Tweet
Người của mỗi người
Người của mỗi người
Dạ Ngân
Ngày mới của bà mẹ bắt đầu cùng lúc với tiếng nổ chát chúa của những chiếc xe ba bánh cổ lổ thỉnh thỏang ré lên bên ngòai tường rào chớn chở của ngôi nhà, thứ xe từng khiến nàng dâu của bà nổi giận đòi “tịch thu đưa vào sắt vụn và cho chú nó đi kinh tế mới” nếu nàng ta được làm chủ tịch thành phố. Vì không thể ra khỏi giường, bà mẹ chỉ việc nằm nhấm nháp quá khứ và đếm nhịp thời gian từ chiếc đồng hồ con mèo như bức tranh ngộ nghĩnh trên tường. rất lâu, lâu một cách nặng nhọc như thế trời mới he hé sáng, bà cảm nhận điều đó bằng giác quan của người nhạy cảm với đêm dài. Trong ánh sáng đo đó từ chiếc đèn ngủ hình bông khế trên trần nhà, bà lọ mọ ngồi dậy, xếp sẵn cái mền hai da để hồi nữa, khi tiếng nhạc thể dục từ chiếc radio-cassette để trong phòng vợ chồng người con trai đánh tiếng, bà chỉ việc tháo dây mùng nữa là có thể bắt tay vào việc khác. Trong lúc chờ đợi, bà lại nằm xuống, co quắp như con tôm trên bếp lửa, cái mền vắt qua bụng, bồn chồn như người lính tận tụy trước hồi kèn xung trận.
Đáng lẽ bà đã được ra khỏi mùng sớm hơn, được làm cái gì đó cho mớ việc mê mê của chúng nó và được động đậy đôi tay hay lam hay làm của mình, nhưng nàng dâu chẳng đã từng nhắc khéo :” Anh Hiển bị suy nhược thần kinh, đêm nào cũng khuya lơ mới chợp mắt, con còn không dám trở mình nữa là…” Bằng cái giọng rấm rắn của đứa con ruột, thằng Hiển của bà cũng đã thằng thừng: “Bộ má tưởng tụi con còn sống cái thuở ăn cơm cày sao? Ngủ, ngủ! Không ngủ được thì má cũng nằm trên giường cho. Ví thử không có má trên này, người ta bỏ phế nhà cửa à?” Để bày tỏ tấm lòng của bà mẹ chỉ còn chút tuổi già rảnh rỗi cho con trong lúc chúng nó cần được đỡ đần, bà mẹ nhẫn nhục nói: “ Hay tụi con ngủ trên lầu, đổi hai đứa nhỏ xuống nhà dưới? Má nằm không chi, trong lúc sáng ra vợ mày quay không hết việc?” Cô vợ đưa đôi mắt sắc sảo về phía chồng như nói: Thiệt là một đề nghị hay ho! Khiến anh này cao giọng hưởng ứng: “Để ăn trộm nạy song cửa vô làm thịt má với mấy đứa nhỏ rồi dọn sạch đồ à?”
Bà mẹ đành lủi thủi làm thinh vì thương chúng nó, khi chính là tình thương ấy khiến bà muốn thức khuya dậy sớm. Mọi cái lý trên đời, ngẫm ra, cái lý tình thương là mạnh hơn cả, vì nó người ta có thể thế này rồi cũng có thể thế kia.
Nhưng cái lý ấy chỉ đủ sức bắt bà mẹ ngồi yên chớ không thuyết phục được tâm tư bà phải yên tĩnh. Bà nghĩ, không biết từ hồi nào cái bọn dưới quê cũng cùng một giọng với bọn ở thành, cái ngữ coi thường mọi cố gắng của bà mẹ chung quy cũng chỉ vì cuộc sống của chúng nó. Ừ , giấc ngủ là quý nhưng cái cách nói của tụi nó mới lạ, làm như bà là kẻ ăn người ở trong nhà chỉ biết bám việc mà vô tâm với thời gian nghỉ ngơi vàng ngọc của ông bà chủ. Nhưng nghĩ cho cùng chúng nó đều đã thành ông bà chủ cả rồi, chúng cần được phán thế này phán thế nọ trong ngôi nhà của chúng. Vì vậy, bà không thèm chấp, ai lại đi chấp nhặt con cái mình. Dù vậy, chúng nó cũng phải hiểu, khi người già còn làm lụng được là họ còn thiết sống, còn có ích cho cuộc đời mà ý nghĩa của việc có ích ấy phải chăng là lẻ sống của con người? Thế nên bà chỉ nhượng bộ khi chúng chưa mở đài, chớ để tiếng nhạc thể dục ấy xổ ra rồi, đố đứa nào bắt bà nằm ép trong mùng được mặc dù thứ nhạc đó không làm chúng động tay động chân, chẳng qua chúng nghe như ghiền.
Nhưng đêm nay lại khác, mọi thứ đều khác khi biến cố ấy xảy ra. Không một phút mơ màng, bà mẹ nhận ra ngay tín hiệu trong vắt quen thuộc vọng từ trên lầu xuống, thứ tín hiệu riêng của đài được truyền đi trước khi họ phát nhạc thể dục, điều đó nói với bà: vợ chồng họ vẫn ngủ riêng và con trai bà thao thức sốt ruột. Ừ, lúc giận nhau đôi nào chẳng vậy, nhưng sao lần này bà cảm nhận được hơi hướm nghiêm trọng khác thường.
Có lúc bà tưởng chúng nó sẽ làm lành được trong đêm khi nghe tiếng chân quả quyết của người con trai trên cầu thang. Xưa nay, người ta thường kết thúc chuyện giận hờn nhau trên giường ngủ. Nhưng bà đã thất vọng não nề khi nghe tiếng nàng dâu sa sả: “ Anh còn mò xuống làm gì? Kỳ này thì đây nhứt quyết ra tòa. Ra tòa. Anh nghe chưa?” Kèm theo đó là những cái đấm tay thùm thùm lên vật gì đó như là nắp thùng máy may thành những dấu chấm than ầm ỉ. Chứng tỏ ta đây chẳng yếu thế chút nào trước mặt mẹ, anh chồng lớn giọng: “ Thì ra tòa, tưởng đây ngán à? Người ta lấy cái máy chớ bộ thiết mò xuống đây để lấy cô hả?” Liền đó đứa con gái nhỏ bị điệu xuống ngủ với mẹ nó. Từ trên lầu vọng xuống chỗ bà mẹ tiếng đọc truyện đêm khuya rỉ rả của Đài Hà nội, rồi thứ tiếng Việt là lạ của Đài Bắc kinh.. Cả nhân lọai, cả thế giới không ngừng xâu xé nhau trên hệ thống truyền thông đại chúng đã được đem ra cầu cạnh khi người ta buồn.
