiếng Việt, người khác lại dịch sang tiếng Anh, người khác nữa tìm cách diễn dịch bằng thơ, những vần thơ thật VN: "Nói tôi nghe tên nước tôi khó đọc/ Quẩn quanh tôi khi mở mắt chào đời/ Kể tôi nghe cố hương đầy dĩ vãng/ Mắt sầu tôi xao xuyến suốt một thời..." (Hàn Giang phỏng dịch).
Trên diễn đàn, ngoài những lời tha thiết nhắc đến kỷ niệm mùa nước nổi, đến mùi đất ngái, mùi biển mặn, tôi còn thấy những thành viên cặm cụi tra từ điển, lục lại những thước phim cũ, tranh luận với nhau để có một bản dịch tiếng Việt hoàn hảo.
"Ghe tam bản" hay "xuồng ba lá", "nhà bè" hay "chợ nổi", và những câu chuyện về những chiếc ghe, xuồng ngang dọc khắp đồng bằng sông Cửu Long, những hình ảnh về chợ nổi Phụng Hiệp, Cái Răng cứ thế tràn về.
Có người như chú Vĩnh thì cặm cụi sưu tầm cả một câu chuyện về sự tích ông Võ Thủ Hoằng lập ra huyện Nhà Bè (TP.HCM). Có người bâng khuâng hỏi: vì sao Marc Lavoine viết được đúng lòng mình như thế?
Có người gửi email, tìm điện thoại để liên lạc với Quỳnh Anh, để tìm Marc Lavoine. Có người khác nữa thì đọc, nghe, nghiền ngẫm rồi giải thích "đây là lời của một người ngoại quốc nói với một cô gái gốc Việt, hay là lời Marc viết hộ tiếng lòng Quỳnh Anh".
Nhiều người xa xứ cảm ơn bài hát đã nói hộ lòng mình, tôi thì nhờ bài hát mà thấy được hình ảnh VN vẫn còn sâu đậm đến thế trong lòng người Việt ở nước ngoài, giữa những tòa cao ốc, computer và xe hơi, giữa những nỗi lo về việc làm, về các hóa đơn cuối tháng.
Đọc những dòng tâm sự qua email, theo dõi sự trao đổi của các thành viên trên các diễn đàn, tôi tưởng tượng ra những người Việt đang miệt mài làm việc, học tập giữa những người khác màu da, khác ngôn ngữ, bận rộn, nỗ lực đêm ngày trong nhịp sống phương Tây.
Và một khoảng lặng trong ngày họ nhìn xuống bàn tay, vuốt lên mái tóc rồi nhớ về một góc phố, một mảnh ruộng, một bờ sông, một dáng người đang chờ mình ở VN. Có người đã quyết định trở về thăm quê, dù trước đó họ không có ý định đó.
_________
Bonjour Vietnam Việt Nam ơi,
Raconte moi ce mot étrange et difficile à prononcer
Que je porte depuis que je suis née.
Hãy nói cho ta biết cái tên khó gọi
ta đã mang từ thuở sơ-sinh
Raconte moi le vieil empire et le trait de mes yeux bridés,
Qui disent mieux que moi ce que tu n’oses dire.
Hãy kể về vương-quốc xa xưa và về đôi mắt xếch của ta
đôi mắt biểu-lộ lòng ta hơn những lời không dám thốt lên
Je ne sais de toi que des images de la guerre,
Un film de Coppola et des hélicoptères en colère.
Ta chỉ biết quê-hương qua hình ảnh chiến-tranh
hay qua phim của Coppola với những trực-thăng đầy phẫn-nộ
Un jour, j’irai là-bas, un jour dire bonjour à ton âme
Un jour, j’irai là-bas te dire bonjour, Vietnam.
Một ngày nào đó, ta sẽ về chào hồn thiêng dân-tộc .
Một ngày nào đó, ta sẽ về chào quê-hương Việt Nam
Raconte moi ma couleur, mes cheveux, et mes petits pieds,
Qui me portent depuis que je suis née.
Hãy tả cho ta màu da, mái tóc và đôi chân bé nhỏ
đã mang ta từ thuở sơ-sinh
Raconte moi ta maison, ta rue, raconte moi cet inconnu,
Les marchés flottants et les sampans de bois.
