Thông báo Quan trọng

**CONHAKO** · 22-06-2010, 05:06 AM

"Chợ" nhà cổ xứ Quảng

..::~Trích dẫn nguyên văn bởi hoangvu View Post

Về Đâu Những Mái Rêu Phong

.................................................. ................

Đi chợ nhà cổ Quảng Nam
Ngôi nhà của cụ Anh còn may mắn, chứ hiện nay theo kết quả khảo sát ở 8 huyện của tỉnh Quảng Nam, có độ 350 nhà cổ ở Quảng Nam bị hư hỏng nặng, hầu hết có niên đại từ thế kỷ 18. Trong đó có ngôi nhà Lá Mái của ông Nguyễn Sắt ở thôn Mỹ An, xã Đại Quang, huyện Đại Lộc, đã có 6 đời ở, được xem là nhà rường lớn nhất còn lại ở Quảng Nam. Nhà dài 16 mét, cao hơn 5 mét, 3 gian chái hồi là chái đôi do thợ Kim Bồng dựng.

Ngoài ra còn một số nhà cổ đáng chú ý như nhà ông Lê Văn Quán ở thôn Đại Đồng, Đại Lộc, và một gia đình ở Tam nghĩa, huyện Núi Thành có tới bốn ngôi nhà cổ cùng trong một khuôn viên. Phần lớn các ngôi nhà cổ trên đang trong tình trạng hư hỏng nặng và chủ nhân của nó không có tiền để tu sửa. Tính ra chỉ có 1/1.000 nhà cổ tỉnh Quảng Nam được tài trợ trùng tư.Số còn lại thì được dời ra để mua bán trên Quốc lộ 1 gần thị trấn Vĩnh Điện, Điện Bàn.

Chợ nhà rường cổ Quảng Nam bày cả ra hai bên đường trên khoảng đất khá rộng. Chợ này hoạt động rầm rộ cách đây khoảng 3 năm. Ban đầu nhỏ lẻ, tự phát, sau phát triển thành Công ty Tư vấn Thiết kế nhà gỗ Quang Vĩnh. Đến đây, nếu sẵn tiền, bạn có thể mua bất cứ giờ nào một ngôi nhà rường cổ có tuổi 100 năm, 3 gian, 2 chái, hoặc 5 gian, 2 chái cùng những cấu trúc đi kèm như nhà cầu nhà lẫm- gian sau cùng dùng để chứa lúa, tràng kỷ, liễn, đối, tủ chè, sập, phản, hạc gỗ, cối xay bột, cối giã gạo bằng đá...

Ông chủ của chợ nhà cổ này tên là Lê Văn Tăng, được ca ngợi như một nhà phục chế tận tâm, một doanh nhân năng động trong việc buôn bán nhà cổ. Nhờ nhà cổ mà ông Tăng đã trở thành tỷ phú. Lúc nào ở mặt tiền chợ nhà cổ này cũng có khoảng 7, 8 ngôi nhà cổ được trưng bày ngoài trời sát với lề đường.Hàng chục thợ mộc, thợ sơn đang đục đẽo, sơn phết lại mấy cái tủ thuốc bắc hay mấy gốc cột đã xuống nước. Phía trước chỉ là phần trưng bày cho khách coi chơi, còn đồ thật nằm ở phía sau. Vừa hỏi câu đầu tiên, ông chủ đã cho thợ dẫn vào ngay trung tâm chợ nằm khuất sau mặt đường. Mấy ngôi nhà dựng phía trước mặt tiền chẳng là gì cả so với những gì khách được thấy tại đây.

Trên một bãi đất hẹp chừng 500 mét la liệt những cây cột, những tấm xuyên, trính, vì kèo cũ kỹ, chạm trổ công phu đang được thợ tu bổ, gia cố lại.

(Trích Việt Nam)

"Chợ" nhà cổ xứ Quảng

Những ngôi nhà rường trăm tuổi, những cổng ngõ cổ xưa với mái lợp tôn, mái lợp ngói cổ, tất cả được dựng lên san sát trên khu đất rộng bên quốc lộ 1A đoạn ngang xã Điện Minh, bên đường thị trấn Vĩnh Điện, Hội An (huyện Điện Bàn, Quảng Nam) chính là xưởng trùng tu “chợ” nhà cổ duy nhất có ở xứ Quảng.

