Thông báo Quan trọng

**hoangvu** · 27-07-2009, 08:09 AM

Lão Dậu tò he

Hai tháng sau. Thực dậy sớm, chống nạng đi đi, lại lại trong vườn hoa của một biệt thự nhỏ tại Sài Gòn. Thực được ra viện từ chiều qua. Đây là nhà của ông bác sỹ mà mới tiếp xúc lần đầu khi vừa tỉnh lại, Thực đã có cảm giác thật gần gũi. Khi biết mình đang ở giữa Sài Gòn, nơi mà các cán bộ chỉ huy và anh cu Mía thường nói chính là sào huyệt cuối cùng của bọn Mỹ Ngụy, thì Thực nghĩ đích thị mình đã địch bị bắt rồi còn gì.

- Không có ai bắt cậu và cũng không có địch, có ta gì ở đây cả - Ông bác sỹ lúc ấy đã khẳng định với giọng dứt khoát.

Link" align="right" border="0" alt="" style="padding:7px;" />

- Nghĩa là …
- Nghĩa là cậu đã sống lại và bây giờ cậu phải sống, trước hết vì bố mẹ cậu, vì những người thân của cậu.
- Thưa bác sỹ , đây là …
- Đây là cơ sở điều trị từ thiện của Hội Chữ thập đỏ Quốc tế.
- Thế cháu có được liên lạc với bên ngoài không ?
- Được chứ ! Nhưng trước mắt thì chưa thể.
- Vậy bây giờ cháu phải làm gì ?
- Cậu không phải làm gì cả, ngoài việc lo điều trị và sẽ phải tập luyện.
- Rồi bác sỹ lại trả cho cháu về lại đơn vị cũ chứ ?
- Tất nhiên rồi, nếu cậu muốn.

Khi biết chính người bác sỹ tốt bụng này đã giành giật với tử thần từng phút một, để mang lại sự sống cho mình, Thực đã coi ông như ân nhân, như người cha thứ hai. Một lần sau khi kiểm tra vết thương, thấy mắt Thực buồn rười rượi nhìn bên chân đã bị tháo khớp dưới, ông bác sỹ liền bảo :

- Tiếc thật đấy, nhưng không đáng sợ, chúng tôi sẽ làm cho cậu một bàn chân khác cũng đẹp và giống như thật. Cậu có biết đáng sợ nhất trong hoàn cảnh hiện nay của cậu là gì không ? Là nếu cậu để mất sự tỉnh táo, sáng suốt, thì đến bác sỹ giời cũng đành bó tay chào thua thôi.

Đi lại một lúc, mồ hôi mồ kê vã ra như tắm, Thực ngồi phịch xuống ghế đá trước mặt, bần thần nhìn cây nạng bằng i-nox. Những ngày qua, sức khỏe càng dần bình phục, thì đầu Thực lại càng căng thẳng bao nhiêu là suy nghĩ. Hầu như đêm nào Thực cũng mơ thấy bố ở quê. Khi thì thấy bố đang ngồi nặn tò he. Những con vật bé tý bỗng dưng cử động được, rồi vùng chạy tán loạn, làm hai bố con cứ đuổi theo mãi. Khi thì thấy bố đang khom lưng cấy lúa, sợi dây ông buộc quanh bụng bên ngoài cái áo bông rách, sao lại bung ra thế kia ? Thực lao xuống định buộc lại cho bố đỡ rét, thì hai chân cứ bị bùn đất giữ chặt, không tài nào nhấc lên được. Khi lại thấy anh cu Mía cưỡi trâu lội qua sông Giang, người và trâu bị nước cuốn đi. Bác Trưởng Bân ở trên bờ cứ chạy theo gọi mãi, gọi mãi, mà anh cu Mía vẫn cười sằng sặc … Còn bây giờ thì Thực ngồi đây, cách làng Tó xa lắm, dễ phải đến vài ngàn cây số. Cứ nghĩ đến bố là mắt Thực lại ầng ậc nước. Thực nhớ có lần anh cu Mía bảo “ Thầy đằng ấy thích thật, tay chân vậy mà cày bừa, cấy hái, cái gì cũng làm được, lại khéo tay nữa…”. Ôi ! anh cu Mía chắc bây giờ lại đang chỉ huy trung đội đánh nhau dữ lắm. Thể nào anh cu Mía và các anh em khác đều cho là mình chết rồi. Họ không tưởng tượng nổi mình đang ngồi đây, giữa sào huyệt Sài Gòn với cái chân què đâu…

- Chào buổi sáng, con giai dậy sớm nhỉ. Sao, lại khóc à, trời ơi! Nam nhi mau nước mắt là vứt. – Ông bác sỹ vạm vỡ trong bộ đồ thể thao vừa đi vừa vung tay, vung chân, rồi đi một bài thái cực quyền rất đẹp. Tập xong, ông đến ngồi bên Thực, sau giây lát trầm ngâm, ông ân cần tâm sự :

- Nghe cậu kể về gia cảnh của cậu, mấy hôm nay ta cứ suy nghĩ mãi. Bố cậu là một người rất đáng kính trọng. Ông ấy hy sinh cả đời cho cậu và cậu chính là nguồn sống của ông ấy. Cậu mồ côi mẹ từ khi mới lọt lòng. Nhưng lại có một ông bố tuyệt vời. Còn cha mẹ ta đều mất vì một tai nạn bất ngờ, khi đang trên đường theo Chúa vào Nam. Lúc ấy ta đã mười tám tuổi. Gần hai mươi năm rồi, vẫn mãi sâu đậm trong ta vùng đồng cói Kim Sơn, Ninh Bình. Ta được như bây giờ là may mắn được một linh mục cưu mang, nuôi dạy. Ta theo nghành Y là làm theo ý Chúa “ sống có ích cho đồng loại là có ích cho mình”. Cũng như lời Đức Phật khuyên người ta không được làm điều ác. Lý tưởng nào thì cũng quy về việc xử lý thế nào với cái thiện, cái ác, về cách người ta đối xử với con người…

- Nhưng lý tưởng của thanh niên miền Bắc chúng cháu là lý tưởng Cộng sản.
- Tốt thôi ! Cộng sản hay tư bản gì thì trước hết và trên hết vẫn phải đặt lợi ích của đất nước, của dân tộc lên hàng đầu và phải xuất phát từ tình yêu thương đối với con người.

Tóm lại là cậu muốn được trở về với các đồng chí của cậu phải không ?
- Thưa bác sỹ, đúng là cháu muốn như vậy.
- Rất tốt ! Ta ủng hộ. Tuổi trẻ phải suy nghĩ và hành động bằng chính cái đầu của mình. Nhưng bây giờ phải lo chuyện cái chân của cậu đã. Ta đã dặn người giúp việc hướng dẫn cậu sử dụng toalet; ti vi ; đầu video; cat xét. Cậu thích đọc gì, cứ vào phòng đọc tìm trên giá sách …

***

Hai tháng nữa lại trôi qua. Trong sáu mươi ngày ấy, Thực tiếp tục phải đánh vật với cái bàn chân giả, được ông bác sỹ đặt làm rất vừa và đúng là giống y như thật. Còn nhớ những buổi đầu tập đi, Thực phải chống nạng mà vẫn rất khó khăn, mỗi khi nhấc bàn chân giả lên là nhói vào tận óc.

Như một người cha tận tụy, ông bác sỹ luôn tranh thủ lúc rảnh rỗi, ân cần an ủi, khích lệ, động viên Thực. Từ ngày vể ở trong biệt thự này, Thực luôn băn khoăn với câu hỏi , tại sao ông bác sỹ lại đối với mình tốt đến thế ? Đọc được suy nghĩ ấy của Thực, ông bác sỹ cười thật sảng khoái, vô tư :

- Ta chỉ làm theo lời răn của Đức Chúa và Đức Phật thôi : “ hãy biết thương yêu đồng loại; quỷ giữ trong lòng là sự thù hận” và “ an ủi lớn nhất của đời người là được làm phúc”.

