Cổ Thi - Đường Thi

[M Mít Đặc]

Mít xin cùng các thành viên diễn đàn CLL lần giở những trang Đường Thi nhé ! Một vài bài Đường thi do Mít dzịch dưới tên Badmonk ở diễn đàn KTVT




暮 春 歸 故 山 草 堂 - 錢 起

谷 口 春 殘 黃 鳥 稀
辛 夷 花 盡 杏 花 飛
始 憐 幽 竹 山 窗 下
不 改 青 陰 待 我 歸

Mộ Xuân Quy Cố Sơn Thảo Đường - Tiền Khởi

Cốc khẩu xuân tàn hoàng điểu hi
Tân Di hoa tận hạnh hoa phi
Thủy liên u trúc sơn song hạ
Bất cải thanh âm đãi ngã quy

Cuối xuân về nhà tranh ở núi củ

Thung lũng xuân tàn , oanh thôi hót
Tân Di hoa hạnh ngập đường bay
Còn thương bụi trúc bên song cửa
Vẫn một mầu xanh chẵng đổi thay

Badmonk - Tâm Nhiên

[M Mít Đặc]

Tống Linh Triệt thượng Nhân Hoàn Việt Lưu Trường Khanh

[M Mít Đặc]

頌 駕 還 京 師 - 陳 光 凱

奪 槊 章 陽 渡
擒 胡 函 子 關
太 平 須 努 力
萬 古 此 江 山

TỤNG GIÁ HOÀN KINH SƯ - Trần Quang Khải

Đoạt sóc Chương Dương độ,
Cầm Hồ Hàm Tử quan.
Thái bình tu nỗ lực,
Vạn cổ thử gian san.

PHÒ GIÁ VỀ KINH

Chương Dương đoạt giáo quân thù,
Cửa Thiêng Hàm Tử cầm tù rợ Nguyên.
Thái bình gắng sức trung kiên,
Non sông đứng vững như kiền muôn thu .

Badmonk - Tâm Nhiên

[M Mít Đặc]

Thính vũ Nguyễn Trãi



聽雨 - 阮廌

寂寞幽齋裏，
終宵聽雨聲。
蕭騷驚客枕，
點滴數殘更。
隔竹敲窗密，
和鐘入夢清。
吟餘渾不寐，
斷續到天明。

Thính vũ - Nguyễn Trãi

Tịch mịch u trai lý,
Chung tiêu thính vũ thanh.
Tiêu hao kinh khách chẩm!
Điểm trích sổ tàn canh.
Cách trúc xao song mật,
Hoà chung nhập mộng thanh.
Ngâm dư hồn bất mị,
Đoạn tục đáo thiên minh.

NGHE MƯA

Đêm thơm phòng vắng lạnh quanh vườn
Nghe mưa sầu ý rụng muôn phương
Mưa xuống hoa khuya trôi phấn mỏng
Ngổn ngang tâm sự gió cùng sương
Trúc vườn xào xạc khua song cửa
Nửa hồi chuông mộng nữa ba sinh
Ngâm xong giấc ngủ sao chẳng đến
Chập chờn chấp nối tận bình minh

Badmonk - Tâm Nhiên

Nguyễn Trãi (1380 - 1442 ) hiệu là Ức Trai, quê ở Chi Ngại (Chí Linh, Hải Dương) sau dời về Nhị Khê (Thường Tín, Hà Tây). Cha là Nguyễn Phi Khanh, một học trò nghèo, học giỏi, đỗ thái học sinh (tiến sĩ). Mẹ là Trần Thị Thái, con Trần Nguyên Đán, một qúy tộc đời Trần.
Lên sáu tuổi, mất mẹ, lên mười tuổi, ông ngoại qua đời, ông về ở Nhị Khê, nơi cha dạy học. Năm hai mươi tuổi, năm 1400, ông đỗ thái học sinh và hai cha con cùng ra làm quan với nhà Hồ. Năm 1407, giặc Minh cướp nước ta Nguyễn Phi Khanh bị chúng đưa sang Trung Quốc. Nguyễn Trãi và một người em đi theo chăm sóc. Nghe lời cha khuyên , ông trở về, nhưng bị quân Minh bắt giữ. Sau đó, ông tìm theo Lê Lợi. Suốt mười năm chiến đấu, ông đã góp công lớn vào chiến thắng vẻ vang của dân tộc. Đầu năm 1428, quét sạch quân thù, ông hăm hở bắt tay vào xây dựng lại nước nhà thì bỗng dưng bị nghi oan và bắt giam. Sau đó ông được tha, nhưng không còn được tin cậy như trước. Ông buồn, xin về Côn Sơn. Đó là vào những năm 1438 - 1440. Năm 1440, Lê Thái Tông mời ông trở lại làm việc và giao cho nhiều công việc quan trọng. Ông đang hăng hái giúp vua thì xảy ra vụ nhà vua chết đột ngột ở Trại Vải (Lệ Chi Viên, Bắc Ninh). Vốn chứa thù từ lâu đối với Nguyễn Trãi, bọn gian tà ở triều đình vu cho ông âm mưu giết vua, khép vào tội phải giết cả ba họ năm 1442.
Nỗi oan tày trời ấy, hơn hai mươi năm sau, 1464, Lê Thánh Tông mới giải tỏa, rồi cho sưu tầm lại thơ văn ông và tìm người con trai sống sót cho làm quan. Theo VH. Org

