Tweet
Frederick W. Smith - Người sáng lập công ty vận chuyển hàng hóa Federal Express
Frederick W. Smith - Người sáng lập công ty vận chuyển hàng hóa Federal Express
Ngày nay, công ty Federal Express, hay còn được gọi tắt là FedEx, đã không còn xa lạ gì với dân chúng Hoa Kỳ, hay nói rộng ra là đối với cả toàn thế giới. Ngày nay, các thùng nhận hàng của FedEx được thấy đặt ở khắp mọi nơi, các doanh nghiệp và cả người dân bình thường đều đã quen với dịch vụ chuyển hàng nhặm lẹ của FedEx và mỗi ngày không có biết bao nhiêu công ty, tưởng đã bị mất mối, bị hủy bỏ giao kèo mua bán, đã được cứu vãn kịp thời nhờ vào sự hiện hữu của Federal Express.
Nhưng khoảng hơn 30 năm trước đây, khi Frederick W. Smith, người sáng lập ra công ty Federal Express, mới đưa ra ý kiến này trong một tiểu luận nộp khi đang theo học đại học Yale, ông đã bị giáo sư chê là "không tưởng".
Frederick W. Smith sinh ra trong một gia đình giàu có ở Memphis, Tenessee. Cha ông mất sớm khi ông mới lên 4 tuổi nên trong khoảng đời thơ ấu ông đã phải trông cậy vào sự hướng dẫn của các chú bác, và đặc biệt là từ các thầy cô ở trường. Smith kể rằng có hai người đã ảnh hưởng nhiều nhất đối với ông khi mới bước chân vào bậc trung học là cô giáo dạy Anh văn và người thầy huấn luyện viên thể dục. Cô giáo Anh Văn đã chỉ cho ông thấy rằng trên đời này có bao nhiêu điều ông có thể học được, kể cả những điều từ những người đã sống trước ông hàng trăm, hàng ngàn năm để ông có thể áp dụng vào đời sống. Thầy huấn luyện viên thể dục tập cho ông tinh thần luôn cố gắng, không nản chí dù có thất bại đến đâu. Lớn lên, khi vào đời, Federick W. Smith mang theo những lời chỉ dẫn này và ông cho rằng đây là những điều đóng góp rất lớn vào sự thành công của ông.
Trong thời gian theo học tại trường đại học Yale, Frederick W. Smith sớm nhận ra thế giới chung quanh mình sẽ thay đổi rất nhiều vì kỹ nghệ điện toán đã tiến quá nhanh và đang ngày càng được ứng dụng nhiều hơn vào xã hội. Ông viết một tiểu luận trong một lớp về thương mại, nói đến nhu cầu phải thay đổi cách hoạt động của doanh nghiệp, đặc biệt là về vấn đề phân phối và di chuyển hàng hóa hầu có thể đáp ứng được đòi hỏi của một xã hội được tự động hóa và điện toán hóa. Năm đó là năm 1966, vị giáo sư của ông đã không đồng ý về những điều ông nêu lên, phê bình là "không tưởng" và cho điểm thấp.
Tốt nghiệp đại học, ông tình nguyện gia nhập Thủy Quân Lục Chiến và được đưa sang Việt Nam trong lúc chiến trường đến thời kỳ sôi động nhất. Con nhà giàu, thư sinh vừa rời khỏi ghế nhà trường đã bị ném vào trận địa, ông đã phải cố gắng rất nhiều để thích ứng với hoàn cảnh mới. Fred Smith cho hay điều ông nhớ mãi từ người thượng sĩ thường vụ già, nhiều năm thâm niên quân vụ là "thiếu úy chỉ phải nhớ ba điều: nổ súng khi cần thiết, liên tục di chuyển và ra lệnh lạc cho rõ ràng".
Trong quân ngũ, ông mới dần nhận ra những gì mình đã viết trong tiểu luận khi còn ở trường là đúng. Ý tưởng về công ty Federal Express cũng thành hình từ đó.
Quân đội là nơi có rất nhiều phí phạm. Về cả sinh mạng con người lẫn hàng hóa tiếp liệu. Ðồ tiếp liệu được chuyển ra ngoài mặt trận một cách ào ạt và bừa bãi, được đưa đến những nơi không có nhu cầu, trong khi những nơi cần nhất lại không có. Ý tưởng làm sao có một hệ thống phân phối chuyển vận mới đã được hình thành từ khi đó.
