Tweet
Wow!! Tiếng Việt "Ngầu"
Tiếng Việt trù phú về âm. Âm ở đây không gò bó bởi những tiếng qua thanh quản mà là âm của thiên nhiên. Nó biểu hiện một nỗi lòng, tâm tư, và mang theo không những tượng thanh mà còn tượng hình nữa!!! Nó có cường độ tăng hay giảm theo thời gian và không gian, thể hiện qua láy âm hay điệp âm.
Tiếng Việt cũng như mọi ngôn ngữ khác mượn âm kêu của loài vật mà tạo từ . Tiếng Anh con rắn phát âm "hiss", bò "moo", chim "chirp". Tiếng Việt cũng có trong ca dao dạy nấu nướng:
<DIV align=center>"con gà cục tác lá chanh
con lợn ủn ỉn mua hành cho tôi".
</DIV>
Tiếng Việt còn đi xa hơn nữa vì nó có thêm giọng. Giọng biểu hiện qua 5 dấu thanh: sắc, huyền, hỏi, ngã, và nặng. Thiếu chúng đọc nghe lơ lớ như mấy người ngoại quốc đọc chữ Việt không dấu. Thiếu nó thiếu hương vị quê nhà, một bửa ăn thiếu gia vị, lạt thèo như nước ốc!!! Có chúng không những từ Việt trở nên giàu có, mà tiếng trở nên nhạc. Ai cũng thích câu đồng vần truyền miệng từ thuở học vỡ lòng: "bà ba béo bán bánh bèo bên bãi bể bị bỏ bót ba bốn bửa", hoặc "thầy thằng Tụ toan tự tử..."
Giờ chúng ta thử đi vào từng giọng xem chỗ đứng của chúng trong văn chương Việt và hơn nữa xem chúng đan vào nhau để tạo hình tạo cảm giác. Nói chung nó có hồn!!!
Sắc lên giọng cao cao tần số, chỉ độ rung của dây thanh quản từ thấp lên cao, nó biểu hiện một cái gì ngắn ngủn, cái gì mạnh, đau lòng... một nhấn mạnh đập mạnh vào con mắt.
<DIV align=center>"Son sắt kìa ai vẫn đợi chờ":
(một hình ảnh bền vững chờ đợi của các cô.)</DIV>
Còn huyền thì ngược lại, âm xuống giọng, dài, biểu hiện lê thê, một thời gian trôi đi, một tâm tư, một thoang thoảng.
<DIV align=center>"Anh đi đường anh, tôi đường tôi"
(nghe nó não lòng làm sao; ôi, con đường mà khác đôi thì đúng là đoạn trường)
"Tình nghĩa đôi ta có thế thôi"
(cái buồn này do sự chia ly ngắn ngũi qua chữ "thế".
Một sự buông xuôi đầu hàng vì định mệnh)</DIV>
Dấu hỏi nó lắc lẻo như dáng của nó, nó không giống như làn khỏi bay lên mà nó như cành liễu rủ (không phải cành liễu héo rũ mà như cái mành buông thỏng xuống, như cờ không gió)
<DIV align=center>"Khi cao, vút tận mây mờ
khi buồn vắt vẻo bên bờ lau xanh"
</DIV>Bạn có bao giờ nghe tiếng sáo về đêm, canh khuy như sợi chỉ bay cáo vút (dấu sắc, lên lẹ) khi nó cuộn vòng lủng lẳng, vắt vẻo (dấu hỏi) theo các bờ lau bờ liễu chăng ?
