Đêm ngắn tình dài và rượu Hoàng Hoa

[CONHAKO]

Đêm ngắn tình dài và rượu Hoàng Hoa

“Trong bài “Ðêm Ngắn Tình Dài” của Dương Thiệu Tước, nhạc sĩ hào hoa và sành điệu của chúng ta viết về mối tình thời chinh chiến. Ðược một sớm ngồi bên nhau đã là hạnh phúc vì thời gian qua rất mau...
Cũng trong ca khúc đó, ông nhắc tới rượu cúc, rượu Hoàng Hoa.

Hình ảnh rất Ðông phương (người chinh phụ nhấp chén rượu tiễn đưa chinh phu lên đường) được Dương Thiệu Tước hiện đại hóa với nhịp tango habanera! Ðó là tình anh lính chiến, nhưng với nét tài hoa của con cháu cụ Nghè Vân Ðình.
Khi nghe lại, tango thì nhiều người đã biết, chứ rượu Hoàng Hoa là gì thì chúng ta đã quên, kể cả các đấng tu mi nam tử.
Nếu có hỏi các bậc trưởng thượng thì có lẽ cũng không ra. Cầu cứu Tú Xương qua câu “rượu cúc nhắn đem hàng biếng quẩy” mà không thoát thì các đấng mày râu chạy qua hàng rượu của nhân vật Tổ Thiên Thu trong truyện Tiếu Ngạo Giang Hồ của Kim Dung!...”
Trên đây là phần đầu tiên trong bài Ăn Và Diện do ca sĩ Quỳnh Giao viết đăng trong nhật báo Người Việt ngày 17 tháng 6 năm 2008.
Nhân đọc tôi xin được bàn thêm trong bài sau đây.


Đêm ngắn tình dài và rượu Hoàng Hoa

Đêm Ngắn Tình Dài (nhạc và lời Dương Thiệu Tước)

[flash=Link]quality=high width=300 height=270 parameter=parameter_value[/flash]

Còn một tối gần bên nhau
Cùng trầm ngâm dưới muôn ánh sao
Cùng tìm vần thơ
Dưới mây buồn trăng mờ
Còn một tối gần bên nhau
Rượu hoàng hoa xóa ưu sầu
Màn sương xuống ướt đôi mái đầu
Nào biết chi giờ trôi mau
Rồi ngày mai sang
Người theo tiếng gọi của non sông
Đường đời sương gió anh có nhớ thề xưa?
Còn một tối gần bên nhau
Giòng thời gian khéo cơ cầu
Rồi đêm trắng qua như vó câu
Giờ êm ấm nào thấy đâu ?
Trên bến sông hồ tìm hình anh qua bóng thời gian
Có nhớ chăng anh cùng vui đêm trăng say hoàng hoa
Khi bóng trăng dần tà sương mơ hồ xuống ướt đôi mái đầu
Có đôi tâm hồn cùng mơ say sống với niềm thương
Cùng tha thiết tự do thanh bình
Còn một tối...

Trên đây là lời bài hát Đêm Ngắn Tình Dài, viết theo thể điệu Tango Habanera, của Dương Thiệu Tược chép ra từ dactrung.net trên internet (thường người sưu tầm ghi lại theo băng nhạc, CD khi nghe hoặc nhiều khi theo trí nhớ thành có thể một vài chỗ không chính xác). Bài hát, lâu lắm rồi ca sĩ Thái Thanh có hát, nhưng hình như không thấy ai hát về sau này .

Trong bài hát nhạc sĩ Dương Thiệu Tước đã diễn tả một đêm tối của hai người yêu nhau, họ gần nhau lần cuối, trước khi chia tay vì ngày mai người con trai sẽ lên đường, nhập ngũ, theo tiếng gọi của non sông .
Rượu hoàng hoa được nhạc sĩ Dương Thiệu Tước đã nhắc đến hai lần trong bài hát:

“… Rượu hoàng hoa xóa ưu sầu …”
và:
“…Có nhớ chăng anh cùng vui đêm trăng say hoàng hoa …”

Rượu hoàng hoa là rượu gì ?

Rượu hoàng hoa là một thứ rượu ngon của Trung Hoa làm từ hoa cúc vàng. Nhưng cúc có rất nhiều loại như cúc đại đóa, cúc đồng tiền, cúc hoàng anh… và không phải loại nào cũng có thể dùng để làm rượu hoàng hoa. Có một loại cúc nhỏ gọi là cúc kim hay kim cúc. Hoa kim cúc rất đẹp, thơm dịu dàng và nhỏ như là khuy áo. Chỉ có loại cúc này mới có thể dùng làm thành rượu ngon nổi tiếng đúng là rượu hoàng hoa.
Vì hoa cúc là hoa nở vào mùa Thu thành ra vào mùa Thu người ta hay đem rượu hoa cúc ra uống.
Và vì vậy Thôi Hiệu (có người ghi là Lý Bạch) ngày xưa mới có câu:

“…Thu ẩm hoàng hoa tửu
Đông ngâm bạch tuyết thi”

nghĩa là:
“…Mùa Thu uống rượu hoàng hoa
Mùa Đông ngâm thơ tuyết trắng”

Tại sao nhạc sĩ Dương Thiệu Tước nhắc đến rượu hoàng hoa trong bài hát?