Khi bàn chân giả đã thuần, bước đi không còn đau, Thực đã bỏ hẳn được nạng. Thực mặc quần áo chỉnh tề, đi đi, lại lại trước gương, thấy vẫn còn hơi ngường ngượng mà trào nước mắt thương về người bố tật nguyền. Cũng những ngày này, chiều chiều ngồi hóng mát, hay sau bữa ăn ngồi uống trà, Thực thường được nghe ông bác sỹ nói về đất nước, về chiến tranh, về thân phận con người. Ông bác sỹ có hiểu biết rất rộng, rất uyên thâm về chính trị, xã hội, đặc biệt là về văn học, về âm nhạc. Giá anh cu Mía của Thực mà được nghe, chắc là thích lắm. Ông bảo :

- Bây giờ cậu mới được nghe những ca khúc của Trịnh Công Sơn à ? Đó là những bài hát của đời nên người ta sẽ hát mãi, thời nào cũng hát được và ông ấy cũng là nhạc sỹ của đời với một tình yêu tha thiết Nhân Dân mình, Tổ Quốc mình. Có lẽ những nhạc sỹ của đời như Trịnh Công Sơn, phải một trăm năm mới xuất hiện một lần. Cậu cũng chưa bao giờ được đọc một tác phẩm văn học giải Noben à , như cuốn đốc tờ Zhivago chẳng hạn. Thế thì tiếc thật ! Chiến tranh là tai họa của một dân tộc, một đất nước. Tất cả các cuộc chiến tàn khốc diễn ra trong suốt chiều dài lịch sử nhân loại, chỉ có duy nhất một người thất bại, đó là nhân dân. Cậu biết không, kẻ thù của sáng tạo trong mọi lĩnh vực là sự áp đặt. Một nền văn học chỉ hun đúc lòng thù hận là một nền văn học phản nhân văn. Một nền văn học chỉ xu phụ, tụng ca, minh họa là một nền văn học nô dịch. Học đến như cậu trong này gọi là tú tài rồi đấy. Cậu bảo cậu học rất tốt môn sinh vật, vậy mà cậu hiểu rất lơ mơ về di truyền Menden. Trong khi cậu lại nói vanh vách về những thí nghiệm của Mitxurin, của Lysenko, mà không hề biết cụ Mitsurin chỉ là người thợ làm vườn tài ba, và Lysenko chỉ là anh chàng láu cá, cơ hội, không thể coi là nhà khoa học được. Nếu sau này cậu còn thích ngành sinh học, cậu sẽ phải học lại hết. Thế là công học của cậu thành công cốc.

- Thưa bác sỹ, theo bác sỹ thì cuộc chiến này ở ta còn kéo dài không ?
- Không ! Người Mỹ bắt đầu rút dần và họ sẽ rút hết quân về nước. Chỉ còn lại người Việt Nam chúng ta với nhau. Bên nào cũng muốn dùng bạo lực, thì máu dân mình còn đổ xuống cho đến khi người ta thấy đủ.

- Vậy còn sự trở về của cháu ?
- Ta đang hỏi, họ sẽ trả lời nhanh thôi.

Sau đó là những ngày chờ đợi, Thực được người giúp việc của bác sỹ đưa đi chơi khắp Sài Gòn. Trước mắt cậu học trò nghèo làng Tó chưa một lần được thấy Hà Nội, hòn ngọc viễn đông hiện ra như trong cổ tích. Được ghé chợ Bến Thành, Tao Đàn, Thảo Cầm Viên …, nhưng với Thực ấn tượng nhất vẫn là dinh Độc Lập, nghe nói từng là nơi ở, nơi làm việc của gia đình ông Diệm, hiện tổng thống Nguyễn Văn Thiệu và tướng Nguyễn Cao Kỳ cũng đang ở trong đó. Chỉ đứng ngoài đường nhìn qua tường rào thôi, mà Thực cũng thấy hồi hộp… Và xe cộ, và người, cơ man nào là người. Họ cứ vô tư, vui vẻ, nhộn nhịp, tấp nập, như thể chiến tranh còn ở tận đẩu , tận đâu …

Mấy ngày sau nữa, Thực sững người khi nghe ông bác sỹ ân nhân của mình nói rằng, mọi việc đã xong. Rằng, Thực sẽ được đưa trở lại vùng mặt trận trước đây và giao cho một trại tù binh, chờ trao trả cho phía Việt cộng khi chiến tranh kết thúc.

- Dạ thưa bác sỹ cháu cứ tưởng là … tưởng là …
- Tưởng là sao con giai ? – Vẫn với giọng ân cần ông bác sỹ hỏi lại Thực.
- Cháu cứ nghĩ là … nghĩ là cái máy bay đó sẽ lại hạ xuống khu rừng bên bờ sông S, thả cháu xuống, để cháu tự đi tìm anh cu Mía của cháu …
Ông bác sỹ phá lên cười :

- Trời đất ơi, chân cẳng vầy mà cậu vẫn còn muốn bắn nhau à ? Sao mà cậu nghĩ đơn giản thế. Chắc chắn là người ta cho rằng cậu đã chết rồi, nay bỗng dưng cậu lại nhanh trai, đỏ đắn khỏe mạnh thế này quay về, thì đồng đội nào mà không ngờ vực cậu ? Mới lại làm sao biết anh cu Mía của cậu còn ở đó. Nếu tìm không thấy, cậu sẽ ra sao ?

Thực ngây ra, chết lặng, rồi nấc lên như một đứa trẻ. Ông bác sỹ vỗ vai thực, an ủi :

- Thôi bình tĩnh con giai, con muốn vậy, nếu đó là ý Chúa thì phải chấp nhận chờ khi hết chiến tranh thôi. Mấy tuần nữa có công việc ra Huế, ta sẽ liên hệ trước với người ta, để tự đưa con theo ra đó luôn…

Những ngày chờ đợi tiếp theo với Thực vừa dài lê thê, vừa buồn nản vô cùng. Vậy mình rõ là thằng tù rồi còn gì. Hết tha thẩn ra vườn lại vào nhà, xem phim, nghe nhạc mãi, Thực cũng chẳng thấy vui vẻ gì, không biết làm gì cho hết ngày, hay là đọc sách để giết thì giờ vậy. Thực nói người giúp việc của bác sỹ mở phòng sách. Từ hôm đến, nghe bác sỹ nói trong đó có đủ các loại sách, kể cả thơ ca, truyện ngắn, tiểu thuyết của miền Bắc, nhưng Thực chưa bao giờ vào. Cửa vừa mở, Thực đã thốt lên “Trời ơi ! những sách là sách ...”. Bao nhiêu là sách, dày mỏng, cũ mới đủ cả, được xếp kín mấy cái kệ. Thực nhờ người giúp việc tìm giúp mấy quyển sách miền Bắc. Lát sau, anh ta ôm ra một chồng, nào là : Nhãn đầu mùa; Sóng gầm; Miền Nam bảy năm máu và hoa; Vượt Côn Đảo; rồi là Gió lộng; Từ ấy; Bất khuất … Thực cầm quyển Bất khuất lên ngắm ngía hồi lâu, thì ra nó dày cỡ này cơ mà. Hồi học cấp ba, sách giáo khoa chỉ trích có mấy chương. Quyển này ông Nguyễn Đức Thuận nói về cai tù Bạch Văn Bốn khét tiếng dã man, kinh khủng lắm đây. Bất giác Thực rùng mình, xếp vội tất cả lại, nhờ người giúp việc để vào chỗ cũ. Mình cũng sắp là thằng tù của chúng nó rồi. Bọn không còn chút nhân tính đó đã hành hạ thân xác con người. Rồi liệu mình có còn sống nổi mà chờ đến ngày hết chiến tranh, để được trao trả ? Rồi còn Thầy mình … rồi còn … Cứ thế, sau mấy ngày đêm trăn trở, đợi lúc thuận tiện, Thực mạnh dạn nói với ông bác sỹ :

- Thưa bác sỹ, cháu không muốn đi làm tù binh có được không ạ ?
- Sao, cậu nghĩ lại rồi à ? – Ông bác sỹ gật gù im lặng hồi lâu rồi nói tiếp :
- Được ! Không muốn làm tù binh cho người ta, thì cậu sẽ phải làm tù binh của chính cậu, vậy thôi – Ông bác sỹ trả lời thản nhiên.
- Dạ ! Cháu chưa hiểu ý của bác.