Dấu ngã như cái bóng nằm xoài giữa đường, như con giun bị xéo, như cánh tay vẫy gọi nhau. Xem chữ "hỡi" trong câu sau:
<DIV align=center>"Hỡi anh đi đường cái quan
dừng chân đứng lại em than vài lời
đi đâu vội mấy Anh ơi
Công việc đã có chị tôi ở nhà"
</DIV>Mời mọc trêo ghẹo của gái Bắc kỳ là thế đó!!! Nó níu người lại, nó van lơn... Chàng nỡ lòng nào đi! (chữ nỡ dấu ngã, nói lên một sự dùng dằng : "Anh nỡ lạnh lùng đến thế sao!!!"). "Vài lời" là dấu huyền (song huyền).. thì hẳn là không ngắn được... Bạn trai không tin, rộn ràng dừng chân lại thì "vài lời" thành "thiên thu" đấy: "cánh chim giang hồ" lại biến thành "tay bồng tay bế"
Hình ảnh giữa sắc và ngã có hình ảnh khác nháu: sắc nhắn lẹ còn ngã thì dây dưa. Thi sĩ sông Vị với câu thơ:
<DIV align=center>"Hỏi ô ô mất [dấu sắc] bao giờ,
hỏi em em cứ ẫm [dấu ngã] ờ không thưa."
</DIV>Ôi! (sh***!) mất chớp nhoáng, tìm dây dưa. Em giả đò ngủ, đáp lời tiếng được tiếng không... ậm (ngậm miệng) ờ (cho xong)... thì đích thực kỹ nữ này ăn cắp rùi!!! ấy cô ta chỉ dấu thôi !!! Đồ quịt! Bà trừ nợ cho bõ ghét.. hay... Anh đến thăm mà lẳng lẳng về không quà cáp (quịt tiền [bán phấn] mua hương)...
Ôi! hãy xem dấu nặng (nó ngắn như chớ nhoáng). "chặt chịa" hầu bao nhưng nó không sắc bén như con dao, nhưng nó có lực của cái búa đập xuống. Hãy xem nỗi lòng thươnng yêu của 1 vị vua qua hai câu thơ:
<DIV align=center>"Đập cổ kính ra tìm thấy bóng
Xếp tàn y lại để dành hơi"
<DIV align=left>"Đập cổ kính ra" (để làm gì? tìm gì?) "tìm thấy bóng" (Tìm --dấu huyền-- là biểu hiện dài lê thê, một thời gian không ngắn... vật ắt là tìm không ra rồi) "Xếp tàn y lại" (nhưng vội xếp--dấu sắc--lẹ lên)"để dành hơi..." (tìm kịp không: chữ "để" sao nó thúi ruột!!!"
</DIV></DIV>Than ôi: Tình yêu của một ông vua dành cho một cung nữ đến thế ư!!! Nghe rờn rợn, Ông đã điên chăng? cổ kính, cổ quan tài lồng kính tìm lại bóng người xưa, y phục của nàng Ông sợ mất mùi hương đã cày sâu trong trái tim đỏ hồng rạo rực của Ông!!! Đối với ông, chết đâu có hết, thời gian càng lâu, như gừng càng già!!! ông đã "Đập"[dấu nặng] một nhát búa cuối cùng tìm lại bóng; phải chăng "Vang Bóng Một Thời" còn lại dư âm lòng!!
Dấu nặng đôi lúc có cụt lủn, cộc lốc làm sao đấy. Đây, cụ Phan Khôi làm thơ "Tình Già":
<DIV align=center>"...tình đôi ta thì đã nặng,
mà lấy nhau thì không đặng..
chi bằng sớm [dấu sắc] liệu [nặng] mà buông nhau..."
<DIV align=left>Ai đã có lần túng thiếu đi vay, chỉ cần nói lên "nặng nợ", dấy lên "nặng trĩu" trong lòng như cây nợ đầy qua nợ, nhất là đến kỳ nó có trái!!!. Lúc đó chỉ còn trốn... mà trốn không xong thì "thẹn". Bạn còn nhớ chữ "thẹn" chăng trong câu này:
<DIV align=center>"Quen thói phong lưu hóa phải vay
Quân tử lúc cùng thêm thẹn mặt"
</DIV></DIV></DIV>
Đưa tiếng Việt tới "tuyết vời" là âm láy (hai từ cùng âm đâu, âm chính, hoặc âm cuối), điệp từ (hau từ giống nhau, một trường hợp của láy trên mọi âm) , nhất là trong từ kép có dấu, mang lại một màu sắc, thời gian và không gian.
