Tweet
NGHĨA ĐỘNG CÀN KHÔN
NGHĨA ĐỘNG CÀN KHÔN
Trần Hạ Tháp
“Lôi đình bất tỏa cô trung phẫn,
Quỉ mỵ do kinh Thất trảm chương”
(Cao Bá Quát)
- 1 -
Triệu Tuấn hiếu nghĩa và rất mực thông minh. Tánh tình cần cù ít nói. Gia cảnh gã nghèo khổ, thân tộc tứ cố vô thân. Tuổi ấu thơ sớm
Link" align="right" border="0" alt="" style="padding:7px;" />mồ côi cha, lớn lên chuyên việc bút nghiên chưa bao lâu thì mẹ gã cũng qua đời. Đóng cửa cư tang ba năm xong, gã thôi việc đồng áng để quảy gánh hàng rong. Triệu Tuấn vốn quen lao lực không sợ khổ song suốt năm cúi mình trên mảnh ruộng, gã đã không còn thời gian để đọc sách. Chưa thiết đến vợ con, ngoài túp lều tranh rách nát ra Triệu Tuấn chỉ biết lấy chữ nghĩa thánh hiền làm sự sản. Đấy là niềm vui của gã trong thanh bần đơn độc. Xóm làng chẳng ai ngó tới cứ coi gã như kẻ ươn gàn.
Một buổi trưa hạn hán lâu ngày, gã dừng quang gánh ở gốc đa làng nọ với nắm xôi qua bữa dọc đường. Đột ngột Triệu Tuấn kinh ngạc ngừng ăn, chăm chú lắng nghe... Không chỉ ý nghĩa của một bài thơ khiến gã nín thở quên ăn. Rõ ràng giọng ngâm sang sảng, đầy bi hùng đang vang lên từ gian lều cô quạnh ở đỉnh đồi lộng gió kia, đủ để làm gã bồi hồi tấc dạ. Triệu Tuấn chưa từng biết qua bài thơ ấy ? Vâng, và có lẽ hai câu này sẽ còn đọng lại mãi trong lòng gã : "Trượng nghĩa, đan tâm quân tử luận / Hàn thân, độc ảnh tiểu nhân ưu".
Ngơ ngẩn... hồi lâu. Triệu Tuấn rớm nước mắt bên gốc đa thầm lặng. Gã thổn thức phận đời quạnh hiu. Đã thế, không sai... gã cứ vẫn là một kẻ chẳng ra gì. Phải rồi, đau buồn về nghèo khổ, than thở mãi cảnh độc ảnh cô thân thì đích thị là ưu sầu của hạng tiểu nhân. Ai chính nhân quân tử, kẻ ấy chẳng lấy thế làm điều. Không sợ nghèo cũng chẳng vì thiếu kẻ đồng tâm, vắng tri kỷ mà đổi chí thay lòng... Bậc chính nhân quân tử chỉ một tấm lòng son sắt trong sáng và những việc làm trượng nghĩa mà thôi. Đó là chỗ luận bàn của họ. Nhưng không - dẫu chưa từng là một người quân tử - Triệu Tuấn cũng quyết không để mình thành hạng tiểu nhân nhu nhược... Gã chùi nước mắt thật nhanh, ngồi thẳng lên và tiếp tục với nắm xôi còn lại. Từ đó, người ta thường thấy một kẻ quảy gánh hàng rong đến nghỉ trưa dưới gốc đa kia. Gã luôn ngồi thẳng và mãi lắng tai nghe... Lắm lúc, nắm xôi vẫn cứ còn nguyên vẹn mà khuôn mặt gã dường như rất hứng khởi. Miệng gã lập lại những câu thơ vừa nghe qua, cố nhớ thật nhiều. Nét u sầu dần phai đi trên khuôn mặt kham khổ.
Trần Hạ Tháp
“Lôi đình bất tỏa cô trung phẫn,
Quỉ mỵ do kinh Thất trảm chương”
(Cao Bá Quát)
- 1 -
Triệu Tuấn hiếu nghĩa và rất mực thông minh. Tánh tình cần cù ít nói. Gia cảnh gã nghèo khổ, thân tộc tứ cố vô thân. Tuổi ấu thơ sớm
Một buổi trưa hạn hán lâu ngày, gã dừng quang gánh ở gốc đa làng nọ với nắm xôi qua bữa dọc đường. Đột ngột Triệu Tuấn kinh ngạc ngừng ăn, chăm chú lắng nghe... Không chỉ ý nghĩa của một bài thơ khiến gã nín thở quên ăn. Rõ ràng giọng ngâm sang sảng, đầy bi hùng đang vang lên từ gian lều cô quạnh ở đỉnh đồi lộng gió kia, đủ để làm gã bồi hồi tấc dạ. Triệu Tuấn chưa từng biết qua bài thơ ấy ? Vâng, và có lẽ hai câu này sẽ còn đọng lại mãi trong lòng gã : "Trượng nghĩa, đan tâm quân tử luận / Hàn thân, độc ảnh tiểu nhân ưu".
Ngơ ngẩn... hồi lâu. Triệu Tuấn rớm nước mắt bên gốc đa thầm lặng. Gã thổn thức phận đời quạnh hiu. Đã thế, không sai... gã cứ vẫn là một kẻ chẳng ra gì. Phải rồi, đau buồn về nghèo khổ, than thở mãi cảnh độc ảnh cô thân thì đích thị là ưu sầu của hạng tiểu nhân. Ai chính nhân quân tử, kẻ ấy chẳng lấy thế làm điều. Không sợ nghèo cũng chẳng vì thiếu kẻ đồng tâm, vắng tri kỷ mà đổi chí thay lòng... Bậc chính nhân quân tử chỉ một tấm lòng son sắt trong sáng và những việc làm trượng nghĩa mà thôi. Đó là chỗ luận bàn của họ. Nhưng không - dẫu chưa từng là một người quân tử - Triệu Tuấn cũng quyết không để mình thành hạng tiểu nhân nhu nhược... Gã chùi nước mắt thật nhanh, ngồi thẳng lên và tiếp tục với nắm xôi còn lại. Từ đó, người ta thường thấy một kẻ quảy gánh hàng rong đến nghỉ trưa dưới gốc đa kia. Gã luôn ngồi thẳng và mãi lắng tai nghe... Lắm lúc, nắm xôi vẫn cứ còn nguyên vẹn mà khuôn mặt gã dường như rất hứng khởi. Miệng gã lập lại những câu thơ vừa nghe qua, cố nhớ thật nhiều. Nét u sầu dần phai đi trên khuôn mặt kham khổ.
Comment