Tò He ơi

[hoangvu]

Tò He ơi
Nguyễn thị Hàm Anh

Tuần rồi tôi được mời dự sinh nhật Sáo Sậu. Quanh năm suốt tháng dự sinh nhật thường xuyên. Ngày nay mỗi gia đình chỉ một hay hai con chứ không còn đông đúc đàn lũ như xưa, nên dĩ nhiên buổi sinh nhật phải được tổ chức để ghi nhớ ngày ra đời của những đứa con quý tử.

Sáo Sậu được tặng rất nhiều đồ chơi. Ngày thường trong các thùng lớn ở góc phòng đã chất vô số đồ chơi, hôm nay lại càng tràn ngập. Saigon có đủ loại đồ chơi đáp ứng mọi nhu cầu trẻ nhỏ. Đồ chơi hiện diện khắp nơi, từ cửa tiệm lớn, siêu thị cho chí quầy hàng, vỉa hè và dĩ nhiên không thể vắng mặt trước cửa trường học. Trẻ thơ làm sao thiếu vắng đồ chơi là chìa khóa để mở cửa, bước vào thế giới thần tiên là chốn ai cũng từng trải qua nhưng lại lãng quên mất khi trở thành người lớn.

Giữa đống quà sinh nhật to nhỏ cho Sáo Sậu được gói giấy bóng thắt nơ lộng lẫy. Tôi cầm tay mang đến một con tò he. Nhiều người tròn mắt ngắm như lần đầu tiên trong đời nhìn thấy. Khi chiều nghĩ mãi chẳng ra món quà sinh nhật nào thích hợp, bất chợt nhìn thấy chiếc xe đạp nặn tò he gác đậu bên lề đường Tao Đàn, tôi ghé vào xem vô cùng thích thú. Trên yên sau xe đạp là chiếc hộp gỗ nhỏ chia ngăn đựng bột gạo pha nhiều màu khác nhau. Dưới những ngón tay nhanh nhẹn, khéo léo, người đàn ông ngắt từng mẩu bột tạo nên đủ thứ hình dạng linh động, đáng yêu, gắn vào đầu que rồi cắm xuống hàng lỗ đục trên thành hộp. Tất cả những người nặn tò he rong ở Saigon đều đến từ làng Xuân La, xã Phượng Dực, huyện Phú Xuyên, Hà Tây. Đó là nơi đặc biệt hiếm hoi còn giữ nguyên vẹn nhiều đường nét cổ kính của những ngôi làng trong ca dao, truyện kể. Đường làng lót gạch sống trâu, những gian nhà nằm san sát kề nhau không có đất vườn với tường hoa, sân gạch, mái ngói rêu phong. Có lẽ trong khung cảnh cổ kính không thay đổi ấy, những thói quen, phong tục xưa dễ được duy trì. Khi rỗi rãi, dân làng nặn tò he làm thú vui, chẳng ngờ khi cần lại là nghề mưu sinh. Tám mươi phần trăm trong sáu mươi gia đình của làng biết nghề. Có đến hai trăm mẫu các loại. Từ các con giống: chó, mèo, chim chóc, rồng, sư tử... , hoa lá, mâm ngũ quả, lễ vật cúng gia tiên, nhân vật lịch sử của Ta và Tàu từ bà Trưng, bà Triệu... đến Quan Công, Trương Phi...

Người đàn ông vừa nặn tò he cho tôi xem vừa tâm sự. Ông bảo hạt gạo là ngọc thực trời cho để nuôi sống con người, nay lại lấy làm thứ đồ chơi, ngắm chơi xong chốc lát vất đi thật phí phạm nên người nặn tò he không thể khá được. Dù phiêu bạt khắp chốn cũng chỉ đủ ăn chứ không bao giờ giàu lên. Làm sao có thể giàu có với những que đồ chơi một, hai ngàn bán rong trước cổng trường và công viên. Món nào nặn phức tạp lame mới đến giá năm ngàn. Vả lại trẻ con bây giờ sính đồ chơi hiện đại nên nghề trở nên lụi dần, nhiều người bỏ đi làm đồ gỗ đóng bàn ghế giường tủ khiến đời sống khấm khá hơn hẳn.

