• Nếu đây là lần đầu tiên bạn ghé thăm Trang nhà Chút lưu lại, xin bạn vui lòng hãy xem mục Những câu hỏi thường gặp - FAQ để tự tìm hiểu thêm. Nếu bạn muốn tham gia gởi bài viết cho Trang nhà, xin vui lòng Ghi danh làm Thành viên (miễn phí). Trong trường hợp nếu bạn đã là Thành viên và quên mật khẩu, hãy nhấn vào phía trên lấy mật khẩu để thiết lập lại. Để bắt đầu xem, chọn diễn đàn mà bạn muốn ghé thăm ở bên dưới.

Thông báo Quan trọng

Collapse
No announcement yet.

NHUỘM RĂNG NÉT VĂN HÓA XƯA CỦA NGƯỜI VIỆT

Collapse
X
 
  • Filter
  • Time
  • Show
Clear All
new posts

  • NHUỘM RĂNG NÉT VĂN HÓA XƯA CỦA NGƯỜI VIỆT



    NHUỘM RĂNG NÉT VĂN HÓA XƯA CỦA NGƯỜI VIỆT
    BS Hồ Đắc Duy


    Hàm răng đen là một trong 10 nét đẹp tiêu chuẫn của người phụ nữ Việt Nam xưa


    Một thương tóc bỏ đuôi gà,
    Hai thương ăn nói mặn mà có duyên,
    Ba thương má lúm đồng tiền,
    Bốn thương răng láng hạt huyền kém thua.


    Không phải đàn bà mới nhuộm răng mà cả đàn ông, tục nhuộm răng đen được phổ biến khắp nơi từ nông thôn cho đến thành thị , từ người giàu có sang trọng cho đến kẻ nghèo hèn, từ giai cấp nông dân cho đến giới quan lại, điền chủ, từ vua chúa cho đến dân đen.


    Người ta chỉ nhuộm răng sau khi đã thay toàn bộ răng sữa, đó là lúc thích hợp nhất để nhuộm vì lúc ấy răng vừa mới thành hình đang trong thời gian hoàn chỉnh, độ thấm cùa thuốc nhuộm dễ gắn chặt vào men và ngà răng hơn. Người thường nhuộm theo phương pháp đơn giản, nhưng giới thượng lưu hay quý tộc, quan lại nhuộm răng theo nhiều lối cầu kỳ với những phương pháp gia truyền khác nhau.


    Nhuộm răng là tục cổ của dân tộc Việt, có từ thời Hùng Vương cùng với tục ăn trầu đã trở thành nét văn hóa đặc trưng của bộ tộc ngưởi Việt để phân biệt với các sắc dân khác .. Đại Việt Sử Ký Toàn Thư trang 133 chỉ ghi lại lời vua Hùng về tục xăm mình chứ tục nhuộm răng thì không thấy "... rồi vua bảo mọi người lấy mực vẽ hình thủy quái vào mình. Từ dấy không thấy thuồng luồng đến cắn hại nữa". Sứ thần của nước Văn Lang trả lời vua nhà Chu về tục ăn trầu "Chúng tôi có tục ăn trầu để khử mùi ô uế và nhuộm cho răng đen...". Không chỉ người Việt mới có tục nhuộm răng mà các dân tộc khác như Mường , Thái , Si La ... cũng có tục này nhưng mỗi nơi, mỗi dân tộc đều có cách nhuộm răng khác nhau về ý nghĩa, thời gian, cách nhuộm và chất liệu sử dụng.Edited by: thangbom

    Thằng Bờm có cái quạt mo
    Ai mà hỏi muốn Bờm cho liền nè ...
    Similar Threads
  • #2



    Trong lịch sử Việt Nam gần đây có hai sự kiện liên quan đến tục nhuộm răng khá ấn tượng , một là trong bài hịch của Quang Trung năm 1789, trước lúc xuất quân có nói rằng :


    Đánh cho để dài tóc
    Đánh cho để đen răng
    Đánh cho nó chích luân bất phản
    Đánh cho nó phiến giáp bất hoàn


    Hai là nhà cách mạng Trần cao Vân trước khi bước lên mày chém cũng đã khẳng đinh rằng
    Bách Việt sơn hà vô bạch xỉ
    Nhất xang trung nghĩa hửu thanh thiên


    Còn trong ca dao thì tục nhuộm răng và hàm răng đen của người phụ nữ được ca ngợi tôn vinh như một nét đẹp không thể thiếu được. Răng đen là nét đáng yêu được xếp vào hàng thứ tư trong cái duyên của người con gái qua bài Mười Thương


    Răng đen ai nhuộm cho mình
    Cho duyên mình đẹp, cho tình anh say ?