Một góc xưởng trùng tu - “chợ” nhà cổ của ông Lê Văn Tăng. Một ngôi nhà cổ vừa được trùng tu và dựng lên, chờ lợp mái để tiếp tục hoàn chỉnh với rất nhiều việc còn lại

Tại đây, hàng trăm thợ mộc hì hục làm việc bên những đống gỗ ngút mắt được tháo rời từ hàng chục ngôi nhà cổ. Không ai nghĩ nhà cổ lại có ngày lại ra chợ, những ngôi nhà di sản bị bứng khỏi quê làng, bị biến thành vật cảnh.

Đưa nhà cổ ra "chợ"
Hai giờ chiều, những người thợ đang chăm chú làm việc tại xưởng, ông chủ Lê Văn Tăng hối hả đến bảo họ chuẩn bị để hai giờ sau lên xe tăng cường vào Quy Nhơn. “Công việc ở đây lúc nào cũng bận tối mắt. Xưởng ở đây với xưởng của con trai tui bên đường thị trấn Vĩnh Điện, Hội An có đến 300 thợ, số làm tại chỗ, số chia nhau đi các tỉnh, thành phố vẫn không làm hết việc. Trùng tu nhà cổ tốn công sức nhiều lắm...”, ông Tăng nói.

Ngẫm lại công việc chỉ mới bắt đầu từ mươi năm trước, ông Tăng nói chính ông cũng không ngờ dịch vụ trùng tu - mua bán nhà cổ của mình lại phát triển nhanh đến vậy. Sống nơi xứ sở những làng nghề cổ truyền nổi tiếng của xứ Quảng, ông Tăng luôn trăn trở phải làm sao vực dậy tinh hoa nghề nghiệp của người trước. Thấy những ngôi nhà cổ tàn tạ, có cái bị dỡ bỏ, lăn lóc dưới nắng mưa, lời rao bán chẳng mấy ai đáp lại, ông thử liều mua về dăm ba cái. “Thử sửa chữa, phục dựng những ngôi nhà này, có kinh nghiệm thì mở dịch vụ trùng tu nhà cổ”, nghĩ vậy ông đến làng mộc Kim Bồng kề bên tuyển thợ để vào cuộc. “Trùng tu nhà rường xưa không dễ, tui với thợ cùng kiên trì mò mẫm vừa học vừa làm. Nhưng cuối cùng rồi cũng được việc. Nhìn những ngôi nhà cổ được cứu chữa mình thấy thật sướng bụng”.

Vài năm sau, trên khoảng đất trước nhà ông ở quốc lộ 1A, những ngôi nhà rường cổ đã trùng tu được dựng lên nhanh chóng thu hút sự chú ý của nhiều người. Chưa bảng hiệu, chưa quảng cáo, nhưng chẳng bao lâu những người có nhu cầu tu sửa, mua-bán nhà cổ xứ Quảng đã tìm đến với ông Tăng, rồi thêm khách hàng các nơi khác...

Một số chi tiết chạm khắc đẹp láy mẫu từ những ngôi nhà cổ mua về được thêm vào cho ngôi nhà trùng tu. “Tay nghề về nhà cổ của thợ đời nay giỏi lắm cũng chỉ đạt mức 70% so với các phường mộc Kim Bồng, Văn Hà thời trước”, ông Tăng nói.

Những ngôi nhà cổ đủ hạng loại, đủ kiểu từ mọi vùng miền trong nước được chuyển về đây, rồi dựng lên thành những ngôi nhà cổ tinh tươm đứng kề nhau như một show-room nhà cổ lộ thiên trên khu đất rộng. Vậy là một xưởng trùng tu - “chợ” nhà cổ đầu tiên hình thành ở xứ Quảng. “Tui phải rất vất vả mới đảm đương nổi loại công việc khó ăn này. Cũng may tui có đứa con đầu đủ sức chia sẻ và gánh vác công việc. Mấy năm nay công việc của cha con tui phát triển mạnh ở các thành phố lớn, tận Hà Nội, TP.HCM...”, ông Tăng nói.