Quả vậy, tò he từ lâu đã trở nên mặt hàng cũ kỹ. Đồ chơi từ Mỹ, Nhật Bản, Thái Lan... bày đầy khắp nơi. Nhiều nhất, tràn lan áp đảo thị trường VN nói chung và thành phố nói riêng là đồ chơi Trung quốc. Loại có động cơ như robot, xe hơi, máy bay...điều khiển bằng remote giá vài trăm ngàn trở lên. Rẻ hơn là quạt cầm tay, điện thoại di động, vương miện có đèn...khoảng dưới một trăm. Đồng hồ, mắt kính, ống nhòm, máy bộ đàm... Nói chung thế giới người lớn có gì con nít có đồ chơi y như vậy và đồ chơi ngày càng sắc sảo tinh vi.

Đồ chơi ngoại quốc hơn hẳn VN ở chủng loại và vẻ ngoài màu sắc rực rỡ. Có đủ mọi loại đồ chơi cho đủ mọi lứa tuổi, thú nhồi bông cho em bé, búp bê cho bé gái, súng gươm cho bé trai... Có hàng ngoại, giả ngoại và giả của giả ngoại. Đó là trường hợp của búp bê Barbie chẳng hạn. Một cô Barbie thật đứng trong cửa tiệm giá mấy trăm ngàn. Cô Barbie khác nhìn y hệt như vậy cũng với quốc phục đặc trưng mỗi nước ngồi chất đống ngoài chợ còn có mấy chục. Chân tay cô hơi cứng, vải áo hơi xấu, ngắm nghía tìm bảy điểm khác nhau mãi mới thấy trên lưng có hàng chữ nhỏ xíu Betty nguồn gốc từ Trung quốc. Nhà sản xuất cũng khá “lương thiện” khi phân biệt đây là Betty chứ không phải Barbie. Còn ra đến các cổng trường tiểu học và sạp đồ chơi lem nhem xuất hiện một cô nữa trên lưng không có chữ Betty và trên áo cũng không in chữ Barbie. Nhìn cô quá xấu tuy cũng có nét mơ hồ hao hao bắt chước. Đích thị là cô Barbie VN chỉ mấy ngàn đồng.
Đồ chơi quá sức phong phú, đa dạng nên hấp dẫn cả trẻ con, người lớn. Bởi vậy mua về bộ Lego lắp ráp, chiếc xe lửa chạy pin, máy bay bấm nút bay vèo vèo... Ông bố mê mải chơi thử trước với lý do thành thạo để hướng dẫn lại con cái hay hai cha con bò ra sàn nhà cùng chơi. Cu Tý chẳng thích loại đồ chơi mắc tiền chút nào vì khi bày ra, ba của bé cứ ngồi chăm chú bên cạnh, nhắc chừng kẻo bị trầy xước, kẻo chơi không đúng cách... thậm chí còn quát tháo ầm . Thôi bỏ đó chơi bắn bi , tạt lon ... còn hơn. Hàng Trung quốc hào nhoáng, xanh đỏ bóng bảy nhìn bắt mắt nhưng rất mau hư. Thành thử nhiều nhà tính tình kỹ lưỡng huấân luyện cho con cái chỉ nhìn... đồ chơi. Ngắm nghía chán chê, chơi rón rén rồi cất đi chưng vào... tủ kính, bên cạnh bộ ly tách có vẽ hoa màu xanh, chai rượu mẫu hay bình hoa giả...

