Hồ Dzếnh

[hoangvu]

Link" align="left" border="0" alt="" style="padding:7px;" />Nhà thơ Hồ Dzếnh tên thật là Hà Triệu Anh, sinh năm 1916 tại xã Quảng Trường, huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa, cha ông là Hà Kiến Huân, gốc Hoa từ Quảng Ðông, Trung Quốc di cư sang Việt Nam vào những năm cuối cùng của thế kỷ 19, gặp mẹ ông là Đặng Thị Văn, một cô gái chở đò ngang trên sông Ghép - Thanh Hoá. Hai người thành gia thất, sinh sống bằng đổi chác hàng hóa ở các chợ bến sông, trên một con đò dọc.

Thuở nhỏ, Hồ DZếnh sống với cha mẹ ở núi Thanh Hoá (huyện Như Xuân). Sau khi bố lấy vợ hai, ông sống với mẹ ở làng Đông Bích, rồi thị xã Thanh Hoá và theo học trường Nhà Chung. Từ cấp trung học, ông ra học ở Hà Nội, vừa học vừa kiếm sống bằng nghề gia sư và làm công cho các hiệu buôn người Hoa.


Là hội viên Hội Nhà văn Việt Nam ngay từ đầu buổi thành lập (1957). Sinh ra và lớn lên khi đất nước còn đang chìm trong cảnh nô lệ lầm than, hồn thơ của Hồ Dzếnh như thể một hạt "lệ ngọc" được kết tinh từ cuộc đời lam lũ của cha, của mẹ, của bản thân và của đồng bào ông. Ngay từ 1937, Hồ Dzếnh đã làm thơ, viết truyện ngắn đăng trên các báo: Trung Bắc Chủ nhật, Tiểu thuyết thứ bảy, Tập san Mùa gặt mới…


Kháng chiến chống Pháp ông về sống ở Thanh Hóa, sau ngày hòa bình (1954), Hồ Dzếnh trở lại Hà Nội, ông tham gia Ban chấp hành Hội Liên hiệp Văn học nghệ thuật Việt Nam một khóa. Sau đó đi thâm nhập thực tế, làm thợ đúc thép và hợp cơ khí ở nhà máy xe lửa Gia Lâm. Sống với công nhân và sáng tác văn học ở Hà nội.


Hồ Dzếnh mất ngày 13 tháng 8 năm 1991.


Tác phẩm đã xuất bản: Chân trời cũ (truyện ngắn, 1942); Một truyện tình mười lăm năm về trước (tiểu thuyết, 1942); Quê ngoại (thơ, 1943); Cô gái Bình Xuyên (tiểu thuyết, 1946); Hoa xuân đất Việt (thơ, 1946); Người nữ cứu thương Trung Hoa (kịch một màn, công diễn 1947); Đi hay ở (kịch một màn, công diễn 1955); Hồ Dzếnh – tác phẩm chọn lọc (tuyển chọn 1988). …

Trích: nguoivienxu.vn

[trabtoncnkt]

Lũy Tre Xanh



Làng tôi thắt đáy lưng... tre
Sông dài, cỏ mượt đường đê tư mùa. (1)
Nhịp đời định sẵn từ xưa:
Ươm tơ tháng sáu, lên chùa tháng giêng.




Chợ làng mỗi quý mươi phiên,
Đong ngô đổi gạo, trang tiền bằng khoai.
Trong làng lắm gái, thưa trai,
Nên thường có luật, chồng hai vợ liền !




Làng gần đô thị, tuy nhiên
Mắt trong vẫn giữ được niềm sắt son
Lâu rồi, truyền tử, lưu tôn
Mầu duyên ân ái mây còn thoảng bay.




Tôi yêu, nhưng chính là say
Tình quê Nam Việt, bàn tay dịu dàng.
Thơ tôi: đê thắm, bướm vàng,
Con sông be bé, cái làng xa xa...