Ông bác sỹ liền cười vang :

- Nghĩa là cậu muốn đền ơn sinh thành của bố mẹ cậu, có ích cho người này, người khác, thì cậu phải bắt mình học. Cậu phải là một anh tù khổ sai cho khát vọng được hiểu biết. Cậu hiểu chưa ?
- Nhưng cháu biết học cái gì và làm sao cháu có thể học được, thưa bác sỹ ?
- Này con giai ! Con thích nghề của ta phải không ? Vậy thì con phải đi học, ta sẽ giúp. Chắc đấy là ý Chúa cũng nên. Ta sẽ nói lại ngay với họ rằng, con muốn ở lại để được đi học, để được trở thành thầy thuốc …
Không còn nghe thấy gì nữa, nước mắt ròng ròng chảy xuống hai bên má, Thực từ từ quỳ xuống trước ông bác sỹ, ngẹn ngào : Cha !

***

Lão Dậu trở mình, mệt mỏi ngồi dậy, hai mắt vẫn nhắm nghiền. Ngoài đình làng, tiếng trống ếch thiếu nhi vẫn dồn dập liên hồi, nhưng không át nổi tiếng mấy cái loa phóng thanh đang phát những bản hùng ca mừng chiến thắng. Ngồi chán, lão Dậu lại nằm xuống, đầu óc mông lung đủ thứ chuyện. Mới đầu nghe tin thằng Thực hy sinh, lão không tin, sau đó lại nói nó mất tích lão cũng không tin, rồi bảo nó chạy theo địch, lão lại càng không tin. Chỉ đến khi người phát khoản “tiền xương máu” hàng tháng nói rằng, bề trên đã cắt hẳn khoản tiền đó của nhà lão rồi, lão mới choáng váng, cười nói như người mất hồn suốt mấy ngày, khiến người nhà Trưởng Bân phải đưa lão đi bệnh viện. Khi trở lại bình thường, lão vừa thương con, lại vừa giận con. Nhưng từ trong sâu thẳm, lão chỉ có thương và tràn ngập một tình cảm thương con thôi. Lão hiểu con lão lắm. Thằng Thực là đứa con ngoan, từ nhỏ đã biết thương bố, sống tình nghĩa, thật thà, trung thực, chẳng biết sợ khó, sợ khổ là gì, cả làng Tó này ai cũng khen, cũng quý. Lẽ nào nó lại hèn nhát chạy theo giặc. Lão lơ đãng nhìn những con tò he phơi trên cái mẹt đã khô, chưa kịp mang ra chợ. Những con tò he đủ loại, hình Tôn Ngộ Không, hình Trư Bát Giới, hình chú Tễu, hình thằng Bờm, thằng Cuội … Tất cả, như cũng đang nhìn lão mà cười, mà trêu ngươi. Từ vụ mùa trước, hợp tác xã bắt đầu khoán sản, hộ nào có lúa thì tự lo mà giữ, nên cái nghề làm những con bù nhìn của lão đâm ra thất nghiệp. Lão lại quay ra nghề cũ, nặn tò he bán cho lũ nhóc ở quê. Lão có cái biệt danh “Dậu tò he” cũng là vì vậy. Hết nặn chim cò, lão lại nặn người, nặn vật, dựa vào tích này tích kia mà tùy hứng trổ tài. Những bọn chó, bọn dê, vua này, vua khác, chúa nọ, chúa kia, tri phủ, tri huyện, mặt mày lấc cấc, trâng trâng tráo tráo như một lũ lưu manh, cả Hít-le nữa, đều vô cùng sống động bởi bàn tay phù thủy của lão. Ơn giời, có đợt đắt hàng, giã bột, hông xôi, một mình hì hục cả đêm, vẫn không đủ giao cho mấy mụ hàng xén ở chợ. Nhưng cũng nhiều khi ế ẩm, tất cả lũ dê, chó và lũ vua, lũ quan bạc phước kia đều bị phủ một lớp mốc xanh, trông thật thảm hại, đến chó cũng không thèm ngửi…

Hình như có tiếng ai gọi, lão Dậu vội vục dậy, lật đật mở then cửa. Lão sững người thấy trước mặt lão là anh bộ đội mặc áo bốn túi, ngực đeo đầy huân chương.

- Chú Dậu ! cháu đây, cu Mía của chú đây.

Lão Dậu òa khóc, ôm choàng lấy Mía. Lão cứ nấc lên, nấc lên không nói được lời nào. Cu Mía cũng ôm lấy chú Dậu của nó và ngẹn ngào khóc tu tu như hồi còn bé. Hai người đàn ông, một già, một trẻ cứ thế ôm nhau khóc như mưa trong tiếng trống ếch, tiếng hát, tiếng nhạc vọng vào từ cái loa phóng thanh ngoài đình “ Ta đi trong muôn ánh sao vàng rừng cờ tung bay, rộn ràng và mê say …”. Cu Mía dìu lão Dậu ngồi xuống giường rồi ghé vào tai lão nói nhỏ :

- Chú ơi! Thằng Thực vẫn còn sống.
Lão Dậu tròn mắt nhìn Mía :

- Làm sao mà anh biết được. Anh có gặp nó không ?

Mía lắc đầu. Nhưng Mía đã kể với lão Dậu rằng, khoảng năm, sáu tháng sau trận sông S, đơn vị Mía được lệnh ém quân kỹ trong một khu rừng ở Q, chuẩn bị cho chiến dịch mùa khô sắp tới. Mới bảnh mắt một ngày nắng ráo, chiếc OV 10 của bọn tâm lý chiến đã vè vè vòng đi, vòng lại, rồi xổ ra cái điệp khúc đã cũ mèm “ Các bạn binh sỹ Bắc Việt ! Sớm ngày cơm cháo gì chưa ? Đánh bát cơm nguội với dưa cải ngồng … Quê hương và những người thân yêu nơi quê nhà đang mỏi mắt chờ các bạn … Hội nghị Pa-ri vẫn chưa ký được. Chiến tranh sẽ còn kéo dài. Tại sao các bạn phải chết đói khát, bỏ xương trong rừng già. Hãy bỏ súng đi theo hướng … và hướng…. để về với chính nghĩa quốc gia. Các bạn sẽ được đón nhận. Trong các bạn, đã có các binh sỹ sau đây trở về với chính nghĩa quốc gia : Nguyễn Văn …. ở B…. C… thuộc tiểu đoàn…. Bộ đội chủ lực; Đào Văn… ở B…. C… thuộc tiểu đoàn… và một số người khác nữa. Đặc biệt là Đoàn Trung Thực quê ở … thuộc B… C…đơn vị đặc công, bộ đội chủ lực, bị thương rất nặng tại mặt trận Q, sau khi được cứu chữa, hiện đã được đi học để trở thành bác sỹ …”. Dù cho rằng đó chỉ là trò tâm lý chiến, nhưng cả đơn vị hôm ấy vẫn sửng sốt, bàng hoàng…

- Vậy, biết làm sao bây giờ hả anh ? – Giọng lão Dậu run run như đang lên cơn sốt.
- Cháu cũng không biết nữa. Nhưng xin chú cũng đừng buồn lo nhiều. Chú lớn tuổi rồi, lại đơn chiếc thế này…

Lão Dậu mếu máo, nói trong nước mắt đầm đìa :

- Anh bảo không lo, không nghĩ làm sao được. Hơn năm năm rồi, tôi tính từng ngày, mong nó về. Được nhìn thấy nó, thì có chết tôi mới nhắm mắt được… Yên hàn rồi, anh được về rồi chứ ?