[M Mít Đặc]

Thị chư thiền lão tham vấn thiền chỉ - Lý Thái Tông



示諸禪老參問禪旨 - 李太宗
般若真無宗，
人空我亦空。
過現未來佛，
法性本相同。

Thị chư thiền lão tham vấn thiền chỉ - Lý Thái Tông

Bát nhã chân vô tông ,
Nhân không, ngã diệc không .
Quá hiện vị lai Phật ,
Pháp tính bản tương đồng.

Trả lời các vị thiền lão hỏi về yếu chỉ đạo thiền

Trí huệ vốn không gốc,
Không phải ai Không phải ta.
Trước phật sau phật vô lượng phật,
Pháp tính kìa sen nỡ một tòa.

Badmonk - Tâm Nhiên

Lý Thái Tông 李太宗 (1000-1054) tên là Lý Phật Mã 李佛瑪, huý Đức Chính, sinh ngày 26 tháng 6 năm Canh Tý (1000) tại châu Cổ Pháp, lộ Bắc Giang, con trưởng của vua Lý Thái Tổ. Ông lên ngôi năm 1028, ở ngôi 27 năm, mất ngày 1 tháng Mười năm Giáp Ngọ (1054), làm vua trong đời thịnh trị của nhà Lý. Ông là người thông minh, lập được nhiều chiến công, thích nghiên cứu sách vở, thơ văn, âm nhạc và đạo Phật, luôn quan tâm đến đời sống của dân chúng, coi trọng việc mở mang kinh tế. Ông thường hay bàn bạc về giáo lý nhà Phật với các bậc thiền lão. Lê Quý Đôn (trong Toàn Việt thi lục) từng so sánh Lý Thái Tông với vua Quang Vũ nhà Hán. Ông mất ngày 1 tháng Mười năm Giáp ngọ (tức ngày 3 tháng Mười một năm 1054), làm vua 27 năm, thọ 55 tuổi.

Tác phẩm: hiện còn 2 bài chiếu, 2 bài thơ. Ngoài ra, vào năm 1042, ông còn ra lệnh cho một số quan lại đương thời biên soạn bộ Hình thư làm nền tảng pháp luật của triều đại mình. Tác phẩm này hiện đã mất.

[M Mít Đặc]

Lưu Gia độ Trần Quang Khải



劉 家 渡 - 陳光啓(凱?)

劉家渡口樹參天，
扈從東行昔泊船。
舊塔江亭秋水上，
荒祠古塚石麟前。
太平圖誌幾千里，
阮代山河二百年。
詩客重來頭髮白，
梅花如雪照晴川。

Lưu Gia độ - Trần Quang Khải

Lưu Gia độ khẩu thụ tham thiên,
Hỗ tụng đông hành tích bạc thuyền.
Cựu tháp giang đình lưu thủy thượng,
Hoang tử cổ trùng thạch lân tiền.
Thái bình đồ chí kỷ thiên lý,
Lý đại quan hà nhị bách niên.
Thi khách trùng lai đầu phát bạch,
Mai hoa như tuyết chiếu tình xuyên

BẾN ĐÒ LƯU GIA

Bến nước Lưu Gia cây chạm trời
Xưa thuyền phò giá từng ghé chơi
Sông thu soi bóng đền cổ tháp
Mồ hoang lân đá lạnh lùng phơi
Thái bình mở nước dài muôn dặm
Cơ đồ triều Lý hai trăm năm
Khách thơ bạc tóc về thăm lại
Thấy mai mầu tuyết chiếu ven sông

