Đặc sản miền Trung qua ca dao tục ngữ

[Châu_chấu]

Dải đất miền trung nhỏ hẹp chạy dài từ Thanh Hóa cho đến Bình Thuận. Mỗi địa phương đều có phong tục, tập quán, thổ sản khác nhau và miếng ngon vật lạ chẳng bao giờ thiếu vắng khách sành ăn lựa chọn phẩm bình.Xin giới thiệu cùng bạn đọc các loại đặc sản của miền trung đã được ông bà ta chọn lựa và truyền tụng qua nhiều thế hệ. Nghệ An xưa nay nổi tiếng với cam Xã Ðoài, nhút Thanh Chương...
Ra đi anh nhớ Nghệ An
Nhớ Thanh Chương ngon nhút,
Nhớ Nam Ðàn thơm tương...
Vùng đầu nguồn Lam Giang còn có những đặc sản vùng cao như:
Tiếng đồn cá Mát sông Găng
Dẻo thơm ba lá, ngon măng chợ Cồn.
Vào đến Quảng Bình thì có các loại sơn hào hải vị, những món thượng thừa trong khoa ẩm thực:
Cửa Khổng Cửa Ròn
Nam sâm Bố Trạch Cua gạch Quảng Khê
Sò nghêu Quán Hàu Rượu dâu Thuận Lý...
Ðến Thừa Thiên - Huế bạn sẽ được thưởng thức các loại trái cây ngọt ngào, thơm ngon:
Quýt giấy Hương Cần
Cam đường Mỹ Lợi
Vải trắng Cung Diên
Nhãn lồng Phụng Tiên
Ðào tiên Thế Miếu
Thanh trà Nguyệt Biều
Dâu da làng Truồi
Hạt sen hồ Tịnh...
Vào xứ Quảng được thưởng thức tiếp các món:
Nem chả Hòa Vang Bánh tổ Hội An
Khoai lang Trà Kiệu Thơm rượu Tam Kỳ...
Trái bòn bon hay còn gọi là trái Nam trân rất quý hiếm, ngày xưa thuộc loại tiến kinh, được nhắc nhở qua câu hò tâm tình ý nhị:
Trái bòn bon trong tròn ngoài méo
Trái sầu đâu trong héo ngoài tươi
Em thương anh ít nói ít cười
Ôm duyên ngồi đợi chín mười con trăng...
Ðất Quảng nổi tiếng với món don, ngon nhất là don Vạn Tường, bởi vậy mới có câu ca: Cô gái làng Son, Không bằng tô don Vạn Tường
... Xứ Quảng còn là đất mía đường
Ai về Quảng Ngãi quê ta
Mía ngon, đường ngọt, trắng ngà, dễ ăn
Mạch nha, đường phổi, đường phèn
Kẹo gương thơm ngọt ăn quen lại nghiền
Quảng Ngãi còn nhiều đặc sản nổi tiếng khác:
Mứt gừng Ðức Phổ Bánh nổ Ðức Thành
Ðậu xanh Sơn Tịnh...
Hoặc:
Mạch nha Thi Phổ
Bánh nổ Thu Xà
Muốn ăn chà là
Lên núi Ðịnh Cương...
Rời Quảng Ngãi vào Bình Ðịnh quê hương của dừa:
Công đâu công uổng công thừa
Công đâu gánh nước tưới dừa Tam Quan
Hoặc:
Muốn ăn bánh ít lá gai
Lấy chồng Bình Ðịnh sợ dài đường đi...
Bình Ðịnh còn nổi tiếng một loại trái cây rừng, mà thuở xưa dùng để tiến kinh. Ðó là trái chà viên:
Quảng Nam nổi tiếng bòn bon
Chà viên Bình Ðịnh vừa ngon vừa lành
Chín mùi da vẫn còn xanh
Mùi thơm cơm nếp, vị thanh đường phèn...
Từ Bình Ðịnh vượt đèo Cù Mông vào đất Phú Yên, nơi nổi tiếng có xoài ngon Ðá trắng:
Xoài đá trắng Sắn phường lụa...
Phú Yên cũng là xứ đường mía, nhất là vùng La Hai, Ðồng Bò:
Tiếng đồn chợ xổm nhiều khoai
Ðất đỏ nhiều bắp La Hai nhiều đường
Nổi tiếng nhất phải nói đến sò huyết ở đầm Ô Loan, huyện Tuy An và cước cá ở thị xã Tuy Hòa đã được thi sĩ Tản Ðà ca tụng:
Phú câu cước cá, Ô Loan miếng hàu.
Vượt đèo Cả vào đất Khánh Hòa cũng có lắm hải vị sơn hào như:
Yến xào Hòn Nội Vịt lộn Ninh Hòa
Tôm hùm Ðình Ba Nai khô Diên Khánh
Cá tràu Võ Cạnh Sò huyết Thủy Triều...
Vào Phan Rí, Phan Thiết là quê hương của cá, mắm ngon được cả nước truyền tụng. Nhờ cá mắm nhiều mà có lắm cuộc tình duyên mặn mà dí dỏm:
Cô kia bớt tóc cánh tiên
Ghe bầu đi cưới một thiên cá mòi
Chẳng tin giở thử ra coi
Rau răm ở dưới cá mòi ở trên
Ở miền trung đất đai khô cằn, đồng bằng nhỏ hẹp, biển cả mênh mông, núi rừng trùng điệp, có lắm của ngon vật lạ hấp dẫn đối với khách sành ăn. Ðây là một trong những tiềm năng của ngành Du lịch Việt Nam.