- Dạ chưa, chưa đâu. Cháu về Hà Nội dự hội nghị mừng công, tranh thủ ghé về thôi, Sáng mai cháu lại đi ngay. Thằng Mỹ đã cút, thằng Ngụy cũng đã nhào, nhưng bè lũ tư bản đế quốc còn đó, chưa rẫy chết đâu. Chúng vẫn âm mưu chống phá cách mạng nước ta. Mình muốn tiến lên chủ nghĩa Cộng sản, thì càng không thể say xưa thắng lợi mà lơ là cảnh giác được. Chú ơi! Cháu về chẳng có quà gì. Chú cũng như bố cháu, cháu thương lắm. Chú cầm lấy chút tiền gọi là này, để lúc trái nắng trở giời, thêm tiền thuốc men …

- Không ! Không ! – Lão Dậu giẫy nẩy dúi lại tiền vào tay Mía, nói tiếp - Đây là tiền xương, tiền máu của anh. Chú sống ổn lắm, có một mình ăn tiêu cũng chẳng tốn kém gì. Chú chỉ nhờ anh cu Mía thương chú, không gặp được, thì biết tin gì của em Thực báo ngay cho chú. Thôi thì nó có theo tư bản, đế quốc sài lang, phản động gì, thì nó vẫn là con chú, hu hu…

Mới chỉ nói được đến đấy, lão Dậu đã khóc rống lên. Ôi ! Tiếng khóc phát ra từ thẳm sâu khốn khổ của người cha khi chiến tranh vừa dứt, cứ cứa mãi, cứa mãi, xót sa trong Mía cho đến tận những năm tháng sau này …

***

8 giờ sáng một ngày cuối xuân năm 1979, tại thành phố New York, trên đường ra sân bay Quốc tế, Thực thấy bồn chồn một cảm giác rất khó tả. Thực nghĩ, sang đó dứt khoát là sẽ gặp bộ đội Việt Nam, biết đâu lại gặp cả đồng đội cũ. Họ sẽ nhận ra mình, sẽ hỏi mình đủ thứ. Dù có giải thích thế nào thì họ vẫn bảo là mình theo địch. Họ không tin và thế nào cũng sẽ xảy ra rắc rối. Thực giảm ga cho xe đi chậm lại, rồi hạ cả hai cửa kính.
- Sao vậy con ? – Ông bác sỹ hỏi.

- Vẫn còn cả nửa tiếng nữa, con muốn hít thở chút khí trời cha ạ.
- Cũng được ! Nhưng đừng quá xúc động con ạ. Tất cả đều là do sự sắp đặt của Chúa. Đến phút chót, người ta lại lùi chuyến đi Trung Đông sang tháng sau, do tình hình ở Campuchia cấp bách hơn. Quân Pol Pot đã bỏ chạy khỏi Phnom Penh, để lại một thủ đô hoang tàn, thuốc men và thiết bị y tế đều thiếu nghiêm trọng. Sau khi cân nhắc mãi, ông giáo sư trưởng đoàn đã chọn con và một cậu kỹ sư thiết bị người Na Uy.

- Có lẽ do con là người Việt Nam.
- Đúng thế ! bộ đội Việt Nam đang làm chủ tình hình ở đó. Con nói thạo tiếng Anh, con sẽ làm luôn việc phiên dịch. Thời gian bảo vệ luận án tiến sỹ của con vào cuối tháng tư, vẫn còn tới gần hai tháng nữa, kịp chán. À, đúng tuổi là năm nay con hai tám phải không nhỉ ?
- Dạ ! hai tám.
- Khi nhận bằng tiến sỹ, ta đã ngoài bốn mươi. Thế ông giáo sư trưởng đoàn dặn con thế nào ?
- Thưa, ông ấy bảo, người của Chữ Thập Đỏ Quốc tế sẽ đón và lo mọi việc cho con ở Bangkok. Còn cậu kỹ sư người Na Uy và ông ấy sẽ bay đến vào hôm sau.
- Ông ấy là người Mỹ gốc Do Thái, có đến mấy bằng tiến sỹ, là người kỳ cựu của Hội Chữ thập đỏ Quốc tế đấy. Ta đã làm việc với ông ấy hơn hai chục năm rồi. Đó là một người rất tốt. Đến phi trường rồi à con ?
- Vâng ! Đến rồi, vừa đúng giờ thưa cha.

Hai người ra khỏi xe, cùng bước vào phòng chờ. Đi được một đoạn, Thực dừng lại nắm tay ông bác sỹ :

- Thôi, để con vào luôn cho kịp. Con Chào cha.
- Ừ ! Cầu Chúa, cầu Đức Phật cho con một chuyến đi thành công. Con chú ý giữ sức khỏe. Vừa đi vừa về chỉ có một tuần. Mọi việc phải nghe theo ông giáo sư, con đừng tự làm theo ý mình.

- Thưa, con hiểu rồi. Cha đi chậm thôi nhé.

Ông bác sỹ đứng nhìn theo cho đến khi Thực lẫn vào đám đông ở cửa phi trường. Trên đường về, ông lái xe đi chầm chậm với bao suy nghĩa miên man. Tội nghiệp, vậy là hơn bảy năm rồi thằng bé mới trở lại Đông Nam Á, mà vẫn chưa thể về thăm người bố đang mòn mỏi chờ đợi nó ở Việt Nam. Sau khi chế độ tàn bạo Pôl Pốt sụp đổ, cả thế giới đang đợi xem Việt Nam sẽ làm gì tiếp theo, đối với đất nước CampuChia nhỏ bé này? Mặc dù mang quốc tịch Hoa Kỳ và làm việc cho Chữ Thập Đỏ Quốc tế, nhưng muốn về Việt Nam, ngoài chuyện hộ chiếu, visa, thằng Thực chắc là sẽ còn gặp bao nhiêu rắc rối khác. Thằng Thực là đứa con có hiếu, lúc nào cũng hướng về bố, lo về bố, học và làm việc tận tụy cũng là để mong ngày được về gặp bố … Nó coi ông như cha. Ông cũng thương yêu nó như con. Nó đã là một phần không thể thiếu trong cuộc đời còn lại của ông … Có tiếng còi pin pin, ông liếc nhìn kính hậu, thấy có chiếc xe nhỏ màu sữa đang bám sát phía sau. Ông vội cho xe né sang, nhường đường. Nhưng chiếc xe này không qua mặt, vẫn tiếp tục bám đuôi. Bực mình, ông nhấn ga cho xe vọt lên và tăng tốc. Lập tức chiếc xe đó cũng tăng tốc bám theo. Hay là có bọn định giở trò …. Ông nhìn đồng hồ, mới gần 9 giờ. Cả hai làn đường, xe cộ các loại vẫn ngược xuôi vun vút như con thoi. Chẳng lẽ… Ông liền giảm tốc độ cho xe từ từ rẽ vào bãi tạm nghỉ, đậu sát những chiếc xe khác. Chiếc xe màu sữa ban nãy cũng đã rẽ vào và đậu ở khoảng cách khá xa. Ông ngồi trong xe, giả vờ gục đầu xuống vô lăng, làm như không để ý gì đến nó, nhưng đã chuẩn bị sãn các tình huống. Có tiếng đập cửa. Ông bình thản ngẩng đầu lên nhìn. Một người đàn ông cao lớn, đầu đội mũ phớt, râu rậm rỳ, đeo cặp kiếng màu tối như của bọn xã hội đen, cổ áo lạnh lông thú chùm đến tận mũi. Ông nhanh nhẹn quay cửa kính. Gã đàn ông vừa cúi xuống chưa kịp mở miệng, thì cằm hắn đã chạm ngay vào họng súng ngắn của ông. Hắn bình tĩnh lùi lại, tay lột bỏ kiếng và cười ha hả … Ông bác sỹ ớ lên một tiếng, rồi lao ra ôm chầm lấy hắn. Hắn cũng ôm lấy ông rất chặt.