Badmonk - Tâm Nhiên


Trần Quang Khải sinh năm 1240, mất năm 1294, là con trai thứ ba của vua Trần Thái Tông.
Dưới triều Trần Thánh Tông (1258 - 1278). Trần Quang Khải được phong tước Chiêu minh đại vương. Năm 1274, ông được giao giữ chức Tướng quốc Thái úy. Năm 1282, dưới triều Trần Nhân Tông, Trần Quang Khải được cử làm Thượng tướng Thái sư, nắm giữ quyền nội chính. Trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên lần thứ hai (1285) và thứ ba (1288), Trần Quang Khải là vị tướng chủ chốt thứ hai, sau Trần Quốc Tuấn, có nhiều công lao lớn trên chiến trường.
Trong sự nghiệp quân sự của Thượng tướng Trần Quang Khải, thì trận ông chỉ huy đánh tan quân Nguyên ở Chương Dương và Thăng Long, khôi phục kinh thành vào cuối tháng 5-1285 "là chiến công to nhất lúc bấy giờ", như sử sách từng ca ngợi.
Trần Quang Khải còn là một nhà ngoại giao giỏi. Năm 1281, khi nhà Nguyên chuẩn bị xâm lược Việt Nam lần thứ hai, chúng cho Sài Thung đem 1.000 quân đưa bọn Trần Dĩ ái về nước. Khi tới biên giới, quân Nguyên bị nhà Trần phục đánh. Trần Dĩ ái bỏ chạy. Sài Thung được "rước" về Thăng Long để dùng vào kế hoãn binh để có thêm thời gian chuẩn bị đối phó với giặc. Lúc Sài Thung về Trung Quốc, Trần Quang Khải làm bài thơ tiễn tặng rất thân, nhã, đoạn kết có câu viết:
Vị thẩm hà thời trùng đỗ diện,
Ân cần ác thủ tự huyên lương.
(Chưa biết ngày nào lại cùng gặp mặt,
Để ân cần nắm tay nhau hàn huyên).
Đối với viên sứ giả hống hách của một nước sắp tràn quân sang xâm lược, thái độ Trần Quang Khải vẫn ung dung, niềm nở như vậy, đó cũng thể hiện một nghệ thuật ngoại giao khôn khéo của ông và con người Việt Nam thời ấy.
Trong văn học sử Việt Nam, Trần Quang Khải là một nhà thơ có vị trí không nhỏ. Thơ ông sáng tác có tập Lạc đạo, nay đã thất truyền, chỉ còn lưu được một số bài. Là một vị tướng cầm quân xông pha khắp trận mạc đánh giặc, song thơ ông lại "thanh thoát, nhàn nhã", "sâu xa, lý thú" (Phan Huy Chú). ấy cũng là cốt cách phong thái của các vua Trần, của người Việt Nam ngàn đời nay.( Theo GS Trần Quốc Vượng

[M Mít Đặc]

Cảm hoài Bảo Giám Thiền Sư




感懷 - 寶鑑禪師
(其二)
智者猶如月在天，
光含塵剎照無邊。
若人要識須分別，
嶺上扶疏鎖暮煙。

Cảm hoài - Bảo Giám Thiền Sư
(kỳ nhị )
Trí giả do như nguyệt tại thiên,
Quang hàm trần sát chiếu vô biên.
Nhược nhân yếu thức tu phân biệt,
Lĩnh thượng phù sơ toả mộ yên.

CẢM HOÀI
(Bài hai)
Trí huệ như trăng sáng giữa trời,
Quang minh cát bụi tỏa muôn nơi .
Ai cầu cảm ứng đừng phân biệt,
Bóng khói nương chiều nhè nhẹ rơi .

Badmonk - Tâm Nhiên

Bảo Giám thiền sư 寶鑑禪師 (?-1173) tên tục là Kiều Phù 喬浮, người hương Trung Thuỵ, chưa rõ năm sinh. Lúc bé học đạo Nho, thông hiểu ngũ kinh, lại có tài vẽ khéo, viết đẹp. Tính giản dị, điềm đạm.
Đời vua Lý Anh Tông (1137-1175) làm đến chức Hậu xá nhân. Vì hâm mộ đạo Phật mà năm 30 tuổi bỏ quan, đến chùa Bảo Phúc, hương Đa Vân, quận Mỹ Lăng cắt tóc đi tu, thuộc thế hệ thứ chín, dòng thiền Quan bích. Đến khi nhà sư trụ trì chùa này mất, ông bèn lên thay. Những bài văn sám, tụng dùng trong chùa đều do tay ông viết.
Ông mất ngày 7 tháng Năm năm Quý Tỵ, niên hiệu Chính Long Bảo Ứng thứ mười một (tức ngày 18 tháng sáu năm 1173)