Dù vậy, bà mẹ vẫn không ngừng hy vọng khi cơ hội còn được bóng đêm ủng hộ. Bà nín thở chờ đợi những bước chân rón rén khi nghe nàng dâu mở cửa phòng. Đàn bà mà không có đức tính vị tha thì chưa phải là đàn bà. Gía như chuyện đó xảy ra, bà sẽ chờ, chờ cho chúng nó nói với nhau đủ điều xong, bà sẽ lên lầu, sẽ vào với chúng và sẽ không ngần ngại nằm xuống bên nàng dâu quá quắt của bà. Nhưng không, nện vào tai bà mẹ là những bước chân âm vang về phía nhà bếp, như tiếng chân giận dữ của vị vương hậu giữa triều đình quạnh quẽ chán chê của nàng. Rồi tiếng người trợt té trên nền gạch, tiếp theo tiếng rú kinh hòang khiến bà mẹ phải bật dậy. Hóa ra, nàng dâu của bà đã giẫm lên vũng mỡ hồi đêm làm cho nàng giận rúm ró, bởi một lần nữa nàng lại giẫm lên cái sự kiện khiến nàng nung nấu ý định kéo chồng ra tòa.
“Có sao không con” Bà mẹ hỏi lo lắng.
“Đồ chết bầm!” nàng dâu rủa con mèo tai vạ, thủ phạm của vụ đổ bể hồi đêm đang từ xó bếp phóng luồng mắt ma quái về phía hai người. Bà mẹ bật công tắc đèn và vẫn nán lại gian bếp để nàng dâu thấy rằng bà đã bó quá cho nàng, bà hiểu nàng đau nên mới rủa sấn sả như vậy cho hả. Ánh sáng cho thấy một vùng mông của chiếc váy lụa trắng ướt nhoen nhóet.
‘Phải thay đồ thôi con” Bà mẹ nói nhẫn nại.
Lần này nàng dâu im lặng, chỉ có tiến múc nước chàn chạt, tiếng cái ca nhôm bị dằn mạnh trên thành bể đáp lại sự quan tâm của bà. Sau đó tiếng chân vang động của nàng lướt qua, như bà chủ đang luớt qua một con sen vô tích sự.
Bà mẹ lẳng lặng tắt đèn nhà bếp, lẳng lặng trở về giừơng mình trong phòng khách. Từ trong lại tiếp tục vọng ra âm thanh điên lọan của cỗ máy quá trớn. ban đầu là câu rủa con mèo, lại con mèo cứ “ quấn bên chân người ta” và một lần nữa nó bị ném đánh ụych vào tường, gây một tiếng rú thảm thiết. Rồi tiếng cửa phòng sập mạnh, cơn giận bị hãm lại khi những tiếng động kia đã đóng những nhát búa vào thái dương bà mẹ.
Vốn quen chịu đựng âm thầm, bà mẹ tự giận mình. Ừ, cũng tại mình mới nên chuyện. Ví như bà không quá lo xa mà cất keo mỡ nóng lên nóc chạn để tránh tầm tay táy máy của bọn trẻ làm sao con mèo có thể gây án được? Ừ, tại bà, tại bà mà nàng dâu phải ra tay với con mèo cưng của đứa con gái. Thế rồi con trai bà nhảy vào chuyện và sự cố bùng lên không cách gì ngăn nổi như đám cháy từ vũng xăng. Con mèo bỗng thành cái bia để họ nhắm bắn nhau, hạ sát nhau và mặc cho bà mẹ can gián, trong cơn giận điên cuồng, nàng dâu giật con tam thể trong tay con gái, dụng hết công lực như vận động viên, ném nó vào tường trong tiếng kêu thất thanh của đứa trẻ. Cùng với tiếng tru hể hả: “ Chết đi, đồ ăn hại, chết bớt đi”, đuôi mắt nảy lửa của nàng lại đóng dấu vào trán bà mẹ. Cảm nhận tức thì cái ám chỉ chết người, anh chồng sấn tới, dằn mặt vợ bằng hai cái tát tay, cú đánh bất đắc dĩ mà anh không thể không dùng trước mặt mẹ già vì câu chuyện đã đi xa hơn chuyện con mèo. Bà mẹ, như mọi bà mẹ lúc nào cũng dễ dàng quên mình, liền đứng vào giữa họ, chấm dứt cuộc xô xát không biết cái kết thúc sẽ dừng lại ở con gì. Nhưng đây là lần đầu nếm ngón đòn vũ phu của chồng, cô vợ không dễ dàng đình chiến, nàng kéo chiến trường vào phòng ngủ để từ đó những tiếng “ly dị”, ‘ra tòa” tuôn ra như những điệp khúc khản đặc cho đến khi nàng không còn sức để gào lên được nữa. Không khác gì tình cảnh con mèo, bà mẹ chỉ biết ngồi thu lu trên góc divan và liên tục thở ra.
Dù sao bà mẹ cũng không nguôi hy vọng. Bà tin con trai bà đủ thiện chí để không xảy ra đỗ vỡ, bởi anh hiểu thế nào là không cha, là côi cút, từ thân phận của chính mình. Xưa nay, trong nhiều thứ khiến bà khó hiểu và hay lên án, là việc người ta không chịu trọn đời với nhau để khổ cho con cái. Theo bà, những đôi vợ chồng ấy vừa ích kỷ, vừa đản hậu và sẽ không tránh khỏi hậu vận đen đúa. Vả lại, dù nguyên do vụ việc này có hiển nhiên như bà cảm nhận được bằng trái tim từng trải và nhạy cảm của một bà mẹ, bà sẽ không đành lòng thu xếp phần mình một khi họ chưa hòa thuận được. Chính vì vậy bà thấy mình cần phải làm gì, làm gì cho chúng nó mau xích lại với nhau.
