Tweet
JOHN MUIR VÀ NHỮNG CON ÐƯỜNG NÚI
Nếu bạn đến bang California để đi dã ngoạn, ngắm cảnh hay leo trên các dãy núi hùng vĩ trong vùng Sierra Nevada, đặc biệt là đến thăm lâm viên quốc gia nổi tiếng Yosemite, chắc chắn bạn sẽ được nghe nhắc đến John Muir. Vậy John Muir là ai?
Trước khi nói về John Muir, hãy nói đến John Muir Trail, con đường mòn dài 211 dặm (340 km). Khi đến chơi Yosemite, bên cạnh ngọn thác Yosemite cao nhất bắc Mỹ, du khách đến thăm Happy Isles rất đông vì đây là điểm khởi đầu của Mist trail và John Muir trail dẫn đến hai ngọn thác khá đẹp và phổ biến của Yosemite là thác Vernal và Nevada. Nếu tiếp tục đi theo đường mòn John Muir về phía đông nam sẽ đến được đỉnh cao nhất của 48 tiểu bang đất liền của Hoa Kỳ là Mt. Whitney cao 14,496 ft nằm ở biên giới công viên quốc gia Sequoia và rừng quốc gia Inyo. Ngoại trừ khoảng 10 dặm đầu tiên đi ra khỏi Yosemite, đường mòn John Muir chủ yếu nằm ở độ cao trên 8,000 ft với những điểm cao nhất trên 13,000 ft. Ði bộ hết con đường núi này trung bình mất khoảng từ 8 đến 14 ngày, băng qua rất nhiều phong cảnh tuyệt đẹp của vùng thiên nhiên hoang dã. Tính đến năm 2007, kỷ lục đi đường rừng nhanh nhất là 4 ngày 5 tiếng 25 phút. Ðường mòn John Muir được khởi công xây dựng năm 1915, một năm sau khi John Muir qua đời, với ngân khoản 10,000 Mỹ kim, và hoàn tất năm 1938, đúng năm sinh nhật thứ 100 của John Muir.
Tại Hoa Kỳ còn có một đường mòn mang tên John Muir khác thuộc bang Tennessee trong rừng quốc gia Cherokee dài gần 21 dặm. Những con đường mòn được đặt tên John Muir để ghi nhớ sự khai phá và bảo tồn cảnh vật thiên nhiên, đặc biệt là trong vùng Sierra Nevada của nhân vật này. John Muir sinh năm 1838 và mất năm 1914 là một trong những nhà bảo tồn học đầu tiên của thời hiện đại. Ông còn là nhà văn chuyên viết về các cuộc thám hiểm các vùng thiên nhiên hoang dã cũng như về nghiên cứu địa lý. Sách của ông được hàng triệu người say mê đọc và vẫn còn được phổ biến cho đến ngày nay. Ông đề cao vai trò bảo vệ môi trường thiên nhiên của con người và vì vậy sự ảnh hưởng của ông đã giúp cho thế hệ sau hiểu được tầm quan trọng này đểø tiếp tục gìn giữ vẻ đẹp vô giá của thiên nhiên.
Sự ý thức và đam mê của John Muir trong sứ mạng bảo tồn thiên nhiên đã bắt đầu trong lúc ông dọn đến sống ở thành phố San Francisco vào năm 1868. Ông đã đọc về Yosemite từ trước và khi đến Thung Lũng Yosemite trong lần đầu tiên, ông đã không khỏi buột miệng: "Không có đền đài nào được xây dựng bằng chính bàn tay con người có thể so sánh được với Yosemite, vì Yosemite là sự hùng vĩ nhất của thiên nhiên." Sau đó, ông đã xin làm việc lái phà và chăn cừu trong vùng Sierra. Chính những công việc này đã tạo cho ông cơ hội để leo đỉnh Cathedral Peak thuộc ngọn núi Dana và đi bộ dọc theo con đường mòn Indian xuống Bloody Canyon kéo dài đến tận Mono Lake.