Sau hai đợt tham chiến tại Việt Nam và sau hơn 4 năm trong quân ngũ, Frederick W. Smith giải ngũ, trở về với đời sống dân sự. Trong một cuộc phỏng vấn sau này, ông nói rằng "tôi muốn làm một cái gì đó có tính cách xây dựng sau khi đã cho nổ tung quá nhiều thứ trên chiến trường".
Ông đi vay mượn, thuyết phục người thân cùng bỏ vốn, và với số tiền 80 triệu mỹ kim công ty Federal Express, còn được biết dưới tên FedEx, đã hình thành năm 1971. Dịch vụ của ông bắt đầu một cách khiêm tốn, chỉ giao những thùng đồ nhỏ và văn kiện giấy tờ. Trong đêm đầu tiên bắt đầu hoạt động, cả một phi đội gồm 14 chiếc phi cơ phản lực đã cất cánh với vỏn vẹn chỉ 186 gói hàng.
Thị trường đã không phát triển nhanh như ông mong muốn. Việc giao hàng qua đêm vẫn chưa là một nhu cầu cấp thiết vào lúc đó vì không ai biết để đòi hỏi. Trong hai năm đầu hoạt động, công ty bị lỗ 27 triệu mỹ kim. Chỉ trong một thời gian ngắn, công ty của ông gặp nguy cơ vỡ nợ. Người chung quanh thấy rằng Frederick W. Smith đã làm tiêu tan vốn của người đầu tư, của ông cũng như đóng góp của anh chị, người thân trong nhà. Nhưng Smith không thối chí, ông thương thảo hoãn nợ với ngân hàng và dần dần thu hút được nhiều giao kèo đủ để giúp cho công ty sống còn.
Không giống như nhiều nhà đầu tư khác, Frederick W. Smith cũng còn là một giám đốc điều hành có tài. Ngay từ lúc đầu, ông đã nhận thức được rằng thông tin là yếu tố chủ chốt để giúp công ty thành công cũng như vượt hẳn các đối thủ khác. Thông tin về nơi xuất phát của hàng hóa, hiện đang ở đâu, sẽ đi đến đâu, bao giờ sẽ đến, giá tiền bao nhiêu, hóa đơn gửi cho ai...tất cả đều quan trọng ngang với việc giao hàng đúng hẹn.
Một điều căn bản khác là ông muốn cho các nhân viên của mình thực sự cảm thấy rằng họ có ảnh hưởng trực tiếp tới sự thành bại của công ty. Các viên chức điều hành của công ty được huấn luyện kỹ lưỡng để đảm bảo sự kính nể của các nhân viên dưới quyền và có được sự cảm thông cần thiết giữa phía chủ và phía nhân viên. Fred Smith tin rằng đối xử công bằng với nhân viên sẽ đưa đến sự trung thành với công ty và sự trung thành luôn giúp công ty vượt qua mọi khó khăn.
Quả đúng như vậy, sang đến năm 1997, công ty FedEx đã có trị giá khoảng 16 tỉ mỹ kim, với 170,000 nhân viên, phi đội gồm 584 chiếc phi cơ đủ loại và 38,500 chiếc xe vận tải để chuyên chở, phân phối 2.8 triệu gói hàng tại 212 quốc gia mỗi ngày. Trong năm đó, FedEx lại có cơ hội chứng tỏ khả năng của mình đối với khách hàng. Ðó là vụ đình công tại UPS (United Parcel Service) công ty đối thủ của FedEx. Chỉ qua một đêm, các văn phòng của FedEx phải nhận thêm 800,000 kiện hàng mỗi ngày. Nhưng hàng ngàn nhân viên FedEx, nhiều người đã làm việc cả ngày, đã tình nguyện vào làm thêm vào trước nửa đêm để giúp lựa lọc, phân phối các kiện hàng. Ông Smith đã cám ơn nỗ lực này của nhân viên mình qua lời cảm tạ dài 11 trang đăng trên các báo lớn toàn quốc cũng như tặng phần thưởng bằng tiền mặt cho nhân viên.
Khi cuộc đình công ở UPS chấm dứt, nhiều khách hàng đã không quay trở lại với công ty này mà ký giao kèo thường trực với FedEx và nâng thị phần của công ty lên thêm 2 điểm nữa, vào khoảng gần 45%.