Đâu tiên, bà mẹ ngồi dậy cuốn mùng mà không đợi tiếng nhạc thể dục như mọi hôm. Xong xuôi bà xuống bếp, cẩn thận lau lại vũng mỡ trên nền gạch. Rồi bà xoay qua thau chén tú hụ bị bỏ phế do cuộc xung đột hồi đêm. Bà làm thật nhẹ tay, thật ý tứ để nàng dâu đừng nghĩ bà muốn sửa chữa nàng. Nhưng nàng đã ra tới, tóc tai biếng nhác trên gương mặt khổ ải, người như tỏa nhiệt bởi một đám cháy âm ỉ
“Má để đó cho con kẻo anh Hiển lại kiếm chuyện” nàng ngồi xuống cạnh bà và nói, cái giọng sưng vù
Nhưng thau chén đã sạch trước đó, nàng chỉ việc úp vào chạn mà sao nó khua động, nó rổn rảng quá sức khiến bà mẹ tím mặt. Rồi nàng bước lại thau quần áo cạnh cửa phòng tắm, lưỡng lự nhón bộ đồ của chồng lên.
“ Con để đó ở nhà má giặt cho” Bà mẹ nói để gỡ nàng dâu khỏi một keo khó xử với bộ quần áo nàng đang muốn giũ bỏ
Khó chịu trước sự tinh ý ấy, bộ mặt càng đổ màu chì, nàng ta bê trọn thau đồ, trong đó có cả bộ quần áo nàng đang muốn trả thù tới cạnh vòi nước, từ đó chỉ có tiếng nước rong róc, tiếng cái thau bị dằn thúc lộp bộp trò chuyện với bà mẹ.
Với chiếc cassette trên tay, anh chồng đi lom xom từ trên lầu xuống, mặt mày võ vàng vì đêm trắng vừa rồi. Biết mẹ đang nhìn mình bằng ánh mắt dò hỏi và van nài, anh nghiêng mặt né tránh và chỉ một lần lướt qua đôi vai nhô cao như đột ngột sắt đá của cô vợ từ khi nghe tiếng chân anh. Giá anh chịu khó hỏi: “ Tối qua má ngủ được không?” Chắc bà sẽ có cách trả lời cho anh và vợ anh vui lòng nhưng anh đã im lặng, như trên đời này không có gì quan trọng với anh hơn chương trình việt ngữ của đài BBC từ chiếc cassette vừa được trả về chổ cũ. Bằng cử động phiền muộn, anh đổ nước vào bình nấu điện, bày phin cà phê và hộp sữa ra bàn, công việc thường nhật mỗi sáng của anh. Bà mẹ nhìn thấy trên cái khay nhôm năm cái ly của ngày thường, chứng tỏ anh không hề lưỡng lự trước khẩu phần của vợ, điều đó chứng tỏ anh thật đàn ông và thiện chí trong cuộc đọ sức xem “ai thắng ai” ngấm ngầm này. Dù sao, dấu hiệu đó cũng khiến bà mẹ vui mừng, bà đã hiểu đúng con trai.
Vẫn ngồi trên cái ghế bên cạnh con, để làm dịu không khí đông đặc và để bộc bạch mình, bà mẹ lên tiếng:
“Con lo cho vợ mày với hai đứa nhỏ đặng còn đi làm. Phần má, chừng nào uống má tự pha”
“Thì má cũng phải uống cho đúng cử” Người con nói, mặt bỗng sắc lạnh “ Má hổng ráng, có đổ bệnh lúc này, phải mệt thêm không?”
Chưa đủ, ánh mắt bất nhẫn của anh sau lưng vợ còn như nói : bộ má tính tuyệt thực cho rối nùi nữa sao? Má thương tụi con với chớ ! Như bất lực trước cuộc đối đáp lặng lẽ này, bà mẹ đứng dậy, mở cửa bước ra sân. Bà mà không thương chúng nó à, trên đời này bà không thương chúng thì ai thương?
Không thể đứng tần ngần để làm nặng thêm tình trạng khó thở của họ, bởi nàng dâu đang bê thau quần áo ra sân, bà mẹ liền cầm lên cây chổi tàu dừa do chính bà mang từ dưới quê lên, nhưng sao tay bà run bắn thế này? Phải cố, cố để cho chúng nó đừng nhận thấy bà đang đau tê tái. Bà đưa những nhát chổi rời rạc vào chổ thức ăn thừa của bầy ngỗng vung vãi trên nền xi măng. Những con ngỗng sư tử với chóp đầu ngạo nghễ như bờm ngựa dấn tới, rà cái cổ dài ngoẵng về phía bà mẹ kêu lên những tiếng cò hướt mừng rỡ. Chúng biết, như vậy là chúng sắp được thưởng công sau một đêm tận tụy.
Cho ngỗng ăn xong, bà mẹ lách qua những chậu kiểng bên hông nhà để ra sân sau. Ở đây có chuồng bồ câu cheo leo trên vách tường rào thường thả phân xuống nắp bể nước mưa và khỏanh sân nhỏ. Giờ bà mẹ có thể chống cán chổi để thở dốc một hồi, bởi cánh cửa sau còn im ỉm đã ngăn bà với đám con cháu trong nhà. Bầy bồ câu từ thành bể nhảy xuống, ngơ ngác tìm mồi trên nền xi măng, khi không thấy gì, chúng liền trở về chổ cũ và nhìn bà mẹ bằng ánh mắt buồn rầu. Một con mái màu cu cườm đáp trên vai bà, kêu lên những tiếng gù gù nũng nịu. Trong khi đó, bà mẹ lắng nghe một cách sốt ruột và đau khổ. Nhưng trong ấy chỉ vọng ra tiếng chân người, tiếng hai đứa trẻ lào thào và tiếng đập đá lách cách, chúng nó bao giờ cũng thích sữa đá. Giá nghe được tiếng vợ chồng chúng nó trò chuyện bà sẽ khóc vì vui mừng. Nhưng chỉ có sự im lặng dai dẳng đáp lại bà và sau đó, tiếng chiếc cub bị điệu ra sân, vậy có nghĩa là chúng nó sẽ đi tới sở bằng vẻ mặt ghẻ lạnh nhau.