Từ chỉ khoảng cách như "xa", lập lại thành "xa xa", cái nhìn ngang (không dấu) hơi xa ... xa..., Nhưng "xa tít mù..." lại thành 3 chiều, tít [dấu sắc] biểu hiện nhỏ đằng xa, mù [dấu huyền] mang hình ảnh dài!!! Nhưng "núi chập trùng", "sâu hun hút"... lại có các chiều nhìn khác nhau!!!
Mặt khác láy làm thay đổi cường độ của dấu qua thí dụ:
<DIV align=center>"sè sè nắm đất bên đường".
</DIV>Cái mồ mà nó sè sè thì trông nó chắc hơi nhú lên một chút... Buồn thay! nhưng không hẳn vậy (chữ "nhú" chỉ dấu sắc đi lên cao, còn đây "sè" dấu huyền đi xuống: cái mồ xưa nó cao bây giờ nó bị ải ra theo nắng mưa và gió, kể cả người vô tình đạp lên, xoi mòn theo năm tháng. Lâu ngày không ai vun xới nó chỉ còn "sè sè".
Câu tiếp:
<DIV align=center>"Rầu rầu ngọn cỏ nửa vàng nửa xanh"
</DIV>Điệp láy trên chữ "rầu". Rầu thì rầu thêm nhưng nó ngoắc ngoải không dứt, nó rầu theo năm tháng không da diết nhưng tủi đọng -- tủi đọng như cánh cỏ úa nửa vàng nửa xanh... thì thật là thê lương... (Ai không bảo Nguyễn Du là thiên tài trên thơ Việt?!!!)
<DIV align=center>
<DIV align=left>Điệp rất "ngầu"... càng điệp thì càng có hình... và có hình khi cường độ tùy theo dấu.
</DIV>"Một đèo một đèo lại 1 đèo.."
</DIV>Vậy là 3 đèo còn gì nữa!.. Mà đèo gần thì cao, xa thấp từ từ như không gian 3 chiều vậy. Chữ "lại" --dấu nặng-- chỉ sự chán chường. không có gì thay đổi. Cảnh gì mà đèo "lại" đèo... thế mà nghe 3 lần lại thấy hình ảnh chập chùng lăn tăn như sóng biển rút dần ra xa!!!! Nữ sĩ Xuân Hương đâu có kém gì cụ Tiên Điền!
Tạm dừng láy nói về chẻ từ, tiếp sẽ bàn về láy và chẻ đan với nhau ra sao.
Điệp và láy khi chẻ từ, mang lại cho ta một hình ảnh mới, véo von nhấn mạnh và đôi khi hài hước: Mẹ mắng "đồ đĩ rạc đĩ rài"; làm gì có đĩ rạc đĩ rài, 2 loại đĩ khác nhau! đây là từ rạc rài , láy r và a với nặng và huyền, chỉ gầy xơ xác [láy nữa] ăn chơi lêu lỏng; khi khi rủa "đồ đĩ rạc rài" thì xoàng quá, mà chẻ chữ "rạc rài" bằng chữ đĩ [điệp] thì quả ư là thần tình trong âm Việt.
Hình ảnh mới có khi là than van, khó xử . Bạn còn nhớ nhà thi sĩ quịt tiền kỹ nữ bị thiến mất ô chăng? Chàng dùng chữ "đi sớm về trưa" (sớm-trưa, đi-về, gió mưa, nay-mai), than với trời đất:
<DIV align=center>Những khi dày gió mai mưa
lấy gì đi sớm về trưa với nàng
</DIV>
Khi thì hình ảnh hi vọng hơn, nhưng mang lại một khoảng cách xa xa.
<DIV align=center>"Vầng trăng ai sẻ làm đôi
Nửa in gối chiếc nửa soi dặm trường" (ND)
</DIV>Nghe xong tưởng chừng như chiếc gối bị sẻ chớ nào như "gương vỡ lại lành" Vầng trăng chỉ có một.. lúc tròn lúc khuyết à mà có khi bị che khuất một nửa... Thì ra chàng cũng nhìn thấy một nửa thôi... chàng nhìn nửa này em nửa nọ thế là lắp lại thành 1 vầng trăng tròn! May thay!
