Thông báo Quan trọng

**nhé** · 19-01-2009, 06:35 AM

..::~Trích dẫn nguyên văn bởi hoangvu View Post

Tại sao Trâu chỉ có một hàm Răng ?

Cũng tương truyền thuở xưa rằng: Các loài thú vật bốn cẳng như Chó, Mèo, Trâu, Cọp …v.v thì có được hai hàm răng, duy chỉ có con Ngựa dù cũng có 4 cẳng, nhưng chỉ có một hàm răng. Bửa nọ, Ngựa được mời đi dự tiệc, Ngựa nghĩ rằng mình chỉ có một hàm răng ăn rất chậm, nên đi hỏi Chó, Mèo, Cọp … để mượn hàm răng, thì Chó, Mèo, Cọp …. cũng được mời ăn tiệc, chỉ còn Trâu cũng được mời ăn tiệc, nhưng không muốn đi vì lười, phần làm việc cực nhọc nên thân thể ê ẩm, nên không đi dự tiệc, cho nên Trâu được Ngựa đến năn nỉ và than thân trách phận vì số không có hai hàm răng, rồi hứa chỉ mượn tạm hàm răng của Trâu đi ăn tiệc xong sẽ trả lại liền, còn đền ơn đáp nghĩa cho Trâu. Trâu nghe bùi tai, động lòng nên gỡ cho Ngựa mượn. Sau khi dự tiệc xong, Ngựa thấy có hai hàm răng ăn rất mau và lại ngon miệng, nên động lòng tham, không giữ gìn lời hứa, bèn trốn lánh Trâu để giựt luôn hàm răng. Một hôm Trâu gặp được Ngựa đòi lại hàm răng và mắng chửi Ngựa thậm tệ, Ngựa phóng nước đại chạy trốn mất dạng, Trâu rượt theo một hồi không bắt kịp Ngựa, vì thân thể nặng nề nên rất chậm chạp. Từ đó, Trâu dành nuốt hận cho đến ngày nay, chỉ có một hàm răng, trong khi Ngựa lại có hai hàm răng.

Đó là, nguyên do Trâu ăn cỏ, chỉ có một hàm răng và cày bừa giúp nhà nông trồng lúa. Đây là một trong những tương truyền trong dân gian để răng đời đáng quý !

Bài học rút ra là không nên cho ai mượn cái gì hết phải không huynh, nếu (bị ép) cho mượn thì phải có... thế chấp, vậy chắc ăn hơn.

Mà huynh ơi tại sao con trâu lại có hai cái sừng vậy huynh?

**hoangvu** · 19-01-2009, 09:36 AM

..::~Trích dẫn nguyên văn bởi nhé View Post

Bài học rút ra là không nên cho ai mượn cái gì hết phải không huynh, nếu (bị ép) cho mượn thì phải có... thế chấp, vậy chắc ăn hơn.

Mà huynh ơi tại sao con trâu lại có hai cái sừng vậy huynh?

Có thể cũng là vì ngày xưa trâu có mượn một anh chàng nào đó như Tê giác ...... một cái sừng để mang thử, nhưng khi mang vào xong trâu thấy hai cái sừng có vẻ đẹp và "phong độ" hơn một cái nên từ đó giữ luôn và không trả lại giống như chú ngựa vậy đó.

**nhé** · 19-01-2009, 10:20 AM

..::~Trích dẫn nguyên văn bởi hoangvu View Post

Có thể cũng là vì ngày xưa trâu có mượn một anh chàng nào đó như Tê giác ...... một cái sừng để mang thử, nhưng khi mang vào xong trâu thấy hai cái sừng có vẻ đẹp và "phong độ" hơn một cái nên từ đó giữ luôn và không trả lại giống như chú ngựa vậy đó.

Tại sao Trâu mượn Tê giác một cái sừng mà cuối cùng có tới hai cái sừng lận, bộ con Trâu này hên nên mượn được cái sừng đang có... chửa hả huynh?

**vertumnus** · 25-01-2009, 05:46 AM

Năm Sửu nói chuyện các loài trâu

Trên hành tinh xanh của chúng ta đang sống, có nhiều loài trâu khác nhau, được phân biệt bằng màu sắc lông và hình dạng của cặp sừng. Trâu có mặt ở châu Á, châu Phi, châu Mỹ latinh và cả châu Âu.