Tuy nhiên Fred Smith không ngủ quên trên chiến thắng. Tiếp tục cải tiến là một trong những điều căn bản về quan niệm điều hành của ông. Công FedEx gắn các hệ thống máy điện toán tại văn phòng của hơn 100,000 khách hàng và giao nhu liệu riêng của mình cho khoảng gần 700,000 khách hàng nữa. Kết quả là khoảng 60% khách hàng của FedEx có thể tự in ra nhãn dán trên các thùng hàng để gửi đi. FedEx nhận dữ kiện từ khách hàng để đến nhận hàng, chuyên chở và giao hàng. Các đối thủ của FedEx hiện vẫn còn phải chật vật để đuổi theo cho kịp các tiến bộ về kỹ thuật của họ.
Giáo sư của Fred Smith tại đại học Yale có thể không nhìn ra tầm mức quan trọng của ý tưởng giúp doanh gia trên toàn thế giới giao và nhận hàng một cách nhanh chóng, chỉ qua một đêm, nhưng nay thì đây là điều các công ty không thể thiếu được. Nhằm mục đích giảm thiểu đối đa chi phí điều hành và tránh việc tồn kho quá nhiều hàng hóa, các công ty ngày nay đều áp dụng phương pháp "just in time", cần hàng đến đâu thì đưa đến đó chứ không trữ quá nhiều, vừa kẹt vốn vừa dễ gặp tình trạng sản phẩm bị lỗi thời. Và cũng vì đó mà nhu cầu có các công ty chuyển vận như FedEx ngày càng quan trọng.
Sự bùng phát của internet và sự phát triển của nền kinh tế toàn cầu cũng đóng góp vào sự lớn mạnh của công ty FedEx. Với các cơ sở mới tại Phi Luật Tân và Ðài Loan, các hệ thống đường vận chuyển đặc biệt ra và vào lục địa Trung Quốc, FedEx ở trong vị thế sẵn sàng để đáp ứng nhu cầu mới của thế giới.
Và có lẽ là thế giới sẽ còn tiếp tục phát triển như những gì cậu sinh viên Frederick W. Smith đã tiên đoán trong bài tiểu luận nộp trong lớp hơn 30 năm trước đây.
Ngày nay, công ty Federal Express, hay còn được gọi tắt là FedEx, đã không còn xa lạ gì với dân chúng Hoa Kỳ, hay nói rộng ra là đối với cả toàn thế giới. Ngày nay, các thùng nhận hàng của FedEx được thấy đặt ở khắp mọi nơi, các doanh nghiệp và cả người dân bình thường đều đã quen với dịch vụ chuyển hàng nhặm lẹ của FedEx và mỗi ngày không có biết bao nhiêu công ty, tưởng đã bị mất mối, bị hủy bỏ giao kèo mua bán, đã được cứu vãn kịp thời nhờ vào sự hiện hữu của Federal Express.
Nhưng khoảng hơn 30 năm trước đây, khi Frederick W. Smith, người sáng lập ra công ty Federal Express, mới đưa ra ý kiến này trong một tiểu luận nộp khi đang theo học đại học Yale, ông đã bị giáo sư chê là "không tưởng".
Frederick W. Smith sinh ra trong một gia đình giàu có ở Memphis, Tenessee. Cha ông mất sớm khi ông mới lên 4 tuổi nên trong khoảng đời thơ ấu ông đã phải trông cậy vào sự hướng dẫn của các chú bác, và đặc biệt là từ các thầy cô ở trường. Smith kể rằng có hai người đã ảnh hưởng nhiều nhất đối với ông khi mới bước chân vào bậc trung học là cô giáo dạy Anh văn và người thầy huấn luyện viên thể dục. Cô giáo Anh Văn đã chỉ cho ông thấy rằng trên đời này có bao nhiêu điều ông có thể học được, kể cả những điều từ những người đã sống trước ông hàng trăm, hàng ngàn năm để ông có thể áp dụng vào đời sống. Thầy huấn luyện viên thể dục tập cho ông tinh thần luôn cố gắng, không nản chí dù có thất bại đến đâu. Lớn lên, khi vào đời, Federick W. Smith mang theo những lời chỉ dẫn này và ông cho rằng đây là những điều đóng góp rất lớn vào sự thành công của ông.