Trăn trở từ "chợ"
“Hút hàng”, anh Lê Quang Vĩnh - con ông Tăng, nhận định ngắn gọn về nguồn nhà cổ mà cha con anh cần mua vào. Sau dăm sáu năm được thu mua mạnh, lượng nhà cổ bán ra ở xứ Quảng cạn dần, cả ông Tăng và anh Vĩnh phải tìm mua thêm ở các tỉnh khác. “Nhiều ngôi nhà cổ khi được chủ nhà rao bán đã hư hại quá nặng. Nhiều nhà mua chỉ để lấy gỗ, có khi chúng tôi phải mua hai ba nhà dồn vào làm thành một ngôi nhà hoàn chỉnh”, ông Tăng cho biết. Ông Tăng ước tính 10 năm qua đã mua vào trên 1.000 ngôi nhà cổ cốt chỉ để lấy xác, lấy gỗ đập vào việc trùng tu.

Sau sự “mở màn” của một số người “chơi” mua nhà cổ dựng bên ngôi biệt thự hiện đại, đến lượt các dịch vụ khách sạn, ẩm thực, du lịch cũng đặt mua nhà cổ về dựng ở điểm kinh doanh để tăng độ hấp dẫn cho dịch vụ. Nhu cầu tăng lên, nhà cổ càng được săn lùng, nhất là những ngôi nhà đẹp, ít hư hại. “Để có đủ gỗ trùng tu, ngoài số mua từ xác nhà, mấy năm nay cha con tui phải mua thêm gỗ ở các xưởng...”, ông Tăng cho biết.
“Chợ” đông, hàng đắt, những ngôi nhà cổ đẹp dần dà cũng trôi về xưởng - “chợ” nhà cổ của mình, trong niềm vui vì công cuộc kinh doanh trôi chảy cả ông Tăng và anh Vĩnh đều tâm sự nhiều lúc bán được một căn nhà họ rất day dứt, vì “nhà cổ được cứu chỉ có giá trị, có ý nghĩa đích thực khi được đứng nguyên chỗ mà nó được làm ra, dựng lên ngày trước”.

“Tui đang trùng tu, thêm vào một số mảng điêu khắc hoành tráng cho ngôi nhà của một khách hàng ở huyện Sông Hinh, tỉnh Phú Yên, số tiền đến 500 triệu đồng, có nhà còn cho giá cao hơn nữa. Làm cho họ, nghĩ đến mấy ông bà cụ mòn mỏi trong những ngôi nhà cổ chờ sập mà chạnh lòng, giá như họ có được chừng dăm bảy chục triệu đồng sửa lại ngôi nhà họ hết lòng yêu quý…”, ông Tăng bày tỏ.

Xót xa nhà cổ
1. Giữa trưa, trong ngôi nhà nằm cuối xóm ở thôn Lộc Phước (xã Đại Đồng, huyện Đại Lộc, Quảng Nam), ông Lê Văn Quán không ngả lưng được khi người mẹ tuổi sắp tròn trăm của ông kêu la vì chứng đãng trí. Ông nhìn mẹ rồi nhìn lên ngôi nhà hơn 150 tuổi, phên vách rách lỗ chỗ, mái ngói vá tôn, một số cây gỗ bị hư. “Biết có lo cũng không làm chi được, vậy mà hễ nhìn ngôi nhà là lòng tui cứ quay quắt. Giá như mình có tiền sửa lại thì đây là ngôi nhà rường đẹp không dễ có. Cả xã nay chỉ còn một...”, ông Quán nói, chỉ tay vào những họa tiết chạm trỗ rất tinh xảo.

Tuy không lớn bằng một số nhà rường cổ ở Đại Lộc, nhưng ngôi nhà ông Quán cũng rộng đến trên 130m2 với giàn cột 64 cây

Ngôi nhà ngày một xuống cấp, ông Quán chỉ có thể vá víu, chống đỡ qua ngày. “Dựa vào cây lúa để nuôi bảy tám miệng ăn ở đất này không phải dễ, trùng tu ngôi nhà này ít nhất cũng trăm triệu đồng. Tui vừa mới viết di ngôn dặn mấy đứa con phải ráng giữ nhà, chờ khi có điều kiện trùng tu...”, ông Quán nói, lục hòm lấy ra tờ chúc thư đầy nỗi niềm ở tuổi 72.

2. Bên cảnh tươi vui của làng Trung Phú (xã Điện Minh, huyện Điện Bàn, Quảng Nam), nhìn từ xa ngôi nhà của bà Võ Thị Khiết như trưng ra nét đẹp cổ xưa bên những nhà cửa tân thời trong làng. Nhưng lại gần nhìn tường vôi bị rạn nứt, mái ngói nát dột lỗ chỗ mới biết ngôi nhà tàn tạ.