Trong thời gian thám hiểm vùng núi Sierra, ông đã nghĩ ra phương cách phát triển và gìn giữ môi trường sinh thái học tại đây. Theo ông, mối đe dọa lớn nhất tại vùng Yosemite và Sierra là các loại động vật gia cầm, điển hình là các đàn cừu thời bấy giờ. Sự có mặt của các đàn cừu sẽ tạo hư hại cho các đồng cỏ rộng lớn tại đây, từ đó gây ảnh hưởng nặng đến hệ sinh thái học. Do đó, ông đã dùng sự ảnh hưởng của mình để giới thiệu một dự luật tại Quốc hội Hoa Kỳ để biến vùng Yosemite thành lâm viên quốc gia, dưới sự coi sóc của chính phủ. Muir còn nghiên cứu địa lý để đưa ra những giả thuyết về sự hình thành của vùng rừng núi Sierra vì theo ông, khi hiểu được nguồn gốc và tính chất của đất đai, thì mới có thể tìm ra cách bảo tồn tài nguyên thiên nhiên. Sự nghiên cứu về địa lý của ông đã được đăng tải trên các báo có uy tín thời bấy giờ đà được khá nhiều nhà nghiên cứu khoa học ủng hộ.
Ðể nỗ lực trong việc tạo tác động đến cấp chính quyền trong việc gìn giữ vùng Sierra có hiệu quả hơn, John Muir đã thành lập Sierra Club vào năm 1892, với tôn chỉ là thám hiểm, và bảo vệ môi trường sinh thái học của địa cầu, đồng thời giáo dục con người về tầm quan trọng của con người trong công việc bảo tồn thiên nhiên bằng chính luật pháp. Hiện tại Sierra Club có hơn 700,000 thành viên khắp nơi tại Hoa Kỳ cũng như ở Canada. Bên cạnh hàng trăm ngàn thiện nguyện viên, Sierra Club cũng có khoảng 500 nhân viên được trả tiền và làm việc tại San Francisco, bang California và một số khác làm công tác vận động chính phủ tại Washington D.C. Chính Sierra Club dưới sự dẫn dắt trong những ngày đầu của John Muir đã vận động thành công các nhà lập pháp bang California để đưa Yosemite vào danh sách lâm viên quốc gia dưới sự kiểm soát của chính quyền liên bang. Hơn thế nữa, Sierra Club còn tranh đấu để cho các vấn đề bảo quản các khu rừng hoang dã, biện pháp chống ô nhiễm môi sinh cũng như các chính sách dùng đất đai và phương tiện giao thông của chính phủ. Sierra Club chính thức trở thành một tổ chức bất vụ lợi vào năm 1960 do sự vận động của ông David Brower.
Trở lại với nhà thám hiểm John Muir, một trong những cách hữu hiệu mà ông đã dùng để thuyết phục những người có tầm ảnh hưởng mạnh chính là mời họ đi dã ngoạn cùng ông để tận mắt nhìn thấy sự bao là hùng vĩ của thiên nhiên và sự tàn phá do cuộc sống của con người gây ra. Ông đã có dịp hướng dẫn tổng thống Roosevelt thám hiểm vùng Yosemite vào năm 1903. Cả hai ông đã cắm trại và dã ngoạn tại Glacier Point và dọc theo các con đường mòn dẫn vào thung lũng của Yosemite. Chính kinh nghiệm thiên nhiên này đã giúp tổng thống Roosevelt hiểu được tầm quan trọng của chính phủ trong việc bảo tồn các thắng cảnh thiên nhiên.
Sau khi John Muir qua đời, tinh thần của ông vẫn được tiếp tục qua nỗ lực của những người có lòng với thiên nhiên, điển hình là người chắt của ông là Michael Muir, đã thành lập nhóm Access Adventure chuyên giúp người khuyết tật đến với các sinh hoạt ngoài trời khi ngồi trên xe lăn. Ngoài hai con đường mòn, một vùng thiên nhiên hoang dã rộng 581,000 mẫu Anh (khoảng 2,350 km vuông) cũng được mang tên ông. Tên John Muir cũng còn được đặt cho trường học, công viên, đường nhựa, một khu rừng, một đỉnh núi, và một thiên thạch. Hình của ông đứng nhìn đỉnh Half Dome và cánh đại bàng California giang rộng đã được khắc ở mặt sau của loạt đồng 25 xu phát hành năm 2005. Gần đây nhất năm 2006, thống đốc California Schwarzenegger cùng đệ nhất phu nhân Maria Shriver đã đưa tên John Muir vào "California Hall of Fame" tại viện bảo tàng lịch sử, phụ nữ và nghệ thuật California.
Chính nhờ những nỗ lực bảo tồn thiên nhiên mạnh mẽ của những người tiên phong như John Muir mà Hoa Kỳ mới thiết lập được một hệ thống bảo vệ môi trường hữu hiệu như ngày nay.
