Dạ Khúc- Nguyễn Mỹ Ca - Trần Văn Trạch
[ame="http://www.youtube.com/watch?v=Vhtk1V3VPOE"]YouTube - Nhạc Chủ Đề Nguyễn Đình Toàn-Dạ Khúc[/ame]
******************************
Thứ Năm, 20/08/2009
Dạ khúc của Nguyễn Mỹ Ca

Phần lớn những bài Dạ Khúc (Seranade) thường được viết trên nhịp 3/4 như Dạ Khúc của Schubert, của Torcelli... Trừ Dạ Khúc của Nguyễn Văn Quỳ viết trên nhịp 4/4 và điệp khúc chuyển đổi qua nhịp 3/4 dồn dập và có hơi hướng gipsy.
Nguyễn Mỹ Ca lại khác. Ông soạn Dạ Khúc theo nhịp 3/4, trên âm giai Do trưởng, uyển chuyển và trong sáng. Bài hát mở đầu như một nỗi bâng khuâng:
Gió gây hương nhớ,
Nâng tiếng đàn xa đưa, sầu vương vấn
Gây mơ khóc trên dây tơ...
Câu hát gợi nhớ tiếng vĩ cầm réo rắt, tiếng tơ chạm nhẹ như gió lướt qua. Đoạn mở chỉ dài 18 trường canh, để chuyển qua điệp khúc:
Đàn ai lên cung oán tang tình, gieo hờn
Đàn ai lên cung oán xế xang, gieo buồn
Bồn chồn trong đêm tối, lần dò chân theo lối mấp mô...
Rồi ông tài tình chuyển đoạn, từ trưởng qua thứ, và thứ qua trưởng, mỗi câu lại đi xuống từng nửa cung, như tiếng lòng gửi gấm trong tiếng đàn, thê thiết, đê mê đến đổ lệ. Và câu nhạc vút lên sau cùng như tâm hồn cũng muốn vút bay lên vầng trăng xa...
Ôi cung đàn réo, vang đêm trường
Giây tơ gào gió, đê mê lòng.
Lệ tràn vì đâu, bao tình tê tái
Nương làn gió, bay tìm ánh trăng sao...
Hãy đặt chúng ta vào thời điểm của thập niên 40, thời kỳ phôi thai của tân nhạc, khi các tác giả còn dùng nhạc Tây để hát thành bài Ta... Hay là viết ca khúc trên cung Re thứ ảm đạm, nhàm chán. Thời ấy, chỉ hay là nhờ lời ca mà thôi, chứ nhạc thuật thường còn non nớt. Nhớ lại như vậy, chúng ta mới thấy Nguyễn Mỹ Ca vô cùng uyên bác và vững vàng về nhạc thuật.
Nguyễn Mỹ Ca là người tỉnh Bà Rịa tại miền Nam của chúng ta. Ông mất sớm, nên ta không biết ngoài Dạ Khúc, ông còn để lại tác phẩm nào không, nhưng thiết nghĩ chỉ cần một bài thôi cũng đủ cho đời nhớ mãi.
Quỳnh Giao nghe rất nhiều ca sĩ trình bày Dạ Khúc Nguyễn Mỹ Ca. Từ Mộc Lan, Châu Hà đến Thái Thanh, Mai Hương. Từ Anh Ngọc, Ngọc Long đến Duy Trác, Sĩ Phú... Nhưng theo ý riêng không ai hát bài này thấm thía và tình cảm bằng nghệ sĩ Trần Văn Trạch.
Khi trình bày Dạ Khúc, cũng như nhiều bài khác, Trần Văn Trạch hát rặt giọng Nam. Ông không bao giờ bắt chước giọng Bắc để hát như đa số ca sĩ phải làm vào thời ấy. Vì thế mà ngoài giọng hát có âm lượng đặc biệt, cách trình bày mới gợi cảm làm sao... ông phải là “gió gây hương nhớ”, mà là “gió gây hương nhớ”, nghe nó nhẹ hơn, êm hơn và duyên dáng hơn nhiều. Phải chăng vì Nguyễn Mỹ Ca là người miền Nam, nên cách trình bày đặc biệt Nam kỳ của Trần Văn Trạch mới “tới” như thế?
Giống như hiếm thấy ai hát “Hướng Về Hà Nội” hơn Duy Trác vì chất Bắc của giọng ca vừa kể. Cũng như phải là người Huế như Hà Thanh thì hát “Hẹn Một Ngày Về” của Lê Hữu Mục mới là tuyệt!
Bây giờ, còn ai có thể ngân lên câu Dạ Khúc của Nguyễn Mỹ Ca để mình nhớ lại một lời ngân lấp lánh trong đêm dài ở miền Nam thân yêu?
[url="http://www.viettvonline.com/2009/090820/DoiSong/d.html"][COLOR=black]Link
*****************************
Dạ Khúc
Tân nhạc Việt Nam từ trước tới nay đã có không ít nhạc sĩ chọn đề tài về đêm để viết. Chỉ tính riêng thế hệ nhạc sĩ thứ nhất, thứ hai đã thấy có Nguyễn Mỹ Ca, Phạm Duy, Nguyễn Văn Quỳ với ca khúc mang tựa đề Dạ khúc. Dạ khúc của Phạm Duy được viết lời từ tác phẩm Serenade của Schubert (năm 1948); của Nguyễn Văn Quỳ (sáng tác trong thập niên 1950), cả hai đều mang giai điệu phảng phất buồn, nhưng để lại một nỗi u sầu ám ảnh thì phải kể đến Dạ khúc của Nguyễn Mỹ Ca (sáng tác 1945).