Phim ảnh Trung quốc tràn lan vào thị trường VN gây nên làn sóng văn hóa tác động mạnh mẽ, vô cùng dễ dàng đi vào thế giới trẻ thơ. Nhân vật trong phim ảnh và truyện tranh vừa phát hành tức thì đồ chơi xuất hiện kèm theo ngay, nhất là những bộ phim hay truyện tranh nhiều tập ăn khách. Khi phim Bao Công chiếu trên TV, trẻ con tậu ngay kiếm Triển Chiêu, mũ công chúa Mãn Thanh trong phim Hoàn Châu cách cách, mặt nạ Doremon, lồng đèn thầy trò Đường tăng, phất trần của Thái Thượng lão quân, vương miện hoa hậu, hình ba anh em siêu nhân... và đủ thứ xích nhựa, song chùy, đao dài, kiếm ngắn... mà người lớn đành chịu thua không thể phân biệt xuất xứ từ những truyện tranh hay phim ảnh nào nữa.
Đồ chơi VN không bao giờ được mau mắn như vậy, lúc nào cũng chậm chạp, ít ỏi và đơn điệu. Các xí nghiệp lớn vắt óc để tạo nên những đồ chơi “phát triển trí tuệ” như các bộ đồ lắp ráp bằng gỗ hay nhựa. Quanh đi quẩn lại chỉ có thế là hết trong khi đó Cholon sản xuất từng ngày đồ chơi rẻ tiền tiêu thụ khắp nước: đồ hàng bằng nhựa bán ký lô, các loại cờ tỷ phú, cờ thú, cờ vòng quanh thế giới, cờ giao thông... bong bóng bịch cả trăm cái, kim tuyến rắc lên mặt như ca sĩ sân khấu; các cô bé mang chỉ ngũ sắc vào lớp, mắt ngước nhìn lên bảng chăm chú nhưng đâu có nghe giảng bài vì hai tay còn bận thò xuống gầm bàn thắt dây đeo tay và đeo cổ; hình để chơi dích hình và tạt hình thay đổi xoành xoạch treo phim truyện. Nhưng thật ra trẻ con bây giờ ít chơi dích hay tạt hình mà chỉ sưu tầm hay trao đổi với nhau những tấm hình lạ như người lớn sưu tầm trao đổi tem thôi. Mỗi cô cậu sở hữu nhiều xấp hình từ các loại truyện tranh hay phim ảnh quen thuộc. Ảnh ca sĩ ĐVH, ƯHP, MT... hằng ngày nhảy nhót trên TV và băng đĩa được bán đầy cho con nít cấp I và cấp II mua về dấu kín trong cặp làm thần tượng. Cấp III trở lên bắt đầu để dành tiền mua tạp chí điện ảnh sân khấu cắt hình tài tử Trung quốc, Đại Hàn, Mỹ... cất vào ví bút. Các đồ chơi phỏng theo phim kinh dị cũng xuất hiện: Cao su dẻo hình cầu gai được gọi bằng một tên rất chi gợi hình là “cục sida” do rất giống hình ảnh biểu tượng Sida trên các bích chương dán khắp đường phố. Cùng nguyên liệu như vậy nhưng có hình rắn, nhện, khúc xương... được con nít mang vào lớp thích thú ném dính lên tường, lên tranh ảnh.
Phụ huynh than đồ chơi lẩm cẩm kiểu đó tràn lan và lại khiến con nít chơi rất say sưa trong khi đồ chơi “trí tuệ” quá ít, tìm hoài chẳng có bao nhiêu: vẽ tranh cát, tô màu tượng thạch cao, lego gỗ...Và lạ là trẻ con rất chóng chán những thứ đồ chơi được cha mẹ chúng lựa chọn bắt chơi.

Tuổi càng nhỏ bao nhiêu, đồ chơi càng là thứ không thể thiếu. Thành thử các giáo viên ở nhà trẻ, mẫu giáo thường phải cặm cụi làm đồ chơi cho học sinh. Các cô đi nhặt nút chai, vải vụn... cộng với việc tỉ mỉ cắt dán từng miếng móp, bìa cứng... để làm học cụ. Việc này được đưa vào “phong trào thi đua” quy ra “thành tích”. Có điều đâu phải ai cũng khéo tay để lúc nào cũng sẵn sáng kiến trên mớ nguyên liệu lụn vụn đó nên nhiều cô khốn khổ, lắm khi phải bỏ tiền ra thuê người làm để có cái mang nộp cho đầy đủ bổn phận, “hoàn thành chỉ tiêu”.

Đồ chơi cũng như trò chơi biến hóa muôn vàn, bởi vì trong tay trẻ em thứ gì cũng có thể là đồ chơi không hề bị giới hạn bởi những giá trị được đặt ra từ người lớn: đắt hay rẻ, đẹp hay xấu. Trí tưởng tượng lạ kỳ không có giới hạn đã chở nặng trên chiếc bao diêm toa hàng đầy những giấc mơ nở hoa hay phiến lá vàng, cành cây gẫy của R.Tagore biến thành đôi cánh đưa bé phiêu du, bay đến đến những chân trời viễn tưởng nơi ai cũng từng một thời thơ ấu trải qua, chỉ có điều cát bụi trần gian theo tháng ngày mệt mỏi phủ lấp khiến người lớn không còn thể quay về, tìm lại chốn ấy.

Tò he cùng với một số đồ chơi trẻ em từ từ biến mất trong cuộc sống mặc dù hiện nay vài cụ già khéo tay trong làng đã được phong chức nghệ nhân. Nặn tò he trình diễn trong các hội chợ lớn và được ca tụng không tiếc lời trên báo chí, như một cố gắng cứu vãn cho món đồ chơi cổ truyền. Cùng số phận với tò he là những món đồ chơi quấn bằng lá dừa nước thành hình con châu chấu, bọ ngựa... Cái lùng tung lắc nên những âm thanh vui tai... Con rắn, con sâu bằng giấy co dãn... Chiếc diều tự tay phất bằng giấy bản gởi giấc mơ theo gió bay cao...