Tạ Ðức Trí
Nếu bạn đến bang California để đi dã ngoạn, ngắm cảnh hay leo trên các dãy núi hùng vĩ trong vùng Sierra Nevada, đặc biệt là đến thăm lâm viên quốc gia nổi tiếng Yosemite, chắc chắn bạn sẽ được nghe nhắc đến John Muir. Vậy John Muir là ai?
Trước khi nói về John Muir, hãy nói đến John Muir Trail, con đường mòn dài 211 dặm (340 km). Khi đến chơi Yosemite, bên cạnh ngọn thác Yosemite cao nhất bắc Mỹ, du khách đến thăm Happy Isles rất đông vì đây là điểm khởi đầu của Mist trail và John Muir trail dẫn đến hai ngọn thác khá đẹp và phổ biến của Yosemite là thác Vernal và Nevada. Nếu tiếp tục đi theo đường mòn John Muir về phía đông nam sẽ đến được đỉnh cao nhất của 48 tiểu bang đất liền của Hoa Kỳ là Mt. Whitney cao 14,496 ft nằm ở biên giới công viên quốc gia Sequoia và rừng quốc gia Inyo. Ngoại trừ khoảng 10 dặm đầu tiên đi ra khỏi Yosemite, đường mòn John Muir chủ yếu nằm ở độ cao trên 8,000 ft với những điểm cao nhất trên 13,000 ft. Ði bộ hết con đường núi này trung bình mất khoảng từ 8 đến 14 ngày, băng qua rất nhiều phong cảnh tuyệt đẹp của vùng thiên nhiên hoang dã. Tính đến năm 2007, kỷ lục đi đường rừng nhanh nhất là 4 ngày 5 tiếng 25 phút. Ðường mòn John Muir được khởi công xây dựng năm 1915, một năm sau khi John Muir qua đời, với ngân khoản 10,000 Mỹ kim, và hoàn tất năm 1938, đúng năm sinh nhật thứ 100 của John Muir.
Tại Hoa Kỳ còn có một đường mòn mang tên John Muir khác thuộc bang Tennessee trong rừng quốc gia Cherokee dài gần 21 dặm. Những con đường mòn được đặt tên John Muir để ghi nhớ sự khai phá và bảo tồn cảnh vật thiên nhiên, đặc biệt là trong vùng Sierra Nevada của nhân vật này. John Muir sinh năm 1838 và mất năm 1914 là một trong những nhà bảo tồn học đầu tiên của thời hiện đại. Ông còn là nhà văn chuyên viết về các cuộc thám hiểm các vùng thiên nhiên hoang dã cũng như về nghiên cứu địa lý. Sách của ông được hàng triệu người say mê đọc và vẫn còn được phổ biến cho đến ngày nay. Ông đề cao vai trò bảo vệ môi trường thiên nhiên của con người và vì vậy sự ảnh hưởng của ông đã giúp cho thế hệ sau hiểu được tầm quan trọng này đểø tiếp tục gìn giữ vẻ đẹp vô giá của thiên nhiên.
Sự ý thức và đam mê của John Muir trong sứ mạng bảo tồn thiên nhiên đã bắt đầu trong lúc ông dọn đến sống ở thành phố San Francisco vào năm 1868. Ông đã đọc về Yosemite từ trước và khi đến Thung Lũng Yosemite trong lần đầu tiên, ông đã không khỏi buột miệng: "Không có đền đài nào được xây dựng bằng chính bàn tay con người có thể so sánh được với Yosemite, vì Yosemite là sự hùng vĩ nhất của thiên nhiên." Sau đó, ông đã xin làm việc lái phà và chăn cừu trong vùng Sierra. Chính những công việc này đã tạo cho ông cơ hội để leo đỉnh Cathedral Peak thuộc ngọn núi Dana và đi bộ dọc theo con đường mòn Indian xuống Bloody Canyon kéo dài đến tận Mono Lake.