(Nguyễn Mỹ Ca)
Gió gây hương nhớ
Nâng tiếng đàn xa đưa
Sầu vương vấn
Gây mơ khóc trên dây tơ
Trong sầu nhớ bóng ai thoáng về cô phòng
Nào đâu thấy tình xưa mơ mòng
Gió gây hương nhớ
Nâng tiếng đàn xa đưa
Sầu vương vấn
Gây mơ khóc trên dây tơ
Trong sầu nhớ bóng ai thoáng về cô phòng
Nào đâu thấy tình xưa mơ mòng
Nếu buổi chiều về làm lòng người có tâm trạng u buồn thêm sầu muộn thì màn đêm tĩnh mịch lại gợi về những hoài niệm, đối diện với nỗi nhớ lẫn cô đơn… một mình một cõi. Những từ cổ “Cô phòng”, “mơ mòng” vừa gợi lên tâm trạng, vừa gợi không gian, cả thời gian cũng nhuốm màu xưa cũ…
Gác nguyệt nọ mơ mòng vẻ mặt,
Lầu hoa kia phảng phất hơi hương
(Chinh phụ ngâm)
Lầu hoa kia phảng phất hơi hương
(Chinh phụ ngâm)

Tôi chỉ mới được nghe 3 người hát tác phẩm này, gồm Duy Trác, Võ Anh Tuấn và Khánh Ngọc, mỗi người đều thả một hồn riêng. Ở bản thu của Võ Anh Tuấn (trong CD Tình ca Việt Nam 1970), nghe giọng hát như líu từng từ lại tạo cảm giác chòng chềnh, nghẹn ngào, mấp mô và thật cô liêu trong biển tối cảm xúc…
Đàn ai lên cung oán (tang tình) gieo hờn
Đàn ai ngân theo gió (xế xang) gieo buồn
Bồn chồn trong đêm tối
Lần dò chơn theo lối mấp mô
Đàn ai lên cung oán (tang tình) gieo hờn
Đàn ai ngân theo gió (xế xang) gieo buồn
Bồn chồn trong đêm tối
Lần dò chơn theo lối mấp mô
Trước khi thích chất giọng Anh Ngọc tôi đã say mệ giọng ca của Duy Trác, và giờ vẫn vậy. Tôi bị cuốn hút ngay từ lần đầu tiên khi nghe ông hát, chất giọng baritone thật trầm ấm trong từng lời ca. Tất cả những yêu thương, xót xa, buồn thương, trầm tư… hiện về đầy chân thật! Ở Dạ khúc, nhiều người chọn bản thu âm của ông trong CD Giã từ (phát hành năm 1995), dù độ tuổi đã khá cao nhưng chất giọng của ông vẫn không mấy khác xưa, có chăng là thấm thêm những thăng trầm của cuộc sống…
Cũng như nhiều nhạc sĩ đương thời, Nguyễn Mỹ Ca cũng bị tiếng đàn ám ảnh. Dẫu tiếng đàn hay tiếng lòng thì nó cũng chỉ diễn tả một nỗi niềm nhung nhớ…
Ôi cung đàn réo vang đêm trường
Giây tơ gào gió đê mê lòng
Lệ tràn vì đâu?
Bao tình tê tái
Nương làn gió bay tìm ánh trăng sao.
Ôi cung đàn réo vang đêm trường
Giây tơ gào gió đê mê lòng
Lệ tràn vì đâu?
Bao tình tê tái
Nương làn gió bay tìm ánh trăng sao.
Có lẽ khi nghe Duy Trác hát, người ta mới thấy hết nỗi buồn thấm đọng trên từng câu chữ, từng lời ca… Tác phẩm này một thời rất được ưa chuộng ở Hà Nội. Sau Dạ Khúc, Nguyễn Mỹ Ca còn viết thêm Tiếng dân cày, và rồi ông mất trong kháng chiến (năm 1946).
Cung đàn ai oán không biết rồi ai gảy, ai than sao vẫn còn vang vọng…
Cung đàn ai oán không biết rồi ai gảy, ai than sao vẫn còn vang vọng…
Đàn ai lên cung oán (tang tình) gieo hờn
Đàn ai ngân theo gió (xế xang) gieo buồn
Bồn chồn trong đêm tối
Lần dò chơn theo lối mấp mô…
Đàn ai ngân theo gió (xế xang) gieo buồn
Bồn chồn trong đêm tối
Lần dò chơn theo lối mấp mô…