Ngày xưa bên Trung Hoa, mỗi mùa Thu vào tháng 9, thanh niên phải đi lính thú, là loại lính đóng quân ở nơi biên ải xa xôi. Và vào dịp mùa Thu này, để chia tay người ta uống rượu của mùa Thu, là rượu hoàng hoa.
Dần dần chữ “rượu hoàng hoa” trở thành loại rượu uống khi chia tay nhau, nhất là khi … nhập ngũ.
Đó là lý do nhạc sĩ Dương Thiệu Tước cho hai người yêu nhau “uống” rượu hoàng hoa trong đêm chia ly.
Cũng dần dần chữ hoàng hoa được dùng để chỉ ý có sự chia ly. Như là chén hoàng hoa, nắng hoàng hoa…

Có hai bài nhạc Việt khác có liên hệ đến “hoàng hoa”.
Nhạc sĩ Văn Phụng có bài hát Tôi Đi Giữa Hoàng Hôn, có 2 câu có “bến hoàng hoa”:
“…Tôi thương nhớ ngày qua trên bến hoàng hoa…”
“… Nhớ đến đêm nào trên bến hoàng hoa, hai đứa nhìn nhau không nói một câu…”
có lẽ cũng có ý chỉ đã có sự chia ly.
Không biết nguyên bản thế nào nhưng nhiều chỗ viết là “bến Hoàng Hoa”, nghĩa là Hoàng Hoa viết hoa, thì e không được đúng lắm và lại bị nhầm với bến Hoàng Hoa, ở bờ sông Trường Giang bên Trung Hoa, có chợ Hoàng Hoa nơi nổi tiếng bán thủy sản.

Nhạc sĩ Lê Mộng Nguyên, tác giả ca khúc nổi tiếng Trăng Mờ Bên Suối, có một nhạc phẩm viết khoảng 1950 là Hoàng Hoa Thôn , nhưng Hoàng Hoa ở đây là tên của một cô gái đẹp và dùng để đặt tên cho thôn xóm cô ở cho thơ mộng và không có ý “hoàng hoa” là “chia ly” như bàn ở trên.


Tiện thể nhắc những câu thơ hay trong thơ Việt Nam về hoa cúc vàng và hoàng hoa:
“… Áo nàng vàng anh về yêu hoa cúc
Áo nàng xanh anh mến lá sân trường
Sợ thư tình không đủ nghĩa yêu đương
Tôi pha mực cho mực cho vừa màu áo tím …”
Nguyên Sa (Tuổi Mười Ba)
Bài thơ này có do nhạc sĩ Ngô Thụy Miên phổ nhac. Phạm Đình Chương cũng dùng, nhưng có thay đổi, những câu thơ này trong bài nhạc Màu Kỷ Niệm.
Thu về nhuộm thắm nét hoàng hoa
Sương đẫm trăng lồng bóng thướt tha
Vẻ mắt khác chi người quốc sắc
Trong đời tri kỷ chỉ riêng ta
Hàn Mặc Tử (Vịnh Hoa Cúc)

"Mông mông trời nước tán thành
Mưa thu cây cối cúi nhìn hoàng hoa
Hoàng hoa Khuê Nữ đậm đà
Sơ khai đậu khấu mặn mà tái sinh
Đi qua tuổi trẻ một mình
Giữa mùa hoa cúc thình lình rét run..."
Bùi Giáng (Chuyện Chiêm Bao)

"Con đường hoàng hoa
Em mang hài lục
Con đường bạch cúc
Em mang hài hồng
Con đường sầu đông
Em đi guốc tía
Anh ngồi thấm thía
Cội sầu trổ bông ..."
Phạm Thiên Thư (Guốc Tía)

Bài thơ này có hai nhạc sĩ Nguyễn Tuấn và Võ Tá Hân đã phổ nhạc.

“Có bụi cúc vàng bên bờ dậu
Có con bướm trắng ngập ngừng bay
Em đứng bên thềm chờ thu tới
Rượu hoàng hoa chưa uống đã say”
Trần Mộng Tú (Hoàng Hoa)

“Bây giờ là tháng mười
Em như hoa cúc nhỏ
Sao anh không là gió
Thổi mùa thu vào em…”
Trần Mộng Tú (Tháng Mười Hoa Cúc)

Bài thơ này đã do Phạm Anh Dũng phổ nhạc

Phạm Anh Dũng
Santa Maria, California