[M Mít Đặc]

Thập nhất nguyệt quá bạc Vịnh Sơn hiểu trú Trần Minh Tông



十一月過泊詠山曉住 - 陳明宗

月落小窗船，
巖花冷不眠。
曙分山失影，
陽伏水生煙。
往事須臾際，
成人三十年。
不言恍若醒，
坐對一爐前。

Thập nhất nguyệt quá bạc Vịnh Sơn hiểu trú - Trần Minh Tông

Nguyệt lạc tiểu song thuyền,
Nham hoa lãnh bất miên.
Thự phân sơn thất ảnh,
Dương phục thuỷ sinh yên.
Vãng sự tu du tế,
Thành nhân tam thập niên.
Bất ngôn hoảng nhược tỉnh,
Toạ đối nhất lô tiền.

Tháng mười một qua hồ Vịnh Sơn đổ thuyền lúc bình minh

Trăng lặn sau khung cửa thuyền trôi,
Hoa đá rét căm thức sáng trời .
Bóng núi sáng lên hòa sắc núi,
Mặt trời chưa ló nước bốc hơi .
Chuyện củ hợp tan theo gió sớm,
Thành bại được người ba mươi năm .
Bâng khuâng mộng mị lòng không nói,
Trầm lặng nhìn than lửa bập bùng .

Badmonk - Tâm Nhiên


Trần Minh Tông 陳明宗 (1300-1357), tên huý là Trần Mạnh 陳孟, là con thứ tư vua Trần Anh Tông, cháu ngoại của Bảo nghĩa vương Trần Bình Trọng, sinh ngày 21 tháng Tám năm Canh Tý (4-9-1300), mất ngày 19 tháng Hai năm Đinh Dậu (10-3-1357).

Thuở nhỏ, vua cha sợ ông khó nuôi như các hoàng tử khác nên Trần Nhật Duật đã nhận ông về nuôi nấng, dạy dỗ như con. Năm 15 tuổi, vua cha lên làm thượng hoàng, Trần Minh Tông được kế vị, trở thành vị hoàng đế thứ năm của triều Trần.

Trong 15 năm làm vua (1314-1329) và 28 năm làm thượng hoàng (1329-1357), Trần Minh Tông đã ban hành nhiều chính sách nhằm củng cố thêm cơ nghiệp nhà Trần. Ông tỏ ra cứng rắn hơn trong việc dùng sức mạnh để quét sạch các lực lượng quấy rối biên giới phía Tây và phía Nam, bảo đảm một bờ cõi yên ổn và vững mạnh. Trong quan hệ với nhà Nguyên, ông vẫn giữ thái độ mềm dẻo nhưng không nhân nhượng, chủ động chống mọi âm mưu lấn đất, nhòm ngó của họ. Về nội trị, Minh Tông chú ý đẩy mạnh sản xuất nông nghiệp, kêu gọi vương hầu trả lại ruộng đất lấn chiếm, giải quyết thoả đáng các vụ tranh chấp ruộng đất. Nho học được đề cao hơn, Phật học giảm dần uy thế. Minh Tông không xuất gia như các tiên đế, ông dặn dò các hoàng hậu cũng đừng đi tu. Dưới triều đại ông, truyền thống cởi mở, thân ái giữa vua tôi vẫn được duy trì. Hai thế hệ sĩ phu - lão thành và trẻ tuổi - đều được thi thố tài năng như nhau, nên sử sách đời sau bình luận rằng thời này "nhân tài đầy dẫy". Tuy nhiên, về cuối triều Minh Tông, mâu thuẫn trong triều dần dần trở nên gay gắt, hình thành những phe phái đối lập, có lúc phát thành những vụ thanh toán tàn khốc đẫm máu. Nhà vua cũng không đủ sáng suốt nên chính ông cũng bị lôi kéo vào những vụ đó, để sau này ông đã phải hối hận.