    Khi trang điểm người con gái thời xưa bao giờ cũng rất để ý săn sóc đến hàm răng đen gợi cảm của mình vì răng và tóc là góc con người.

    Thằng Bờm có cái quạt mo
    Ai mà hỏi muốn Bờm cho liền nè ...

    Comment

    • #3



      Lấy chồng cho đáng tấm chồng,
      Bỏ công trang điểm má hồng răng đen.
      Năm quan mua lấy miệng cười
      Mười quan chẳng tiếc, tiếc người răng đen.

      Vùng đất mới khai phá ở Nam bộ thì tục ăn trầu phỗ biến nhiều , người dân ít nhuộm răng hơn ở miền Bắc và miền Trung. Con trai, con gái từ thuở mười ba, mười bốn tuổi, đều thích nhuộm răng. Việc nhuộm răng rất nhiêu khê, phải trải qua nhiều giai đoạn, kéo dài một tuần có khi đến nửa tháng mà chưa xong, những thứ thuốc nhuộm được điều chế rất công phu , ngứơi ta giử bí mật công thứ pha chế , toa thuốc được cha truyền con nối hoặc riêng trong giòng họ mà thôi , nó được xem như một thứ gia bảo, người ngoài khó biết đưọc


      Ở thôn quê có người làm nghề nhuộm răng, người này đi từ làng này sang làng khác để hành nghề như người làm nghề thiến heo, thiến gà , đa số họ là đàn ông gọi là thầy nhuộm răng , đôi khi ngưởi này cũng kiêm luôn chửa bệnh đau mắt , lấy sài đẹn .... Trong khi đó các "bà thầy" nhuộm răng thường hành nghề cố định ở nhà hay trong các chợ, họ có một cái sạp ngay giữa lồng chợ , ngoài việc nhuộm răng họ bán thêm các món hàng khác như thuốc đau răng , thuốc xỉa răng , thuốc đau mắt , các loại cao dán....


      Huế được coi là kinh đô cực thịnh của nghệ thuật nhuộm răng vì ở đó các ông hoàng bà chúa , các cung tần mỹ nữ , tầng lớp quan lại, nho sĩ, các cô chiêu , cậu ấm rất ưa chuộng việc nhuộm răng , nghề nhuộm răng và nghệ thuật nhuộm răng ở đó rất phát triễn cho đến khi người Pháp đem nền văn minh răng trắng thống trị trên đất nước Việt Nam


      Nghề nhuộm răng bắc đầu suy tàn vào những năm của thế kỷ 20, nhiều người vội vả cạo hàm răng đen được nhuộm của mình để có hàm răng trắng lem luốt vì muốn chứng tỏ cho mọi người thấy mình trở thành người tiên phong tham gia vào công cuộc cải cách xã hội, phong trào canh tân , phong trào đòi nữ quyền... rỏ nét nhất là trong phong trào tiễn phát ...

      Thằng Bờm có cái quạt mo
      Ai mà hỏi muốn Bờm cho liền nè ...

      Comment

      • #4



        Để có một hàm răng đen tuyền, bóng loáng , duyên dáng "Răng đen ai nhuộm cho mình" Ta thử đi tìm hiểu nghệ thuật nhuộm răng của ngừơi xưa ra sao


        Nhựa Cánh Kiến :


        Sâu cánh kiến đỏ chích và hút nhựa cây mà nó sống trên đó , một thời gian sau cây tiết ra một loại nhựa gọi là nhựa cánh kiến đỏ. Đây là một loại đặc sản quý có giá trị kinh tế cao, hiện tại được sử dụng trong một số ngành công nghiệp cao cấp và y học… Sâu cánh kiến đỏ còn gọi là bọ rùa cánh kiến đỏ hoặc rệp cánh kiến đỏ có tên khoa học là Laccifer lacca Kerr thuộc họ sâu cánh kiến (Lacciferidae).