(1) Trong Hồ Dzếnh. Tác Phẩm Chọn Lọc câu này được sửa thành:
Sông dài, cỏ mượt đường đê bốn mùa

[Cu Ngố]

Cảm xúc

Cô gái Việt-nam ơi!
Từ thuở sơ sinh lận đận rồi,
Tôi biết tình cô u uất lắm,
Xa nhau đành chỉ nhớ nhau thôi.

Cô chẳng bao giờ biết bướm hoa,
Má hồng mỗi tiết mỗi phôi pha,
Khi cô vui thú, là khi đã
Bồng bế con thơ, đón tuổi già.

Cô gái Việt-nam ơi!
Ngọn gió thời gian đổi hướng rồi,
Thế hệ huy hoàng không đủ xóa
Nghìn năm vằng vặc ánh trăng soi.

Tôi đến đây tìm lại bóng cô,
Trở về đường cũ, hái mơ xưa,
Rau sam vẫn mọc chân rào trước,
Son sắt, lòng cô vẫn đợi chờ.

Dãi lúa cô trồng nay đã tươi,
Gió xuân ý nhị vít bông cười ...
Ai hay lòng kẻ từng chăm lúa,
Trong một làng con, đã héo rồi!

Cô gái Việt-nam ơi!
Nếu chữ hy sinh có ở đời,
Tôi muốn nạm vàng muôn khổ cực
Cho lòng cô gái Việt-nam tươi.

[Cu Ngố]

Chiều xuân Trung-kỳ

Chiều xuân sang chuyến đò đông,
Trai tơ khăn lục, gái hồng thắm môi.
Da sông mát rãi da trời,
Ðây mùa xuân bén trên loài cỏ hoa.

Hiu hiu... chiều ngả tà tà...
Buồn lên xóm vắng, cây nhòa khói xa.
Ðời em như một lời tranh
Và gần như tiếng bên đình trẻ reo.

Nghìn thu hội lại một chiều,
Buồn hơn nhớ, nhẹ hơn điều trông mong.
Có tơ giăng mối hai lòng,
Có muôn quan gió luồn trong một người.

[Cu Ngố]

Ðợi thơ

Phút linh cầu mãi không về,
Phân vân giấy trắng, chưa nề mực đen.
Khói trầm bén giấc mơ tiên,
Bâng khuâng... trăng giãi qua miền quạnh hiu.

Tô-châu lớp lớp phù kiều,
Trăng đêm Dương-tử, mây chiều Giang-nam.
Rạc rời vó ngựa quá quan
Cờ treo ý cũ, mây giàn mộng xưa.

Biển chiều vang tiếng nhân ngư,
Non xanh tha thiết, trời thu rượi sầu
Nhớ thương bạc nửa mái đầu,
Lòng nương quán khách, nghe màu tà huân.

Buồn Tư-mã, nhớ Chiêu-quân,
Nét hoa thấp thoáng, ý thần đê mê.
Phút linh cầu mãi không về,
Phân vân giấy trắng, chưa nề mực đen...

[Cu Ngố]

Duyên ý

Ðừng buồn nhưng cũng đừng vui,
Êm êm nắng nhẹ qua trời rộn mưa.
Hỡi người, tôi nói gì chưa?
Tôi đương sắp nói, hay vừa nói ra?

Trời đừng cho búp lên hoa,
Cho khi gần đến, tôi xa mãi nàng;
Cho tôi thoáng cảm mùi nhang,
Hình dung xa vắng cung đàn rồi thôi.

Chập chờn bướm nửa, hoa đôi
Tình nên chỉ mộng khi đời sẽ thơ.
Ước gì bạn mãi là cô
Ðể duyên hai đứa bao giờ cũng tươi.

Ðừng buồn nhưng cũng đừng vui,
Êm êm nắng nhẹ qua trời rộn mưa...