Về thơ văn, mặc dù khi lâm chung, Minh Tông có sai đốt hết đi, nhưng ngày nay vẫn còn giữ lại được một số. Có thể nói, dưới những sắc thái khác nhau, thơ ông đã phản ánh trung thực tư tưởng, tình cảm và tính cách vủa ông. Qua thơ, Minh Tông tỏ ra là một vị vua có tinh thần chủ động, năng nổ với việc nước, ưu ái đối với các bề tôi giỏi, thương yêu dân chúng trong bờ cõi và cả dân chúng các nước láng giềng. Thơ Minh Tông hùnh hồn, phóng khoáng, nhưng cũng bình dị, tự nhiên, tinh tế. Nhà thơ không ngần ngại bộc bạch những tâm sự sâu kín, những lỗi lầm thời trẻ mà sau này ông mới nhận thức được.

Tác phẩm có "Minh Tông thi tập", 1 quyển, nay đã mất. Hiện chỉ còn 25 bài thơ chép rải rác trong "Toàn Việt thi lục", "Trần triều thế phả hành trạng", "Việt âm thi tập", "Đại Việt sử ký toàn thư" và "Nam Ông mộng lục". Ngoài ra còn một bài tựa cho tập "Đại hương hải ấn thi" của Trần Nhân TôngTheo VH.Org

[M Mít Đặc]

Lạng Châu vãn cảnh Trần Nhân Tông



諒州晚景 - 陳仁宗

古寺淒涼秋靄外，
漁船蕭瑟暮鐘初。
水明山靜白鷗過，
風定雲閒紅樹疏。

Lạng Châu vãn cảnh - Trần Nhân Tông

Cổ tự thê lương thu ái ngoại,
Ngư thuyền tiêu sắt mộ chung sơ.
Thuỷ minh sơn tĩnh bạch âu quá,
Phong định vân nhàn hồng thụ sơ.

VIẾNG CẢNH LẠNG CHÂU

Chùa cổ êm đềm lẫn khói thu,
Thuyền về chiều xuống tiếng chuông đưa .
Núi lặng, nước yên chim âu trắng,
Gió đứng, mây ngừng, lá đỏ thưa ...

Badmonk - Tâm Nhiên

Trần Nhân Tông 陳仁宗 (1258-1308) tên thật là Trần Khâm 陳昑. Ông là con của vua Trần Thánh Tông 陳聖宗 và là vị vua thứ 3 của nhà Trần, sinh ngày 11 tháng 11 năm Mậu Ngọ (7-12-1258), lên làm vua từ năm Kỷ Mão (1279), niên hiệu là Thiệu Bảo và Trùng Hưng (1285-1293). Lúc trẻ có nhiều tên gọi: Khâm, Phật Kim và Nhật Tôn. Sau khi mất thuỵ hiệu là Nhân Tông.

Trong lịch sử chế độ phong kiến Việt Nam, Trần Nhân Tông là một trong những ông vua yêu nước và anh hùng. Lên nối ngôi vua giữa tình thế đất nước đang đứng trước một cuộc xâm lăng không tránh khỏi của đế quốc Nguyên Mông, ông đã cùng vua cha lãnh đạo triều đình và dân chúng khẩn trương chuẩn bị về mọi mặt, nâng sức chiến đấu của quân và dân lên vượt bậc và nhờ đó đã giành thắng lợi rực rỡ trong hai lần đọ sức với 50 vạn quân giặc (1285 và 1288), lập nên chiến công lừng lẫy trên trang sử của dân tộc và của cả thế giới trong thời đại đó. Ông còn giành những thắng lợi quan trọng trong các cuộc hành binh về phía Tây và phía Nam, củng cố vững vàng biên giới của Tổ quốc. Là người nổi tiếng chan hoà và nhân ái, ông đã xây dựng một chính sách đoàn kết từ trong hoàng tộc đến ngoài muôn dân, thực hiện chủ trương "nới sức dân", đề bạt và tuyển dụng người có tài bằng thi cử để bổ sung cho chế độ thế tập, nới rộng tinh thần dân chủ. Dưới triều đại ông, hai cuộc hội nghị nổi tiếng được ghi vào sử sách là hội nghị các tướng lĩnh ở Bình Than và hội nghị những người già cả trong cả nước ở Diên Hồng để bàn mưu kế, tỏ quyết tâm chống giặc. Có thể nói ông là một vị vua có tinh thần "thân dân" nhất đời Trần.