1- Trâu nhà: có xuất xứ từ trâu rừng, được con người thuần hóa cách nay hơn 3.000 năm. Trâu nhà có tên khoa học chung là Buffalusindicus, tên tiếng Anh là Buffalo, được xếp vào loài động vật guốc chẵn, thú có móng bằng, thuộc họ nhai lại. Trâu nhà có thân dài từ 2,5-3m, chiều cao từ 1,3-1,5m, trọng lượng từ 600-800kg.

Cặp sừng cong trên đầu trâu, loại sừng rỗng, được sử dụng để mở đường qua các tầng cây thấp hoặc dùng đào đất lên thành các hố bùn để tắm, dầm mình. Mỗi chiếc sừng trâu nhà dài từ 60-120cm, khoảng cách giữa hai sừng là 50-90cm. Khi được 3 tuổi, trâu nhà đẻ lứa đầu, mỗi lứa chỉ đẻ một con. Trong suốt cả một đời, trâu nhà có thể đẻ từ 5 đến 6 lứa.

2- Trâu rừng: tên khoa học là Bubalus bubalis, thân dài 3-3,5m, chiều cao từ 1,5 đến 1,8m, trọng lượng từ 800-1.000kg. Sừng trâu rừng dài khoảng 190cm, cong. Chúng thường đi ăn từng bầy. Bình thường, trâu rừng hiền lành, nhưng khi gặp kẻ thù chúng sẽ trở nên hung tợn.

Trong thiên nhiên, chẳng có loài thú nào dám tấn công trâu rừng, kể cả hổ báo cũng phải kiêng dè. Trâu rừng sinh sản vào mùa hè, trâu cái mang thai khoảng 10-11 tháng, đẻ mỗi lứa một con, hiếm khi đẻ hai con. Hiện nay, trâu rừng còn sót lại rất ít ở vùng Tây Nguyên nước ta và vùng rừng rậm ở Lào, Campuchia, Thái Lan, Myanmar, Ấn Độ...

3- Trâu nước: tên khoa học là Bubalus arnee, tên tiếng Anh: Water Buffalo, còn được gọi là Trâu Arni, thân hình dài từ 2,5 - 3m, chiều cao 1,5 đến 1,8m ở tầm vai, trọng lượng tới 1.000kg. Hình vòng cung của cặp sừng trâu nước được xem là lớn nhất trong tất cả các loài trâu và bò khác, rất dễ bị nhầm lẫn với loài trâu nhà, nếu như không lưu ý đến những đặc điểm riêng của chúng.

Trâu nước có ở Ấn Độ, Nhật Bản, Đông Nam Á, châu Âu, châu Phi, Hawaii, Trung và Nam Mỹ, Australia. Trâu nước sống thành đàn ở các lứa cỡ khác nhau. Vào mùa sinh sản, con đực tách riêng một vài con cái khỏi đàn, rồi lập ra các “khuê phòng” của riêng chúng. Mỗi con cái sinh 1 hay 2 con nghé sau thời kỳ mang thai 10 tháng. Trâu nước sống khoảng 18 năm. Ước lượng số trâu nước nuôi trong nhà ở Ấn Độ và Đông Nam Á hiện nay khoảng 75 triệu con

4- Trâu Anoa: Tên khoa học là Bubalus depressicornis, tên tiếng Anh: Anoa Buffalo. Kích thước thân hình từ 1,6 đến 1,7m. Anoa là loài nhỏ nhất trong các loài trâu. Một con đực trưởng thành khi đứng chỉ cao 69-106cm ở tầm vai.

Tuy nhiên, cấu trúc của nó lực lưỡng với một cái cổ dày và cặp sừng ngắn, nặng nề khoảng 38cm. Chúng chỉ còn tồn tại ở rừng hạ nguồn vùng Sulawesi, đảo Cebeles của Indonesia với tình trạng bảo tồn là báo động diệt chủng. Trâu Anoa có thể sống 20 đến 25 năm. Hiện nay chúng bị con người săn lùng ráo riết để lấy sừng, thịt và da, bất chấp những lời kêu gọi của các tổ chức bảo vệ động vật hoang dã.

5- Trâu châu Phi: tên khoa học là Synceros caffer, tên tiếng Anh là African Buffalo, kích thước thân hình dài từ 2,1-3m, sống chủ yếu ở khu vực châu Phi và miền Nam của sa mạc Sahara. Có hai chủng loại trâu châu Phi: loài nhỏ hơn là trâu đỏ có tên khoa học là Synceros nanus, chỉ sống ở trong rừng, rất hiếm; loài Synceros caffer, đang được mô tả ở đây, là loài trâu sống ở vùng đồng cỏ không cây cối và một số vùng quê hiu quạnh. Loài trâu này là một “chiến binh” đáng sợ, đặc biệt nguy hiểm vì chúng có thể tấn công mà không chờ bị khiêu khích.