[Cu Ngố]

Giản dị

Em ăn, em nói, em cười,
Kiếp này không có hai người như em.
Kinh thành: quần nhiễu, hàng len,
Em tôi: áo trắng, quần đen sơ sài.
Ai mà để ý vào ai,
Quần đen lẫn bóng, áo gai lẫn màu.
Trên đời hai đứa yêu nhau,
Quần đen hóa đẹp, áo sầu hóa vui.
Tình là hạnh phúc chia đôi,
Hương len kẽ đá, trăng soi dặm trường.
Ðừng mong ước cả Thiên đường,
Hãy xin lấy nửa tấc vườn vắng hoa.
Tình người bướm lại, ong qua,
Tình tôi con nước, canh gà hắt hiu.
Sầu tôi bờ bến bao nhiêu,
Nếu đời em để sắc điều gây nên...

[Cu Ngố]

Giữ gìn

Một câu ấy nói lên là lá rụng,
Là mây chìm, là gió sẽ thay xanh,
Là cây tươi sẽ nở nụ trên cành,
Và chim chóc sẽ bồi hồi nghe ngóng.

Anh thấy gió một chiều thu xao động,
Nghe mơ màng vịn nặng mái mây cao.
Trời trở buồn, -- ai hiểu nghĩa làm sao?...
Mây lạc nẻo, tim nghe chừng thất vọng.

Một câu ấy nói lên là rợn sóng
Cả một màu mây kín bốn phương xa
Trên bao lơn của năm tháng sầu qua,
Anh ngậm miệng để chết dần theo Mộng.

Một câu ấy nói lên là tuyệt vọng,
Cây chính mùa, nhưng lá đã quên xanh,
Bướm đương vui nhưng bướm sẽ xa cành
Một câu ấy nói lên là... hết sống!

[Cu Ngố]

Lặng lẽ

Tôi không chọn nắng, cầu mưa,
Nhớ người không cứ về trưa hay chiều.

Tôi yêu vì nắng cây reo,
Bướm bay vô cớ, gió vèo tự nhiên.

Ðời tình: hoa thắm thêu duyên,
Tóc mây vắt mộng, mắt huyền gợi mơ.

Em là "người ấy" hay cô
Sầu chung duyên kiếp làm thơ, đủ rồi.

Tôi tin người để tin tôi,
Ðể tin tưởng mãi rằng đời dễ tin.

Tôi vui lòng sống trong im,
Hồn nương bóng gió, lời chim đến người.

-- Yêu là khó nói cho xuôi,
Bởi ai hiểu được sao trời lại xanh?

[Cu Ngố]

Lỡ đò

Nhà em ở cách hai sông,
Muốn qua bên ấy, phải vòng phía non.
Lúa xanh sóng lúa reo cồn,
Cây xanh dẫn lối, lối mòn cỏ tươi.
Chân đi mắt ngoảnh trông trời,
Khấn thầm: "Thượng Đế phù tôi kịp đò,
Cho tôi mang tấm tình thơ,
Gởi người xa mấy lần đò ngắm trông.
Sông xuân hẹn chở hết lòng,
Ðò xuân đem hết chờ mong tới bờ."
Em ơi, anh lỡ chuyến đò,
Chuyến đò thứ nhất, chuyến đò đời anh.
Sông xuân thao thiết màu xanh,
Sông xanh xanh quá, lòng anh lại tàn...
. . . . . . . . . . . . . . .

[Cu Ngố]

Lũy tre xanh

Làng tôi thắt đáyl lưng... tre,
Sông dài, cỏ mượt đường đê tứ mùa.
Nhịp đời định sẵn từ xưa:
Ươm tơ tháng sáu, lên chùa tháng giêng.

Chợ làng mỗi quý, mươi phiên,
Ðong ngô đổi gạo, trang tiền bằng khoai.
Trong làng lắm gái, thưa trai
Nên thường có luật chồng hai vợ liền.

Làng gần đô thị, tuy nhiên
Mắt trong vẫn giữ được niềm sắt son.
Lâu rồi, truyền tử lưu tôn
Màu duyên ân ái mây còn thoảng bay.

Tôi yêu... nhưng chính là say
Tình quê Nam-Việt bàn tay dịu dàng.
Thơ tôi: đê thắm, bướm vàng,
Con sông be bé, cái làng xa xa.

[Cu Ngố]

Màu cây trong khói *

Trên đường về nhớ đầy
Chiều chậm đưa chân ngày
Tiếng buồn vang trong mây...