WAL
09/03/2009
09/03/2009
Tải nhạc:
Dạ khúc – Duy Trác
Dạ khúc – Võ Anh Tuấn
Dạ khúc – Khánh Ngọc
Tải sheet

*******************************
Có vài điểm đáng biết về lờì bản Dạ Khúc của NMC
Nguyễn Mỹ Ca chết khá sớm, lúc chỉ có 29 tuổi
Cũng nên nhắc là Hoàng Mai Lưu viết tắt của 3 người:
Hoàng tôi không rõ là ai, hình như là Huỳnh Văn Tiểng
Mai là Mai Văn Bộ
Lưu là Lưu Hữu Phước
Người đặt lời dùng chữ "chơn" chứ không phải "chân".
Cũng nên nhắc là Hoàng Mai Lưu viết tắt của 3 người:
Hoàng tôi không rõ là ai, hình như là Huỳnh Văn Tiểng
Mai là Mai Văn Bộ
Lưu là Lưu Hữu Phước
Người đặt lời dùng chữ "chơn" chứ không phải "chân".
DẠ KHÚC
nhạc Nguyễn Mỹ Ca (1917-1946)
lời Hoàng Mai Lưu
nhạc Nguyễn Mỹ Ca (1917-1946)
lời Hoàng Mai Lưu
Gió gây hương nhớ
Nâng tiếng đàn xa đưa
Sầu vương vấn
Gây mơ khóc trên dây tơ
Trong sầu nhớ bóng ai thoáng về cô phòng
Nào đâu thấy tình xưa mơ mòng
Nâng tiếng đàn xa đưa
Sầu vương vấn
Gây mơ khóc trên dây tơ
Trong sầu nhớ bóng ai thoáng về cô phòng
Nào đâu thấy tình xưa mơ mòng
Đàn ai lên cung oán (tang tình) gieo hờn
Đàn ai ngân theo gió (xế xang) gieo buồn
Bồn chồn trong đêm tối
Lần dò chơn theo lối mấp mô
Đàn ai ngân theo gió (xế xang) gieo buồn
Bồn chồn trong đêm tối
Lần dò chơn theo lối mấp mô
Ôi cung đàn réo vang đêm trường
Giây tơ gào gío đê mê lòng
Lệ tràn vì đâu ?
Bao tình tê tái
Nương làn gío bay tìm ánh trăng sao .
Giây tơ gào gío đê mê lòng
Lệ tràn vì đâu ?
Bao tình tê tái
Nương làn gío bay tìm ánh trăng sao .
Đàn ai lên cung oán (tang tình) gieo hờn
Đàn ai ngân theo gió (xế xang) gieo buồn
Bồn chồn trong đêm tối
Lần dò chơn theo lối mấp mô
Đàn ai ngân theo gió (xế xang) gieo buồn
Bồn chồn trong đêm tối
Lần dò chơn theo lối mấp mô
Tài Liệu Tham Khảo: Dạ Khúc, nhạc Nguyễn Mỹ Ca (1917-1946)-lời Hoàng Mai Lưu, Tinh Hoa Huế ấn hành 1953
( Phamanhdung.Dactrung.net)
Comment