**vertumnus** · 25-01-2009, 05:50 AM

Con trâu trong văn thơ Việt Nam

Dân tộc Việt Nam là dân tộc sinh sống chủ yếu bằng nghề trồng lúa nước. Cơ nghiệp của nhà nông gắn liền với con trâu. Vì là vật chủ lực trong công việc đồng áng nên kinh nghiệm chọn trâu của ông cha đã được đúc kết:

Sừng cánh ná, dạ bình vôi, mắt ốc nhồi,
Ăn ra lôi, cày ra thép

Hay là:
“Trâu to ngà, càng già đường kéo”.

Cách chọn trâu cày khỏe dựa trên kinh nghiệm của nhà nông còn phải là “da đồng, lông mốc” và:

- “Đầu thanh, mặt nhẹ, khô chân
Vai cao, mình thẳng, mặt gân, sườn tròn”
- “Chùng đùi, thắt quản, ngắn đuôi
To ngà, móng hến thì nuôi đáng tiền”.

Con trâu dễ bảo nhu mì, nên xưa nay nhà nông thường cho trẻ con chăn dắt. Hình ảnh chú bé mục đồng chăn trâu thổi sáo, mô tả hình ảnh thanh bình trên quê hương. Ai bảo chăn trâu là khổ, chăn trâu sướng lắm chứ, ngồi mình trâu phất ngọn cờ lau... Cậu bé chăn trâu Đinh Bộ Lĩnh trong lịch sử nước ta đã từng phất ngọn cờ lau, dẹp loạn 12 sứ quân, thống nhất đất nước. Cậu bé chăn trâu Đào Duy Từ, người chỉ huy đắp lũy Trường Dục (tục gọi Lũy Thầy) nêu tấm gương kiên trì học tập, trở nên hiền tài...

Không ai biết con trâu có từ bao giờ, nhưng chỉ biết khi có con người thì có con trâu, con trâu là bạn con người. Những bài ca “gọi nghé” kết thúc bằng tiếng “nghé... ơ... ơ... ơi!” nói lên tình cảm của con người lúc nào cũng gắn bó, thương cảm với con trâu:

... Nghé ơ...
Mẹ gọi tiếng trước,
Cắt cổ lên đàng... Nghé ơ...
Mẹ gọi tiếng sau,
Cất lồng lên chạy...
Có khôn thì đi theo mẹ
Có dại thì đi theo đàn,
Chớ đi theo quẩn theo quàng,
Có ngày mất mẹ... nghé ơ...

* * *

Trong tục ngữ ca dao nói về con trâu có một bộ phận khá lớn mang tính chất trào phúng. Điều này ít thấy ở các con giáp khác. Một anh chồng đã coi việc chăm vợ như việc chăn trâu thì còn gì hài hước cho bằng:

Ai bảo chăn trâu là khổ
Tôi chăn nàng còn khổ hơn trâu.

Cũng thật là thú vị, khi cô vợ gọi người chồng có “khả năng đàn ông” hết sức hấp dẫn của mình là “Trâu cày”:

Của chua ai thấy chẳng thèm
Em cho chị mượn chồng em ít ngày.
Chồng em đâu phải trâu cày
Để cho chị mượn cả ngày lẫn đêm.

Một cô gái rất hóm hỉnh, đã tự ví mình là “nghé đã thành trâu” để nhắc khéo chàng trai đã đeo đuổi mình từ lâu mà chưa tính đến hồi kết:

Công anh chăn nghé đã lâu
Bây giờ nghé đã thành trâu ai cày?

Có khi chàng trai còn bị coi là một con nghé ngây ngô và quá vô tình trước một người con gái đã trải lòng ra với mình:

Em như ngọn cỏ phất phơ
Anh như con nghé nhởn nhơ trên đồng.

Dùng chuyện “chăn trâu chẳng biết mặt trâu” để cười cho sự quá đểnh đoảng của chàng trai đã yêu mình hoặc đã có cảm tình sâu nặng với mình mà không hiểu biết gì về gốc gác của mình, thì không còn gì đắc địa cho bằng:

Chăn trâu chẳng biết mặt trâu
Trâu về cầu Cậy biết đâu mà tìm.