Hãy kể cho ta về ngôi nhà, con đường, hãy kể cho ta quê-hương xa lạ
có chợ-nhóm trên sông và thuyền tam-bản
Je ne connais de mon pays que des photos de la guerre,
Un film de Coppola et des hélicoptères en colère.
Ta chỉ biết quê-hương qua hình ảnh chiến-tranh
hay qua phim của Coppola với những trực-thăng đầy phẫn-nộ
Un jour, j’irai là-bas, un jour dire bonjour à mon âme.
Un jour, j’irai là-bas te dire bonjour, Vietnam.
Một ngày nào đó, ta sẽ về viếng linh-hồn của ta
Một ngày nào đó, ta sẽ về thăm quê-hương Việt Nam
Les temples et les Bouddhas de pierre pour mes pères,
Les femmes courbées dans les rizières pour mes mères,
Viếng thăm chùa-chiền tượng Phật thay cho thân-phụ,
Viếng thăm các thiếu-phụ khom lưng trên ruộng đồng thay từ-mẫu
Dans la prière, dans la lumière, revoir mes frères,
Toucher mon âme, mes racines, ma terre.
Trong tiếng nguyện-cầu, dưới vầng ánh sáng, ta sẽ gặp lại huynh-đệ,
Trở về sống với linh-hồn, cội-nguồn, quê-hương ta.
Un jour, j’irai là-bas, un jour dire bonjour a` mon âme.
Un jour, j’irai là-bas te dire bonjour, Vietnam.
Một ngày nào đó, ta sẽ về viếng linh-hồn của ta
Một ngày nào đó, ta sẽ về thăm quê-hương Việt Nam
Te dire bonjour Vietnam (2x)
Việt Nam ơi ( 2x )
Và lên mạng, tìm. Tôi tìm được khá nhiều thông tin về Phạm Quỳnh Anh, về Marc Lavoine, và tìm được nhiều hơn nữa là tâm tình của những người Việt, những người vẫn hoàn toàn là VN dù họ đang mang quốc tịch nhiều quốc gia, ở khắp các châu lục.
Và thật kỳ lạ, dù ca khúc chưa được phát hành chính thức, nhưng nó đang được lan truyền như một thông điệp về tình yêu VN. Mọi người đang truyền cho nhau những ca từ, và chỉ những ca từ thôi cũng đã đủ làm cồn lên những nỗi niềm vốn đã thổn thức khi tết đến.
Từ người này sang người kia, từ nước này sang nước khác, sốt ruột muốn cho bài hát được lan truyền nhanh hơn, có người đã cặm cụi dịch ra tiếng Việt, người khác lại dịch sang tiếng Anh, người khác nữa tìm cách diễn dịch bằng thơ, những vần thơ thật VN: "Nói tôi nghe tên nước tôi khó đọc/ Quẩn quanh tôi khi mở mắt chào đời/ Kể tôi nghe cố hương đầy dĩ vãng/ Mắt sầu tôi xao xuyến suốt một thời..." (Hàn Giang phỏng dịch).
Trên diễn đàn, ngoài những lời tha thiết nhắc đến kỷ niệm mùa nước nổi, đến mùi đất ngái, mùi biển mặn, tôi còn thấy những thành viên cặm cụi tra từ điển, lục lại những thước phim cũ, tranh luận với nhau để có một bản dịch tiếng Việt hoàn hảo.
"Ghe tam bản" hay "xuồng ba lá", "nhà bè" hay "chợ nổi", và những câu chuyện về những chiếc ghe, xuồng ngang dọc khắp đồng bằng sông Cửu Long, những hình ảnh về chợ nổi Phụng Hiệp, Cái Răng cứ thế tràn về.
Có người như chú Vĩnh thì cặm cụi sưu tầm cả một câu chuyện về sự tích ông Võ Thủ Hoằng lập ra huyện Nhà Bè (TP.HCM). Có người bâng khuâng hỏi: vì sao Marc Lavoine viết được đúng lòng mình như thế?
Có người gửi email, tìm điện thoại để liên lạc với Quỳnh Anh, để tìm Marc Lavoine. Có người khác nữa thì đọc, nghe, nghiền ngẫm rồi giải thích "đây là lời của một người ngoại quốc nói với một cô gái gốc Việt, hay là lời Marc viết hộ tiếng lòng Quỳnh Anh".