Trần Nhân Tông còn là một nhà văn hoá, nhà thơ xuất sắc ở thế kỷ XIII. Ông đã sáng lập ra dòng thiền Trúc Lâm ở Việt Nam, đáp ứng một nhu cầu sinh hoạt tinh thần của người Việt đương thời, mặt khác cũng nhằm góp phần vào việc xây dựng một nước Đại Việt có quy mô bề thế, có văn hoá văn minh độc lập, chống lại những ảnh hưởng ngoại lai, phi dân tộc. Riêng trong lĩnh vực thơ văn, ông là một nhà thơ có phong cách. Thơ ông có sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa cảm quan triết học và cảm quan thế sự, có tinh thần lạc quan, yêu đời, tấm lòng vị tha của một nhân cách cỡ lớn và sự rung động tinh tế, lòng yêu tự do thích thảng của một nhà nghệ sĩ. Ở đấy cũng thể hiện sự hoà hợp khó chia tách giữa một ngòi bút vừa cung đình vừa bình dị, dân dã, có cả những kiến thức sách vở uyên bác lẫn với sự từng trải lịch lãm.

Vào năm 1293, Trần Nhân Tông nhường ngôi cho con và nhận tước vị Thái thượng hoàng. Từ đây ông bắt đầu đi sâu vào Phật học. Nhưng mãi đến 1298 ông mới thật khoác áo nhà sư đi thuyết pháp các nơi, chu du khắp đất nước, vào đến tận kinh đô nước Chiêm Thành rồi mới trở về lên tu ở núi Yên Tử, lấy pháp hiệu là Hương Vân đại đầu đà, hoặc còn gọi là Trúc Lâm đại đầu đà, được người đương thời tôn xưng là Giác hoàng Điều ngự. Ông mất ngày 3 tháng 11 năm Mậu Thân (16-11-1308) tại am Ngoạ Vân trên núi Yên Tử. - Theo thơ văn Lý Trần

[M Mít Đặc]

Mộng sơn trung Nguyễn Trãi



蒙山中 - 阮廌

清虛洞裡竹千竿
飛瀑霏霏落鏡寒
昨夜月明天似水
夢騎黃鶴上仙壇

Mộng sơn trung - Nguyễn Trãi

Thanh hư động lý trúc thiên can ;
Phi bộc phi phi lạc kính hàn.
Tạc dạ nguyệt minh thiên tự thủy,
Mộng kỵ hoàng hạc thượng tiên đàn

Giấc mộng trong núi

Thanh Hư nghìn trúc bao quanh
Thác tuôn bụi nước lạnh căm khói lồng
Đêm qua mây bạc trăng trong
Ta mơ cưởi hạc thong dong tiên đàn

Badmonk - Tâm Nhiên

Thanh hư: cái động, thung lũng trong núi Côn Sơn ở xã Chi Ngại huyện Chí Linh, do Trần Nguyên Đán kinh dinh, có bia khắc ba chữ :Thanh hư động theo bút tích của Nguyễn Trãi, hiện nay hãy còn
清虛洞 Thanh Hư động: nằm ở núi vùng Côn Sơn nơi ông ngoại Nguyễn Trãi là Thượng tướng Trần Nguyên Đán về dưỡng lão

[M Mít Đặc]

U CƯ Nguyễn Du



幽居 - 阮攸

桃花桃葉落紛紛
門掩斜扉一院貧
住久頓忘身是客
年深更覺老隨身
異鄉養拙初防俗
亂世全生久畏人
流落白頭成底事
西風吹倒小烏巾

U CƯ - Nguyễn Du

Đào hoa đào diệp lạc phân phân
Môn yểm tà phi nhất viện bần
Trú cửu đốn vong thân thị khách
Niên thâm cánh giác lão tùy thân
Dị hương dưỡng chuyết sơ phòng tục
Loạn thế toàn sinh cửu úy nhân
Lưu lạc bạch đầu thành để sự
Tây phong xuy đảo tiểu ô cân

Sống Nơi Vắng Lặng

Đào rơi lá tiếp rụng cùng hoa
Cổng xiêu tường mục lạnh mái nhà
Ở trọ quên đành thân lữ khách
Đời tàn mộng đẹp ngại tuổi già
Tha hương giả dại sầu hận củ
Loạn lạc sợ thêm chốn ta bà
Nổi chìm lưu lạc giờ bạc tóc
Khăn lỏng rơi cùng ngọn gió qua

Badmonk - Tâm Nhiên

[huyrobocon]

Đề tài: Cổ Thi - Đường Thi Gởi Trả lời Bài mới

Thơ rất hay!