Thuộc loại vui cười này còn có những câu không có ý nghĩa gì cả, giống như những câu hát ru:

Ông trăng mà cưới bà sao
Ngày mai có cưới, cho tao miếng trầu,
Có cưới thì cưới con trâu
Đừng cưới con nghé nàng dâu không về.

Rõ ràng đây là những câu hát vui, ý tứ trong đó mơ hồ lộn xộn, chỉ để cho các bà, các mẹ, vừa ăn trầu, vừa đu đưa trên võng, ru cho con cháu mình ngủ. Thế nhưng, cũng có những câu có vẻ bâng quơ, ngớ ngẩn, mới đọc lên chỉ thấy buồn cười, nhưng đọc đi đọc lại và suy nghĩ kỹ, người ta sẽ hết sức bất ngờ về cái ý nghĩa sâu xa, ẩn chứa ở bên trong nó:

Thứ nhất vợ dại trong nhà
Thứ hai trâu chậm, thứ ba rựa cùn,
Vợ dại thì đẻ con khôn
Trâu chậm lắm thịt, rựa cùn chịu băm.
Trâu chậm thì anh bán đi
Rựa cùn đánh lại, vợ thì làm sao?

Hoặc:
Thiệt tình hổng phải ba hoa
Hôm qua tui thấy con gà đá trâu,
Gà đá trâu bao lâu mới thắng
Trâu đá gà, què cẳng con trâu.

LÊ KIM - HOÀNG NGHĨA

**vertumnus** · 25-01-2009, 05:53 AM

Điển tích trâu trong bài thơ Nôm thời Gia Long (1802-1820)

XUÂN 09 DNSGCT - Năm 1774, cơ nghiệp chúa Nguyễn ở Đàng Trong sụp đổ, Nguyễn Phước Ánh mới 12 tuổi xuống thuyền theo Định Vương chạy vào miền Nam lánh nạn. Lăn lóc khắp miệt ruộng vườn sông Tiền, sông Hậu, trôi dạt ra ngoài hải đảo Phú Quốc, Thổ Châu. Có lúc sa cơ, thất thế phải chạy tuốt qua tận Xiêm La nương náu.

Sau 28 năm nằm gai, nếm mật đến 40 tuổi, Nguyễn Phước Ánh hoàn toàn chiến thắng, bước lên ngai vàng trở thành hoàng đế Gia Long (1802-1820).

Dưới thời Gia Long, thơ văn quốc âm rất thịnh hành. Trên đồ sứ ngự dụng còn bảo lưu nhiều bài thơ Nôm đề vịnh phong cảnh, tứ dân tứ thú (ngư, tiều, canh, mục) với khẩu khí đế vương rất độc đáo.

Chúng tôi xin giới thiệu bài thơ vịnh chăn trâu để độc giả ngâm nga thưởng thức nhân dịp xuân Kỷ Sửu.

Lân la chiếu đất liền màn trời
Thong thả rừng đào mặc thích chơi
Ghẹo nguyệt nghêu ngao ba chặp địch
Nhúng sương chỉ vẫy một tay roi
Xang ca Ninh Thích khoan khoan dắng
Tưởng trận Điền Đan khích khích cười
Dò hỏi chúng chàng nào bói thử
Thưa rằng chúa Hán có tin bài.

Quý hạ vọng hậu đề ở Thúy Liên đường (1)

Mở đầu bài thơ diễn tả cuộc sống tự do, thú vị của người chăn trâu. Tuy nhiên hai câu 5, 6 tác giả nhắc đến hai nhân vật nổi tiếng trong sử sách xưa, có liên quan tới trâu.

* “Xang ca Ninh Thích khoan khoan dắng” (Ninh Thích cất tiếng ca chậm rãi, réo rắt).

Ninh Thích, người nước Vệ thời Xuân Thu, học vấn uyên bác, có tài kinh bang tế thế. Lúc còn nghèo hèn, ông chăn trâu ở Dao Sơn để chờ thời cơ. Một hôm gặp lúc Tề Hoàn Công kéo đại binh đi đánh nước Tống, Ninh Thích gõ vào sừng trâu cất cao giọng ca:

Kìa sông Thương Lang đá trắng lởm chởm
Có con cá chép dài một thước hơn
Nghiêu Thuấn thái bình đã không được gặp
Áo cộc che thân độ đến ngang lưng
Ta cho trâu ăn từ tối đến đêm
Đêm tối mờ mờ, bao giờ thấy sáng! (2)

Vua Tề nghe được, giận dữ sai lính đi bắt dẫn đến hỏi:

- Người là thằng chăn trâu sao dám chê bai việc nước?