<DIV align=center>
<DIV align=left>Âm láy đi với đảo vị trí của từ tạo trí tưởng tượng dồi dào hơn:
</DIV>" ... đường về hun hút cho mắt thêm sâu.... (TCS) "
</DIV>Lạ!.. mắt sâu hoắm... chứ sao sâu hun hút, nhìn con đường dài mắt sâu? hay là con đường dài hun hút như vô tận, làm con mắt sâu. Mắt sâu vì thiếu ngủ, vì lo lắng nên thâm quầng, trông như sâu; trong khi đường dài hun hút thì tối đen.... Bạn có thấy con đường đêm không, bạn thấy con mắt sâu hay sầu dù Nhạc sĩ TCS không nói!
Đôi lúc chữ có dấu nằm đúng chỗ và biến thành "thần" chữ "ghé, nghé" chỉ một sự ngắn ngủi!!! Xem đây, cuộc chia tay lãng mạn nhẹ nhàng:
<DIV align=center>"Bóng chiều như dục cơn buồn.. [dục thì lẹ, mà buồi thì dai dẳng]
Khách đà lên ngựa, người còn nghé theo" (ND)
</DIV>Romantic sao đấy!... lò đầu ra nhìn liếc trộm ư! mắc cở ư! ngấp nghé cái gì? tuổi mộng mơ trăng tròn khi chớm yêu? như hoa mới nở, sao tan nhanh thế!!!
Có khi chữ có dấu thành trung tâm của điều muốn nói (xem chữ "ngỏng" trong hai câu thơ sau):
<DIV align=center>"Trên ghế bà đầm ngoi đít vịt
Dưới sân ông cử ngỏng đầu rồng!!!"
</DIV>
Bạn tưởng tượng ra cảnh ra trường. Trên bục cao bà đầm Tây hớ hênh ( ắt là mặc váy: "đít đàn bà bằng 3 cái thúng") nghiêng mình lòi khu ra ngoài, còn dưới trông lên các ông cử thi đậu, chờ lãnh bằng hay ban khen gì đó, thì chỉ ngóng lên ... mà ngỏng đầu rồng.. thì ra mấy ông mới đội nón "graduation" chuồn chuồn của quan văn, có hình rồng (của vua ban). Tại sao lại "ngỏng" lên? Eo ui.. làm đàn ông mới hiểu được, sáng sáng "công ngủ" mà ngỏng với ngổng là anh em sinh đôi mà thôi!!! Còn các chị đã từng nuôi gà vịt sẽ hiểu khi chúng toẹt ra, cái khu của nó lép nhép ra sao!!!!
Phải chăng đây là lời cay cú của ông Tú (Xương) thi trượt châm biếm ông Cử mới thi đậu!!!
Hỡi bạn đọc của tôi ơi!.. Bạn nhớ nhé: "Ngước lên trời, gục xuống bàn" "lẳng lơ ẻo lả, ngả ngớn" "sè sè, chua chua"... Nhưng bạn nên thử dùng, xem hiệu quả ra sao: thay vì nói "Anh chết mê mệt vì Em", thì nên chẻ "mê-mệt", điệp chữ "chết" thành: "Anh chết mê chết mệt"
Đừng nói "em khóc" vì chỉ có 1 dấu sắc... mà nói "Em thổn thức" hay "Em nghẹn ngào"... vừa là hỏi và sắc, nặng với huyền, thêm cùng âm đầu th, ng....
Xa hơn nữa, bạn nào có gia đình thì thử kể lại bài này cho mấy con em "Mỹ vàng" xem nó còn "nghếch đầu bĩu môi" mà chê tiếng nói của dân Giao Chỉ là tiếng mọi hay gật gật [dấu nặng điệp chữ] cái đầu xuýt xoa [láy] kêu lên "wow! cool! I didn't know that"!