Bà mẹ muốn đi vào và đích thân mở cổng rào để nhân đó gởi cho chúng ánh mắt khổ sở và kêu gọi đòan kết của bà. Nhưng đôi chân vừa trở chứng đau nhức đã cưỡng lại bà, chúng bắt bà phải đứng như trời trồng giữa đám bồ câu ngơ ngác. Bà thóang nghe giọng con trai: “ Con Hòang, ăn uống xong phải dọn rửa mới được đi học nghe chưa? Thằng Huy đâu ? Ra nói với nội, nếu nội muốn, nội qua nhà cô Ba chơi ít bữa đi. Đứa nào về sớm, đứa đó nấu cơm, dọn dẹp nhà cửa. Về thấy tùm lum, tao cho ăn đòn!” “ Nói kiếm một người ở như bên cô Ba mà hà tiện” tiếng thằng Huy càu nhàu. Rồi bỗng ré lên tiếng của mẹ nó: “ Kiếm người ở hả? Hay quá há ! Để thêm một miệng ăn nữa a?”
Tự dưng bà mẹ thấy tối tăm mặt mũi như bị ai cho một đấm chí tử. Nhưng bà phải ráng, phải làm tỉnh bởi đứa cháu trai đã mở cửa sau để truyền đạt lời gợi ý của cha nó vừa rồi.
Linh cảm một cuộc chia ly chưa biết sẽ diễn ra như thế nào, bà mẹ cố nhích tới để nhìn theo đám con cháu qua những tàn kiểng lòa xòa. Bà thấy nàng dâu vẫn sang trọng, vẫn đỉnh đạc trong bộ quần áo tươm tất đang cúi xuống mở chốt cửa cho chồng đưa xe ra, hai đứa nhỏ chạy ù qua mặt họ như đôi bướm và cánh cổng sơn màu đọt chuối khép lại cùng với ánh mắt nàng ném nhanh về phía bà. Chiếc cub vút đi với người đàn bà leo nheo phía sau, tay không chạm vào người chồng mặc dù nàng vẫn ngồi tréo quẩy rõ dáng bà chủ trên chiếc xe đẹp đẽ của mình.
Quả tình bà mẹ có cảm thấy bối rối trước gợi ý khi nãy của con trai, cái gợi ý mang hàm ý giải thóat cho cả hai bên. Nhưng cái lý tình thương đang chỉ cho bà nhìn thấy bao nhiêu công việc mà bà phải thu xếp cho tinh tươm trong ngày tai họa này, cốt để làm hài lòng chúng nó. Yên tâm với mong muốn đó, bà trở lại sân sau đưa chổi lên bề mặt xi măng của cái bể nước vĩ đại, sản phẩm của tính lo xa ở con trai bà trước tình trạng điện nước thất thường. cái bể nước, ừ , cái bể nước, khát vọng đơn sơ của vợ chồng đứa con trai út dưới quê đang nhắc bà nhớ tới chúng nó. Ừ, sao bỗng dưng bà nhớ vườn, nhớ ruộng, nhớ mấy bà bạn già lúc nào cũng tóp tép nhai trầu, nhớ con sông với vệt lục bình líu ríu, nhớ ngọn gío bứt rứt trong đận giao mùa từng khiến bà đau nhức trong xương cốt như bị ai dần. Chúng nó, vợ chồng cái thằng Út nghèo khổ ấy không ước bình điện, tivi hay cassette như thiên hạ mà chỉ ước một bể nước mưa cho đám con chúng đỡ đi chảy, đỡ ghẻ chóc trong mùa nước lừng phèn trước sa mưa. Cũng chính vì túng bấn mà chúng muốn " má lên thành để gần bệnh viện, má phải ở chổ nào có lợi cho tuổi già của má nhứt, vậy là má thương tụi con rồi". Ừ , thì bà thương chúng nó, đứa con lẹt đẹt nhứt nhà mà bà khăn gói ra thành, đó cũng là một cách đỡ gat gánh nặng cho con. Giá bây giờ được về dưới quê bà sẽ không than đau than nhức, sẽ cắn răng im lặng trước mọi bệnh tật để được sống nốt và cuối cùng là được chết trong không khí từng là của bà, để được ăn những bữa cơm mắm muối, được tắm rửa cho lũ con lúc nào cũng bốc mùi sình của chúng nó. Nhưng lập tức trong bà cũng hiện ra một bức tường trở ngại khi bà nhớ lại vẻ mặt khổ sở của người con Út trong lần bà tự ý bỏ về quê chỉ vì thường xuyên thấy thiếu vắng những thứ mà cuộc sống thành thị không có. Lần đó, anh con út ấy, một người không hay nổi giận như anh con lớn, đã phải nổi giận:"Đã nói má phải ở đâu có lợi cho má mà cũng có lợi cho tụi con nữa. Lên lên xuống xuống, đi đường gió máy ai hay? Má ở dưới này, có gì ai xoay trở kịp? Để rồi anh Hai với chị Ba đổ thừa tụi con cầm giữ má đặng bóc lột công sức má". Trong khi đó, nàng dâu "dùi đục" của bà lầm bầm:"Nhà lầu, nước máy, xe cộ, thuốc men đủ đầy mà còn eo sách hoài" nàng đã không thèm nói khẽ để bà mẹ đừng nghe thấy, vì vậy, hôm sau, không đợi ai phải nhắc khéo, bà mẹ lại xuống đò, lên xe trở lại thành phố. Hóa ra khi đứa con còn nhỏ, mẹ là cái cây tỏa bóng, lớn chút nữa mẹ là quả ngọt, là chổ dựa tin cậy, khi hết đời cây bỗng thành chướng ngại và cuối cùng chúng chỉ muốn bứng đi cho rảnh nợ.