- Không nhận ra tớ nữa à ?
- Ôi ! Xin chào, xin chào tướng quân.
- Thôi thôi, còn tướng với sỹ quái gì nữa. Hồi ấy ở chỗ tụi mình về, mấy tháng sau là cậu biến luôn phải không ?
- Không phải biến. Mình được điều về địa bàn mới ở Afghanistan, rồi Kshmir thuộc Ấn, rồi Trung Đông. Rồi …. Còn ông đi đâu thế này. Hay nhỉ, mình cứ tưởng …

- Tưởng tớ đã toi trên đường tháo chạy rồi chứ gì ? Súng đạn Việt cộng chê tớ. Ban nãy nếu cậu nổ súng thì tớ mới toi đời thôi, hà hà… Ngay khi ông Thiệu ra lệnh rút khỏi cao nguyên Trung phần, mình đã thấy hỏng rồi, nên kịp về Sài Gòn thu xếp cho cả nhà đi trước, quay lại mặt trận thì tất cả đã như bầy ong vỡ tổ. Sau này càng nghĩ, mình mới càng thấy cái lý đúng của cậu. Mà thôi bỏ qua chuyện đó đi. Cậu còn trẻ, còn phong độ lắm, chẳng khác xưa tý nào, vừa thấy là mình nhận ra cậu ngay. Cậu ở New York à ? Thằng út nhà mình cũng ở đây, hôm nay mình từ Pa ri sang với nó.

- Còn ông chưa già bằng ai mà râu ria để nghê gớm quá. Không tài nào nhận ra được. Ông không bỏ kiếng là ban nãy tôi đòm luôn rồi, hà hà… Tôi đưa tiễn thằng con sang Bangkok để đi Campuchia.

- Chú lính Việt cộng bị trọng thương ở trận sông S chứ gì ? Chính cái anh chàng cao ráo điển trai, ban nãy dùng dằng với cậu ở phi trường đấy à ? Học hành thế nào rồi ?
- Theo nghề tôi, làm cùng tôi, mấy tháng nữa lấy bằng tiến sỹ.
- Thật tuyệt vời, cậu thật tuyệt vời. Chúc mừng cậu – Sau một lát trầm ngâm, ông ta nói tiếp – Chiến tranh, hay cái quái gì nhỉ, đã trấn lột tuổi trẻ của thế hệ chúng mình, trấn lột tuổi trẻ của mấy thế hệ sau chúng mình, rồi trấn lột đến tuổi trẻ của thế hệ chúng nó. Cậu đã kịp kéo nó sớm được mấy năm ra khỏi chiến tranh, ra khỏi những cái bậy bạ, vớ vẩn …. Thế là, cậu đã tạo điều kiện để nó có lại những gì lẽ ra phải thuộc về nó, như tạo hóa đã vốn định như thế. Tuyệt vời, cậu tuyệt vời lắm đó…

- Cảm ơn ông. Ông làm tôi thật sự bất ngờ. Không phải vì ông khen tôi tuyệt vời, mà vì có lẽ đã chết thật rồi cái triết lý súng ống, võ biền, chém giết của ông ngày xưa. Đây là danh thiếp của tôi. Ta sẽ còn phải hàn huyên nhiều lắm, khi chỉ có hai đứa với nhau. Tôi chờ ông. Lúc nào cũng được, trước khi ông về Pari …

***

Vừa tốt nghiệp bác sỹ với tấm bằng loại ưu, nhờ cha nuôi tiến cử, Thực về làm việc tại Hội Chữ thập Đỏ Quốc tế chưa được bao lâu. Đây là lần đầu tiên Thực được đi công cán cùng giáo sư Sa- ron. Không chỉ là bác sỹ chuyên khoa chấn thương, chỉnh hình giỏi, ông còn là tiến sỹ các ngành triết học, xã hội học và được coi là nhà Đông Nam Á học, bởi vốn kiến thức sâu rộng về lịch sử, đất nước, văn hóa…. của các nước trong khu vực này. Giáo sư Sa-ron rất thẳng thắn, cởi mở và cẩn trọng đến từng chi tiết. Thực thấy tự tin hơn, khi được nghe quan điểm của giáo sư Sa- ron về Tổ Quốc, đối với những người làm việc cho các tổ chức Quốc tế, vì sự an sinh và phát triển của nhân loại . Ông bảo rằng, với mỗi người, tổ quốc rất thiêng liêng. Khi hình ảnh Tổ Quốc luôn ở trong lòng mỗi người con xa xứ, thì Tổ Quốc mang giá trị phi vật thể. Tổ Quốc ở trong ta, nên Tổ Quốc thật gần. Trong một thế giới hội nhập, không có bất cứ lợi ích của một quốc gia đơn lẻ nào, lại nằm ngoài lợi ích chung của cộng đồng Quốc tế. Quốc gia nào có những người con của mình trong các tổ chức thiện nguyện Quốc tế đều rất tự hào. Ngược lại, chính những người con đó phải góp phần vinh danh Tổ Quốc mình…

Đến Bangkok, Thực thấy thật tráng lệ. Nhớ về Sài Gòn trong những tháng ngày hồi giữa năm 1972, Thực ngầm so sánh, Bangkok không thể bằng được Sài Gòn “hòn ngọc viễn đông” bên nước mình. Rời Bangkok, dọc theo con đường đi Phnom Penh, hai bên là đồng ruộng mênh mông và làng xóm trù phú thanh bình, Thực thấy nhớ vùng quê nghèo chiêm trũng và làng Tó của mình da diết. Giáo sư Sa-ron lại phá tan sự im lặng bằng giọng trầm ấm, khúc chiết, ông bảo :

- Về ứng xử và ngoại giao với bên ngoài, Thái Lan là một quốc gia rất đặc biệt. Suốt thế kỷ 20 họ không phải đối phó với một cuộc chiến tranh nào. Nhưng nhà vua Thái Lan vẫn bảo vệ được toàn vẹn lãnh thổ của đất nước. Sự sáng suốt và tầm nhìn xa của nhà vua Thái, đã tránh được cho nhân dân Thái Lan những cuộc chiến tranh. Đó mới là điều thật sự vĩ đại của người nắm vận mệnh của một đất nước, một dân tộc… Biết lấy thế lực mạnh này để kiềm chế thế lực mạnh khác, ấy là phép “dĩ độc trị độc” của người Á Đông. Dân tộc nào, đất nước nào mà chẳng có tham vọng. Nhưng tham vọng đó phải phải phù hợp và nằm trong xu hướng phát triển của thời đại và văn minh nhân loại. Trung Quốc là nước lớn, có tầm ảnh hưởng ngày càng lan rộng khắp hoàn cầu. Trọng chữ “tín”, vốn là một ứng xử tuyệt vời của văn hóa Trung Hoa. Vậy mà vừa qua, cả thế giới phải ngạc nhiên, sửng sốt, khi lãnh tụ của họ đưa ra một quan điểm đối nhân xử thế, đại ý là mèo trắng, hay mèo đen gì cũng được, miễn là bắt được chuột. Rồi là, không có bạn vĩnh viễn, cũng không có kẻ thù vĩnh viễn, chỉ có lợi ích của Trung Quốc là vĩnh viễn. Thực dụng đến mức vĩ đại như thế, thì ngay đến người Mỹ cũng phải chào thua, tôn họ lên hàng đại sư phụ.