Ninh Thích đáp:

- Tâu chúa công, kẻ hèn này đâu dám cười chê chuyện chính trị đương thời.

Tề Công nói:

- Ngày nay đất nước thái bình, ổn định, phát triển tốt đẹp. Nhân dân vui vẻ, cây cỏ tốt tươi, dẫu đời Nghiêu Thuấn cũng không hơn được. Vậy sao ngươi dám ca “Nghiêu Thuấn thái bình đã không được gặp... Đêm tối mờ mờ bao giờ thấy sáng!”. Thế chả phải gièm chê, nói xấu vua chúa đương thời là gì?

Ninh Thích đáp.

- Tôi nghe nói đời Nghiêu Thuấn mưa hòa gió thuận, nhân dân yên vui sinh sống. Nay tôi thấy giềng mối rối loạn, đạo đức suy đồi. Nghiêu Thuấn trừ kẻ hung ác, tham tàn làm hại dân. Nên không tuyên truyền mà dân tin tưởng, không dọa nạt mà dân tuân phục. Nay chúa công quanh năm tính việc chinh chiến hao người tốn của mà bảo “nhân dân vui vẻ, cây cỏ tốt tươi”, thì tôi thật không hiểu được!

Vua Tề nổi lôi đình, quát lớn:

- Thằng dân đen nói càn rỡ, bậy bạ. Đem chém đầu răn chúng, trị tội khi quân ngay.

Ninh Thích bị lính trói tay dẫn đi, mặt không biến sắc, nhìn lên trời cười mà nói to: “Xưa vua Kiệt giết Long Bàng, vua Trụ giết Tỷ Can, nay ta cùng hai người đó hợp thành bộ ba rồi”.

Ngay lúc đó, có quan Đại phu Thấp Bằng đứng ra can gián vua Tề:

- Người này không khiếp sợ uy vũ, xem thường việc sống chết, chỉ mong nói thẳng ý mình. Như thế không phải là kẻ chăn trâu tầm thường, xin chúa công đừng vội giết bậc hiền tài mà hỏng việc nước.

May thay Tề Hoàn Công tỉnh ngộ, truyền mở trói tha ngay Ninh Thích, nghe theo lời tiến cử của Tể tướng Quản Trọng phong Ninh Thích làm Đại phu.

Nước Tề nhờ tài trị nước, an dân của hai người này mà nhanh chóng hùng mạnh nắm quyền lãnh đạo chư hầu.

Tô vẽ cảnh chăn trâu

* “Tưởng trận Điền Đan khích khích cười” (Nghĩ lại trận trâu lửa của Điền Đan mà cười thích thú). Điền Đan người đất Lâm Truy nước Tề thời Chiến Quốc. Vua Yên cử Nhạc Nghị làm đại tướng dẫn quân vây thành Tức Mạc, nước Tề. Điền Đan được cử làm tướng chống giặc. Ông cho tập trung 1.000 con trâu của dân trong thành, ấy vải nhuộm màu sắc lòe loẹt, may thành áo mặc cho trâu, dùng gươm đao buộc vào sừng, lấy cỏ lau khô tẩm dầu bó vào đuôi.

Chọn quân sĩ mạnh khỏe, cảm tử bắt vẽ mặt mày hung tợn, trang phục kỳ dị chờ sẵn. Đến đêm khuya mở cửa thành, châm lửa đốt đuôi trâu. Đàn trâu rống lên đâm đầu xông thẳng vào trại quân Yên, đằng sau có quân cảm tử hò hét, cắm cổ chạy theo. Trong thành dân chúng già trẻ khua chiêng, đánh trống vang trời trợ chiến.

Quân Yên ngái ngủ, thất kinh hồn vía chạy tán loạn bị trâu húc chết, quân Tề tha hồ chém giết, chủ tướng là Kỵ Kiếp cũng bị Điền Đan chém đầu. Thừa thắng, quân Tề tổng phản công khôi phục 70 thành đã mất, nước Yên đại bại. Đó là trận trâu lửa (Hỏa ngưu trận) nổi tiếng trong lịch sử chiến tranh thời cổ ở Trung Quốc.