(Bài viết trích từ Link 6do mviet biên soạn)
Tiếng Việt trù phú về âm. Âm ở đây không gò bó bởi những tiếng qua thanh quản mà là âm của thiên nhiên. Nó biểu hiện một nỗi lòng, tâm tư, và mang theo không những tượng thanh mà còn tượng hình nữa!!! Nó có cường độ tăng hay giảm theo thời gian và không gian, thể hiện qua láy âm hay điệp âm.
Tiếng Việt cũng như mọi ngôn ngữ khác mượn âm kêu của loài vật mà tạo từ . Tiếng Anh con rắn phát âm "hiss", bò "moo", chim "chirp". Tiếng Việt cũng có trong ca dao dạy nấu nướng:
<DIV align=center>"con gà cục tác lá chanh
con lợn ủn ỉn mua hành cho tôi".
</DIV>
Tiếng Việt còn đi xa hơn nữa vì nó có thêm giọng. Giọng biểu hiện qua 5 dấu thanh: sắc, huyền, hỏi, ngã, và nặng. Thiếu chúng đọc nghe lơ lớ như mấy người ngoại quốc đọc chữ Việt không dấu. Thiếu nó thiếu hương vị quê nhà, một bửa ăn thiếu gia vị, lạt thèo như nước ốc!!! Có chúng không những từ Việt trở nên giàu có, mà tiếng trở nên nhạc. Ai cũng thích câu đồng vần truyền miệng từ thuở học vỡ lòng: "bà ba béo bán bánh bèo bên bãi bể bị bỏ bót ba bốn bửa", hoặc "thầy thằng Tụ toan tự tử..."
Giờ chúng ta thử đi vào từng giọng xem chỗ đứng của chúng trong văn chương Việt và hơn nữa xem chúng đan vào nhau để tạo hình tạo cảm giác. Nói chung nó có hồn!!!
Sắc lên giọng cao cao tần số, chỉ độ rung của dây thanh quản từ thấp lên cao, nó biểu hiện một cái gì ngắn ngủn, cái gì mạnh, đau lòng... một nhấn mạnh đập mạnh vào con mắt.
<DIV align=center>"Son sắt kìa ai vẫn đợi chờ":
(một hình ảnh bền vững chờ đợi của các cô.)</DIV>
Còn huyền thì ngược lại, âm xuống giọng, dài, biểu hiện lê thê, một thời gian trôi đi, một tâm tư, một thoang thoảng.
<DIV align=center>"Anh đi đường anh, tôi đường tôi"
(nghe nó não lòng làm sao; ôi, con đường mà khác đôi thì đúng là đoạn trường)
"Tình nghĩa đôi ta có thế thôi"
(cái buồn này do sự chia ly ngắn ngũi qua chữ "thế".
Một sự buông xuôi đầu hàng vì định mệnh)</DIV>
Dấu hỏi nó lắc lẻo như dáng của nó, nó không giống như làn khỏi bay lên mà nó như cành liễu rủ (không phải cành liễu héo rũ mà như cái mành buông thỏng xuống, như cờ không gió)
<DIV align=center>"Khi cao, vút tận mây mờ
khi buồn vắt vẻo bên bờ lau xanh"
</DIV>Bạn có bao giờ nghe tiếng sáo về đêm, canh khuy như sợi chỉ bay cáo vút (dấu sắc, lên lẹ) khi nó cuộn vòng lủng lẳng, vắt vẻo (dấu hỏi) theo các bờ lau bờ liễu chăng ?