Chim rừng quên cất cánh
Gió say tình ngây ngây
Có phải sầu vạn cổ
Chất trong hồn chiều nay?

Tôi là người lữ khách
Màu chiều khó làm khuây
Ngỡ lòng mình là rừng,
Ngỡ hồn mình là mây,
Nhớ nhà châm điếu thuốc
Khói huyền bay lên cây...

__________
* Nhan đề bài thơ này còn được gọi là Chiều, đã được nhạc sĩ Dương Thiệu-Tước phổ nhạc.

[Cu Ngố]

Mưa

Tôi nhớ ngày năm xưa
Mái nhà vang tiếng mưa,
Ðương ngày mà hóa tối,
Nước chảy át lời thưa.

Gió tung đầu ngọn mít,
Gió nghiến thân cây dừa,
Tôi và Hiền ở cách
Vẻn vẹn một giàn dưa.

Tay tôi làm loa miệng,
Hỏi: "Hiền ăn cơm chưa?"
Chừng nghe không rõ tiếng,
Hiền đáp: "Hai giờ trưa!"

Trời mưa rồi trời mưa
Sân nhà đầy bong bóng,
Hai tôi ngồi mơ mộng
Ðếm mãi vẫn đương thừa.

Bây giờ tôi đã lớn,
Ít lúc trông trời mưa.
Như tôi, Hiền cũng lớn,
Má đỏ không như xưa.

Bong bóng tàn theo mộng,
Nhân duyên dần hết mùa.
-- Ai như Hiền áo trắng
Loáng thoáng qua hơi mưa?

[Cu Ngố]

Mưa ngàn

Tháng tư, nước lũ, mưa ngàn,
Nước xuôi đem hết lá vàng gửi xuôi.
Ðường về: sông ngập, cầu trôi,
Lối sang quê bạn xa xôi quá chừng!
Bao giờ nước rút khỏi rừng,
Cho đò ghé bến, cho sông nối cầu.
Cho hai ta được gần nhau,
Cho trăng đứng bóng, đôi đầu chung mơ!
Dưới đây anh đếm từng giờ,
Nhắm đôi mắt, mộng: lúc đò cặp sông...

[Cu Ngố]

Mùa thu năm ngoái

Trời không nắng, cũng không mưa,
Chỉ riu riu rét cho vừa nhớ nhung.

Chiều buồn như mối sầu chung,
Lòng im nghe thoảng tơ trùng chốn xa.

Ðâu hình tàu chậm quên ga,
Bâng khuâng, gió nhớ về qua lá dày.

Tôi đi lại mãi chốn này,
Sầu yêu nối nhịp với ngày tôi sang.

Dưới chân, mỏi lối thu vàng,
Tình xa lăm lắm, tôi càng muốn yêu.

[Cu Ngố]

Muôn trùng

Tình vạn dặm, tên người yêu chắc đẹp,
Người và tôi xa quá đỗi muôn trùng;
Tôi với người chưa một giấc mơ chung,
Ðời viễn xứ, nên tình không thấu hết.

Hoài mộng cho tin, nghi ngờ để biết,
Hỡi người duyên, người xa cách muôn trùng;
Ðến bao giờ nằm ngủ giấc mơ chung
Cho thơ sáng diễn quanh hồn thắm thiết?

Hỡi người đẹp chưa bao giờ quen biết,
Mắt người lo hay đôi mắt người buồn?
Tóc tơ dài, hay dáng bước thuôn thuôn,
Người có khóc những khi trời rất đẹp?

Rồi một buổi nghe tin người... bỗng chết!
Rũ hồn sầu trong một thoáng mong manh,
Tôi về đây, đường ngập bóng thu xanh,
Ðem thơ thắm, ủ thiên tình bất diệt!

Tôi hỏi hết lòng sầu hay mắt đẹp?
Xưa tuy xa, nay lại quá muôn trùng!
Hỡi người duyên, người thương nhớ tôi không?
Tôi yêu lắm, dẫu tình chưa giãi hết.

Và... tôi khóc những khi trời rất đẹp...