Ở nước ta, trong văn học Hán Nôm rất nhiều tác giả nhắc nhở đến Ninh Thích và Điền Đan.

Học Lạc (Nguyễn Văn Lạc) vịnh trâu, có câu:

“Mắc mưu đốt đít tơi bời chạy
Làm lễ bôi chuông dớn dác sầu” (3)

Cụ Huỳnh Mẫn Đạt, trong bài Con trâu già than thở:

“Đuôi cùn biếng vẫy Điền Đan hỏa,
Tai điếc buồn nghe Ninh Thích ca”.

Theo TRẦN ĐÌNH SƠN
Doanh nhân Sài Gòn Cuối tuần

(1) Tô sứ ký kiểu năm Canh Ngọ (1810). Viết ở Thúy Liên đường sau ngày rằm tháng Sáu.

(2) Bản dịch Nguyễn Hoài Nam - Tham khảo sách Điển Hay Tích Lạ - Nguyễn Tử Quang, Khai Trí, Sài Gòn 1974.

(3) Bôi chuông: Ngày xưa sau khi đúc chuông thì giết trâu lấy máu làm lễ bôi vào thân chuông để cầu tiếng vang. Vua Tề một hôm thấy dẫn trâu đi giết nó tỏ ra buồn bã nên động lòng thương xót truyền thả trâu và dùng dê thay thế.

**vertumnus** · 25-01-2009, 06:49 AM

Con trâu trong võ học

Con trâu trong tâm thức của Việt Nam nói riêng và các dân tộc gắn bó với cây lúa nói chung, là một biểu tượng cho tính cách bền bỉ, dẻo dai, chịu đựng, khỏe mạnh, hiền lành, chất phác… Con trâu còn tượng trưng cho ước vọng mùa màng tốt đẹp, ấm no hạnh phúc, sức mạnh và tinh thần thượng võ.

Tuy nhiên, trong hầu hết các động tác võ thuật đều mô phỏng các hoạt động nào đó của loài vật. Ví dụ như Ngũ Hình quyền với Long - Hổ - Báo - Xà - Hạc, Hầu (khỉ), Đường Lang quyền (bọ ngựa), Hùng Kê quyền (gà)… thậm chí có cả Cẩu quyền (chó)… mà hầu như chưa nghe nói đến Ngưu quyền. Có lẽ do con trâu hiền lành, ít đánh nhau cho nên các "mảng miếng" của trâu ít được các bậc tôn sư võ học chú ý đến.

Động tác chủ yếu của trâu chỉ là kéo cày và húc. Trong các kỳ thư về võ học, nghe nói còn một công phu thượng thặng liên quan đến trâu, nhưng có lẽ chỉ là một truyền kỳ võ lâm, đó là môn "Cách sơn đả ngưu". Tương truyền, cao thủ môn này vận chưởng đánh chết một con trâu, mà con trâu ấy lại đứng bên kia núi mới ghê chứ!

Trâu vốn hiền lành, ít mảng miếng, chỉ biết... húc nhau.

Sau này, có người lại gọi môn này là "Cách không đả ngưu", đại khái là đánh chết trâu mà không đụng vào trâu, bỏ bớt cái vụ "cách một trái núi" đi cho nó dễ tin một chút! Thực tế, đây là một môn công phu khí công thượng thặng. Dễ thấy nhất có lẽ là các pha biểu diễn công phá của các cao thủ võ lâm. Người biểu diễn xếp một chồng gạch, và tùy ý đánh nát bất cứ viên nào trong khi các viên khác vẫn còn nguyên.

Trâu cũng xuất hiện trong chiến trận, nhưng hoàn toàn khác với ngựa. Người ta thường dùng lửa đốt đuôi trâu, để trâu hoảng sợ mà chạy vào nơi đồn trú gây thiệt hại cho giặc. Cách đánh này có lẽ bị các nhà bảo vệ động vật... phê phán nhiều nhất.

Trong bài viết "17 con trâu trong tiểu thuyết võ hiệp của Kim Dung", tác giả Vũ Đức Sao Biển đã kể khá nhiều chuyện lý thú. Trong 17 con trâu ấy, đáng chú ý nhất là 2 con trâu nước và trâu xanh.