[M Mít Đặc]

Đề Trình Xử Sĩ vân oa đồ Nguyễn Trãi




題程處士雲窩圖 - 阮廌

佳客相逢日抱琴
故山歸去興何深
香浮瓦鼎風生樹
月照苔磯竹滿林
洗盡塵襟花外茗
喚回午夢枕邊禽
日長隱几忘言處
人與白雲誰有心

Đề Trình Xử Sĩ vân oa đồ - Nguyễn Trãi

Giai khách tương phùng nhật bão cầm ,
Cố sơn qui khứ hứng hà thâm.
Hương phù ngõa đỉnh phong sinh thụ ,
Nguyệt chiếu đài ky trúc mãn lâm.
Tẩy tận trần khâm hoa ngoại mính ,
Hoán hồi ngọ mộng chẩm biên cầm.
Nhật trường ẩn kỷ vong ngôn xứ ,
Nhân dữ bạch vân thùy hữu tâm


VIẾT Ở AM MÂY TRÌNH XỬ SỈ

Bạn đến ôm đàn sau đồi vắng,
Núi củ ta về nghiêng nẻo mây .
Gió lẫn tàn hương sau tán lá,
Trăng xuống ghềnh rêu trúc phủ dày .
Duyên ẩn trà thơm hoa bên dậu
Tỉnh mộng chim kêu giấc ngủ ngày .
Ngày dài tựa ghế cười không nói ,
Ta có lòng hay mây trắng bay ...

Badmonk - Tâm Nhiên

[M Mít Đặc]

Ngọ Thụy Huyền Quang




午 睡 - 玄光

雨過溪山淨
楓林一夢涼
反觀塵世介
開眼醉茫茫

Ngọ Thụy - Huyền Quang

Vũ quá khê sơn tịnh
Phong lâm nhất mộng lương
Phản quang trần thế giới
Khai nhãn túy mang mang

GIÂC NGỦ TRƯA

Tạnh mưa khe núi thì thào
Rừng phong nổi gió chiêm bao đầy trời
Quay nhìn cỏi thế nhân đời
Say nơi con mắt chơi vơi nỗi lòng

Badmonk - Tâm Nhiên


Huyền Quang (玄光), 1254-1334, tên thật là Lý Đạo Tái (李道載), người hương Vạn Tải, châu Nam Sách, lộ Lạng Giang. Nay là làng Thái Bảo, huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh. Học giỏi, đỗ cả thi hương, thi hội. Ông đỗ đệ nhất giáp tiến sĩ (trạng nguyên) khoa thi năm 1272 ? hay 1274?[2] và được bổ làm việc trong Viện Nội Hàn của triều đình, tiếp sư Bắc triều, nổi tiếng văn thơ. Sau này từ chức đi tu, theo Trần Nhân Tông lên Trúc Lâm. Là một Thiền sư Việt Nam, tổ thứ ba dòng Trúc Lâm Yên Tử. Ông là một nhà thơ lớn với nhiều bài thơ còn được lưu lại. Cùng với Trúc Lâm Đầu Đà Trần Nhân Tông và Pháp Loa, ông được xem là một Đại thiền sư của Việt Nam và người ta xem ông và hai vị nêu trên ngang hàng với sáu vị tổ của Thiền tông Trung Quốc hoặc 28 vị tổ của Thiền Ấn Độ.

Theo Tam tổ thực lục (三祖實錄), mẹ của Huyền Quang là Lê Thị hay đến chùa Ngọc Hoàng cầu nguyện vì tuổi đã 30 mà chưa có con. Đầu năm Giáp Dần 1254, vị trụ trì chùa Ngọc Hoàng là Huệ Nghĩa mơ thấy "các toà trong chùa đèn chong sáng rực, chư Phật tôn nghiêm, Kim Cương Long Thần la liệt đông đúc. Đức Phật chỉ Tôn giả A-nan-đà bảo: 'Ngươi hãy tái sinh làm pháp khí Đông Độ và phải nhớ lại duyên xưa.'" Năm ấy Lê Thị sinh Huyền Quang. Lớn lên Sư dung mạo dị thường, làm quan đến chức Hàn Lâm.

Một hôm, Sư cùng vua Trần Anh Tông đến chùa Vĩnh Nghiêm huyện Phượng Nhãn, nghe Thiền sư Pháp Loa giảng kinh, liền nhớ lại "duyên xưa", xin xuất gia thụ giáo (có tài liệu nói Sư thụ giáo với Bảo Phác ở chùa Vũ Ninh). Sư được cử làm thị giả của Trúc Lâm Đầu Đà và được ban pháp hiệu là Huyền Quang.

Sau, Sư theo lời phó chúc của Trúc Lâm trụ trì chùa Vân Yên (nay là chùa Hoa Yên) trên núi Yên Tử. Vì đa văn bác học, tinh thông đạo lí nên tăng chúng đua nhau đến học.