Mẹ con bà cụ Võ Thị Khiết bên ngôi nhà vang tiếng một thời nhưng xuống cấp hàng chục năm nay

91 tuổi, điếc, lãng trí, bà Khiết sống dựa người con gái góa 66 tuổi cũng bị nặng tai. Từ lâu mẹ con bà Khiết phải làm ngôi nhà nhỏ kề bên để ở, ngôi nhà rường dột nát chỉ còn dùng làm nơi thờ tự ông bà. Ông Trần Huỳnh Mính, người trong dòng tộc, cho biết những người thừa kế ngôi nhà đã vào TP.HCM sinh sống từ lâu, để ngôi nhà cho mẹ con bà Khiết coi ngó từ hơn ba chục năm nay. “Xót lắm. Đây là ngôi nhà rường từng vang bóng một thời, nhóm thợ phường mộc Kim Bồng phải làm hai năm mới xong. Vậy mà anh em trong đó làm ăn khó khăn hoài, hẹn trùng tu mãi vẫn chưa được, giờ nó bị hư hại nặng quá...”, ông Mính nói như than.

3. Đi trên đường làng thân thuộc, người dân làng Mỹ An (xã Đại Quang, huyện Đại Lộc, Quảng Nam) vẫn cứ nghe là lạ khi ngang đoạn nhà ông Nguyễn Sắc thấy mất đi ngôi nhà xưa với mái ngói âm dương to lớn, uy nghi. Ông Nguyễn Hữu Tuân, con trai ông Sắc, nói cứ vài chiều ông lại đạp xe vào đây nhìn vườn cũ mà tưởng tượng lại mái nhà đã đứng ở mảnh đất này hơn trăm rưỡi năm cho đến ngày bị bán đi.

Nhà bị hư hại nặng, nếu trùng tu phải mất 150 triệu đồng. Tính tới tính lui rồi cũng phải bán lấy 90 triệu đồng, thêm vào 11 triệu đồng mới xây được ngôi từ đường trên nền cũ để hương khói ông bà. “Tính ra ngôi nhà cổ tiếng tăm xưa nay chỉ đổi được cái nhà xây cấp 4 đơn sơ vậy đó. Xót bụng lắm!”, ông Tuân than thở.

Căn nhà mua của gia đình ông Nguyễn Sắc sau khi được trùng tu - Ảnh: Huỳnh Văn Mỹ

Ngôi nhà ấy được ông Lê Văn Tăng mua và trùng tu, dài 16,43m, rộng 12,29m, cao 5,1m. Một khách Thái Lan trả giá 2 triệu USD nhưng ông Tăng nhất quyết không bán. “Cứ nghĩ giá 2 triệu USD là lớn nhưng không dễ tìm ra ngôi nhà cổ đẹp thế này, của quý là vô giá”, ông Tăng nói.

4. Họa sĩ Nguyễn Thượng Hỷ, phó trưởng phòng kỹ thuật Trung tâm Bảo tồn di sản di tích Quảng Nam, cho biết qua đợt điều tra được Viện Nghiên cứu kiến trúc trung ương cùng Tổ chức JICA của Nhật giúp tổ chức, Quảng Nam mới biết ở địa phương mình còn được chừng 350 ngôi nhà cổ, nhưng đến nay “giỏi lắm cũng chỉ còn khoảng nửa”. Ông Hỷ cho rằng một trong những giải pháp chính giúp bảo tồn nhà cổ hiệu quả là hỗ trợ kinh phí cho chủ nhà trùng tu, sửa chữa. Nhưng do chưa có cơ chế quản lý, bảo tồn cho nhà cổ tư nhân, tỉnh, huyện khó có kinh phí giúp làm việc này được.
Bà Huỳnh Thị Ngọc Thuyên - chuyên viên bảo tồn bảo tàng thuộc Trung tâm Văn hóa thông tin thể thao huyện Đại Lộc (Quảng Nam) - nói trong day dứt: “Trong số bảy ngôi nhà đoàn khảo sát lưu ý nên động viên chủ nhân cố giữ lại vì có giá trị cao thì người ta đã bán hết sáu, chỉ còn lại một thôi”.

.

Thông báo Quan trọng

Về Đâu Những Mái Rêu Phong

Về Đâu Những Mái Rêu Phong

Similar Threads

Comment