Nhiều người xa xứ cảm ơn bài hát đã nói hộ lòng mình, tôi thì nhờ bài hát mà thấy được hình ảnh VN vẫn còn sâu đậm đến thế trong lòng người Việt ở nước ngoài, giữa những tòa cao ốc, computer và xe hơi, giữa những nỗi lo về việc làm, về các hóa đơn cuối tháng.
Đọc những dòng tâm sự qua email, theo dõi sự trao đổi của các thành viên trên các diễn đàn, tôi tưởng tượng ra những người Việt đang miệt mài làm việc, học tập giữa những người khác màu da, khác ngôn ngữ, bận rộn, nỗ lực đêm ngày trong nhịp sống phương Tây.
Và một khoảng lặng trong ngày họ nhìn xuống bàn tay, vuốt lên mái tóc rồi nhớ về một góc phố, một mảnh ruộng, một bờ sông, một dáng người đang chờ mình ở VN. Có người đã quyết định trở về thăm quê, dù trước đó họ không có ý định đó.
_________
Bonjour Vietnam Việt Nam ơi,
Raconte moi ce mot étrange et difficile à prononcer
Que je porte depuis que je suis née.
Hãy nói cho ta biết cái tên khó gọi
ta đã mang từ thuở sơ-sinh
Raconte moi le vieil empire et le trait de mes yeux bridés,
Qui disent mieux que moi ce que tu n’oses dire.
Hãy kể về vương-quốc xa xưa và về đôi mắt xếch của ta
đôi mắt biểu-lộ lòng ta hơn những lời không dám thốt lên
Je ne sais de toi que des images de la guerre,
Un film de Coppola et des hélicoptères en colère.
Ta chỉ biết quê-hương qua hình ảnh chiến-tranh
hay qua phim của Coppola với những trực-thăng đầy phẫn-nộ
Un jour, j’irai là-bas, un jour dire bonjour à ton âme
Un jour, j’irai là-bas te dire bonjour, Vietnam.
Một ngày nào đó, ta sẽ về chào hồn thiêng dân-tộc .
Một ngày nào đó, ta sẽ về chào quê-hương Việt Nam
Raconte moi ma couleur, mes cheveux, et mes petits pieds,
Qui me portent depuis que je suis née.
Hãy tả cho ta màu da, mái tóc và đôi chân bé nhỏ
đã mang ta từ thuở sơ-sinh
Raconte moi ta maison, ta rue, raconte moi cet inconnu,
Les marchés flottants et les sampans de bois.
Hãy kể cho ta về ngôi nhà, con đường, hãy kể cho ta quê-hương xa lạ
có chợ-nhóm trên sông và thuyền tam-bản
Je ne connais de mon pays que des photos de la guerre,
Un film de Coppola et des hélicoptères en colère.
Ta chỉ biết quê-hương qua hình ảnh chiến-tranh
hay qua phim của Coppola với những trực-thăng đầy phẫn-nộ
Un jour, j’irai là-bas, un jour dire bonjour à mon âme.
Un jour, j’irai là-bas te dire bonjour, Vietnam.
Một ngày nào đó, ta sẽ về viếng linh-hồn của ta
Một ngày nào đó, ta sẽ về thăm quê-hương Việt Nam
Les temples et les Bouddhas de pierre pour mes pères,
Les femmes courbées dans les rizières pour mes mères,
Viếng thăm chùa-chiền tượng Phật thay cho thân-phụ,
Viếng thăm các thiếu-phụ khom lưng trên ruộng đồng thay từ-mẫu
Dans la prière, dans la lumière, revoir mes frères,
Toucher mon âme, mes racines, ma terre.
Trong tiếng nguyện-cầu, dưới vầng ánh sáng, ta sẽ gặp lại huynh-đệ,
Trở về sống với linh-hồn, cội-nguồn, quê-hương ta.
Un jour, j’irai là-bas, un jour dire bonjour a` mon âme.
Un jour, j’irai là-bas te dire bonjour, Vietnam.
Một ngày nào đó, ta sẽ về viếng linh-hồn của ta
Một ngày nào đó, ta sẽ về thăm quê-hương Việt Nam
Te dire bonjour Vietnam (2x)
Việt Nam ơi ( 2x )
Comment