Dấu ngã như cái bóng nằm xoài giữa đường, như con giun bị xéo, như cánh tay vẫy gọi nhau. Xem chữ "hỡi" trong câu sau:
<DIV align=center>"Hỡi anh đi đường cái quan
dừng chân đứng lại em than vài lời
đi đâu vội mấy Anh ơi
Công việc đã có chị tôi ở nhà"
</DIV>Mời mọc trêo ghẹo của gái Bắc kỳ là thế đó!!! Nó níu người lại, nó van lơn... Chàng nỡ lòng nào đi! (chữ nỡ dấu ngã, nói lên một sự dùng dằng : "Anh nỡ lạnh lùng đến thế sao!!!"). "Vài lời" là dấu huyền (song huyền).. thì hẳn là không ngắn được... Bạn trai không tin, rộn ràng dừng chân lại thì "vài lời" thành "thiên thu" đấy: "cánh chim giang hồ" lại biến thành "tay bồng tay bế"
Hình ảnh giữa sắc và ngã có hình ảnh khác nháu: sắc nhắn lẹ còn ngã thì dây dưa. Thi sĩ sông Vị với câu thơ:
<DIV align=center>"Hỏi ô ô mất [dấu sắc] bao giờ,
hỏi em em cứ ẫm [dấu ngã] ờ không thưa."
</DIV>Ôi! (sh***!) mất chớp nhoáng, tìm dây dưa. Em giả đò ngủ, đáp lời tiếng được tiếng không... ậm (ngậm miệng) ờ (cho xong)... thì đích thực kỹ nữ này ăn cắp rùi!!! ấy cô ta chỉ dấu thôi !!! Đồ quịt! Bà trừ nợ cho bõ ghét.. hay... Anh đến thăm mà lẳng lẳng về không quà cáp (quịt tiền [bán phấn] mua hương)...
Ôi! hãy xem dấu nặng (nó ngắn như chớ nhoáng). "chặt chịa" hầu bao nhưng nó không sắc bén như con dao, nhưng nó có lực của cái búa đập xuống. Hãy xem nỗi lòng thươnng yêu của 1 vị vua qua hai câu thơ:
<DIV align=center>"Đập cổ kính ra tìm thấy bóng
Xếp tàn y lại để dành hơi"
<DIV align=left>"Đập cổ kính ra" (để làm gì? tìm gì?) "tìm thấy bóng" (Tìm --dấu huyền-- là biểu hiện dài lê thê, một thời gian không ngắn... vật ắt là tìm không ra rồi) "Xếp tàn y lại" (nhưng vội xếp--dấu sắc--lẹ lên)"để dành hơi..." (tìm kịp không: chữ "để" sao nó thúi ruột!!!"
</DIV></DIV>Than ôi: Tình yêu của một ông vua dành cho một cung nữ đến thế ư!!! Nghe rờn rợn, Ông đã điên chăng? cổ kính, cổ quan tài lồng kính tìm lại bóng người xưa, y phục của nàng Ông sợ mất mùi hương đã cày sâu trong trái tim đỏ hồng rạo rực của Ông!!! Đối với ông, chết đâu có hết, thời gian càng lâu, như gừng càng già!!! ông đã "Đập"[dấu nặng] một nhát búa cuối cùng tìm lại bóng; phải chăng "Vang Bóng Một Thời" còn lại dư âm lòng!!
Dấu nặng đôi lúc có cụt lủn, cộc lốc làm sao đấy. Đây, cụ Phan Khôi làm thơ "Tình Già":
<DIV align=center>"...tình đôi ta thì đã nặng,
mà lấy nhau thì không đặng..
chi bằng sớm [dấu sắc] liệu [nặng] mà buông nhau..."
<DIV align=left>Ai đã có lần túng thiếu đi vay, chỉ cần nói lên "nặng nợ", dấy lên "nặng trĩu" trong lòng như cây nợ đầy qua nợ, nhất là đến kỳ nó có trái!!!. Lúc đó chỉ còn trốn... mà trốn không xong thì "thẹn". Bạn còn nhớ chữ "thẹn" chăng trong câu này:
<DIV align=center>"Quen thói phong lưu hóa phải vay
Quân tử lúc cùng thêm thẹn mặt"
</DIV></DIV></DIV>
Đưa tiếng Việt tới "tuyết vời" là âm láy (hai từ cùng âm đâu, âm chính, hoặc âm cuối), điệp từ (hau từ giống nhau, một trường hợp của láy trên mọi âm) , nhất là trong từ kép có dấu, mang lại một màu sắc, thời gian và không gian.