Trong thời gian thám hiểm vùng núi Sierra, ông đã nghĩ ra phương cách phát triển và gìn giữ môi trường sinh thái học tại đây. Theo ông, mối đe dọa lớn nhất tại vùng Yosemite và Sierra là các loại động vật gia cầm, điển hình là các đàn cừu thời bấy giờ. Sự có mặt của các đàn cừu sẽ tạo hư hại cho các đồng cỏ rộng lớn tại đây, từ đó gây ảnh hưởng nặng đến hệ sinh thái học. Do đó, ông đã dùng sự ảnh hưởng của mình để giới thiệu một dự luật tại Quốc hội Hoa Kỳ để biến vùng Yosemite thành lâm viên quốc gia, dưới sự coi sóc của chính phủ. Muir còn nghiên cứu địa lý để đưa ra những giả thuyết về sự hình thành của vùng rừng núi Sierra vì theo ông, khi hiểu được nguồn gốc và tính chất của đất đai, thì mới có thể tìm ra cách bảo tồn tài nguyên thiên nhiên. Sự nghiên cứu về địa lý của ông đã được đăng tải trên các báo có uy tín thời bấy giờ đà được khá nhiều nhà nghiên cứu khoa học ủng hộ.
Ðể nỗ lực trong việc tạo tác động đến cấp chính quyền trong việc gìn giữ vùng Sierra có hiệu quả hơn, John Muir đã thành lập Sierra Club vào năm 1892, với tôn chỉ là thám hiểm, và bảo vệ môi trường sinh thái học của địa cầu, đồng thời giáo dục con người về tầm quan trọng của con người trong công việc bảo tồn thiên nhiên bằng chính luật pháp. Hiện tại Sierra Club có hơn 700,000 thành viên khắp nơi tại Hoa Kỳ cũng như ở Canada. Bên cạnh hàng trăm ngàn thiện nguyện viên, Sierra Club cũng có khoảng 500 nhân viên được trả tiền và làm việc tại San Francisco, bang California và một số khác làm công tác vận động chính phủ tại Washington D.C. Chính Sierra Club dưới sự dẫn dắt trong những ngày đầu của John Muir đã vận động thành công các nhà lập pháp bang California để đưa Yosemite vào danh sách lâm viên quốc gia dưới sự kiểm soát của chính quyền liên bang. Hơn thế nữa, Sierra Club còn tranh đấu để cho các vấn đề bảo quản các khu rừng hoang dã, biện pháp chống ô nhiễm môi sinh cũng như các chính sách dùng đất đai và phương tiện giao thông của chính phủ. Sierra Club chính thức trở thành một tổ chức bất vụ lợi vào năm 1960 do sự vận động của ông David Brower.
Trở lại với nhà thám hiểm John Muir, một trong những cách hữu hiệu mà ông đã dùng để thuyết phục những người có tầm ảnh hưởng mạnh chính là mời họ đi dã ngoạn cùng ông để tận mắt nhìn thấy sự bao là hùng vĩ của thiên nhiên và sự tàn phá do cuộc sống của con người gây ra. Ông đã có dịp hướng dẫn tổng thống Roosevelt thám hiểm vùng Yosemite vào năm 1903. Cả hai ông đã cắm trại và dã ngoạn tại Glacier Point và dọc theo các con đường mòn dẫn vào thung lũng của Yosemite. Chính kinh nghiệm thiên nhiên này đã giúp tổng thống Roosevelt hiểu được tầm quan trọng của chính phủ trong việc bảo tồn các thắng cảnh thiên nhiên.
Sau khi John Muir qua đời, tinh thần của ông vẫn được tiếp tục qua nỗ lực của những người có lòng với thiên nhiên, điển hình là người chắt của ông là Michael Muir, đã thành lập nhóm Access Adventure chuyên giúp người khuyết tật đến với các sinh hoạt ngoài trời khi ngồi trên xe lăn. Ngoài hai con đường mòn, một vùng thiên nhiên hoang dã rộng 581,000 mẫu Anh (khoảng 2,350 km vuông) cũng được mang tên ông. Tên John Muir cũng còn được đặt cho trường học, công viên, đường nhựa, một khu rừng, một đỉnh núi, và một thiên thạch. Hình của ông đứng nhìn đỉnh Half Dome và cánh đại bàng California giang rộng đã được khắc ở mặt sau của loạt đồng 25 xu phát hành năm 2005. Gần đây nhất năm 2006, thống đốc California Schwarzenegger cùng đệ nhất phu nhân Maria Shriver đã đưa tên John Muir vào "California Hall of Fame" tại viện bảo tàng lịch sử, phụ nữ và nghệ thuật California.
Chính nhờ những nỗ lực bảo tồn thiên nhiên mạnh mẽ của những người tiên phong như John Muir mà Hoa Kỳ mới thiết lập được một hệ thống bảo vệ môi trường hữu hiệu như ngày nay.
Tạ Ðức Trí