- Này! Mấy hôm nay anh có theo rõi tin tức Việt Nam không ? – Giáo sư Sa-ron đột ngột quay lại nhìn Thực. Thấy Thực không trả lời chỉ gật đầu, mắt buồn rười rượi, ông nói tiếp – Không chỉ những người Cộng sản mà cả nhân loại đều bàng hoàng khi Trung Quốc dùng vũ lực kiểu “biển người” tràn sang Việt Nam. Dù thất bại, nhưng họ bảo đã dạy cho một quốc gia từng là anh em, là đồng chí của mình một bài học. Thật là trắng trợn và lố bịch. Vì người Việt Nam các anh đã khắc cốt, ghi xương bài học về câu chuyện nỏ thần của cha, ông từ ngàn xưa rồi… Còn trường hợp của Campuchia có lẽ là chưa từng có trong lịch sử thế giới. Mọi tôn giáo chân chính đều hướng thiện nhân loại. Ý thức hệ chỉ là một thứ sa xỉ phẩm. Ý thức hệ ấu trĩ và sự cuồng tín hoang tưởng của đám đông ngu dốt, chính là một thứ bệnh hoạn kéo lùi văn minh nhân loại. Trong suốt chiều dài hàng ngàn năm phát triển của loài người, từ mông muội đến bây giờ, chưa hề có một nước nào lại đưa nhân dân và đất nước mình ra làm thí nghiệm cho một ý thức hệ quái đản, bệnh hoạn ở quy mô quốc gia như thế. Thế kỷ 20, nhân loại tiến bộ đã cùng chung tay loại bỏ một đại họa là chủ nghĩa phát xít. Nhân loại tiến bộ còn phải tiếp tục chung tay loại bỏ mọi thứ chủ nghĩa và ý thức hệ phát xít khác, nhưng được che đậy tinh vi bằng những thủ đoạn bịt miệng, lừa dối, bưng bít, mị dân. Ở đó, thân phận con người bị hành hạ chẳng khác gì con vật. Ở đó, nhà cầm quyền độc tài đối xử với đồng loại chẳng khác gì loài cầm thú. Ở đó, cường quyền và bạo lực không róc mía trên đầu sư, nhưng chúng đã rút phép thông công, hãm hại người hiền tài bằng những thủ đoạn vô cùng tinh vi, hiểm độc, là làm tê liệt tâm huyết và sức sáng tạo của họ. Ở đó, cường quyền và bạo lực đã trùm sự sợ hãi lên cả một đất nước, cả một dân tộc …

Ngừng giây lát, giáo sư Sa-ron lấy tay chỉ vào mình, rồi lại chỉ vào hai cộng sự, giọng ông trở nên sôi nổi :

- Tôi muốn tôi và anh, một kỹ sư chuyên về thiết bị y tế để cứu người và cả anh nữa, một bác sỹ đa khoa, hãy ghi nhận và chiêm nghiệm những điều đó ngay tại đất nước nhỏ bé, từng có một nền văn minh AngKor, rực rỡ vào bậc nhất thế giới trong chuyến đi này…

Sau khi hoàn tất thủ tục ở cửa khẩu, trước khi vào đất Campuchia, giáo sư Sa-ron yêu cầu kiểm tra lại lần nữa máy móc xe cộ, thuốc men, thiết bị trên ba xe tải. Cờ hiệu Chữ thập đỏ Quốc tế được cắm đúng vị trí ở đầu mỗi xe. Hai bên thành của xe con đi đầu và ba xe tải theo sau, đều có tấm băng rôn đỏ ghi rõ hàng chữ “ Thiết bị y tế và thuốc chữa bệnh” bằng tiếng Anh, tiếng Khmer và tiếng Việt Nam.

Đoàn xe đi về hướng Phnom Penh với tốc độ bình thường. Trước mắt Thực là cảnh hoang tàn của những cánh đồng chết, những xóm làng tan hoang. Thỉnh thoảng lại gặp trên đường những toán người quần áo tơi tả, già có, trẻ có, mệt mỏi lê bước về phía thành phố, nơi mà ở đó họ đã bị đuổi ra khỏi nhà của mình. Họ nhìn theo đoàn xe vẫy vẫy tay, chào thân thiện … Vị giáo sư không nói gì nữa. Tất cả đều im lặng trong không khí càng lúc càng ngột ngạt … Cột cây số bên đường ghi hàng chữ Phnom Penh 42 Km. Vậy là sắp đến rồi. Ở Bangkok cả đoàn đã được xem cuốn phim tài liệu về thủ đô Phnom Penh dưới thời Quốc trưởng Sihanouk. Thực đã nhận xét, nhỏ hơn và không tráng lệ bằng Sài Gòn, nhưng sầm uất, thanh bình và cũng đẹp chẳng kém gì. Còn bây giờ, chắc cũng đã là thành phố chết.

Thực đoán không sai, thậm chí còn tệ hơn. Đến nơi, đập ngay vào mắt là các đường phố bụi mù. Người ta đang thu dọn rác rưởi và phân trâu bò dồn vào từng đống. Các dãy nhà lớn, nhỏ đều đượm màu hoang phế. Nhiều nhà hàng, cửa hiệu ngổn ngang gạch đá và các tấm pa-nô méo mó… Tất cả, tất cả như vừa trải qua một cơn bão hủy diệt kinh hoàng. Giáo sư Sa-ron rất bận rộn với máy ảnh và máy quay phim. Ông bảo, những thước phim này sẽ là những tư liệu rất quý. Ông nhắc Thực và anh kỹ sư người Na Uy cần chú ý ghi lại những cảnh, những người liên quan đến công việc.

Cũng phải đến hết buổi sáng ngày thứ ba, toàn bộ số thuốc men và thiết bị y tế mới giao xong cho phía nhà chức trách Cămpuchia. Ba xe tải quay về Bangkok ngay. Chiều nay giáo sư Sa-ron và hai cộng sự còn đến thăm một bệnh viện lớn ở ngoại ô thủ đô Phnom Penh vừa hoạt động trở lại mấy tháng trước, sau đó sẽ rời Phnom Penh vào 5 giờ sáng mai. Khi mọi việc xong xuôi thì đã 4 giờ chiều. Thực thở phào nhẹ nhõm vì chuyến đi đã không xảy ra sự cố đáng tiếc gì. Những chiến sỹ bộ đội Việt Nam khi gặp, biết Thực không phải người Trung Quốc, thì đều tay bắt mặt mừng.Thực hỏi thăm đồng hương, nhưng không ai ở cùng tỉnh. Hầu hết họ đều còn rất trẻ. Họ hỏi, Hội Chữ thập đỏ này có phải của Mỹ không. Còn Thực hỏi thăm anh em về đơn vị cũ, về chuyện này chuyện nọ. Thực thân mật nắm tay anh em và cố nén những xúc động. Vậy là, Thực không gặp được một ai trong đơn vị đặc công ngày xưa. Rồi Thực lại thấy mình rõ là lẩn thẩn, sau 1975 lứa lính tráng tuổi Thực chắc đã ra quân hết rồi còn gì…