[Uất Kim Hương]

Ai đã được ăn
-Đào tiên
-Sầu đâu
-Chà viên?

Nghe lạ quá! Giá mà được ăn thử nhỉ? Mình mê trái cây lắm.

[Châu_chấu]

Ai đã được ăn
-Đào tiên
-Sầu đâu
-Chà viên?

Nghe lạ quá! Giá mà được ăn thử nhỉ? Mình mê trái cây lắm.

Chị chưa ăn Sầu Đâu à? Không fải trái cây đâu chị ơi.
Sầu đâu là thứ lá nhỏ, mỏng, mọc đối xứng qua cuống của một loại cây thân gỗ cao to, cùng họ với xoan. Hằng năm, cứ vào khoảng tháng 11 đến tháng 3 âm lịch thì sầu đâu cho đọt lá và những chùm bông nhỏ li ti như hột é. Người ta hái cả lá lẫn bông bótừng bó nhỏ (ảnh) đem bán ngoài chợ. Thế là người dân địa phương lại được thưởng thức loại lá có vị độc đáo và hấp dẫn này. Ăn sầu đâu đơn giản nhất là chấm nước cá hoặc nước thịt. Xôm tụ hơn thì trộn với khô cá sặc hoặc khô cá lóc nướng xé nhỏ cùng một ít dưa leo, cà chua xắt mỏng, trộn và chấm nước mắm me. Châu Đốc là"thủ phủ" của mắm thái nổi tiếng cả nước. Có lẽ chính vì cùng là đặc sảnnên sầu đâu và mắm thái rất "ăn nhịp" khi phối trộn thành một món ăn. Vị mắm ngọt mặn hòa vị đắng sầu đâu trở thành "kỷ niệm" khó quên với khách phương xa. Nhưng khó quên nhất là khi bạn được thưởng thức gỏi sầu đâu. Cũng như bao món gỏi khác của nước ta, món này được chế biến khá công phu. Cá lóc nướng trui bằng rơm mới cho thơm, rỉa bỏ xương. Thịt ba rọi luộc chín tới, xắt sợi. Tôm thẻ luộc (nếu là tôm càng xanh nướng xé nhỏ càng ngon) lột vỏ, bỏ đầu. Khô cá sặc nướng than đước, xé nhỏ. Tất cả (ngoại trừ cá lóc) trộn đều với dưa leo, cà chua xắt mỏng, me chín, xoài sống bằm sợi, nêm nước mắm nhĩ, đường, bộtngọt vừa ăn, để 5 phút cho thấm. Sau đó cho thịt cá lóc, rau thơm cùng ớt xắt lát lên mặt là xong. Thế nhưng gỏi sầu đâu dù có được làm công phu thế nào mà nước chấm pha chế không đúng cách cũng giảm đi giá trị. Nước chấm ngon là tuyệt đối không dùng chanh, chỉ sử dụng me. Chính chén nước chấm này giúp người ta thưởng thức hết cái hương vị đậm đà của gỏi. Gỏi sầu đâu có thể dùng để ăn cơm, nhưng đãi khách với chai rượu nếp rặt thì chẳng còn gì để nói! Người tacũng có thể thưởng thức sầu đâu với cá trèn xông khói. Vị đắng của sầu đâu làm cho vị cá khô thêm ngọt.