Niên hiệu Đại Khánh thứ 4 (1317), Sư được Pháp Loa truyền y của Trúc Lâm và tâm kệ. Sau khi Pháp Loa tịch (1330), Sư kế thừa làm Tổ thứ ba của thiền phái Trúc Lâm nhưng vì tuổi đã cao nên Sư giao phó trách nhiệm lại cho Quốc sư An Tâm.

Sư đến trụ trì Thanh Mai Sơn sáu năm, sau dời sang Côn Sơn giáo hoá. Ngày 23 tháng 1 năm Giáp Tuất (1334), Sư viên tịch, thọ 80 tuổi. Vua Trần Minh Tông sắc thuỵ là Trúc Lâm Thiền Sư Đệ Tam Đại, đặc phong Từ Pháp Huyền Quang Tôn Giả. - Theo Wikipedia

[M Mít Đặc]

Thạch thất Huyền Quang



石室 - 玄光

半閒石室和雲住
一嶺 衣經歲寒
僧在禪牀經在案
爐殘骨葖日心肝

Thạch thất - Huyền Quang

Bán gian thạch thất hòa vân trụ
Nhất lĩnh xối y kinh tuế hàn
Tăng tại thiền sàng kinh tại án
Lô tàn cốt đột nhật tâm can

AM ĐÁ

Nửa gian thạch thất lẫn cùng mây
Áo mõng bao đông lạnh phủ đầy
Sư tọa sàng thiền kinh trên án
Bếp lạnh tàn tro Tâm hiển bày

Nửa gian nhà đá trong mây
Áo nâu sờn mõng mấy lần đông qua
Thư phòng sư tọa kiết già
Bếp tàn tro lạnh Tâm đà nở hoa

Badmonk - Tâm Nhiên

[M Mít Đặc]

Đề đạo sĩ Thủy Vân am kỳ 1 Lê Thánh Tông



題 道 仕 水 雲 菴 期 一 黎 聖 宗

数 緣 隐 隐 白 雲 洼 ，
疑 是 孤 山 處 仕 家 。
夕 霁 在 天 風 忽 起 ，
残 霞 照 水 雁 横 沙 。

Đề đạo sĩ Thủy Vân am kỳ 1 - Lê Thánh Tông

Sổ duyên ẩn ẩn bạch vân oa,
Nghi thị cô sơn xử sĩ gia.
Tịch tễ tại thiên phong hốt khởi,
Tàn hà chiếu thuỷ nhạn hoành sa.

VIẾT Ở AM THỦY VÂN ĐẠO SỈ LẦN THỨ NHẤT

Nép triền thung lũng lẫn cùng mây,
Ngỡ nhà Xử sỉ dựa núi này.
Hoàng hôn lạnh gió, gió đùn gió,
Ráng đỏ nước lồng cánh nhạn bay.

Badmonk - Tâm nhiên


Lê Thánh Tông (黎聖宗) là vua thứ tư nhà Hậu Lê, tên huý Lê Tư Thành (黎思誠), còn có tên húy khác là Lê Hạo (黎灝), sinh ngày 20-07-1442, tại chùa Huy Văn nay quận Đống Đa, thành phố Hà Nội. Ông là con Lê Thái Tông và bà Ngô Thị Ngọc Dao. Cháu nội vua Lê Thái Tổ.

Lúc trước được phong là Bình Nguyên vương, sau đổi thành Gia vương. Khi Lê Nghi Dân bị truất phế (1459) ông được Nguyễn Xí cùng một nhóm đại thần đưa lên ngôi vào năm Canh Thìn (1460) khi ông 18 tuổi. Ông được đánh giá là một trong những vị vua tài ba trong lịch sử Việt Nam

Ông thông minh, thông hiểu nhiều môn học thuật. Triều đại ông thịnh vượng với nhiều cải cách về kinh tế, chính trị, văn hóa. Ông tự xưng là Thiên Nam động chủ, hoặc Đạo Am chủ nhân, lập ra Tao Đàn gồm 28 vị đại thần đứng đầu, gọi là Nhị thập bát tú, mà ông là Tao Đàn đô nguyên soái.

Năm Đinh Tỵ ngày 10-1 ông mất (3-3-1497 Dương lịch), hưởng dương 55 tuổi, ở ngôi 37 năm, đổi niên hiệu hai lần:

Quang Thuận 1460-1469. Hồng Đức 1470-1497.