(còn nữa)
Dạ Ngân
Ngày mới của bà mẹ bắt đầu cùng lúc với tiếng nổ chát chúa của những chiếc xe ba bánh cổ lổ thỉnh thỏang ré lên bên ngòai tường rào chớn chở của ngôi nhà, thứ xe từng khiến nàng dâu của bà nổi giận đòi “tịch thu đưa vào sắt vụn và cho chú nó đi kinh tế mới” nếu nàng ta được làm chủ tịch thành phố. Vì không thể ra khỏi giường, bà mẹ chỉ việc nằm nhấm nháp quá khứ và đếm nhịp thời gian từ chiếc đồng hồ con mèo như bức tranh ngộ nghĩnh trên tường. rất lâu, lâu một cách nặng nhọc như thế trời mới he hé sáng, bà cảm nhận điều đó bằng giác quan của người nhạy cảm với đêm dài. Trong ánh sáng đo đó từ chiếc đèn ngủ hình bông khế trên trần nhà, bà lọ mọ ngồi dậy, xếp sẵn cái mền hai da để hồi nữa, khi tiếng nhạc thể dục từ chiếc radio-cassette để trong phòng vợ chồng người con trai đánh tiếng, bà chỉ việc tháo dây mùng nữa là có thể bắt tay vào việc khác. Trong lúc chờ đợi, bà lại nằm xuống, co quắp như con tôm trên bếp lửa, cái mền vắt qua bụng, bồn chồn như người lính tận tụy trước hồi kèn xung trận.
Đáng lẽ bà đã được ra khỏi mùng sớm hơn, được làm cái gì đó cho mớ việc mê mê của chúng nó và được động đậy đôi tay hay lam hay làm của mình, nhưng nàng dâu chẳng đã từng nhắc khéo :” Anh Hiển bị suy nhược thần kinh, đêm nào cũng khuya lơ mới chợp mắt, con còn không dám trở mình nữa là…” Bằng cái giọng rấm rắn của đứa con ruột, thằng Hiển của bà cũng đã thằng thừng: “Bộ má tưởng tụi con còn sống cái thuở ăn cơm cày sao? Ngủ, ngủ! Không ngủ được thì má cũng nằm trên giường cho. Ví thử không có má trên này, người ta bỏ phế nhà cửa à?” Để bày tỏ tấm lòng của bà mẹ chỉ còn chút tuổi già rảnh rỗi cho con trong lúc chúng nó cần được đỡ đần, bà mẹ nhẫn nhục nói: “ Hay tụi con ngủ trên lầu, đổi hai đứa nhỏ xuống nhà dưới? Má nằm không chi, trong lúc sáng ra vợ mày quay không hết việc?” Cô vợ đưa đôi mắt sắc sảo về phía chồng như nói: Thiệt là một đề nghị hay ho! Khiến anh này cao giọng hưởng ứng: “Để ăn trộm nạy song cửa vô làm thịt má với mấy đứa nhỏ rồi dọn sạch đồ à?”
Bà mẹ đành lủi thủi làm thinh vì thương chúng nó, khi chính là tình thương ấy khiến bà muốn thức khuya dậy sớm. Mọi cái lý trên đời, ngẫm ra, cái lý tình thương là mạnh hơn cả, vì nó người ta có thể thế này rồi cũng có thể thế kia.
Nhưng cái lý ấy chỉ đủ sức bắt bà mẹ ngồi yên chớ không thuyết phục được tâm tư bà phải yên tĩnh. Bà nghĩ, không biết từ hồi nào cái bọn dưới quê cũng cùng một giọng với bọn ở thành, cái ngữ coi thường mọi cố gắng của bà mẹ chung quy cũng chỉ vì cuộc sống của chúng nó. Ừ , giấc ngủ là quý nhưng cái cách nói của tụi nó mới lạ, làm như bà là kẻ ăn người ở trong nhà chỉ biết bám việc mà vô tâm với thời gian nghỉ ngơi vàng ngọc của ông bà chủ. Nhưng nghĩ cho cùng chúng nó đều đã thành ông bà chủ cả rồi, chúng cần được phán thế này phán thế nọ trong ngôi nhà của chúng. Vì vậy, bà không thèm chấp, ai lại đi chấp nhặt con cái mình. Dù vậy, chúng nó cũng phải hiểu, khi người già còn làm lụng được là họ còn thiết sống, còn có ích cho cuộc đời mà ý nghĩa của việc có ích ấy phải chăng là lẻ sống của con người? Thế nên bà chỉ nhượng bộ khi chúng chưa mở đài, chớ để tiếng nhạc thể dục ấy xổ ra rồi, đố đứa nào bắt bà nằm ép trong mùng được mặc dù thứ nhạc đó không làm chúng động tay động chân, chẳng qua chúng nghe như ghiền.
Nhưng đêm nay lại khác, mọi thứ đều khác khi biến cố ấy xảy ra. Không một phút mơ màng, bà mẹ nhận ra ngay tín hiệu trong vắt quen thuộc vọng từ trên lầu xuống, thứ tín hiệu riêng của đài được truyền đi trước khi họ phát nhạc thể dục, điều đó nói với bà: vợ chồng họ vẫn ngủ riêng và con trai bà thao thức sốt ruột. Ừ, lúc giận nhau đôi nào chẳng vậy, nhưng sao lần này bà cảm nhận được hơi hướm nghiêm trọng khác thường.
Có lúc bà tưởng chúng nó sẽ làm lành được trong đêm khi nghe tiếng chân quả quyết của người con trai trên cầu thang. Xưa nay, người ta thường kết thúc chuyện giận hờn nhau trên giường ngủ. Nhưng bà đã thất vọng não nề khi nghe tiếng nàng dâu sa sả: “ Anh còn mò xuống làm gì? Kỳ này thì đây nhứt quyết ra tòa. Ra tòa. Anh nghe chưa?” Kèm theo đó là những cái đấm tay thùm thùm lên vật gì đó như là nắp thùng máy may thành những dấu chấm than ầm ỉ. Chứng tỏ ta đây chẳng yếu thế chút nào trước mặt mẹ, anh chồng lớn giọng: “ Thì ra tòa, tưởng đây ngán à? Người ta lấy cái máy chớ bộ thiết mò xuống đây để lấy cô hả?” Liền đó đứa con gái nhỏ bị điệu xuống ngủ với mẹ nó. Từ trên lầu vọng xuống chỗ bà mẹ tiếng đọc truyện đêm khuya rỉ rả của Đài Hà nội, rồi thứ tiếng Việt là lạ của Đài Bắc kinh.. Cả nhân lọai, cả thế giới không ngừng xâu xé nhau trên hệ thống truyền thông đại chúng đã được đem ra cầu cạnh khi người ta buồn.