Con trâu nước (thủy ngưu) chính là "nick name" của chàng đại hiệp Quách Tỉnh do chính sư phụ Hồng Thất Công đặt cho. Ấy là bởi tướng mạo của Quách Tĩnh mộc mạc, quê mùa, ít miệng lưỡi, chậm hiểu và phục phịch như trâu. Ai đời học mãi vẫn chỉ loanh quanh 18 đường Giáng Long Thập Bát Chưởng. Cũng may, cần cù bù thông minh, Quách Tĩnh nỗ lực học tập và về sau nổi danh là một đại hiệp hiệp nghĩa.

Trong khi con trâu xanh chính là Hồ Thanh Ngưu. Tên là Thanh Ngưu nhưng "con trâu" này chẳng hề ngu và dở tí nào. Ngoại hiệu của Hồ Thanh Ngưu là Điệp Cốc Y Tiên. Chữa bệnh đến mức được gọi là Y Tiên thì tài năng của người đó phải thế nào? Vậy ra không phải con trâu nào cũng là ngu hết nhỉ?

Tuy nhiên, có một "con trâu" mà có lẽ độc giả nào cũng muốn được một lần đóng thế, đó là chàng Tăng A Ngưu - Trương Vô Kỵ. Với một thân đầy mình võ công, suýt thành hoàng đế, lại thêm nhiều giai nhân mà nhan sắc thì thuộc hàng quốc sắc say mê như điếu đổ: Triệu Mẫn - quận chúa Mông Cổ, Tiểu Siêu - thánh nữ Minh Giáo Ba Tư, Chu Chỉ Nhược - chưởng môn phái Nga My… Vậy thử hỏi ai không muốn một lần làm Trương Vô Kỵ?

Đầu xuân Kỷ Sửu, nói chuyện con trâu trong võ học xem như chút góp vui gửi đến mọi nhà

PHAN MẠNH TÂN

**vertumnus** · 25-01-2009, 07:08 AM

Con trâu trong dân ca, ca dao

Trong lịch sử can chi đã quen dùng ở phương Đông số thứ tự thứ 2 là Sửu tượng trưng bằng con trâu. Giờ Sửu được tính từ 1 đến 3h đêm, là thời gian yên tĩnh nhất, mọi người ngủ say, thế nhưng con trâu lại thức lặng lẽ nhai lại.

Tháng Sửu là tháng Chạp, là tháng mà mọi người hân hoan đón Tết. Trong 12 con vật thời gian, trâu là con vật to nhất, khỏe nhất. Trâu sớm được thuần hóa, gần gũi với con người, giúp con người trong việc đồng áng nên người nông dân coi trâu như người bạn thân.

Trong ca dao dân ca, trâu được nói đến nhiều vì trâu đóng vai trò quan trọng trong sinh hoạt ở nông thôn. Từ việc ví von về tuổi tác đến việc đồng áng, tình yêu nam nữ... đều có mặt trâu. Trâu gần gũi thân thiết với con người như hình với bóng. Thế nên trong cơ nghiệp nhà nông con trâu được xếp hạng nhất "Con trâu là đầu cơ nghiệp".

Tuổi sửu con trâu kềnh càng,
Cày chưa đúng buổi lại mang cày về.

Trâu thay sức người làm công việc đồng áng nên việc mua sắm trâu là việc hệ trọng. Nhà nghèo thường khó sắm được trâu để làm mùa, phần nhiều là mướn trâu.

Tậu trâu, lấy vợ, cất nhà
Trong ba việc ấy thật là khó thay

Từ buổi đầu lịch sử, khi dân ta biết trồng cây lúa nước con trâu đã là người bạn thân thiết gắn bó với nông dân. Tất cả đều phải cần cù làm lụng, hỗ trợ cho nhau để có miếng ăn.

Trâu ơi ta bảo trâu này
Trâu ra ngoài ruộng trâu cày với ta
Cấy cày vốn nghiệp nông gia
Ta đây trâu đấy ai mà quản công
Bao giờ ngọn lúa còn bông
Thì còn ngọn cỏ ngoài đồng trâu ăn

Đôi khi người nông dân cũng tâm tình thì thầm to nhỏ cùng trâu như nói chuyện với một đứa trẻ con.

Nghé ơi ta bảo nghé này
Nghé ăn cho béo nghé cày cho sâu
Ở đời khôn khéo chi đâu
Chẳng qua cũng chỉ hơn nhau chữ cần

Tuy bận rộn vất vả trong những ngày mùa nhưng trâu cũng có ngày thong thả đứng bên bờ ruộng ăn cỏ tươi hoặc nằm trong chuồng nhỏ nhẹ nhấm bó rơm khô. Số phận của con trâu và người nông dân gắn bó đồng cam cộng khổ.