        Ở nước ta có gần 60 loài cây trong rừng tự nhiên hay rừng trồng có thể làm cây chủ cho sâu cánh kiến làm nơi sinh trưởng và để sản xuất ra nhưa cánh kiến có chất lượng tuyệt hảo thì các cây đó như các cây họ phèn, cọ khiết, muồng đen, sung, vả, vải, nhãn, đậu thiều, táo... trong đó cọ phèn, cọ khiết và nhất là đậu thiều cho cánh kiến có chất lượng cao nhất.


        Người ta chọn những cành cây chủ có sâu cánh kiến định cư phát triển tốt, không bị nấm mốc sâu bệnh. Cánh có lớp nhựa dày, sáng màu và đã chín thành thục. Khoảng 1 tuần trước khi kiến nở tiến hành cắt kiến giống, đem buộc thả ngay lên cây chủ, hoặc trải mỏng trong sọt tre thông thoáng để nơi râm mát ít ngày rồi đem buộc lên cây chủ. Trước khi buộc thả giống phải phát luỗng cây cỏ xâm lấn, tỉa cành, tạo tán cho cây có nhiều cành bánh tẻ càng tốt. Thời vụ: tháng 4-5, thu hoạch vào tháng 8-9. Thời điểm thu hoạch: tốt nhất trước khi kiến nở 2-4 tuần.

        Thằng Bờm có cái quạt mo
        Ai mà hỏi muốn Bờm cho liền nè ...

        Comment

        • #5



          Công thức pha chế thuốc nhuộm răng gồm có:


          - Bột nhựa cánh kiến.
          - Nước cốt chanh hay hạnh
          - Phèn đen
          - Nhựa của gáo dừa


          Cách nhuộm răng: Việc nhuộm răng phải tuân theo từng giai đoạn làm sao cho răng đạt mầu đen bóng. Để khởi đầu cho việc nhuôm răng thì miệng và răng phải được làm vệ sinh, phải chuẩn bị hàm răng cho thật sạch. Không được có bợn, bả răng trong các kẻ và chân răng phài lấy hết cho đến khi lấy tay sờ vào thân răng phải trơn láng mới được.


          Trong ba ngày đầu phải đánh răng, xỉa răng bằng vỏ cau khô với than bột trộn với muối sống hầm chín thành bột. Một ngày trước khi nhuộm phải nhai ngậm chanh hoạc hạnh, súc miệng bằng rượu trắng pha nước chanh. Tác dụng của nước cốt làm cho lớp men ngoài răng "mềm" đi, tính acid của chanh sẽ bào mòn tạo thành những vệt lõm sần sùi trên men răng. Thơi gian này là thời gian đau đớn nhất cho người nhuộm răng, môi, lưỡi, lợi và niêm mạc trong vòm họng sưng tấy, hai hàm răng lung lay gần như muốn rụng. Thuốc nhuộm răng bằng nhựa cánh kiến được điều chế trước đó 7 –10 ngày theo đúng công thức với tỷ lệ bột nhựa cánh kiến và nước cốt chanh tùy theo mỗi người, chất sền sệt đó được trét lên một mảnh vải thô trắng hay lụa. Ở thôn quê, người ta trét lên lá dừa, cau hay lá ngái sau đó mới áp lên hai hàm răng. Việc áp thuốc nhuộm răng được thực hiện vào sau buổi ăn chiều, đến giữa đêm sẽ được thay bằng một miếng áp mới.


          Đến sáng người ta sẽ gỡ ra thật nhẹ nhàng tránh bị bong tróc lớp nhựa sơn mới phủ lên đêm trước. Sau khi lấy thuốc ra phải súc miệng bằng nước mắm, có nơi dùng nước dưa chua để thải hết chất thuốc còn sót lại. Người nhuộm răng gần như phải ngậm miệng suốt đêm, tránh tối đa miếng thuốc nhuộm rơi bong ra, phải làm như vậy mỗi đêm 2 lần trong 7 đêm. Khỏang thời gian đó người nhuộm răng chỉ được nuốt trửng thức ăn chứ không được nhai. Thông thường các người nhuộm răng được cho ăn bún trộn với mỡ heo và nước mắm để dể nuốt trửng. Khi thấy răng có mầu đỏ già, mầu của cánh kiến thì việc nhuộm răng sẽ bước qua giai đoạn 2 là giai đoạn nhuộn đen răng bằng cách phết dung dịch bôi đen lên răng. Thuốc bôi đen là hỗn hợp phèn đen trộn với nhựa cánh kiến, dung dịch này được phết trong 2 ngày. Sau đó phải súc miệng bằng một thứ thuốc gọi là thuốc xỉa nước. Giai đoạn cuối cùng là cố định bằng nhựa của gáo dừa , chất nhựa này được làm như sau : Lấy sọ hay gáo dừa già , đem phơi khô nhiều nắng , sau đó đem đốt nó trên than hồng rồi để cái sọ dừa đang cháy này lên trên một cái rựa sắt cùn , từ trong sọ dừa dang cháy un khói đó sẽ chảy ra một thứ nhựa đen sền sệt lấy chất đó bôi lên răng, chất nhựa này tạo thành một lớp men trên thân răng. Người ta gọi giai đoạn này là “giết răng”. Khi hoàn tất giai đoạn này người nhuộm răng sẽ có một hàm răng đen bóng như hột mãng cầu.