Sáo Sậu rất thích cái tò he ngộ nghĩnh nhưng chỉ cầm một lúc là chán bởi vì đó là món đồ chơi “tĩnh” chứ không phải “động” nên không thích hợp với những đứa bé hiếu động thành phố. Tò he bằng bột nên dễ gãy, cầm chơi một lúc mỏi tay không biết cắm vào đâu. Tất cả mọi đứa bé xúm nhau lại cùng xem phim hoạt hình, chơi game trên máy vi tính, cãi nhau ỏm tỏi xem robot của ai nhiều trò hơn. Một lúc sau con tò he bị vất lăn lóc ở góc bàn, mấy người lớn cầm lên ngắm nghía...

Hôm nọ đến nhà anh bạn chơi, cha của Sáo Sậu, tôi nhìn thấy con tò he được cắm trang trọng trong chiếc giá bút đặt trên bàn làm việc của anh. Tò he hẳn không mang tới cho Sáo Sậu điều gì rõ rệt nhưng chắc chắn đã dẫn dắt anh bạn của tôi trở về sứ xở thần tiên của tuổi nhỏ, nơi những đứa bé chạy chân đất bẻ lau đánh trận, chiếc dép mỗi bước đi bảy dặm, nơi dòng sông tuổi nhỏ chở cánh buồm viễn xứ và vành trăng xa, chú Cuội thao thức nỗi nhớ nhà... Một góc kỷ niệm bồi hồi thức dậy, tò he ơi.

[CONHAKO]

Tò he ơi!

Ông ơi con này là con gì? Mẹ ơi cái này là cái gì? Đó là lời mấy đứa trẻ ở đường Phạm Ngũ Lão, thành phố Huế thốt lên khi thấy ông lão ngồi nặn những con tò he (ảnh).




Ảnh: Phạm Tăng



Trên mảnh đất trống nhỏ ven đường, ông lão vẫn ngồi im nặn những con tò he ngộ nghĩnh, những con tò he được nhiều đứa trẻ ở vùng nông thôn yêu thích, nhưng đã xa lạ ở chốn thị thành nơi những đứa trẻ sành các trò chơi điện tử hơn.
Hôm nay trời bắt đầu trở rét, nhưng ông lão vẫn ngồi đó với bàn tay run run nặn tò he. Mặc cho người qua đường không để ý, có vẻ như nặn tò he là thú vui trong cuộc đời ông.

PHẠM TĂNG

**********************

Câu chuyện Tò he

Tôi nhớ ngày nhỏ, được cầm một cây Tò he rực rỡ sắc màu xanh, đỏ là sướng mê. Hình như trẻ con đứa nào cũng thích được ngắm nhìn bàn tay thoăn thoắt của người nặn tò he khóe léo tạo ra hình thù các con giống trên một que tre. Cho đến giờ, tôi vẫn không quên cái mùi thơm nức của bột gạo nếp hấp, mùi ngòn ngọt, man mát của đường trắng khi cầm trò chơi này. Từ những ký ức tuổi thơ đó, tôi đã tìm đến làng Xuân La, xã Phượng Dực, huyện Phú Xuyên, Hà Tây, nơi có truyền thống nặn tò he từ nhiều đời nay để tìm hiểu về nghề này.

* Trò chơi dân gian bằng bột nếp

Cách Hà Nội 30km, làng Xuân La ngày nay vẫn còn giữ nghề nặn Tò he mà ông tổ của làng khởi nguồn hàng trăm năm nay. Không ai rõ, nghề Tò he xuất hiện chính xác từ bao giờ chỉ biết là nó gắn liền với văn hóa tôn giáo, tín ngưỡng của vùng quê Bắc Bộ. Ban đầu, Tò he là sản phẩm làm bằng bột dùng để cúng lễ nên chúng thường có hình thù các con vật như công, gà, trâu, bò, lợn, cá... vì vậy, người ta gọi sản phầm này là "đồ chơi chim cò". Một số vùng tại miền Bắc, người ta còn gọi là "con bánh" vì bên cạnh hình thù các con vật, người ta còn nặn bột thành nải chuối, quả cau, chân giò, đĩa xôi... tạo thành mâm cỗ để đi chùa dâng cúng. Về sau, sản phẩm được gắn vào một chiếc kèn ống, ở đầu kèn có quét chút mạch nha, khi thổi phát ra âm thanh "tò te" thế nên có lẽ người ta gọi là "tò te", sau này nói trại thành "tò he". Dần dần, Tò he trở thành một loại đồ chơi dân gian của trẻ em Việt Nam rất được ưa chuộng cũng bởi những hình thù ngộ nghĩnh, màu sắc bắt mắt và nó lại được nặn tại chỗ chỉ trong vài phút.