Dù vậy, bà mẹ vẫn không ngừng hy vọng khi cơ hội còn được bóng đêm ủng hộ. Bà nín thở chờ đợi những bước chân rón rén khi nghe nàng dâu mở cửa phòng. Đàn bà mà không có đức tính vị tha thì chưa phải là đàn bà. Gía như chuyện đó xảy ra, bà sẽ chờ, chờ cho chúng nó nói với nhau đủ điều xong, bà sẽ lên lầu, sẽ vào với chúng và sẽ không ngần ngại nằm xuống bên nàng dâu quá quắt của bà. Nhưng không, nện vào tai bà mẹ là những bước chân âm vang về phía nhà bếp, như tiếng chân giận dữ của vị vương hậu giữa triều đình quạnh quẽ chán chê của nàng. Rồi tiếng người trợt té trên nền gạch, tiếp theo tiếng rú kinh hòang khiến bà mẹ phải bật dậy. Hóa ra, nàng dâu của bà đã giẫm lên vũng mỡ hồi đêm làm cho nàng giận rúm ró, bởi một lần nữa nàng lại giẫm lên cái sự kiện khiến nàng nung nấu ý định kéo chồng ra tòa.
“Có sao không con” Bà mẹ hỏi lo lắng.
“Đồ chết bầm!” nàng dâu rủa con mèo tai vạ, thủ phạm của vụ đổ bể hồi đêm đang từ xó bếp phóng luồng mắt ma quái về phía hai người. Bà mẹ bật công tắc đèn và vẫn nán lại gian bếp để nàng dâu thấy rằng bà đã bó quá cho nàng, bà hiểu nàng đau nên mới rủa sấn sả như vậy cho hả. Ánh sáng cho thấy một vùng mông của chiếc váy lụa trắng ướt nhoen nhóet.
‘Phải thay đồ thôi con” Bà mẹ nói nhẫn nại.
Lần này nàng dâu im lặng, chỉ có tiến múc nước chàn chạt, tiếng cái ca nhôm bị dằn mạnh trên thành bể đáp lại sự quan tâm của bà. Sau đó tiếng chân vang động của nàng lướt qua, như bà chủ đang luớt qua một con sen vô tích sự.
Bà mẹ lẳng lặng tắt đèn nhà bếp, lẳng lặng trở về giừơng mình trong phòng khách. Từ trong lại tiếp tục vọng ra âm thanh điên lọan của cỗ máy quá trớn. ban đầu là câu rủa con mèo, lại con mèo cứ “ quấn bên chân người ta” và một lần nữa nó bị ném đánh ụych vào tường, gây một tiếng rú thảm thiết. Rồi tiếng cửa phòng sập mạnh, cơn giận bị hãm lại khi những tiếng động kia đã đóng những nhát búa vào thái dương bà mẹ.
Vốn quen chịu đựng âm thầm, bà mẹ tự giận mình. Ừ, cũng tại mình mới nên chuyện. Ví như bà không quá lo xa mà cất keo mỡ nóng lên nóc chạn để tránh tầm tay táy máy của bọn trẻ làm sao con mèo có thể gây án được? Ừ, tại bà, tại bà mà nàng dâu phải ra tay với con mèo cưng của đứa con gái. Thế rồi con trai bà nhảy vào chuyện và sự cố bùng lên không cách gì ngăn nổi như đám cháy từ vũng xăng. Con mèo bỗng thành cái bia để họ nhắm bắn nhau, hạ sát nhau và mặc cho bà mẹ can gián, trong cơn giận điên cuồng, nàng dâu giật con tam thể trong tay con gái, dụng hết công lực như vận động viên, ném nó vào tường trong tiếng kêu thất thanh của đứa trẻ. Cùng với tiếng tru hể hả: “ Chết đi, đồ ăn hại, chết bớt đi”, đuôi mắt nảy lửa của nàng lại đóng dấu vào trán bà mẹ. Cảm nhận tức thì cái ám chỉ chết người, anh chồng sấn tới, dằn mặt vợ bằng hai cái tát tay, cú đánh bất đắc dĩ mà anh không thể không dùng trước mặt mẹ già vì câu chuyện đã đi xa hơn chuyện con mèo. Bà mẹ, như mọi bà mẹ lúc nào cũng dễ dàng quên mình, liền đứng vào giữa họ, chấm dứt cuộc xô xát không biết cái kết thúc sẽ dừng lại ở con gì. Nhưng đây là lần đầu nếm ngón đòn vũ phu của chồng, cô vợ không dễ dàng đình chiến, nàng kéo chiến trường vào phòng ngủ để từ đó những tiếng “ly dị”, ‘ra tòa” tuôn ra như những điệp khúc khản đặc cho đến khi nàng không còn sức để gào lên được nữa. Không khác gì tình cảnh con mèo, bà mẹ chỉ biết ngồi thu lu trên góc divan và liên tục thở ra.
Dù sao bà mẹ cũng không nguôi hy vọng. Bà tin con trai bà đủ thiện chí để không xảy ra đỗ vỡ, bởi anh hiểu thế nào là không cha, là côi cút, từ thân phận của chính mình. Xưa nay, trong nhiều thứ khiến bà khó hiểu và hay lên án, là việc người ta không chịu trọn đời với nhau để khổ cho con cái. Theo bà, những đôi vợ chồng ấy vừa ích kỷ, vừa đản hậu và sẽ không tránh khỏi hậu vận đen đúa. Vả lại, dù nguyên do vụ việc này có hiển nhiên như bà cảm nhận được bằng trái tim từng trải và nhạy cảm của một bà mẹ, bà sẽ không đành lòng thu xếp phần mình một khi họ chưa hòa thuận được. Chính vì vậy bà thấy mình cần phải làm gì, làm gì cho chúng nó mau xích lại với nhau.