***

Chỉ còn mươi ngày nữa là đến tết con khỉ ( Canh Thân – 1980). Trời tháng Chạp âm u , xám ngắt. Rét căm căm. Những cây xoan trong vườn nhà lão Dậu tò he đã trút hết lá, đứng co ro dưới chiều cuối Đông. Trên cánh đồng làng Tó, những rảnh mạ non kém chịu rét, phải cấy đi, cấy lại mấy lần rồi mà xem ra vẫn chưa yên. Lão Dậu ngồi hơ tay bên bếp lửa, mắt lim dim, nghĩ lung tung đủ thứ chuyện. Ở vùng chiêm trũng này, cả hai vụ lúa đều chật vật. Mùa mười thì gặp lụt, mùa chiêm thì gặp rét. Có năm cả sào ruộng, cố vét cũng chỉ được vài yến thóc. Vậy mà ngày xưa, không biết thời đồ đá, đồ đồng, hay đồ đểu nào ấy nhỉ, bọn văn sỹ bồi bút cứ hoắng lên rằng, năm nào cũng được mùa. Rằng, được mùa là tại bởi … tại bởi… Hừ ! bởi cái mả bố chúng nó chứ. Đúng là một lũ bồi bút. Hết nghĩ chuyện này, chuyện kia, cuối cùng lão cũng lại lâng lâng nghĩ về cái thư của thằng con nhận được từ tuần trước, đang còn nóng hổi trên túi ngực lão đây. Chỉ có một mình với cái bếp đang bén than đỏ rực, mà lão cũng kín đáo tủm tỉm cười, rồi lại mượn rượu, nhấp một tý để được khoái chí cười hì hì …

Tin thằng Thực con lão Dậu tò he đậu tiến sỹ tận bên Mỹ, nhanh chóng lan ra khắp làng Tó. Kẻ bảo có, người nói không, cứ bán tín bán nghi. Người bảo có thì nói chắc như đinh đóng cột rằng, chính mình đã được đọc thư thằng Thực, được thấy ảnh thằng Thực cao lớn như Tây, mặc áo thụng đỏ, đội mũ như người ngày xưa trông rất ngộ trong lễ nhận bằng. Còn cái lão Dậu nữa chứ, sợ đ… gì nữa mà phải kín như bưng thế, chẳng giống mấy thằng ở ủy ban, con học dốt như chó, mới vào được cái lớp mười bổ túc đã mổ lợn ăn mừng, vênh váo, đi đâu cũng khoe. Rồi, Thằng Thực làng Tó mình đậu tiến sỹ của nước đại Mỹ, nghe đã hơi bị kinh rồi, lại còn thấy nói nó đang làm cho cái thập đỏ, thập điếc gì của Quốc tế, của cả thế giới nữa mới gớm chứ , vân vân …. Còn kẻ không tin thì bài bác rằng, tiến sỹ, tiến xiếc gì. Làng mình không có, chứ nước mình thiếu đ… gì tiến sỹ giấy. Rằng, con vua lại làm vua, thằng Thực con lão Dậu tò he thì vương tướng chó gì được mà cũng nói … Người làng Tó cứ túm năm, tụm ba, người tán xuôi, kẻ nói ngược như thế, buộc chính quyền phải vào cuộc.

Lão Dậu đang một mình ngồi nhâm nhi chén trà, thỉnh thoảng lại rít thuốc lào. Tiếng điếu cày kéo dài ròn vang, chẳng kém gì còi ở sân bóng đá. Thấy trưởng công an xóm ho sù sụ đánh tiếng ngoài cổng , lão vội đi ra, vui vẻ :

- Chào bác đến chơi, để mời bác vào làm chén trà cho ấm.
- Thôi ! chả phải nước nôi gì đâu. Mấy ông ở trên nói tôi đến gặp ông, để làm rõ cái việc mấy hôm nay dân làng cứ xôn xao về chuyện thằng Thực.
- Chuyện gì ? – Lão Dậu hỏi sẵng, vì đã thấy gai gai khi phải nghe cái giọng hách dịch kiểu mấy thằng đội cải cách ngày nào.

- Cứ bình tĩnh đừng có nóng. Thằng Thực chạy theo địch, nay lại gửi thư, gửi từ gì đó về để kích động, gây mất an ninh trật tự, hòng chống phá …
- Chống phá cái gì ? Chống phá ai ? – Không để trưởng công an xóm nói hết, lão Dậu đã muốn nổi xung lên, nhưng cố trấn tĩnh hỏi tiếp – Thế bây giờ các ông ở trên muốn thế nào ?
- Ông phải giao lại thư từ và những thứ gì thằng Thực gửi về để …
- Này ! – Lão Dậu vừa tức giận cướp lời trưởng công an xóm, vừa rút thanh củi đang cháy rừng rực đập mạnh xuống đất, rồi dằn từng tiếng một - Ông về nói ngay với mấy người cấp trên, cấp dưới gì đó nhá. Không còn cái thời cải cách khốn nạn đó nữa đâu nhá. Bố làm bố chịu, con làm con chịu. Truy bức kiểu mấy thằng đội cải cách là không xong với thằng già tò he này đâu. Thằng già Dậu nó cũng đang muốn chết đây ! Thế nhé, mời ông lạy nhà cho.

Trưởng công an xóm đã đi ra hồi lâu mà lão Dậu vẫn thở hổn hển, chưa nguôi được cơn tức. Lão lẩm bẩm chửi rủa một hồi, chẳng nghe rõ câu gì, rồi lại vớ cái ống điếu kéo dài một hơi. Từ nhà lão, tiếng điếu cày lại sảng khoái, ròn tan, lanh lảnh vang xa như tiếng còi ở sân bóng đá …

***

Chiều ba mươi tết. Cả nhà Trưởng Bân đang quây quần quanh mâm cỗ tất niên, thì thấy một anh bộ đội khệ nệ vác ba lô vào sân, ống tay áo trái buông thõng đã được buộc lại cho gọn .

- Thầy, u ơi ! Anh cu Mía về này - mấy đứa em của Mía cùng reo lên, lao ra đỡ ba lô cho anh chúng.

- Trời ơi ! Con tôi, con tôi. Giời cao đất dày ơi là giời cao đất dày… - Vừa nhìn thấy con, mẹ cu Mía đã kêu lên mấy tiếng nghe thật não lòng, rồi ngất xỉu. Cả nhà lặng ngắt. Mía cũng nước mắt lưng tròng đỡ lấy mẹ, an ủi :

- Không sao đâu u. Còn tay phải, con vẫn làm mọi việc được mà. Từ lâu, Bác Hồ kính yêu đã dạy rồi “Thương binh tàn nhưng không phế”. Lần này về, con sẽ lấy vợ rồi ở nhà luôn với u, để u có cháu bế …

Trưởng Bân cũng rầu rầu nói với vợ :

- Thôi bà nó nguôi đi. Cu Mía nhà mình còn về được là đại phúc đấy. Đánh nhau thì phải có thương binh, có liệt sỹ. Bộ đội ta còn bỏ xác ở bên chỗ cái thằng Pol Pot – Ieng Sary ấy nhiều lắm. Làng Tó mình đây cũng mất mấy anh, chờ sau tết mới báo …

Rồi mâm cỗ cuối năm nhà Trưởng Bân cũng vui vẻ trở lại. Khi biết chuyện về thằng Thực con chú Dậu, mắt Mía sáng lên vì mừng, nhưng ngay sau đó lại đượm nét ưu tư. Mía muốn sang thăm ngay chú Dậu, hỏi xem thực hư thế nào. Biết con sốt ruột, Trưởng Bân liền bảo :