Anh Tẫn say mê công việc nặn tò he

Chúng tôi tìm đến nhà cụ Đặng Văn Tố, người đã được Bộ Văn hóa thể thao và du lịch phong tặng là nghệ nhân bởi những cống hiến của cụ cho nghề truyền thống này. Cụ Tố không còn nữa, nhưng con trai cụ là anh Đặng Văn Tẫn vẫn tiếp tục kế nghiệp cha mình. Anh Tẫn cho biết, bí quyết của nghề này chính là cách nhào và pha chế bột sao cho bột dẻo, thơm, nhưng vẫn giữ được lâu mà không bị mốc và khô. Bột làm tò he nhất thiết phải là bột nếp, nếu có pha chút gạo tẻ thì phải đúng tỉ lệ 7 nếp, 3 tẻ. Bột được xay nhỏ mịn, nhào nhuyễn rồi được bọc cẩn thận trong túi nilông để chống khô. Khi bắt đầu nặn, người nghệ nhân mới véo bột thành những nắm nhỏ rồi bắt đầu pha chế màu, với 4 màu cơ bản: Đỏ, xanh, vàng, đen (hoặc trắng).

Trẻ em thời nay vẫn hứng thú trò chơi dân gian này

Hỏi về cách thức pha màu, anh Tẫn kể: Ngày trước, những nghệ nhân nặn tò he pha chế màu toàn từ những nguyên liệu thiên nhiên như lá cây, hoa, quả. Ví dụ làm màu đỏ là phải pha chế từ nghệ, màu vàng từ quả gấc, màu xanh từ lá cây. Để làm ra những sắc màu thiên nhiên này, người làm tò he phải tốn khá nhiều công sức để pha chế. “Thời đó, để làm 1kg bột có màu đỏ thì phải dùng đến mấy chục quả gấc. Công đoạn làm màu cực lắm và khá tốn thời gian. Bột nếp làm tò he được hấp chín và pha chút đường, vì thế trẻ em khi chơi tò he là có thể ăn được. Còn bây giờ, nguyên liệu công nghiệp có sẵn, người nặn tò he dùng màu này tiện lợi hơn và tò hè giờ cũng chỉ là đồ chơi cho con trẻ chứ không phải là đồ ăn quà như ngày xưa”, anh Tẫn tâm sự.

Anh Tẫn và trẻ em ở quê coi tò he là món đồ chơi không thể thiếu trong ngày Tết

Nghề Tò he với công cụ khá thô sơ: nắm bột, một chút phẩm màu công nghiệp, chiếc lược răng nhỏ, con dao, miếng sáp ong để làm trơn tay, vài que tre vót sẵn… thế là người nặn Tò he có thể rong ruổi trên chiếc xe đạp đi kiếm kế sinh nhai. Cũng chính vì sự gọn nhẹ, tiện lợi này, người dân ở làng Xuân La thường xuyên đạp xe đến những vùng lân cận để kiếm sống, đến chiều tối lại rong ruổi đạp xe về. Tò he giờ không chỉ xuất hiện trong những ngày lễ, tết truyền thống của Việt Nam mà nó còn xuất hiện ngày càng nhiều hơn trong cuộc sống hàng ngày tại các Công viên, vườn thú, trường học, rạp xiếc…

* Tò he đã thật sự trở lại

Một thời, nghề nặn Tò he tưởng như bị mai một khi mà trẻ em khắp nơi đều nhạt dần với trò chơi dân gian bằng bột này thay vì những trò chơi điện tử hiện đại hấp dẫn hơn. Những người theo nghề nặn Tò he ở làng Xuân La và ở nhiều nơi khác lần lượt thôi nghề và chuyển sang làm những nghề khác. Nhưng giờ đây, nghề nặn Tò he đã thật sự trở lại và được chính những người dân làng phục hồi. Khi chúng tôi đến làng Xuân La, nhiều trai làng vẫn giữ nghề truyền thống của gia đình và coi Tò he là nghề kiếm sống thật sự.