[Uất Kim Hương]

Chị chưa ăn Sầu Đâu à? Không fải trái cây đâu chị ơi.
Sầu đâu là thứ lá nhỏ, mỏng, mọc đối xứng qua cuống của một loại cây thân gỗ cao to, cùng họ với xoan. Hằng năm, cứ vào khoảng tháng 11 đến tháng 3 âm lịch thì sầu đâu cho đọt lá và những chùm bông nhỏ li ti như hột é. Người ta hái cả lá lẫn bông bótừng bó nhỏ (ảnh) đem bán ngoài chợ. Thế là người dân địa phương lại được thưởng thức loại lá có vị độc đáo và hấp dẫn này. Ăn sầu đâu đơn giản nhất là chấm nước cá hoặc nước thịt. Xôm tụ hơn thì trộn với khô cá sặc hoặc khô cá lóc nướng xé nhỏ cùng một ít dưa leo, cà chua xắt mỏng, trộn và chấm nước mắm me. Châu Đốc là"thủ phủ" của mắm thái nổi tiếng cả nước. Có lẽ chính vì cùng là đặc sảnnên sầu đâu và mắm thái rất "ăn nhịp" khi phối trộn thành một món ăn. Vị mắm ngọt mặn hòa vị đắng sầu đâu trở thành "kỷ niệm" khó quên với khách phương xa. Nhưng khó quên nhất là khi bạn được thưởng thức gỏi sầu đâu. Cũng như bao món gỏi khác của nước ta, món này được chế biến khá công phu. Cá lóc nướng trui bằng rơm mới cho thơm, rỉa bỏ xương. Thịt ba rọi luộc chín tới, xắt sợi. Tôm thẻ luộc (nếu là tôm càng xanh nướng xé nhỏ càng ngon) lột vỏ, bỏ đầu. Khô cá sặc nướng than đước, xé nhỏ. Tất cả (ngoại trừ cá lóc) trộn đều với dưa leo, cà chua xắt mỏng, me chín, xoài sống bằm sợi, nêm nước mắm nhĩ, đường, bộtngọt vừa ăn, để 5 phút cho thấm. Sau đó cho thịt cá lóc, rau thơm cùng ớt xắt lát lên mặt là xong. Thế nhưng gỏi sầu đâu dù có được làm công phu thế nào mà nước chấm pha chế không đúng cách cũng giảm đi giá trị. Nước chấm ngon là tuyệt đối không dùng chanh, chỉ sử dụng me. Chính chén nước chấm này giúp người ta thưởng thức hết cái hương vị đậm đà của gỏi. Gỏi sầu đâu có thể dùng để ăn cơm, nhưng đãi khách với chai rượu nếp rặt thì chẳng còn gì để nói! Người tacũng có thể thưởng thức sầu đâu với cá trèn xông khói. Vị đắng của sầu đâu làm cho vị cá khô thêm ngọt.

Em giỡn mặt với chị hả Chấu? Tự nhiên kể một loạt đồ chua, làm chảy nước miếng.

[Châu_chấu]

Kaka. Châu Đốc là quê em. Jới thiệu 1 trong vài món đặc sản cho chị biết thôi. Cứ chảy nước miếng vô tư đi em khuyến mãi cho chị khăn giấy . Kaka

[Uất Kim Hương]

Kaka. Châu Đốc là quê em. Jới thiệu 1 trong vài món đặc sản cho chị biết thôi. Cứ chảy nước miếng vô tư đi em khuyến mãi cho chị khăn giấy . Kaka

Chị mời em 1 đĩa gỏi sầu đâu nè. Ai nói ở đây không có chứ? Ăn ngó cũng ngon mờ.

Sầu đâu đắng, gỏi sầu đâu chua
Ai dìa Châu đốc mời ai thử dùng
Mắm me chấm gỏi, hết xẩy luôn!
Ngọt bùi, cay đắng mình cùng chia nhau!

Hihihi....tặng em 4 câu thơ làm...gỏi nè!