Từ chỉ khoảng cách như "xa", lập lại thành "xa xa", cái nhìn ngang (không dấu) hơi xa ... xa..., Nhưng "xa tít mù..." lại thành 3 chiều, tít [dấu sắc] biểu hiện nhỏ đằng xa, mù [dấu huyền] mang hình ảnh dài!!! Nhưng "núi chập trùng", "sâu hun hút"... lại có các chiều nhìn khác nhau!!!
Mặt khác láy làm thay đổi cường độ của dấu qua thí dụ:
<DIV align=center>"sè sè nắm đất bên đường".
</DIV>Cái mồ mà nó sè sè thì trông nó chắc hơi nhú lên một chút... Buồn thay! nhưng không hẳn vậy (chữ "nhú" chỉ dấu sắc đi lên cao, còn đây "sè" dấu huyền đi xuống: cái mồ xưa nó cao bây giờ nó bị ải ra theo nắng mưa và gió, kể cả người vô tình đạp lên, xoi mòn theo năm tháng. Lâu ngày không ai vun xới nó chỉ còn "sè sè".
Câu tiếp:
<DIV align=center>"Rầu rầu ngọn cỏ nửa vàng nửa xanh"
</DIV>Điệp láy trên chữ "rầu". Rầu thì rầu thêm nhưng nó ngoắc ngoải không dứt, nó rầu theo năm tháng không da diết nhưng tủi đọng -- tủi đọng như cánh cỏ úa nửa vàng nửa xanh... thì thật là thê lương... (Ai không bảo Nguyễn Du là thiên tài trên thơ Việt?!!!)
<DIV align=center>
<DIV align=left>Điệp rất "ngầu"... càng điệp thì càng có hình... và có hình khi cường độ tùy theo dấu.
</DIV>"Một đèo một đèo lại 1 đèo.."
</DIV>Vậy là 3 đèo còn gì nữa!.. Mà đèo gần thì cao, xa thấp từ từ như không gian 3 chiều vậy. Chữ "lại" --dấu nặng-- chỉ sự chán chường. không có gì thay đổi. Cảnh gì mà đèo "lại" đèo... thế mà nghe 3 lần lại thấy hình ảnh chập chùng lăn tăn như sóng biển rút dần ra xa!!!! Nữ sĩ Xuân Hương đâu có kém gì cụ Tiên Điền!
Tạm dừng láy nói về chẻ từ, tiếp sẽ bàn về láy và chẻ đan với nhau ra sao.
Điệp và láy khi chẻ từ, mang lại cho ta một hình ảnh mới, véo von nhấn mạnh và đôi khi hài hước: Mẹ mắng "đồ đĩ rạc đĩ rài"; làm gì có đĩ rạc đĩ rài, 2 loại đĩ khác nhau! đây là từ rạc rài , láy r và a với nặng và huyền, chỉ gầy xơ xác [láy nữa] ăn chơi lêu lỏng; khi khi rủa "đồ đĩ rạc rài" thì xoàng quá, mà chẻ chữ "rạc rài" bằng chữ đĩ [điệp] thì quả ư là thần tình trong âm Việt.
Hình ảnh mới có khi là than van, khó xử . Bạn còn nhớ nhà thi sĩ quịt tiền kỹ nữ bị thiến mất ô chăng? Chàng dùng chữ "đi sớm về trưa" (sớm-trưa, đi-về, gió mưa, nay-mai), than với trời đất:
<DIV align=center>Những khi dày gió mai mưa
lấy gì đi sớm về trưa với nàng
</DIV>
Khi thì hình ảnh hi vọng hơn, nhưng mang lại một khoảng cách xa xa.
<DIV align=center>"Vầng trăng ai sẻ làm đôi
Nửa in gối chiếc nửa soi dặm trường" (ND)
</DIV>Nghe xong tưởng chừng như chiếc gối bị sẻ chớ nào như "gương vỡ lại lành" Vầng trăng chỉ có một.. lúc tròn lúc khuyết à mà có khi bị che khuất một nửa... Thì ra chàng cũng nhìn thấy một nửa thôi... chàng nhìn nửa này em nửa nọ thế là lắp lại thành 1 vầng trăng tròn! May thay!