Vẻ đẹp của trò chơi dân gian này có một sức sống bền bỉ

Anh Tẫn kể, từ tháng Giêng đến tháng 3 âm lịch, người làng Xuân La rậm rịch kéo nhau đi kiếm sống bằng chính nghề nặn Tò he truyền thống. Thời gian này cũng chính là mùa hội với hàng trăm lễ hội lớn nhỏ khắp các tỉnh miền Bắc: Từ hội đền Hùng, hội đền Cổ Loa, hội Lim, hội gò Đống Đa đến những hội làng. Anh Tẫn cho biết, vào mùa hội, vợ chồng anh đèo nhau đi suốt, có khi 3 ngày mới về nhà một lần, và cũng chỉ kịp pha chế thêm bột, chuẩn bị đồ nghề rồi lại tiếp tục “khăn gói quả mướp” đến hội khác. Nếu không vào mùa hội, người làng lại cần mẫn chở hòm đồ nghề lên Hà Nội kiếm sống tại công viên Lê Nin, Thủ Lệ. Vào ngày hội, người nặn Tò he có thể kiếm được 300.000 – 400.000đ/ngày, ngày thường cũng không dưới 100.000đ. Làng Xuân La hiện giờ có 50% số hộ theo nghề làm Tò he và họ đều hài lòng với nghề sinh nhai này.
Khi miếng cơm manh áo no đủ, những giá trị văn hóa truyền thống được coi trọng và trở về vị trí đích thực của nó thì những người theo nghề nặn Tò he cũng dần lấy lại được sự thích thú của trẻ em. Với giá bình dân 5000 – 10.000đ/ que, những que Tò he với các hình thù sinh động, bắt mắt vẫn có một sức quyến rũ riêng và vẫn là món đồ chơi dân dã nhưng hấp dẫn đối với trẻ em. “Chơi Tò he tuy không lâu, chỉ từ 3 -5 ngày thì bột bị khô, nhưng thấy chúng tôi ngồi đâu là trẻ em vẫn xúm lại và vẫn rất thích thú. Các em say sưa nhìn chúng tôi nặn bột và không thôi hỏi về câu chuyện Tò he như nguồn gốc xuất xứ, về cách nặn bột. Mừng lắm, khi thời buổi hiện đại với nhiều trò chơi điện tử, vẫn có rất nhiều em bé thích thú nặn bột và sung sướng cầm một que Tò he mà mẹ mua cho”, anh Tẫn tâm sự, ánh mắt ngập tràn niềm hạnh phúc. Ngày nay, các nghệ nhân nặn Tò he không chỉ nặn những hình thù đơn giản của 12 con giáp nữa mà còn nặn khá nhiều hình con vật từ những bộ phim hoạt hình như: Đôremon, Pokemon, Tôn Ngộ Không để chiều theo sở thích của trẻ nhỏ.

Món đồ chơi đơn giản, nhưng mang phẩm chất, cốt cách người Việt

Câu chuyện Tò he được kể khá dài từ đời nọ qua đời kia và đến thời nay, trẻ em Việt Nam vẫn hăng say lắng nghe và tìm hiểu câu chuyện về trò chơi dân gian này. Không những vậy, Tò he đã được thế giới biết đến khi được mang đi giới thiệu tại những Ngày hội văn hóa. Năm 2006 và 2007, anh Đặng Văn Tẫn, được theo đoàn nghệ thuật Việt Nam mang sản phẩm Tò he sang Nhật Bản để giới thiệu trong “Ngày hội văn hóa Việt Nam tại Nhật”. Thật mừng, khi Tò he là một trong những nét văn hóa dân gian được người dân nước bạn, đặc biệt là trẻ em hứng thú nhất.

Khi được hỏi về kế hoạch phát triển làng nghề, anh Tẫn cho biết, hiện giờ đang nhờ các nhà khoa học nghiên cứu để tìm ra phương pháp kéo dài “tuổi thọ” của trò chơi này bằng cách giữ bột lâu bị khô, tuy nhiên, đến giờ mới chỉ tìm ra phương pháp chồng mốc bột. Những cố gắng bảo tồn, lưu truyền và phát triển của những nghệ nhân nặn Tò he như minh chứng cho thấy món đồ chơi dân dã được lưu truyền từ nhiều đời nay vẫn có một sức sống mãnh liệt trong đời sống tinh thần của người dân Việt Nam.

Theo: hanoimoi.vn