          Thằng Bờm có cái quạt mo
          Ai mà hỏi muốn Bờm cho liền nè ...

          Comment

          • #6



            Một câu chuyện về nghệ thuật nhuộm răng thường dược nhiều ngưoi ở Huế nhắc đến là cách đây 70 năm có một bà thầy nhuộm răng nổi tiếng nhất ở kinh đô Huế là bà thầy Thại ở làng Sư Lỗ cách cầu Ngói Thanh Toàn và làng Đồng Di Tây Hồ một con sông. Bà thầy vừa hành nghề nhuộm răng vừa sản xuất thuốc nhuộm, thuốc xỉa, cao dán mắt, cao no hơi dầy bụng cho trẻ sơ sinh... Muốn nhuộm răng các cô chiêu, cậu ấm phải ghi tên và đặt tiền cọc trước, có khi mất cả hàng tháng trời mới tới phiên mình được nhuộm. Mỗi đợt nhuộm là 15 người ăn ở luôn tại nhà bà thầy trong suốt thời gian nhuộm khoảng từ 12 ngày đến nửa tháng. Chiều chiều bà thầy thường cho các cô chiêu câu ấm leo lên một đồi nhỏ trong làng quay mặt ra hướng đông, bảo họ há miệng to để gió biển thổi vào cho thuốc nhuộm mau khô (!) và bà cũng kể cho các cô chiêu cậu ấm đó nghe về những chuyện cổ tích, danh nhân lịch sử , lòng yêu nước, hiếu thảo với cha mẹ. Đặc biêt có một ông già mù phụ thêm hát vè Mụ Đội, vè Phạm Công Cúc Hoa, vè Lục Vân Tiên, vè thất thủ Kinh Đô ... để mua vui cho các cô các cậu và những ngừơi hiếu kỳ đến xem. Thuốc nhuộm răng của bà thầy Thại càng ngày càng nổi tiếng vang khắp cả một vùng Trung kỳ, có mấy cái đại lý của bà ở chợ Đông Ba, Quảng Trị, Đông Hà vô tới Quảng Nam, Quảng Ngãi... Đến năm 1949, không hiểu tại sao ông già mù hát vè bị Tây bắt và lôi ra bắn chết dứơi dốc cầu An Cựu. Cả nhà bà thầy Thại dọn đi đâu mất trong ngày hôm ấy, nghe đâu mấy năm sau có người gặp bà ở cửa Tranh Đề.


            Kể từ khi nền văn minh tây phương , nền văn minh răng trắng xâm nhập mạnh mẽ vào nước ta (1862) nhất là vào những thâp niên 30 thế kỷ 20 . Thuở ấy trong xã hội có hai phái kình chống nhau kịch liệt, một nhóm cho rằng để răng trắng, hớt tóc là bè lũ theo tây, làm me tây... còn nhóm kia thì cho rằng bối tóc củ hành, răng đen, áo the quần vải là hủ lậu, kém văn minh... Lúc mà phong trào để răng trắng thắng thế cũng là tục nhuộm răng bắt đầu đi vào lãng quên.


            Bs Hồ Đắc DuyEdited by: thangbom

            Thằng Bờm có cái quạt mo
            Ai mà hỏi muốn Bờm cho liền nè ...

            Comment

            • #7

              moi người ơi em muốn hỏi
              có ai biết bài thơ nào lạ một chút về Kinh Bắc ko?
              làm ơn gửi cho em ngay được ko?
              shingool_hyunbin@yahoo.com

              cảm ơn mọi người nhé
              TOTTY đẹp trai vô địch

              Comment

              Working...
              X
              Scroll To Top Scroll To Center Scroll To Bottom