<DIV align=center>
<DIV align=left>Âm láy đi với đảo vị trí của từ tạo trí tưởng tượng dồi dào hơn:
</DIV>" ... đường về hun hút cho mắt thêm sâu.... (TCS) "
</DIV>Lạ!.. mắt sâu hoắm... chứ sao sâu hun hút, nhìn con đường dài mắt sâu? hay là con đường dài hun hút như vô tận, làm con mắt sâu. Mắt sâu vì thiếu ngủ, vì lo lắng nên thâm quầng, trông như sâu; trong khi đường dài hun hút thì tối đen.... Bạn có thấy con đường đêm không, bạn thấy con mắt sâu hay sầu dù Nhạc sĩ TCS không nói!
Đôi lúc chữ có dấu nằm đúng chỗ và biến thành "thần" chữ "ghé, nghé" chỉ một sự ngắn ngủi!!! Xem đây, cuộc chia tay lãng mạn nhẹ nhàng:
<DIV align=center>"Bóng chiều như dục cơn buồn.. [dục thì lẹ, mà buồi thì dai dẳng]
Khách đà lên ngựa, người còn nghé theo" (ND)
</DIV>Romantic sao đấy!... lò đầu ra nhìn liếc trộm ư! mắc cở ư! ngấp nghé cái gì? tuổi mộng mơ trăng tròn khi chớm yêu? như hoa mới nở, sao tan nhanh thế!!!
Có khi chữ có dấu thành trung tâm của điều muốn nói (xem chữ "ngỏng" trong hai câu thơ sau):
<DIV align=center>"Trên ghế bà đầm ngoi đít vịt
Dưới sân ông cử ngỏng đầu rồng!!!"
</DIV>
Bạn tưởng tượng ra cảnh ra trường. Trên bục cao bà đầm Tây hớ hênh ( ắt là mặc váy: "đít đàn bà bằng 3 cái thúng") nghiêng mình lòi khu ra ngoài, còn dưới trông lên các ông cử thi đậu, chờ lãnh bằng hay ban khen gì đó, thì chỉ ngóng lên ... mà ngỏng đầu rồng.. thì ra mấy ông mới đội nón "graduation" chuồn chuồn của quan văn, có hình rồng (của vua ban). Tại sao lại "ngỏng" lên? Eo ui.. làm đàn ông mới hiểu được, sáng sáng "công ngủ" mà ngỏng với ngổng là anh em sinh đôi mà thôi!!! Còn các chị đã từng nuôi gà vịt sẽ hiểu khi chúng toẹt ra, cái khu của nó lép nhép ra sao!!!!
Phải chăng đây là lời cay cú của ông Tú (Xương) thi trượt châm biếm ông Cử mới thi đậu!!!
Hỡi bạn đọc của tôi ơi!.. Bạn nhớ nhé: "Ngước lên trời, gục xuống bàn" "lẳng lơ ẻo lả, ngả ngớn" "sè sè, chua chua"... Nhưng bạn nên thử dùng, xem hiệu quả ra sao: thay vì nói "Anh chết mê mệt vì Em", thì nên chẻ "mê-mệt", điệp chữ "chết" thành: "Anh chết mê chết mệt"
Đừng nói "em khóc" vì chỉ có 1 dấu sắc... mà nói "Em thổn thức" hay "Em nghẹn ngào"... vừa là hỏi và sắc, nặng với huyền, thêm cùng âm đầu th, ng....
Xa hơn nữa, bạn nào có gia đình thì thử kể lại bài này cho mấy con em "Mỹ vàng" xem nó còn "nghếch đầu bĩu môi" mà chê tiếng nói của dân Giao Chỉ là tiếng mọi hay gật gật [dấu nặng điệp chữ] cái đầu xuýt xoa [láy] kêu lên "wow! cool! I didn't know that"!
(Bài viết trích từ Link 6do mviet biên soạn)
Comment