Đâu tiên, bà mẹ ngồi dậy cuốn mùng mà không đợi tiếng nhạc thể dục như mọi hôm. Xong xuôi bà xuống bếp, cẩn thận lau lại vũng mỡ trên nền gạch. Rồi bà xoay qua thau chén tú hụ bị bỏ phế do cuộc xung đột hồi đêm. Bà làm thật nhẹ tay, thật ý tứ để nàng dâu đừng nghĩ bà muốn sửa chữa nàng. Nhưng nàng đã ra tới, tóc tai biếng nhác trên gương mặt khổ ải, người như tỏa nhiệt bởi một đám cháy âm ỉ
“Má để đó cho con kẻo anh Hiển lại kiếm chuyện” nàng ngồi xuống cạnh bà và nói, cái giọng sưng vù
Nhưng thau chén đã sạch trước đó, nàng chỉ việc úp vào chạn mà sao nó khua động, nó rổn rảng quá sức khiến bà mẹ tím mặt. Rồi nàng bước lại thau quần áo cạnh cửa phòng tắm, lưỡng lự nhón bộ đồ của chồng lên.
“ Con để đó ở nhà má giặt cho” Bà mẹ nói để gỡ nàng dâu khỏi một keo khó xử với bộ quần áo nàng đang muốn giũ bỏ
Khó chịu trước sự tinh ý ấy, bộ mặt càng đổ màu chì, nàng ta bê trọn thau đồ, trong đó có cả bộ quần áo nàng đang muốn trả thù tới cạnh vòi nước, từ đó chỉ có tiếng nước rong róc, tiếng cái thau bị dằn thúc lộp bộp trò chuyện với bà mẹ.
Với chiếc cassette trên tay, anh chồng đi lom xom từ trên lầu xuống, mặt mày võ vàng vì đêm trắng vừa rồi. Biết mẹ đang nhìn mình bằng ánh mắt dò hỏi và van nài, anh nghiêng mặt né tránh và chỉ một lần lướt qua đôi vai nhô cao như đột ngột sắt đá của cô vợ từ khi nghe tiếng chân anh. Giá anh chịu khó hỏi: “ Tối qua má ngủ được không?” Chắc bà sẽ có cách trả lời cho anh và vợ anh vui lòng nhưng anh đã im lặng, như trên đời này không có gì quan trọng với anh hơn chương trình việt ngữ của đài BBC từ chiếc cassette vừa được trả về chổ cũ. Bằng cử động phiền muộn, anh đổ nước vào bình nấu điện, bày phin cà phê và hộp sữa ra bàn, công việc thường nhật mỗi sáng của anh. Bà mẹ nhìn thấy trên cái khay nhôm năm cái ly của ngày thường, chứng tỏ anh không hề lưỡng lự trước khẩu phần của vợ, điều đó chứng tỏ anh thật đàn ông và thiện chí trong cuộc đọ sức xem “ai thắng ai” ngấm ngầm này. Dù sao, dấu hiệu đó cũng khiến bà mẹ vui mừng, bà đã hiểu đúng con trai.
Vẫn ngồi trên cái ghế bên cạnh con, để làm dịu không khí đông đặc và để bộc bạch mình, bà mẹ lên tiếng:
“Con lo cho vợ mày với hai đứa nhỏ đặng còn đi làm. Phần má, chừng nào uống má tự pha”
“Thì má cũng phải uống cho đúng cử” Người con nói, mặt bỗng sắc lạnh “ Má hổng ráng, có đổ bệnh lúc này, phải mệt thêm không?”
Chưa đủ, ánh mắt bất nhẫn của anh sau lưng vợ còn như nói : bộ má tính tuyệt thực cho rối nùi nữa sao? Má thương tụi con với chớ ! Như bất lực trước cuộc đối đáp lặng lẽ này, bà mẹ đứng dậy, mở cửa bước ra sân. Bà mà không thương chúng nó à, trên đời này bà không thương chúng thì ai thương?
Không thể đứng tần ngần để làm nặng thêm tình trạng khó thở của họ, bởi nàng dâu đang bê thau quần áo ra sân, bà mẹ liền cầm lên cây chổi tàu dừa do chính bà mang từ dưới quê lên, nhưng sao tay bà run bắn thế này? Phải cố, cố để cho chúng nó đừng nhận thấy bà đang đau tê tái. Bà đưa những nhát chổi rời rạc vào chổ thức ăn thừa của bầy ngỗng vung vãi trên nền xi măng. Những con ngỗng sư tử với chóp đầu ngạo nghễ như bờm ngựa dấn tới, rà cái cổ dài ngoẵng về phía bà mẹ kêu lên những tiếng cò hướt mừng rỡ. Chúng biết, như vậy là chúng sắp được thưởng công sau một đêm tận tụy.
Cho ngỗng ăn xong, bà mẹ lách qua những chậu kiểng bên hông nhà để ra sân sau. Ở đây có chuồng bồ câu cheo leo trên vách tường rào thường thả phân xuống nắp bể nước mưa và khỏanh sân nhỏ. Giờ bà mẹ có thể chống cán chổi để thở dốc một hồi, bởi cánh cửa sau còn im ỉm đã ngăn bà với đám con cháu trong nhà. Bầy bồ câu từ thành bể nhảy xuống, ngơ ngác tìm mồi trên nền xi măng, khi không thấy gì, chúng liền trở về chổ cũ và nhìn bà mẹ bằng ánh mắt buồn rầu. Một con mái màu cu cườm đáp trên vai bà, kêu lên những tiếng gù gù nũng nịu. Trong khi đó, bà mẹ lắng nghe một cách sốt ruột và đau khổ. Nhưng trong ấy chỉ vọng ra tiếng chân người, tiếng hai đứa trẻ lào thào và tiếng đập đá lách cách, chúng nó bao giờ cũng thích sữa đá. Giá nghe được tiếng vợ chồng chúng nó trò chuyện bà sẽ khóc vì vui mừng. Nhưng chỉ có sự im lặng dai dẳng đáp lại bà và sau đó, tiếng chiếc cub bị điệu ra sân, vậy có nghĩa là chúng nó sẽ đi tới sở bằng vẻ mặt ghẻ lạnh nhau.