- Chú Dậu đưa thư và ảnh đang nhận bằng tiến sỹ của thằng Thực cho thầy xem rồi. Không ai người ta bịa chuyện đâu. Chú Dậu mừng lắm. Chú ấy bảo, nếu nhà nước có bắt tội, hay bắt chết gì, chú ấy cũng chịu tất.
Chiều tắt rất nhanh. Bóng đêm như một tấm chăn chụp vội xuống làng Tó bé nhỏ. Trong đêm đen, con sông Giang chỉ còn là một vệt sáng nhờ, trôi lặng lẽ như tự ngàn đời vẫn vậy. Mía bấm đèn pin dò dẫm sang nhà lão Dậu. Vừa nghe tiếng Mía , lão Dậu đã mừng rỡ chạy ra:

- Anh cu Mía về rồi hử. Chú cũng vừa mới nghe, đang định sang chung vui với cả nhà mình, rồi chờ đón giao thừa luôn đây. Cháu về kịp ăn tết, thật là khéo. Ừ ! Anh cu Mía cũng chẳng hao gầy đi mấy, chỉ phải cái khổ thế này. Cháu ơi là cháu, giàu đôi con mắt, khó hai bàn tay …

- Không sao, không sao đâu chú. Cháu là thương binh. Đảng và nhà nước ta sẽ phát sổ để lĩnh tiền hàng tháng, chẳng phải lo gì đâu.
- Thế cháu về lần này thì ở nhà luôn rồi chứ ?
- Dạ, ở luôn rồi chú ạ.
- Ừ ! ở luôn cho thầy, u cháu vui.
- Chú ơi, cháu vừa về đã nghe chuyện thằng Thực …
- Đây, đây chú đang định nói để anh cu Mía mừng với chú đây. Thư đây, nó viết có ít chữ thôi. Cả cái ảnh đây nữa. Hình như ảnh của thằng tư bản chụp xong, rửa ra là có màu luôn, không phải lấy bút tô tô như bên ta …
Rồi lão Dậu tò he vặn to ngọn đèn dầu lên, sợ Mía vẫn nhìn không rõ, lão lấy luôn cả bóng đèn ra. Mía ngắm nghía tấm ảnh một lát rồi mới đọc thư :

New York ngày…. Tháng…. Năm 1980
Con lạy Thầy
Từ ngày đi đến nay, đã đúng 10 năm rồi con chưa một lần về thăm Thầy. Con biết Thầy buồn và giận con lắm. Thầy một mình nuôi con lớn khôn, khổ vì con, bây giờ lại cũng vì con mà khổ với làng, với xóm. Nhưng con không chạy theo địch, cũng không đầu hàng. Chuyện vòng vèo dài lắm, nói ra chắc cũng chẳng ai tin. Thôi thì Thầy đẻ ra con, Thầy biết cho con thì con được nhờ, mà Thầy nghĩ khác thì con vẫn đập đầu mà thề với Thầy là con không chạy theo, cũng không đầu hàng ai cả. Chiến tranh nó thế thì con biết làm thế nào được. Nhưng trong lòng con lúc nào cũng có Thầy, có làng Tó quê mình và có Tổ Quốc Việt Nam. Mấy năm trước con không dám viết thư về, là vì sợ bên mình còn căng lắm. Hồi còn ở nhà, con đã biết mấy người đảo ngũ, mấy người trốn lính thì gia đình họ ê trề thế nào rồi. Học bác sỹ xong là con làm ngay cho Hội Chữ thập đỏ Quốc Tế, tức là làm công việc từ thiện giúp những người hoạn nạn vì chiến tranh, vì thiên tai ở tất cả các nước, không phân biệt bên ta hay bên địch đâu Thầy ạ. Vì có bằng bác sỹ loại ưu, con được chọn làm tiếp luôn cấp học cao hơn. Con được nhận bằng tiến sỹ đúng vào ngày giỗ u con đấy Thầy ạ. Thế là con viết thư và gửi cả ảnh về để Thầy xem. Thầy nhìn trong ảnh, là Thầy biết con khỏe hơn ngày ở nhà phải không Thầy. Năm ngoái, con có đi cùng với đoàn mang thuốc men sang tặng cho Campuchia, gặp bộ đội mình ở đó nhiều lắm. Con có hỏi thăm anh cu Mía, nhưng không thấy. Con không biết bây giờ anh cu Mía đang ở đâu. Cho con gửi lời kính thăm cả nhà bác Trưởng Bân. Thư sau con sẽ viết dài. Con mong sớm có ngày được về với Thầy. Con xin cầu chúc cho Thầy đừng đau yếu Thầy nhé.
Con của Thầy
Đoàn Trung Thực

Đọc xong, Mía trầm ngâm hồi lâu, lật qua, lật lại xem tấm ảnh lần nữa rồi hỏi lão Dậu :

- Phải làm sao bây giờ hả chú ?
- Phải làm sao là thế nào hả cháu ? – Lão Dậu ngạc nhiên hỏi lại.
- Trời ơi! Cháu cũng không biết phải nói thế nào để chú hiểu được đây. Chú …

- Thôi thôi ! – Lão Dậu gạt phắt, rồi thong thả nói liền một mạch, cứ như đã thuộc sãn từ bao giờ - Anh cu Mía không cần phải nói nữa. Sống quá nửa đời người , chú hiểu rồi, thầy, u của cháu cũng hiểu rồi. Ông nội tội nghiệp của cháu nếu còn sống, lại càng hiểu hơn nữa. Chỉ có những đứa như các cháu là còn …. Là còn ….

Lão Dậu đã kìm lại được, không nói hết điều định nói . Mía cũng im lặng, không nói gì. Đây đó đã nghe đì đẹt tiếng pháo nổ. Cái loa phóng thanh mở hết công suất ngoài đầu thôn, đã lại vang lên những bài hát của chương trình ca nhạc đón giao thừa, mừng Đảng, mừng xuân : “ Đảng đã cho ta một mùa xuân …” , rồi là “ Đảng đã cho ta sáng mắt , sáng lòng ” , rồi là “ Đảng là người mẹ hiền…”…

Ngoài trời, bóng tối đã sẫm lại, đen như mực. Lão Dậu vội vào bếp dập khúc nứa mang ra, định châm lửa làm bó đuốc soi sáng đường cho Mía về nhà kịp đón giao thừa. Nhưng Mía ngăn lại :

- Thôi chú, cháu có đèn pin đây rồi.
- Chú biết ! Chú biết anh có cái đèn pin bé tý người ta cấp cho các anh. Nhưng ánh sáng chỉ bằng cái hạt đậu, thì thấy đường thế quái nào được…
- Không sao, cháu quen rồi. Thôi, còn cả gần nửa tiếng nữa, nhưng cháu cũng chúc mừng chú năm mới. Sáng mai, mồng một cháu lại sang…

Lão Dậu tò he đưa Mía ra tận cổng, rồi lật đật quay vào định thắp tiếp nén hương nữa lên bàn thờ vợ. Nhưng có lẽ còn quên chưa nói với Mía điều gì, lão lại tập tễnh vội chạy ngược trở ra. Nhưng Mía đã đi hơi xa mất rồi. Lão chỉ còn kịp nhìn thấy cái bóng Mía nghiêng nghiêng, bị hút sâu vào trong mênh mông tối đen của đêm trừ tịch./.

HẾT

Nha Trang mồng 3 tết Kỷ Sửu (28/01/ 2009)
Gởi bằng bản tư của chính Tác giả

Thông báo Quan trọng

Lão Dậu tò he - Nguyễn Chính

Lão Dậu tò he - Nguyễn Chính

Similar Threads

Comment