Trong thời gian theo học tại trường đại học Yale, Frederick W. Smith sớm nhận ra thế giới chung quanh mình sẽ thay đổi rất nhiều vì kỹ nghệ điện toán đã tiến quá nhanh và đang ngày càng được ứng dụng nhiều hơn vào xã hội. Ông viết một tiểu luận trong một lớp về thương mại, nói đến nhu cầu phải thay đổi cách hoạt động của doanh nghiệp, đặc biệt là về vấn đề phân phối và di chuyển hàng hóa hầu có thể đáp ứng được đòi hỏi của một xã hội được tự động hóa và điện toán hóa. Năm đó là năm 1966, vị giáo sư của ông đã không đồng ý về những điều ông nêu lên, phê bình là "không tưởng" và cho điểm thấp.
Tốt nghiệp đại học, ông tình nguyện gia nhập Thủy Quân Lục Chiến và được đưa sang Việt Nam trong lúc chiến trường đến thời kỳ sôi động nhất. Con nhà giàu, thư sinh vừa rời khỏi ghế nhà trường đã bị ném vào trận địa, ông đã phải cố gắng rất nhiều để thích ứng với hoàn cảnh mới. Fred Smith cho hay điều ông nhớ mãi từ người thượng sĩ thường vụ già, nhiều năm thâm niên quân vụ là "thiếu úy chỉ phải nhớ ba điều: nổ súng khi cần thiết, liên tục di chuyển và ra lệnh lạc cho rõ ràng".
Trong quân ngũ, ông mới dần nhận ra những gì mình đã viết trong tiểu luận khi còn ở trường là đúng. Ý tưởng về công ty Federal Express cũng thành hình từ đó.
Quân đội là nơi có rất nhiều phí phạm. Về cả sinh mạng con người lẫn hàng hóa tiếp liệu. Ðồ tiếp liệu được chuyển ra ngoài mặt trận một cách ào ạt và bừa bãi, được đưa đến những nơi không có nhu cầu, trong khi những nơi cần nhất lại không có. Ý tưởng làm sao có một hệ thống phân phối chuyển vận mới đã được hình thành từ khi đó.
Sau hai đợt tham chiến tại Việt Nam và sau hơn 4 năm trong quân ngũ, Frederick W. Smith giải ngũ, trở về với đời sống dân sự. Trong một cuộc phỏng vấn sau này, ông nói rằng "tôi muốn làm một cái gì đó có tính cách xây dựng sau khi đã cho nổ tung quá nhiều thứ trên chiến trường".
Ông đi vay mượn, thuyết phục người thân cùng bỏ vốn, và với số tiền 80 triệu mỹ kim công ty Federal Express, còn được biết dưới tên FedEx, đã hình thành năm 1971. Dịch vụ của ông bắt đầu một cách khiêm tốn, chỉ giao những thùng đồ nhỏ và văn kiện giấy tờ. Trong đêm đầu tiên bắt đầu hoạt động, cả một phi đội gồm 14 chiếc phi cơ phản lực đã cất cánh với vỏn vẹn chỉ 186 gói hàng.
Thị trường đã không phát triển nhanh như ông mong muốn. Việc giao hàng qua đêm vẫn chưa là một nhu cầu cấp thiết vào lúc đó vì không ai biết để đòi hỏi. Trong hai năm đầu hoạt động, công ty bị lỗ 27 triệu mỹ kim. Chỉ trong một thời gian ngắn, công ty của ông gặp nguy cơ vỡ nợ. Người chung quanh thấy rằng Frederick W. Smith đã làm tiêu tan vốn của người đầu tư, của ông cũng như đóng góp của anh chị, người thân trong nhà. Nhưng Smith không thối chí, ông thương thảo hoãn nợ với ngân hàng và dần dần thu hút được nhiều giao kèo đủ để giúp cho công ty sống còn.
Không giống như nhiều nhà đầu tư khác, Frederick W. Smith cũng còn là một giám đốc điều hành có tài. Ngay từ lúc đầu, ông đã nhận thức được rằng thông tin là yếu tố chủ chốt để giúp công ty thành công cũng như vượt hẳn các đối thủ khác. Thông tin về nơi xuất phát của hàng hóa, hiện đang ở đâu, sẽ đi đến đâu, bao giờ sẽ đến, giá tiền bao nhiêu, hóa đơn gửi cho ai...tất cả đều quan trọng ngang với việc giao hàng đúng hẹn.