Rủ nhau đi cấy đi cày
Bây giờ khó nhọc có ngày phong lưu

Nông dân rất quý con trâu, nó là một phần tài sản của họ. Nó đã được đưa ra so sánh đánh giá sự giàu nghèo.

Thằng bờm có cái quạt mo
Phú ông xin đổi ba bò chín trâu

Và hình ảnh thằng Cuội chăn trâu cũng thật thà đáng thương

Chú Cuội ngồi gốc cây đa
Để trâu ăn lúa gọi cha ời ời
Cha còn cắt cỏ trên trời
Mẹ còn cưỡi ngựa đi chơi cầu vồng

Hình ảnh con trâu cũng được dùng để phê phán những kẻ lừa đảo chỉ biết vì quyền lợi cá nhân.

Lái trâu, lái lợn, lái bò
Trong ba anh ấy chớ nghe anh nào

Hoặc tỏ thái độ mỉa mai, châm biếm

Thật thà như thể lái trâu,
Yêu nhau như thể nàng dâu mẹ chồng.

Ai cũng biết buôn bán thì không thể có sự thật thà, quan hệ mẹ chồng, nàng dâu cũng rất phức tạp, khó có sự dung hòa được.

Lại có câu ca dành cho người thích lấy vợ dại, ngoan hiền

Vợ dại thì đẻ con khôn
Trâu chậm lắm thịt, rựa cùn chịu băm

Bởi vậy ta nên trở về với cái vốn có không nên quá mộng tưởng. Cái gì của mình có sẵn quý hơn vì nó là có thực.

Trâu ta ăn cỏ đồng ta
Tuy rằng cỏ cụt nhưng là cỏ thơm

Và rất nhiều người bằng lòng với cuộc sống hiện tại, cho như thế là sung sướng hơn người.

Ai bảo chăn trâu là khổ
Không, chăn trâu sướng lắm chứ?
Ngồi lưng trâu ta hát nghêu ngao...

Con trâu cũng là đề tài để người ta trêu chọc nhau một cách tình tứ trong những lúc lao động để quên đi nỗi mệt nhọc, vất vả.

Trâu kia kén cỏ bờ ao
Anh kia không vợ đời nào có con
Người ta có trước có sau
Thân anh không vợ như cau không buồng
Cau không buồng như tuồng cau đực
Trai không vợ cực lắm anh ơi
Người ta đi đón, về đôi
Thân anh đi lẻ, về loi một mình

Hoặc để gợi chuyện làm quen nhau:

Hỡi cô cắt cỏ bên đồng
Nuôi trâu cho béo làm giàu cho cha
Giàu thì chia bảy chia ba
Thân em là gái được là bao nhiêu?

Các cô gái cũng hóm hĩnh, đáo để không kém

Cưới em tám vạn trâu bò
Bảy vạn dê lợn, chín vò rượu tăm

Đến khi có vợ rồi nên một lòng một dạ không nên bắt chước những người đi trước năm thê bảy thiếp để rồi gặp phải cảnh.

Ba vợ bảy nàng hầu
Đêm nằm chuồng trâu, gối đầu bằng chổi.
Trâu anh con cưỡi con dòng
Có con đi trước lòng thòng theo sau.

Và đôi khi là những hình ảnh ẩn dụ về những ngang trái mà con trâu phải gánh chịu.

Con trâu có một hàm răng
Ăn cỏ đồng bằng uống nước bờ ao
Thời sống mày đã thương tao
Bây giờ mày chết cầm dao xẻ mày
Thịt mày tao nấu linh đình
Da mày bịt trống tụng kinh trong chùa
Sừng mày tao tiện con cờ
Làm dao, cán mác, lược dày, lược thưa…

Thời gian dần qua đi. Theo đó, hình ảnh mục đồng vắt vẻo trên lưng trâu, hát ngêu ngao những bài đồng dao cũng đã dần mất đi. Thế nhưng hình ảnh làng quê, đồng ruộng, cây lúa, con trâu vẫn thấm sâu vào tâm hồn người dân Việt.

Thông báo Quan trọng

Năm Sửu nói chuyện Trâu

Năm Sửu nói chuyện Trâu

Similar Threads

Comment

Comment

Comment

Comment

Comment

Comment

Comment

Comment