Bà mẹ muốn đi vào và đích thân mở cổng rào để nhân đó gởi cho chúng ánh mắt khổ sở và kêu gọi đòan kết của bà. Nhưng đôi chân vừa trở chứng đau nhức đã cưỡng lại bà, chúng bắt bà phải đứng như trời trồng giữa đám bồ câu ngơ ngác. Bà thóang nghe giọng con trai: “ Con Hòang, ăn uống xong phải dọn rửa mới được đi học nghe chưa? Thằng Huy đâu ? Ra nói với nội, nếu nội muốn, nội qua nhà cô Ba chơi ít bữa đi. Đứa nào về sớm, đứa đó nấu cơm, dọn dẹp nhà cửa. Về thấy tùm lum, tao cho ăn đòn!” “ Nói kiếm một người ở như bên cô Ba mà hà tiện” tiếng thằng Huy càu nhàu. Rồi bỗng ré lên tiếng của mẹ nó: “ Kiếm người ở hả? Hay quá há ! Để thêm một miệng ăn nữa a?”
Tự dưng bà mẹ thấy tối tăm mặt mũi như bị ai cho một đấm chí tử. Nhưng bà phải ráng, phải làm tỉnh bởi đứa cháu trai đã mở cửa sau để truyền đạt lời gợi ý của cha nó vừa rồi.
Linh cảm một cuộc chia ly chưa biết sẽ diễn ra như thế nào, bà mẹ cố nhích tới để nhìn theo đám con cháu qua những tàn kiểng lòa xòa. Bà thấy nàng dâu vẫn sang trọng, vẫn đỉnh đạc trong bộ quần áo tươm tất đang cúi xuống mở chốt cửa cho chồng đưa xe ra, hai đứa nhỏ chạy ù qua mặt họ như đôi bướm và cánh cổng sơn màu đọt chuối khép lại cùng với ánh mắt nàng ném nhanh về phía bà. Chiếc cub vút đi với người đàn bà leo nheo phía sau, tay không chạm vào người chồng mặc dù nàng vẫn ngồi tréo quẩy rõ dáng bà chủ trên chiếc xe đẹp đẽ của mình.
Quả tình bà mẹ có cảm thấy bối rối trước gợi ý khi nãy của con trai, cái gợi ý mang hàm ý giải thóat cho cả hai bên. Nhưng cái lý tình thương đang chỉ cho bà nhìn thấy bao nhiêu công việc mà bà phải thu xếp cho tinh tươm trong ngày tai họa này, cốt để làm hài lòng chúng nó. Yên tâm với mong muốn đó, bà trở lại sân sau đưa chổi lên bề mặt xi măng của cái bể nước vĩ đại, sản phẩm của tính lo xa ở con trai bà trước tình trạng điện nước thất thường. cái bể nước, ừ , cái bể nước, khát vọng đơn sơ của vợ chồng đứa con trai út dưới quê đang nhắc bà nhớ tới chúng nó. Ừ, sao bỗng dưng bà nhớ vườn, nhớ ruộng, nhớ mấy bà bạn già lúc nào cũng tóp tép nhai trầu, nhớ con sông với vệt lục bình líu ríu, nhớ ngọn gío bứt rứt trong đận giao mùa từng khiến bà đau nhức trong xương cốt như bị ai dần. Chúng nó, vợ chồng cái thằng Út nghèo khổ ấy không ước bình điện, tivi hay cassette như thiên hạ mà chỉ ước một bể nước mưa cho đám con chúng đỡ đi chảy, đỡ ghẻ chóc trong mùa nước lừng phèn trước sa mưa. Cũng chính vì túng bấn mà chúng muốn " má lên thành để gần bệnh viện, má phải ở chổ nào có lợi cho tuổi già của má nhứt, vậy là má thương tụi con rồi". Ừ , thì bà thương chúng nó, đứa con lẹt đẹt nhứt nhà mà bà khăn gói ra thành, đó cũng là một cách đỡ gat gánh nặng cho con. Giá bây giờ được về dưới quê bà sẽ không than đau than nhức, sẽ cắn răng im lặng trước mọi bệnh tật để được sống nốt và cuối cùng là được chết trong không khí từng là của bà, để được ăn những bữa cơm mắm muối, được tắm rửa cho lũ con lúc nào cũng bốc mùi sình của chúng nó. Nhưng lập tức trong bà cũng hiện ra một bức tường trở ngại khi bà nhớ lại vẻ mặt khổ sở của người con Út trong lần bà tự ý bỏ về quê chỉ vì thường xuyên thấy thiếu vắng những thứ mà cuộc sống thành thị không có. Lần đó, anh con út ấy, một người không hay nổi giận như anh con lớn, đã phải nổi giận:"Đã nói má phải ở đâu có lợi cho má mà cũng có lợi cho tụi con nữa. Lên lên xuống xuống, đi đường gió máy ai hay? Má ở dưới này, có gì ai xoay trở kịp? Để rồi anh Hai với chị Ba đổ thừa tụi con cầm giữ má đặng bóc lột công sức má". Trong khi đó, nàng dâu "dùi đục" của bà lầm bầm:"Nhà lầu, nước máy, xe cộ, thuốc men đủ đầy mà còn eo sách hoài" nàng đã không thèm nói khẽ để bà mẹ đừng nghe thấy, vì vậy, hôm sau, không đợi ai phải nhắc khéo, bà mẹ lại xuống đò, lên xe trở lại thành phố. Hóa ra khi đứa con còn nhỏ, mẹ là cái cây tỏa bóng, lớn chút nữa mẹ là quả ngọt, là chổ dựa tin cậy, khi hết đời cây bỗng thành chướng ngại và cuối cùng chúng chỉ muốn bứng đi cho rảnh nợ.
(còn nữa)