Một điều căn bản khác là ông muốn cho các nhân viên của mình thực sự cảm thấy rằng họ có ảnh hưởng trực tiếp tới sự thành bại của công ty. Các viên chức điều hành của công ty được huấn luyện kỹ lưỡng để đảm bảo sự kính nể của các nhân viên dưới quyền và có được sự cảm thông cần thiết giữa phía chủ và phía nhân viên. Fred Smith tin rằng đối xử công bằng với nhân viên sẽ đưa đến sự trung thành với công ty và sự trung thành luôn giúp công ty vượt qua mọi khó khăn.
Quả đúng như vậy, sang đến năm 1997, công ty FedEx đã có trị giá khoảng 16 tỉ mỹ kim, với 170,000 nhân viên, phi đội gồm 584 chiếc phi cơ đủ loại và 38,500 chiếc xe vận tải để chuyên chở, phân phối 2.8 triệu gói hàng tại 212 quốc gia mỗi ngày. Trong năm đó, FedEx lại có cơ hội chứng tỏ khả năng của mình đối với khách hàng. Ðó là vụ đình công tại UPS (United Parcel Service) công ty đối thủ của FedEx. Chỉ qua một đêm, các văn phòng của FedEx phải nhận thêm 800,000 kiện hàng mỗi ngày. Nhưng hàng ngàn nhân viên FedEx, nhiều người đã làm việc cả ngày, đã tình nguyện vào làm thêm vào trước nửa đêm để giúp lựa lọc, phân phối các kiện hàng. Ông Smith đã cám ơn nỗ lực này của nhân viên mình qua lời cảm tạ dài 11 trang đăng trên các báo lớn toàn quốc cũng như tặng phần thưởng bằng tiền mặt cho nhân viên.
Khi cuộc đình công ở UPS chấm dứt, nhiều khách hàng đã không quay trở lại với công ty này mà ký giao kèo thường trực với FedEx và nâng thị phần của công ty lên thêm 2 điểm nữa, vào khoảng gần 45%.
Tuy nhiên Fred Smith không ngủ quên trên chiến thắng. Tiếp tục cải tiến là một trong những điều căn bản về quan niệm điều hành của ông. Công FedEx gắn các hệ thống máy điện toán tại văn phòng của hơn 100,000 khách hàng và giao nhu liệu riêng của mình cho khoảng gần 700,000 khách hàng nữa. Kết quả là khoảng 60% khách hàng của FedEx có thể tự in ra nhãn dán trên các thùng hàng để gửi đi. FedEx nhận dữ kiện từ khách hàng để đến nhận hàng, chuyên chở và giao hàng. Các đối thủ của FedEx hiện vẫn còn phải chật vật để đuổi theo cho kịp các tiến bộ về kỹ thuật của họ.
Giáo sư của Fred Smith tại đại học Yale có thể không nhìn ra tầm mức quan trọng của ý tưởng giúp doanh gia trên toàn thế giới giao và nhận hàng một cách nhanh chóng, chỉ qua một đêm, nhưng nay thì đây là điều các công ty không thể thiếu được. Nhằm mục đích giảm thiểu đối đa chi phí điều hành và tránh việc tồn kho quá nhiều hàng hóa, các công ty ngày nay đều áp dụng phương pháp "just in time", cần hàng đến đâu thì đưa đến đó chứ không trữ quá nhiều, vừa kẹt vốn vừa dễ gặp tình trạng sản phẩm bị lỗi thời. Và cũng vì đó mà nhu cầu có các công ty chuyển vận như FedEx ngày càng quan trọng.
Sự bùng phát của internet và sự phát triển của nền kinh tế toàn cầu cũng đóng góp vào sự lớn mạnh của công ty FedEx. Với các cơ sở mới tại Phi Luật Tân và Ðài Loan, các hệ thống đường vận chuyển đặc biệt ra và vào lục địa Trung Quốc, FedEx ở trong vị thế sẵn sàng để đáp ứng nhu cầu mới của thế giới.
Và có lẽ là thế giới sẽ còn tiếp tục phát triển như những gì cậu sinh viên Frederick W. Smith đã tiên đoán trong bài tiểu luận nộp trong lớp hơn 30 năm trước đây.
